Chiến thuật của nhà độc quyền - Kinh tế vĩ mô | Học viện Hàng Không Việt Nam

HỌC VIỆN HÀNG KHÔNG VIỆT NAM KHOA KINH TẾ HÀNG KHÔNG
TIỂU LUẬN MÔN KINH TẾ VI MÔ ĐỀ TÀI
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG VÀ CHIẾN THUẬT CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN
Giảng viên: Lê Thị Châu Kha Nhóm 9_23ĐHKV03
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2023 1
PHIẾU ĐÁNH GIÁ THÀNH VIÊN NHÓM TỶ LỆ CHỮ KÝ XÁC ĐÓNG NHẬN CỦA STT HỌ VÀ TÊN MSSV GÓP THÀNH VIÊN (100%) NHÓM 1 Trần Phạm Mai Anh 2331740128 100% 2 Phan Thảo Vân 2331740116 100% 3 Nguyễn Thị Thanh Hiền 2331740156 100% 4 Bùi Ngọc Tuyết Nhi 2331740121 100% 5 Trần Mai Tú Huyên 2331740141 100% 6 Võ Trần Nhật Mai 2331740165 100% 2 MỤC LỤC
TIỂU LUẬN MÔN KINH TẾ VI MÔ..................................................................................1
NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG VÀ CHIẾN THUẬT CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN................1
LỜI CẢM ƠN.......................................................................................................................4
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ NHÀ ĐỘC QUYỀN:..........................................................5
1.1 Khái niệm.....................................................................................................................5
1.2 Đặc điểm......................................................................................................................5
1.3 Mục đích của các nhà độc quyền..................................................................................5
CHƯƠNG 2: NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN............................6
2.1 Đường cầu và đường doanh thu biên............................................................................6
2.2 Nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận của nhà độc quyền....................................................7
2.3 Không có đường cung trong độc quyền........................................................................9
2.4 Giá cả độc quyền và hệ số co giãn của cầu theo giá....................................................9
CHƯƠNG 3: CHIẾN THUẬT KHÁC CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN......................................11
3.1 Tối đa hóa doanh thu..................................................................................................11
3.2 Mở rộng thị trường với điều kiện ràng buộc không bị lỗ............................................12
3.3 Đạt lợi nhuận theo mức định phí................................................................................13 3 LỜI CẢM ƠN
Em tên là Trần Phạm Mai Anh, em xin đại diện nhóm 9 xin cảm ơn giảng viên bộ môn
Kinh tế vi mô – cô Lê Thị Châu Kha đã giảng dạy tận tình, chi tiết để em có đủ kiến thức và
vận dụng chúng vào bài tiểu luận này.
Do chưa có nhiều kinh nghiệm làm để tài cũng như những hạn chế về kiến thức, trong bài
tiểu luận chắc chắn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự nhận xét,
ý kiến đóng góp, phê bình từ phía cô để bài tiểu luận được hoàn thiện hơn.
Lời cuối cùng, em xin kính chúc cô nhiều sức khỏe, thành công và hạnh phúc 4
CHƯƠNG 1: KHÁI QUÁT VỀ NHÀ ĐỘC QUYỀN: 1.1 Khái niệm Nhà độc quyền
Là doanh nghiệp chiếm vị trí độc tôn, bán và sản xuất ra một sản phẩm cho thị
trường mà không có bất kỳ sự lựa chọn nào khác giữa người bán và người mua.
Không có doanh nghiệp nào cạnh tranh về hàng hoá, dịch vụ mà doanh nghiệp đó
kinh doanh trên thị trường liên quan.
Nhà độc quyền sẽ kiểm soát trọn vẹn giá cả sản phẩm để thu lợi nhuận tối đa và
ngăn chặn các doanh nghiệp bên ngoài thâm nhập thị trường. 1.2 Đặc điểm
Là biểu hiện của cạnh tranh không hoàn hảo
Sản phẩm của nhà độc quyền trên thị trường là duy nhất mà không có sản phẩm thay thế gần tồn tại
Sản lượng cung cấp cho thị trường chiếm tỷ trọng cao nhất trong ngành
Nhà độc quyền quyết định giá bán, các doanh nghiệp và người mua chấp nhận giá
Tích tụ và tập trung sản xuất vì quy mô lớn nên chi phí sản xuất trên từng sản phẩm thấp
Không có tính phụ thuộc, chỉ xây dựng chính sách nội bộ bên trong công ty ( không
cần chú ý ứng phó với đối thủ cạnh tranh)
1.3 Mục đích của các nhà độc quyền
Mục đích hàng đầu của nhà độc quyền chính là tối đa hóa lợi nhuận kinh tế và để đạt
được mục đích này các nhà độc quyền sẽ sử dụng các chiến thuật để kiểm soát giá cả
và chất lượng từ đó tạo ra các lợi thế cạnh tranh so với các doanh nghiệp khác trong
thị trường cạnh tranh không hoàn hảo. 5
CHƯƠNG 2: NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN
2.1 Đường cầu và đường doanh thu biên
Các doanh nghiệp cạnh tranh khi bán ra sản phẩm đều phải chấp nhận giá trên thị
trường, còn sản phẩm của nhà độc quyền do chính nhà độc quyền định giá.
Nhà độc quyền là người chọn sản xuất tại bất kỳ một mức sản lượng nào, song song
đó nhà độc quyền phải chấp nhận đánh đổi giữa số lượng sản phẩm và giá cả.
Ở những mức sản lượng càng lớn, mất mát từ sự giảm giá cũng càng lớn, gây nên
khoảng cách giữa đưởng cầu và đường MR ngày càng xa nhau.
- Giá cả biên và doanh thu biên:
Hình 1 Biểu đồ giá cả và doanh thu biên
Giá cả đồng thời là doanh thu trung bình AR= TR/Q=P.Q/Q =P - Doanh thu biên P= aQ+b TR= P.Q = (aQ+b).Q = aQ2+Bq  MR = dTR/dQ = 2aQ+b
  MR có cùng tung độ góc và độ dốc gấp 2 lần độ dốc đường cầu 6
Hình 2 Đường cầu của hãng độc quyền
Khi nhà sản xuất quyết định sản xuất theo Q2, nhà độc quyền cũng đồng thời niêm
yết mức giá P2 vì biết rằng người tiêu dùng sẽ tiêu thụ đúng Q2
Vì tăng giá bán sẽ làm giảm sản lượng bán được nên đường cầu của hãng độc quyền
bán cũng tuân theo quy luật dốc xuống. Vì rằng chỉ có một trên thị trường nên đường
doanh thu trung bình AR của hãng cũng trùng với đường cầu. Doanh thu bình quân
AR bằng tổng doanh thu chia cho số lượng bán.
Khi hãng tăng giá từ P1 tới P2 thì giá toàn bộ sẽ đều tăng tương ứng nên doanh thu
cận biên sẽ nằm dưới đường cầu
2.2 Nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận của nhà độc quyền
Chỉ số Lerner sẽ được dùng để biểu hiện sức mạnh độc quyền
L là chỉ số Lerner, có giá trị nằm giữa 0 và 1
L luôn dương vì P>MR nên L càng lớn, sức mạnh độc quyền càng lớn Với: Ta có: 7
EQ,P là hệ số co giãn của cầu theo giá tại mức sản lượng tối đa hóa lợi nhuận
 Cầu càng kém co giãn, L càng lớn, sức mạnh độc quyền càng lớn, giúp nhà
độc quyền thu được lợi nhuận cao
Trong quá trình thực hiện nguyên tắc tối đa hóa lợi nhuận, trước hết nhà độc quyền
sẽ lựa chọn mức sản lượng mà đáp ứng điều kiện MR = MC
Bước tiếp theo nhà độc quyền sẽ kiểm tra xem ở mức sản lượng này thì doanh thu
bình quân có trang trải được các chi phí hay không.
Hình 3 Biểu đồ tối đa hóa lợi nhuận
Doanh nghiệp sẽ không có động cơ để thay đổi mức sản lượng này nếu cầu thị
trường và chi phí sản xuất không thay đổi, trừ khi có sự gia nhập ngành của những doanh nghiệp mới.
Lợi nhuận độc quyền sẽ được sử dụng một phần để trả công cho các yếu tố hình
thành dựa trên sự độc quyền như: phát minh, sáng chế,…Bản quyền phát minh cũng sẽ được mua bán.
Khi quyền độc quyền được sang nhượng thấp hơn giá trị thị trường thực tế, người
được sang nhượng sẽ hưởng lợi. Nếu nhà độc quyền vận hành kém hiệu quả, dẫn đến
lỗ và phải rời khỏi thị trường. 8
2.3 Không có đường cung trong độc quyền
Đường cung là một đường biểu diễn mối quan hệ giữa giá và sản lượng mà một
doanh nghiệp sẵn sàng cung cấp. Đường cung của một doanh nghiệp cạnh tranh
hoàn hảo là đường thẳng đi lên từ trái sang phải, có nghĩa là doanh nghiệp sẽ sẵn
sàng cung cấp nhiều sản phẩm hơn với giá cao hơn.
Tuy nhiên, trong thị trường độc quyền, doanh nghiệp là người duy nhất cung cấp sản
phẩm hoặc dịch vụ. Điều này cho phép nhà độc quyền có quyền kiểm soát giá cả,
sản lượng và chất lượng của sản phẩm.
Giá cả mà nhà độc quyền sẽ tính cho sản phẩm của mình sẽ được xác định bởi
đường cầu của thị trường. Đường cầu biểu thị mối quan hệ giữa giá và lượng cầu.
Khi giá tăng, lượng cầu sẽ giảm và ngược lại.
Trong thị trường độc quyền, giá cả và sản lượng được xác định bởi nhà độc quyền,
không phải bởi đường cung điều này cho thấy trong thị trường độc quyền không tồn tại đường cung
Hình 4 Không có đường cung trong NĐQ
2.4 Giá cả độc quyền và hệ số co giãn của cầu theo giá
Độ co giãn của cầu theo giá là một thước đo mức độ nhạy cảm của lượng cầu đối với sự thay đổi của giá 9
Biểu thức có thể viết:
Mức sản lượng tương ứng với lợi nhuận tối đa: MR = MC Ta có:
Giá cả độc quyền là mức giá mà hãng độc quyền định ra để tối đa hóa lợi nhuận. Giá
cả độc quyền thường cao hơn giá cân bằng cạnh tranh.
Mối quan hệ giữa giá cả độc quyền và hệ số co giãn của cầu theo giá được thể hiện qua hai quy tắc sau Cầu co giãn nhiều Cầu co giãn ít Nhà độc quyền
Giảm giá để tăng doanh thu
Tăng giá để tăng doanh thu Mối quan hệ
Một sự thay đổi nhỏ của giá dẫn đến
Một sự thay đổi nhỏ của giá sẽ dẫn giữa giá cả và
một sự thay đổi lớn của lượng cầu
đến một sự thay đổi của lượng cầu lượng cầu Kết luận
Khi giá giảm, lượng cầu sẽ tăng lên,
Khi giá tăng, lượng cầu sẽ giảm
dẫn đến doanh thu tăng lên
xuống, nhưng doanh thu có thể tăng lên do giá cao hơn 10
CHƯƠNG 3: CHIẾN THUẬT KHÁC CỦA NHÀ ĐỘC QUYỀN
3.1 Tối đa hóa doanh thu
Mục tiêu của các nhà độc quyền cũng giống như các doanh nghiệp cạnh tranh hoàn
hảo đó chính là tối đa hóa doanh thu.
Nhà độc quyền muốn tối đa hóa doanh thu thì nhà độc quyền phải bán số lượng mà
tại đó doanh thu cận biên bằng chi phí cận biên TRmax→ dTR/dq = 0  MR = 0
Hình 5 Mối quan hệ giữa TR và Q
Để TRmax SX ở Q tại MR = 0, định giá P theo hàm cầu D
Hình 6 Mối quan hệ giữa MR và P 11
3.2 Mở rộng thị trường với điều kiện ràng buộc không bị lỗ
Doanh nghiệp nếu muốn bán ra lượng sản phẩm tối đa với mục đích quảng cáo rộng
rãi sản phẩm trên thị trường mà không bị lỗ thì doanh nghiệp phải thỏa mãn 2 điều kiện sau: Qmax và TR =TC (hay P = AC)
Hình 7 Mối quan hệ giữa giá và sản lượng 12
3.3 Đạt Lợi nhuận theo mức định phí
Hình 8 Biểu đồ lợi nhuận theo định phí
Ở chiến thuật này, nếu doanh nghiệp muốn đạt được lợi nhuận định mức m% so với chi phí,
thì doanh nghiệp sẽ sản xuất và định giá bán sản phẩm theo nguyên tắc: P = (1 + m).AC hay TR = (1 + m).TC 13