Chủ đề 01: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng (tháng 2/1930) môn Lịch sử Đảng | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 48599919
Chủ đề 01: Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng (tháng
2/1930) (bối cảnh lịch sử; quá trình Nguyễn Ái Quốc tìm đường cứu nước giải phóng dân tộc; Hội
nghị thành lập Đảng, Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng; ý nghĩa của việc Đảng ra đời).
I. ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ĐỜI VÀ CƯƠNG LĨNH CHÍNH TRỊ ĐẦU TIÊN
CỦA ĐẢNG (THÁNG 2/1930)
a. 1. Bối cảnh lịch sử
Tình hình thế giới
- Sự chuyển biến của CNTB và hậu quả của nó: CNTB chuyển từ tự do cạnh tranh
sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa, đẩy mạnh quá trình xâm chiếm và nô dịch các nước
nhỏ, yếu, biến các quốc gia này thành thuộc địa; các dân tộc bị áp bức đứng lên đấu tranh
khỏi ách thực dân, đế quốc.
- Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi năm 1917: Có ý nghĩa to lớn đối với cuộc
đấu tranh của giai cấp vô sản ở các nước tư bản và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa.
- Quốc tế Cộng sản ra đời tháng 3/1919: Lãnh đạo phong trào cách mạng vô sản
thế giới và phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa.
b. Tình hình Việt Nam và các phong trào yêu nước trước khi có Đảng
* Tình hình Việt Nam
- Thực dân Pháp xâm lược: Ngày 1/9/1858, thực dân Pháp xâm lược và từng bước
thôn tính Việt Nam. Sau khi hoàn thành việc xâm lược, thực dân Pháp tiến hành 2 cuộc khai thác thuộc địa.
- Chính sách cai trị của thực dân Pháp và hậu quả của nó:
+ Các chính sách cai trị của thực dân Pháp: Về chính trị, duy trì chính quyền phong kiến
làm tay sai, thực hiện chính sách “chia để trị”; về kinh tế, biến Đông Dương thành thị trường
tiêu thụ hàng hóa, vơ vét tài nguyên, bóc lột với nhiều hình thức thuế khóa nặng nề; về văn hoá
- xã hội, thực hiện chính sách “ngu dân”.
+ Hậu quả: Các giai cấp cũ bị phân hóa (địa chủ, nông dân), giai cấp, tầng lớp mới xuất
hiện (công nhân, tư sản, tiểu tư sản), với địa vị kinh tế và thái độ chính trị khác nhau; xã hội
xuất hiện hai mâu thuẫn cơ bản.
- Yêu cầu đặt ra đối với cách mạng: Một là, đánh đuổi thực dân Pháp giành độc
lập cho dân tộc; hai là, xóa bỏ chế độ phong kiến, giành ruộng đất cho nông dân. lOMoAR cPSD| 48599919
* Các phong trào yêu nước của nhân dân Việt Nam trước khi có Đảng
- Theo khuynh hướng phong kiến: Phong trào Cần Vương do vua Hàm Nghi và
Tôn Thất Thuyết khởi xướng (1885 - 1896); phong trào nông dân Yên Thế (Bắc Giang)
do Hoàng Hoa Thám lãnh đạo (1884 - 1913).
- Theo khuynh hướng dân chủ tư sản: Tiêu biểu là xu hướng bạo động của Phan
Bội Châu; xu hướng cải cách của Phan Châu Trinh và phong trào của tổ chức Việt Nam quốc dân đảng.
- Đánh giá chung: Diễn ra quyết liệt, liên tục, rộng khắp, với nhiều hình thức khác
nhau, đều hướng tới mục tiêu giành độc lập cho dân tộc. Tuy nhiên các phong trào lần
lượt thất bại. Nguyên nhân thất bại là do thiếu đường lối chính trị đúng đắn, chưa có tổ
chức vững mạnh để tập hợp, giác ngộ lãnh đạo toàn dân tộc, chưa xác định được phương
pháp đấu tranh thích hợp.
2. Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị các điều kiện để thành lập Đảng
* Quá trình Nguyễn Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước (1911 - 1920): Năm
1911, ra đi tìm đường cứu nước; năm 1917, tìm hiểu con đường Cách mạng Tháng
Mười Nga; đầu năm 1919, tham gia Đảng Xã hội Pháp; tháng 6/1919, gửi tới Hội nghị
Vécxây bản yêu sách gồm tám điểm; tháng 7/1920, đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những
luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin; tháng 12/1920, bỏ phiếu
tán thành Quốc tế III, tham gia sáng lập Đảng Cộng sản Pháp.
* Chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức cho sự ra đời của Đảng
- Về tư tưởng: Giữa năm 1921, thành lập Hội liên hiệp thuộc địa, sáng lập tờ báo Người
cùng khổ, viết bài cho nhiều báo; năm 1927, Nguyễn Ái Quốc khẳng định: “Đảng muốn vững
phải có chủ nghĩa làm cốt”, phải truyền bá lý luận Mác-Lênin vào phong trào công nhân và
phong trào yêu nước Việt Nam.
- Về chính trị: Đưa ra những luận điểm quan trọng về cách mạng giải phóng dân tộc.
- Về tổ chức: Tháng 11/1924, đến Quảng Châu (Trung Quốc) xúc tiến các công việc thành
lập đảng cộng sản: Tháng 2/1925, lập ra nhóm Cộng sản đoàn; tháng 6/1925, thành lập Hội Việt
Nam Cách mạng thanh niên, xuất bản báo Thanh niên; tổ chức các lớp huấn luyện, đào tạo, bồi
dưỡng về lý luận chính trị cho thành viên tích cực, xuất bản thành cuốn Đường Cách mệnh
(1927). Năm 1928, hoạt động ở Xiêm (Thái Lan).
3. Thành lập ĐCSVN và Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng
a. Các tổ chức cộng sản ra đời lOMoAR cPSD| 48599919
- Nguyên nhân: Trước sự phát triển mạnh mẽ của cách mạng Việt Nam, Hội Việt
Nam Cách mạng thanh niên không còn đủ sức lãnh đạo phong trào và bị phân hóa. Tháng
3/1929, tại số nhà 5D phố Hàm Long - Hà Nội, những người tích cực trong Hội Việt
Nam Cách mạng thanh niên ở Bắc Kỳ lập ra Chi bộ Cộng sản đầu tiên, gồm 7 đồng chí,
do đồng chí Trần Văn Cung làm Bí thư.
- Các tổ chức Cộng sản: Năm 1929, các tổ chức cộng sản ở Việt Nam ra đời gồm
Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng, Đông Dương Cộng sản Liên
đoàn. - Yêu cầu đặt ra đối với 3 tổ chức cộng sản: Thống nhất thành một chính đảng.
b. Hội nghị thành lập ĐCSVN
- Thời gian, địa điểm, thành phần: Họp từ ngày 6/1 đến ngày 7/2/1930, tại Cửu
Long Hương Cảng (Trung Quốc), gồm 5 đại biểu, dưới sự chủ trì của Nguyễn Ái Quốc. - Nội dung
+ Chương trình nghị sự: 1. Đại biểu của Quốc tế Cộng sản nói lý do cuộc hội nghị; 2. Thảo
luận ý kiến của đại biểu Quốc tế Cộng sản; 3. Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc nêu ra năm điểm lớn
cần thảo luận và thống nhất.
+ Thông qua các văn kiện quan trọng do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc soạn thảo: Chánh cương
vắn tắt của Đảng, Sách lược vắn tắt của Đảng, Chương trình tóm tắt của Đảng, Điều lệ vắn tắt
của ĐCSVN, hợp thành Cương lĩnh chính trị đầu tiên của ĐCSVN.
+ Xác định tôn chỉ mục đích của Đảng: “ĐCSVN tổ chức ra để lãnh đạo quần chúng lao
khổ làm giai cấp tranh đấu để tiêu trừ tư bản đế quốc chủ nghĩa, làm cho thực hiện xã hội cộng sản”.
+ Chủ trương tổ chức một Trung ương lâm thời để lãnh đạo cách mạng Việt Nam ( CMVN ).
+ Chủ trương xây dựng các tổ chức công hội, nông hội, cứu tế, tổ chức phản đế và xuất
bản một tạp chí lý luận và ba tờ báo tuyên truyền của Đảng.
Đến ngày 24/2/1930, việc thống nhất các tổ chức cộng sản thành một chính đảng duy nhất
được hoàn thành, Đông Dương Cộng sản Liên đoàn gia nhập ĐCSVN. c. Nội dung bản Cương
lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng * Nội dung
- Mục tiêu chiến lược: “Chủ trương làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa
cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”. lOMoAR cPSD| 48599919
- Nhiệm vụ cách mạng: Nhiệm vụ chủ yếu trước mắt; về phương diện văn hóa, kinh tế.
- Lực lượng cách mạng: Giai cấp công nhân, nông dân là lực lượng cơ bản, trong
đó giai cấp công nhân lãnh đạo. Chủ trương đoàn kết tất cả các giai cấp, tầng lớp, lực
lượng tiến bộ, yêu nước.
- Phương pháp cách mạng: Con đường bạo lực cách mạng của quần chúng.
- Đoàn kết quốc tế: Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng vô sản
thế giới. - Vai trò lãnh đạo của Đảng: Đảng là đội tiên phong của giai cấp vô sản.
* Ý nghĩa: Thể hiện bản lĩnh chính trị độc lập, tự chủ, sáng tạo của Đảng; xác định đúng
đắn đường lối chiến lược, sách lược, phương pháp, nhiệm vụ, lực lượng; đưa cách mạng Việt
Nam sang một trang sử mới.
4. Ý nghĩa lịch sử của việc thành lập Đảng Cộng sản Viêt Nam ̣ -
Chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối cứu nước.
- ĐCSVN ra đời là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác-Lênin với phong
trào công nhân và phong trào yêu nước.
- Lần đầu tiên cách mạng Việt Nam có một bản Cương lĩnh chính trị đúng đắn.
- Khẳng định sự lựa chọn con đường để giải phóng dân tộc Việt Nam là con đường cách mạng vô sản.
- ĐCSVN trở thành nhân tố hàng đầu đưa cách mạng Việt Nam thắng lợi.