Chủ đề: Biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên và vận dụng vào vấn đề giáo dục ở Việt Nam hiện nay | Tiểu luận môn Triết học Mác - Lênin | Trường đại học Mở Hà Nội

lOMoAR cPSD| 48541417
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA ĐÀO TẠO CƠ BẢN
Bộ môn: Chính trị & Pháp luật ________________ BÀI TIỂU LUẬN
MÔN: TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
Chủ đề: Biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên và vận dụng
vào vấn đề giáo dục ở Việt Nam hiện nay.
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Ngọc Anh
Mã sinh viên: 23A1001D0017
Giảng viên giảng dạy : Cao Thị Hà
Hà Nội , 2023 lOMoAR cPSD| 48541417
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
KHOA ĐÀO TẠO CƠ BẢN
Bộ môn: Chính trị & Pháp luật ________________ BÀI TIỂU LUẬN
MÔN: TRIẾT HỌC MÁC - LÊNIN
Chủ đề: Biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên và vận dụng
vào vấn đề giáo dục ở Việt Nam hiện nay.
Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Ngọc Anh
Mã sinh viên: 23A1001D0017
Giảng viên giảng dạy : Cao Thị Hà
Hà Nội , 2023 lOMoAR cPSD| 48541417 MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................2
1. Tính cấp thiết của đề
tài.....................................................................2
2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................2
PHẦN NỘI DUNG..............................................................3
CHƯƠNG I: KHÁI NIỆM VÀ MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG
GIỮA TẤT NHIÊN VÀ NGẪU NHIÊN................................................3
1.1. Khái niệm tất nhiên và ngẫu nhiên...............................................................3
1.1.1.Tất nhiên....................................................................................................3
1.1.2. Ngẫu nhiên................................................................................................4
1.2. Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên...............................4
1.2.1 . Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, độc lập với ý thức
của con người và đều có vị trí nhất định đối với sự phát triển của sự
vật........................................................................................................................4
1.2.2. Tất nhiên và ngẫu nhiên là hai mặt thống nhất và đối lập.............5
1.2.3. Tính tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa cho nhau............6
1.3.Ý nghĩa phương pháp luận..............................................................................6
CHƯƠNG II: VẬN DỤNG VÀO VẤN ĐỀ GIÁO DỤC Ở VIỆT
NAM HIỆN NAY......................................................................................7
KẾT LUẬN..........................................................................9
TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................10 PHẦN MỞ ĐẦU 1 lOMoAR cPSD| 48541417 1.
Tính cấp thiết của đề tài
Nhằm giúp sinh viên nâng cao tinh thần tự giác và nhận thức được tầm quan
trọng của việc học, vì vậy, em đã chọn đề tài nghiên cứu về “ biện chứng giữa
tất nhiên và ngẫu nhiên và vận dụng vào vấn đề giáo dục ở việt nam hiện nay ”.
Biện chứng giữa tất yếu và ngẫu nhiên là một trong sáu cặp phạm trù cơ bản
trong phép duy vật biện chứng và là một trong những nội dung của nguyên lý về
mối liên hệ phổ biến dùng để chỉ mối quan hệ biện chứng giữa những cái tất
nhiên với cái ngẫu nhiên. Tất nhiên và ngẫu nhiên là hai mặt đối lập, tồn tại khách
quan, độc lập với ý thức con người. Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại nhưng
chúng không tồn tại biệt lập dưới dạng thuần túy. Chúng đóng một vai trò rất
quan trọng đối với sự vận động và phát triển của sự vật, hiện tượng trong đó cái
tất nhiên đóng vai trò quyết định còn cái ngẫu nhiên làm cho sự biểu hiện của cái
tất nhiên trở nên phong phú hơn. Và trong những điều kiện nhất định thì tất nhiên
và ngẫu nhiên chuyển hóa lẫn nhau và ranh giới giữa chúng chỉ có tính tương
đối. Qua đó, ta sẽ có cái nhìn đúng đắn hơn về những sự vật, hiện tượng diễn ra
trong cuộc sống và nó tác động đến nhận thức, suy nghĩ của sinh viên cũng như
của mọi người tới nền giáo dục của Việt Nam hiện nay. 2.
Mục tiêu nghiên cứu
- Hiểu và phân biệt được các khái niệm cơ bản của cặp phạm trù tất yếu và ngẫu
nhiên trong phép biện chứng duy vật.
- Nắm được các mối quan hệ giữa tất yếu và ngẫu nhiên.
- Rút ra được ý nghĩa phương pháp luận.
- Vận dụng cặp phạm trù tất yếu và ngẫu nhiên vào trong vấn đề giáo dục ở Việt Nam hiện nay. 2 lOMoAR cPSD| 48541417 PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I: KHÁI NIỆM VÀ MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG
GIỮA TẤT NHIÊN VÀ NGẪU NHIÊN
1.1 . Khái niệm tất nhiên và ngẫu nhiên
Các mối liên hệ giữa các sự vật, hiện tượng hay giữa các bộ phận trong chúng
xuất hiện khong giống nhau. Có mối liên hệ do bản chất của sự vật, hiện tượng
quy định, từ đó sinh ra phạm trù tất nhiên. Có mối liên hệ do sự gặp nhau của
những điều kiện, hoàn cảnh bên ngoài quyết định, vì vậy chúng có thể cuất hiện
mà cũng có thể không xuất hiện, từ đó sinh ra phạm trù ngẫu nhiên. Do đó, khi
phản ánh hiện thực khách quan, con người nhận thức được tính không một nghĩa,
không ngang giá trị của các mối liên hệ khác nhau vốn có ở sự vật, hiện tượng
nên phân loại chúng thánh nhóm các mối liên hệ nhất định phải xảy ra như thế
(tất nhiên) và nhón các mối liên hệ có thể xảy ra, có thể không xảy ra, xảy ra thế
này hay xảy ra thế khác (ngẫu nhiên). 1.1.1.Tất nhiên
- Là phạm trù chỉ mối liên hệ bản chất, do nguyên nhân cơ bản bên trong của kết
cấu vật chật quyết định và trong những điêu fkieenj nhất định nó phải xảy ra
như thế không thể khác được.
VD: - Con người sinh ra là phải chết đi.
- Là tư bản thì phải bóc lột sức lao động của công nhân.
- Học chăm chỉ, đạt điểm cao thì sẽ được lên lớp. 3 lOMoAR cPSD| 48541417
- Hạt giống khi trồng trong môi trường đất phù hợp, nhiều dinh dưỡng, được
chăm sóc, tưới nước, bón phân đầy đủ thì cây sẽ phát triển nhanh chóng, cho năng suất cao. 1.1.2 . Ngẫu nhiên
- Là phạm trù chỉ mối liên hệ không bản chất, bên trong kết cấu vật chất, bên
trong sự vật quyết định mà do các nhân tố ở bên ngoài, do sự kết hợp nhiều
hoàn cảnh bên ngoài quyết định và có thể xuất hiện, có thể không xuất hiện, có
thể xuất hiện như thế này, hoặc có thể xuất hiện khác đi.
VD: - Con người chết vào ngày, tháng, năm nào đều là ngẫu nhiên.
- Hạt giống khi đang phát triển gặp mưa lớn dẫn tới bị úng nước và chết. -
Học chăm chỉ nhưng hôm thi bị ốm -> không làm được bài -> điểm kém -> không lên được lớp.
- Gieo một con đồng xu sẽ có một mặt úp một mặt ngửa.
1.2 . Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên
1.2.1 . Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan, độc lập với ý thức
của con người và đều có vị trí nhất định đối với sự phát triển của sự vật
Trong quá trình phát triển của sự vật, hiện tượng cả tất nhiên và ngẫu nhiên
đều đóng vai trò quan trọng:
+ Cái tất nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật, có vai trò quyết định.
+ Cái ngẫu có tác dụng làm cho sự phát triển của sự vật diễn ra nhanh hoặc
chậm, làm cho sự biểu hiện của cái tất nhiên sinh động, phong phú hơn. Ăng-
ghen viết: “Ở đâu mà cái ngẫu nhiên hình như tác động ngoài mặt thì ở đây bao
giờ tính ngẫu nhiên ấy cũng phải phục tùng những quy luật nội tại ẩn giấu. Toàn
bộ vấn đề chỉ là phát hiện những quy luật đó” 4 lOMoAR cPSD| 48541417
VD: Tính cách của một cô giáo mầm non là ngẫu nhiên nhưng những gì cô làm
lại làm ảnh hưởng tới các bé.
Vì vậy, trong nhận thức và thực tiễn, điều quan trọng nhất, trước hết cần phải
phát hiện và hành động theo cái tất nhiên. Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét đến
những khả năng biến đổi của các nhân tố tạo thành hoàn cảnh thực tế trong quá
trình vận động của sự vật.
1.2.2. Tất nhiên và ngẫu nhiên là hai mặt thống nhất và đối lập -
Tất nhiên vầ ngẫu nhiên đều tồn tại, nhưng chúng không tồn tại biệt lập
dưới dạng thuần túy cũng như không có cái ngẫu nhiên thuần túy. Tất nhiên và
ngẫu nhiên tồn tại trong sự thống nhất hữu cơ với nhau:
+ Cái tất nhiên bao giờ cũng thể hiện sự tồn tại của mình thông qua vô số cái ngẫu nhiên.
+ Cái ngẫu nhiên là hình thức biểu hiện của cái tất nhiên, đòng thời là cái bổ sung cho cái tất nhiên. -
Cái tất nhiên như là khuynh hướng chung của sự phát triển. Khuynh hướng
ấy mỗi khi tự bộc lộ mình thì bao giờ cũng bộc lộ ra dưới một hình thức ngẫu
nhiên nào đó so với chiều hướng chung. -
Bản thân cái tất nhiên chỉ có thể được tạo nên từ những cái ngẫu nhiên.
Còn tất cả những gì ta thấy trong hiện thực và cho là ngẫu nhiên thì đều không
phải là ngẫu nhiên thuần túy, mà là những ngẫu nhiên đã bao hàm cái tất nhiên,
đã che giấu cái tất nhiên.
Ăng-ghen viết: “Cái mà người ta quả quyết là tất yếu thì lại hoàn toàn do
những cái ngẫu nhiên thuần túy cấu thành, và được gọi là ngẫu nhiên lại là hình
thức tỏng đó ẩn nấp cái tất yếu” 5 lOMoAR cPSD| 48541417
VD: Trên cơ sở thống kê tập hợp số lượng lớn nhiều cái tất nhiên sẽ có thể rút ra
kết luận về tính tất nhiên (đây cũng là một cơ sở khách quan của phương pháp
thống kê được sử dụng trong nghiên cứu khao học)
1.2.3. Tính tất nhiên và ngẫu nhiên có thể chuyển hóa cho nhau -
Tất nhiên và ngẫu nhiên không nằm yên ở trạng thái cũ mà thay đổi cùng
với sự thay đổi của sự vật và trong những điều kiện nhất định tất nhiên có thể
chuyển hóa thành ngẫu nhiên và ngược lại.
VD: Trong xã hội nguyên thủy việc trao đổi hàng hóa là ngẫu nhiên. Tuy nhiên,
khi xã hội phát triển hàng hóa sản xuất dư thừa thì việc trao đổi hàng hóa trở nên
thường xuyên và biến thành một hiện tượng tất nhiên của xã hội. -
Khi xem xét trong mối quan hệ này, thông qua mặt này thì sự vật, hiện
tượng đó là cái ngẫu nhiên, nhưng xem xét trong mối quan hệ khác, thông qua
mặt khác thì sự vật, hiện tượng đó lại là cái tất yếu.
-> Ranh giới giữa tất nhiên và ngẫu nhiên chỉ có tính tương đối. Từ đó, cần tránh
quan niêm cứng nhắc về tất nhiên, ngẫu nhiên khi nghiên cứu sự vật, hiện tượng.
1.3.Ý nghĩa phương pháp luận
Thứ nhất, tất nhiên nhất định phải xảy ra đúng như thế -> trong hoạt động thực
tiễn cần dựa vào tất nhiên chứ không thể dựa vào ngẫu nhiên và -> nhiệm vụ của
khoa học là tìm cho được mối liên hệ tất nhiên của hiện thực khách quan.
Thứ hai, tất nhiên không tồn tại dưới dạng thuần túy -> trong hoạt động nhận
thức chỉ có thể chỉ ra được tất nhiên bằng cách nghiên cứu những ngẫu nhiên mà tất nhiên phải đi qua.
Thứ ba, ngẫu nhiên có ảnh hưởng đến nhịp độ phát triển, thậm chí còn có thể
làm cho tiến trình phát triển của sự vật, hiện tượng đột ngột biến đổi; -> không 6 lOMoAR cPSD| 48541417
nên bỏ qua ngẫu nhiên mà phải có những phương án dự phòng tường hợp các sự
cố ngẫu nhiên xuất hiện bất ngờ.
Thứ tư, ranh giớ giữa ngẫu nhiên với tất nhiên chỉ là tương đối -> sau khi nhận
thức được các điều kiện có thể tạo ra sự chuyển hóa trên, có thể tạo ra điều kiện
thuận lợi để “biến” ngẫu nhiên phù hợp với thực tiễn thành tất nhiên và tất nhiên
không phù hợp thực tiễn thành ngẫu nhiên.
CHƯƠNG II: VẬN DỤNG VÀO VẤN ĐỀ GIÁO DỤC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Mối quan hệ biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên rất chặt chẽ, quan trọng,
ảnh hưởng đến đời sống, xã hội và trong nền giáo dục của Việt Nam. *
Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại khách quan: Bộ giáo dục quy định về việc
xây dựng giáo án, chương trình dạy học để đảm bảo kiến thức cũng như tiến trình
học tập của học sinh, sinh viên đó là những tất nhiên phải làm. Nhưng trong quá
trình thực hiện thì một số bộ môn có sự thay đổi về lượng kiến thức, các tiết học
với nhau làm cho các tiết có thể giảm hoặc tăng thì chẳng phải việc thay đổi đó
lại là ngẫu nhiên. Sau khi có giáo án dạy học, mỗi thầy cô phải tự làm nội dung
của môn sao cho đủ theo quy định và giảng dạy cho học sinh là điều tất nhiên.
Nhưng số lượng tiết mỗi môn là không giống nhau và cách giảng dạy mỗi thầy
cô là khác nhau. Tuy nhiên, dù sao thì cái tất nhiên vẫn luôn là cái quan trọng
quyết định những cái ngẫu nhiên sau đó. *
Tất nhiên và ngẫu nhiên tồn tại trong sự thống nhất, biện chứng với nhau,
không có cái tất nhiên và ngẫu nhiên thuần túy: Khi có sự thay đổi, điều chỉnh
về chương tình dạy và học thì sẽ giúp tránh những nội dung dư thừa, không quan
trọng, giúp học sinh hoàn thiện môn trong thời gian quy định và đỡ áp lực về vấn 7 lOMoAR cPSD| 48541417
đề học tập. Và những yếu tố ngẫu nhiên này dẫn tới việc tất yếu là phải có giáo án khi giảng dạy. *
Tất nhiên và ngẫu nhiên không tồn tại vĩnh viễn ở trạng thái cũ mà phải
thay đổi, phát triển và trong những điều kiện nhất định chứng ta có thể chuyển
hóa cho nhau, biến tự nhiên thành ngẫu nhiên và ngược lại: Chúng ta nói việc
thay đổi, chỉnh sửa chương trình dạy học là ngẫu nhiên nhưng suy cho cùng thì
đây lại là những điều tất nhiên mà Bộ giáo dục phải làm để theo kịp được thời đại.
Sau khi thay đổi lượng kiến thức có thể mở rộng thực tế hơn, các tiết học của học
sinh, sinh viên có thể giảm hoặc tăng do việc giảm tải các kiến thức không cần
thiết và tăng các buổi thực hành, hoạt động thực tiễn lên giúp các bạn học sinh,
sinh viên có các kinh nghiệm bài học, kiến thực thực tế mà không chỉ được học trên sách vở.
Như vậy, sau khi tìm hiểu một loạt các yếu tố về quan hệ biện chứng giữa tất
nhiên thì chúng ta sẽ tự đặt ra câu hỏi: Bản thân cặp phạm trù này và mối liên hệ
của nó có tác động như thế nào tới tư duy và thực tiễn của chúng ta? Và từ ý
nghĩa thực tiễn đó sẽ giúp chúng ta có những phương pháp giải quyết đúng đắn,
phù hợp với nền giáo dục Việt Nam hiện nay? 8 lOMoAR cPSD| 48541417 KẾT LUẬN
Qua tìm hiểu và phân tích về cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên ta thấy rằng
tất nhiên và ngẫu nhiên cùng với mối quan hệ giữa chúng không chỉ góp phần
xây dựng lên phép biện chứng duy vật mà còn có ý nghĩa đem lại cho chúng ta
bài học trong hoạt động nhận thức và thực tiễn của đời sống hằng ngày. Trong
hoạt động tư duy và thực tiễn, dựa vào tất nhiên chứ không phải ngẫu nhiên. Tất
nhiên và ngẫu nhiên là hai mặt thống nhất và đối lập, chúng chỉ mang tính tương
đối và chuyển hóa lẫn nhau. Bài tiểu luận thông qua mối liên hệ giũa tất nhiên
và ngẫu nhiên cho ta thấy nó ảnh hưởng đến nền giáo dục Việt Nam hiện nay.
Bên cạnh những cái tất nhiên thì cũng sẽ có những cái ngẫu nhiên xảy đến buộc
nền giáo dục phải đưa ra những giải pháp khắc phục, cải cách, đổi mới phù hợp
với hoàn cảnh. Ngoài ra bài tiểu luận cũng khuyến khích học sinh, sinh viên nâng
cao phương pháp tự học. “Người lạc quan sẽ thấy được cơ hội trong thách thức,
thấy được thuận lợi ngay cả trong khó khăn” vì vậy, hãy tranh thủ thời gian để
tự học tập và rèn luyện bản thân để trở nên tốt hơn.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
+ Bộ giáo dục và đào tạo – “ Giáo trình Triết học Mác-Lênin ” , Nhà xuất bản
Chính trị quốc gia – Sự thật, Hà nội, năm 2021
+ TOÀN, T. P. M. (2020). NHỮNG CỐNG HIẾN CỦA PH. ĂNGGHEN
ĐỔIVỚI PHÉP BIỆN CHỨNG DUY VẬT.
+ Nguyễn, T. N. (2019). Những rào cản đối với xây dựng, phát triển tài nguyên
giáo dục mở trong giáo dục đại học ở Việt Nam hiện nay. 9 lOMoAR cPSD| 48541417 . 10