Chủ thể và khách thể của tội phạm - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

IN NGHIÊNG LÀ TRONG GIÁO TRÌNH , KHÔNG IN
NGHIÊNG LÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO TRÊN MẠNG NHA 1.Chủ th c ể ủa t i ph ộ m : ạ Là ng i có năng l ườ c trách nhi ự m hình s ệ , đ ự tu ủ i ch ổ u trách nhi ị m ệ hình s và đã th ự c ự hi n hành vi ph ệ m t ạ i ho ộ c là pháp nhân th ặ ng ươ m i ph ạ ạm tội . Theo quy đ nh t ị
i Điềều 12 BLHS năm 2015 ( s ạ a đ ử i, b ổ sung năm ổ 2017 ) : Ng i t ườ đ ừ 16 tu ủ i tr ổ lền ph ở i ch ả u trách nhi ị m hình s ệ vềề ự m i t ọ i ph ộ m quy đ ạ nh t ị i m ạ t trong các Điề ộ
ều 123, 134, 141, 142, 143,
144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252,
265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303, 304. a. Ch th ủ c ể a t ủ i ph ộ ạm là gì ? - Khái ni m Ch ệ th ủ ể c a t ủ i ph ộ m là con ng ạ i c ườ th ụ th ể c hi ự n ệ hành vi nguy hi m cho x ể ã h i m ộ t cách c ộ
ốố ý ho c vố ý , có đ ặ năng ủ l c tr ự ách nhi m hình s ệ v ự à đ t d ạ tu ộ i theo quy đ ổ nh c ị a Lu ủ t ậ Hình s . ự - Ch th ủ t ể i ph ộ ạm theo quy đ nh c ị a Lu ủ t Hình s ậ Vi ự t Nam ph ệ i là ả con ng i c ườ th ụ ch ể khống chấốp nh ứ ận ch th ủ c ể a t ủ ội ph m là t ạ ổ ch c . T ứ ch ổ c khống b ứ truy c ị u trách nhi ứ ệm hình s . Ch ự có cá ỉ nhấn c th ụ tr ể ong t ch ổ c ph ứ m t ạ i m ộ i ph ớ i ch ả u tr ị ách nhi m ệ hình s , đấy ự là s khác bi ự t c ệ a Lu ủ t Hình s ậ Vi ự t Nam so v ệ i Lu ớ t ậ Hình s m ự ở t sốố n ộ c trên th ướ êố giới. b. Ch th ủ c ể a t ủ i ph ộ m ph ạ i có nh ả ng điềều ki ữ n nào ? ệ - Ch th ủ c ể a t ủ i ph ộ m ph ạ i là m ả t ng ộ i c ườ th ụ đang sốống . Khi ể ng i còn sốống h ườ ọ mới nguy hi m ể cho xã h i , cấần giáo d ộ c đ ụ tr ể ở thành ng i có ích cho x ườ ã h i , ch ộ có ng ỉ i đang sốống m ườ i c ớ ấần c i ả t o, giáo d ạ c. Lu ụ t ậ Hình s Vi ự t Nam quy đ ệ nh ch ị th ủ là con ể người c th ụ th ể c hi ự
ện hành vi phạm t i khống cho phép ng ộ i ườ khác ch u tr ị ách nhi m hình s ệ thay cho ng ự i ườ ph m t ạ i , k ộ c ể là ả người than thích ru t th ộ t . Pháp lu ị t Hình s ậ khống cho phép truy ự c u tr ứ ách nhi m hình s ệ ng ự i đã chêố ườ t thì khống đ c kh ượ i t ở ốố v ụ án hình s . T
ựrong quá trình điêầu tra , nêốu ng i ph ườ m t ạ i đã chêốt ộ thì ph i đình ch ả ỉ v án c ụ a ủ h . ọ - Ch th ủ c ể a t ủ i ph ộ ạm ph i là ng ả ười có đ năng l ủ c tr ự ách nhi m ệ hình s . Ch ự nh ỉ ng ng ữ i có đ ườ năng l ủ c tr ự ách nhi m hình s ệ m ự i ớ
hiểu rõ hành vi c a mình đúng ha ủ y sai , m i điêầu khi ớ n đ ể c , t ượ ự ch đ
ủ ược hành vi của mình . Ng i đ ườ năng l ủ c tr ự ách nhi m hình ệ s là ng ự i khống măốc b ườ nh thấần kinh ho ệ c b ặ nh t ệ t làm mấốt kh ậ ả năng nh n th ậ c ho ứ c ặ t ch ự hành vi c ủ a mình . Pháp lu ủ t Vi ậ t ệ
Nam dư a trên 2 têu chu n đ ẩ x ể ác đ nh năng l ị c tr ự ách nhi m hình ệ s
ự : têu chuẩ n y họ c và têu chu n tấm lý . ẩ - Ch th ủ t ể i ph ộ ạm ph i là ng ả ười đ đ ủ tu ộ i ch ổ u trá ị ch nhi m hình ệ s . Điêầu 12 B ự lu ộ t Hình s ậ ự quy đ nh : ng ị i t ườ đ ừ 16 tu ủ i tr ổ lên ở ph i ch ả u trách nhi ị ệm hình s vêầ m ự i t ọ i ph ộ m ạ ; ng i t ườ đ ừ 14 ủ tu i tr ổ lên , nh ở ng ch ư a đ ư 16 tu ủ i ph ổ
ải chịu trách nhi m hình s ệ ự vêầ t i ph ộ m rấố ạ
t nghiêm tr ng do cốố ý ho ọ c t ặ i ph ộ m đ ạ c bi ặ t ngu ệ y
hiể m . Độ tuổ i theo quy đị nh củ a Bộ luậ t Hình sự là tuổ i tròn tnh t ng
ừ ày tháng năm sinh đêốn ngày tháng năm sinh . Vi c xác đ ệ nh ị đ tu ộ i đ ổ c căn c ượ v
ư ào giấốy khai sinh , s h ổ kh ộ u . ẩ Tr ng h ườ p ợ khống xác đ nh đ ị c đ ượ tu ộ i thì ph ổ i
ả têốn hành giám đ nh đ ị tu ộ i. ổ 2.Khách th c ể a t ủ i ph ộ m : ạ Là các quan h x ệ ã h i đ ộ c Lu ượ t Hình s ậ b ự o v ả và ệ b t ị i ph ộ m xâ ạ m h i . ạ a. Khách thể c a t ủ i ộ ph m là gì ? ạ - Khách thể c a t ủ i ph ộ m ạ là quan h xã h ệ i b ộ t ị i ph ộ m xấm ph ạ m. ạ Bấốt c hành vi ph ứ m t ạ i nào cũng đêầu gấ ộ y thi t h ệ i ho ạ c h ặ ng ướ t i g ớ ấy thi t h ệ i cho quan h ạ xã h ệ i nhấốt đ ộ nh đ ị c lu ượ t hình ậ s ự b o v ả . Khống g ệ ấy thi t h ệ i ho ạ c h ặ ng t ướ i g ớ ấy thi t h ệ i cho đố ạ ối
tượng là quan hệ xã h i ộ đ c lu ượ ật hình s b ự o v ả thì hành vi ệ
khách quan khống có tnh gấy thi t h ệ i và do v ạ y cũng khống c ậ ó t i ph ộ ạm. b. Quy đ nh chung v ị
ềề khách thể c a t ủ i ph ộ m ạ - Khách th c a t ể i ph ủ ộ m la m ạ t trong nh ộ ng yêốu t ữ ốố cấốu thành t i ộ ph m và đ ạ c hi ượ u là đốối t ể ng b ượ t ị i ph ộ m xấ ạ m h i . Lu ạ t hình ậ s coi đốối t ự ng b ượ tị i ph ộ m xấm h ạ i là quan h ạ x ệ ã h i . Bấốt c ộ t ứ i ộ
ph m nào cũng đêầu xấm h ạ i m ạ t ho ộ c m ặ t sốố quan h ộ x ệã h i nhấốt ộ đ nh đ ị ược Lu t hình s ậ b ự o v ả . ệ - Trong mốối t ng quan v ươ ới t i ph ộ m nói chung , nhóm t ạ i ph ộ m và ạ t i ph ộ ạm c th ụ có khách th ể ể chung , khách th lo ể i v ạ à khách th ể tr c têốp . T ự
rong đó , khách thể chung c a t ủ i ph ộ m đ ạ c hi ượ u là ể t ng h ổ p nh ợ ng quan h ữ ệ xã h i đ ộ c Lu ượ t hình s ậ ự b o v ả v ệ à có thể bị tội ph m xấm h ạ ại . Khách th lo ể i c ạ a t ủ i ph ộ m đ ạ c hi ượ u là ể nhóm các quan h x ệ ã h i cùng ho ộ c gấần tnh chấố ặ t đ c nhóm các ượ quy ph m pháp lu ạ t hình s ậ
ự bảo vệ và b nhóm các t ị i ph ộ m x ạ ấm h i . Theo Lu ạ t
ậ hình sự Việt Nam hiện hành có 14 nhóm quan h ệ xã h i nh ộ v ư ậy . c. Các lo i khách th ạ c ể a t ủ i ph ộ m ạ - Khoa h c Lu ọ ật hình s Vi ự ệt Nam phấn bi t ba lo ệ i khách th ạ c ể a ủ
tội phạm : Khách th chung c ể ủa t i ph ộ m , khách th ạ lo ể i c ạ a t ủ i ộ ph m và khách th ạ t ể r c têốp c ự a t ủ i ph ộ m ạ .  Khách th ể chung c a t ủ i ph ộ m : ạ - Khách th chung c ể a t ủ i ph ộ m là h ạ thốống các quan h ệ x ệ ã h i ộ được Lu t hình s ậ b ự o ả vệ và b t ị i ph ộ m xấm h ạ ại . - Theo Lu t hình s ậ Vi ự t Nam , khách th ệ chung c ể a t ủ i ph ộ m là h ạ ệ
thốống các quan hệ xã h i đ ộ c x ượ
ác định t i Điêầu 1 cũng nh ạ Điêầu ư 8 c a BLHS v ủ à b t ị i ph ộ m x ạ ấm h i đó là : đ ạ c l ộ p , ch ậ quyêần , ủ
thốống nhấốt , toàn v n lãnh th ẹ T quốốc , chêố đ ổ ổ chính tr ộ , chêố đ ị ộ
kinh têố , nêần văn hóa , quốốc phòng , an ninh , tr t t ậ , an toàn x ự ã h i ; quyêần , l ộ ợi ích hợp pháp c a t ủ ch ổ c ; quy ứ êần , l i ích h ợ p ợ pháp c a cống dấn … ủ
- Bấốt cứ hành vi ph m t ạ i nào cũng đêầu xấm h ộ i khách th ạ chung ể c a t ủ i ph ộ m , đêầu x ạ ấm h i h ạ thốống quan h ệ x ệ ã h i đ ộ c x ượ ác đ nh là khách th ị ể b o v ả ệ của Lu t hình s ậ ự qua vi c xấm h ệ i b ạ ộ ph n cấốu thành h ậ thốống đó . ệ - Khách th chung c ể a t ủ i ph ộ m có th ạ cho thấốy ph ể m vi nh ạ ng ữ
quan hệ xã hội được Lu t hình s ậ b ự o v ả cũng nh ệ m ư t phấần ộ chính sách hình s c ự a Nhà n ủ c . ướ  Khách th ể lo i c ạ a t ủ i ộ ph m : ạ
- Khách thể loạ i củ a tộ i phạ m là nhóm quan hệ xã hộ i cùng tnh chấốt đ c nhóm c ượ ác quy ph m pháp lu ạ t hình s ậ b ự ảo vệ và nhóm t i ph ộ m ạ xấm h i . ạ - Bấốt c t ứ i ph ộ ạm c th ụ nào cũng đêầu x ể ấm h i khách th ạ lo ể i c ạ a ủ t i ph ộ
ạm , cũng đêầu xấm hại b ph ộ n h ậ p thành c ợ a nhóm quan ủ h x ệ ã h i nhấốt đ ộ ịnh đ c Lu ượ t hình s ậ b ự ảo v . ệ - Khách th lo ể i c ạ a t ủ i ph ộ m là c ạ s ơ cho vi ở c h ệ thốống hóa c ệ ác quy ph m trong phấần c ạ ác t i ph ộ m c ạ a BLHS thành t ủ ng ừ chương. Các t i ph ộ m tuy khác nhau vêầ ch ạ ủ th , vêầ ể m t khách ặ quan ho c ch ặ quan nh ủ ng n ư
êốu xấm h i cũng nhóm quan h ạ x ệ ã h i thì đ ộ c x
ượ êốp vào cùng chương .  Khách th tr ể c têốp c ự a t ủ i ph ộ m : ạ - Khách th tr ể c ự têốp c a t ủ i ph ộ m là quan h ạ xã h ệ i ộ b t ị i ph ộ m ạ
cụ thể xấm hạ i mà sự xấm hạ i này phả n ánh đượ c đấầy đủ tnh
chấốt nguy hiểm cho xã hội c a t ủ i ph ộ m đó . ạ - Khách th tr ể c têốp c ự a t ủ i ph ộ m tr ạ c hêốt ph ướ i là quan h ả xã ệ h i b ộ t ị i ộ ph m c ạ th ụ gấ ể y thi t h ệ i ho ạ ặc đe d a gấ ọ y thi t h ệ i và ạ qua s g ự ấy thiệt h i nà ạ y mà t i ph ộ m xấm h ạ ại khách thể lo i ạ cũng nh khách th ư chung c ể ủa t i ph ộ m đó . ạ