Chương 1: Nhập môn chủ nghĩa xã hội - Chủ Nghĩa Xã hội khoa học | Đại học Tôn Đức Thắng

1/29/24, 8:30 PM
Tóm tắt CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Ôn thi nhàn, Kết quả cao
Trang chủ › Danh mục khoá học › Tóm tắt CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Chương 1: Nhập môn chủ nghĩa xã hội khoa học
I. Sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
1. Hoàn cảnh lịch sử ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học
1.1: Điều kiện kinh tế - xã hội
- Vào những năm 40 của thế kỷ XIX, cuộc cách mạng công nghiệp phát triển mạnh mẽ.
- Xuất hiện giai cấp tư sản và giai cấp công nhân.
- Sự phát triển nhanh chóng có tính chính trị công khai của phong trào công nhân.
1.2: Tiền đề khoa học tự nhiên và tư tưởng lý luận
a. Tiền đề khoa học tự nhiên
- Sau thế kỷ ánh sáng, đến đầu thế kỷ XIX, nhân loại đã đạt nhiều thành tựu to lớn trên lĩnh vực khoa học
b. Tiền đề tư tưởng lý luận
- Sự ra đời của triết học cổ điển Đức
- Những tư tưởng xã hội chủ nghĩa không tưởng do các nhà xã hội chủ nghĩa không tưởng Pháp
2. Vai trò cuả Các Mác và Phridrich Ăngghen
2.1: Sự chuyển biến lập trường triết học và lập trường chính trị
- Từ 1843-1848 vừa hoạt động thực tiễn, vừa nghiên cứu khoa học, C.Mác và
Ph.Ăngghen đã có nhiều tác phẩm lớn, thể hiện quá trình chuyển biến lập trường
triết học và lập trường chính trị và từng bước củng cố, dứt khoát, kiên định, nhất
quán và vững chắc lập trường - lập trường cộng sản chủ nghĩa .
2.2: Ba phát kiến vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen
- Chủ nghĩa duy vật lịch sử
- Học thuyết về giá trị thặng dư
https://onthisinhvien.com/bai-hoc/tom-tat-chuong-1-nhap-mon-chu-nghia-xa-hoi-khoa-hoc-5610808197251072 1/7 1/29/24, 8:30 PM
Tóm tắt CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
- Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
II. Các giai đoạn phát triển cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học
1. C.Mác và Ph.Ăngghen phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học
1.1: Thời kỳ từ 1848 đến Công xã Pari (1871)
- Đây là thời kỳ của những sự kiện như cách mạng dân chủ tư sản ở các nước Tây
Âu (1848-1852); Quốc tế I thành lập (1864); tập I bộ Tư bản của C.Mác được xuất bản (1867)
1.2: Thời kỳ sau Công xã Pari đến 1895
- Trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm Công xã Pari, C.Mác và Ph.Ănghen phát triển
toàn diện chủ nghĩa xã hội khoa học.
- Đã nêu ra nhiệm vụ nghiên cứu của chủ nghĩa xã hội khoa học: “Nghiên cứu
những điều kiện lịch sử và do đó, nghiên cứu chính ngay bản chất của sự biến đổi
ấy và bằng cách ấy làm cho giai cấp hiện nay đang bị áp bức và có sứ mệnh
hoàn thành sự nghiệp ấy hiểu rõ được những điều kiện và bản chất của sự nghiệp
của chính họ - đó là nhiệm vụ của chủ nghĩa xã hội khoa học, sự thể hiện về lý
luận của phong trào vô sản”
2. V.I.Lênin vận dụng và phát triển chủ nghĩa xã hội khoa học trong điều kiện mới
2.1: Thời kỳ trước Cách mạng Tháng Mười Nga
- Lênin đã bảo vệ, vận dụng và phát triển sáng tạo các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa xã hội khoa học
2.2: Thời kỳ sau Cách mạng Tháng Mười Nga
- V.I.Lênin đã viết nhiều tác phẩm quan trọng bàn về những nguyên lý của chủ
nghĩa xã hội khoa học như: Chuyên chính vô sản; Thời kỳ quá độ chính trị từ chủ
nghĩa tư bản chủ nghĩa lên chủ nghĩa cộng sản; Về chế độ dân chủ; Về cải cách
hành chính bộ máy nhà nước; Cương lĩnh xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước Nga
2.3: Sự vận dụng và phát triển sáng tạo của chủ nghĩa xã hội khoa học từ sau khi
V.I.Lênin qua đời đến nay
- Tổng kết và thông qua 9 qui luật chung của công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa
và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
- Đưa ra khái niệm về “thời đại hiện nay”.
- Xác định nhiệm vụ hàng đầu của các Đảng Cộng sản và công nhân.
- Trung Quốc tiến hành cải cách, mở từ năm 1978 .
- Ở Việt Nam, công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh
đạo từ Đại hội lần thứ VI đã thu được những thành tựu to lớn có ý nghĩa lịch sử.
https://onthisinhvien.com/bai-hoc/tom-tat-chuong-1-nhap-mon-chu-nghia-xa-hoi-khoa-hoc-5610808197251072 2/7 1/29/24, 8:30 PM
Tóm tắt CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
III. Đối tượng, phương pháp và ý nghĩa của việc
nghiên cứu chủ nghĩa xã hội khoa học
1. Đối tượng nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học
- Là những qui luật, tính qui luật chính trị- xã hội của quá trình phát sinh, hình
thành và phát triển của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn
thấp là chủ nghĩa xã hội; những nguyên tắc cơ bản, những điều kiện, những con
đường và hình thức, phương pháp đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân
và nhân dân lao động nhằm hiện thực hóa sự chuyển biến từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
2. Phương pháp nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học
- Phương pháp luận chung nhất là chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa
duy vật lịch sử của triết học Mác – Lênin.
- Phương pháp kết hợp lịch sử - lôgíc.
- Phương pháp khảo sát và phân tích về mặt chính trị - xã hội dựa trên các điều
kiện kinh tế - xã hội cụ thể. - Phương pháp so sánh.
- Các phương pháp có tính liên ngành.
- Phương pháp phương pháp tổng kết lý luận từ thực tiễn.
3. Ý nghĩa của việc nghiên cứu của Chủ nghĩa xã hội khoa học 3.1. Về mặt lý luận
Trong tình hình thế giới có nhiều biến động phức tạp như: sự sụp đổ của chủ nghĩa
xã hội hiện thực ở Liên Xô và các nước Đông Âu, kẻ thù của chủ nghĩa xã hội thực
hiện âm mưu “diễn biến hòa bình”, không ít người nghi ngờ hoặc phủ nhận vai trò
của chủ nghĩa xã hội khoa học đối với cải tạo thực tiễn; vì vậy, việc nghiên cứu chủ
nghĩa xã hội khoa học có ý nghĩa lý luận to lớn là:
- Chủ nghĩa xã hội khoa học trang bị những nhận thức chính trị - xã hội cho Đảng
Cộng sản, Nhà nước, cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động trong quá
trình bảo vệ và xây dựng xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa. Học thuyết Mác
không dừng lại ở chỗ giải thích thế giới mà còn nhằm cải tạo thế giới. Học thuyết
về cải tạo thế giới mà chủ nghĩa Mác – Lênin thể hiện rõ và trực tiếp nhất là chủ nghĩa xã hội khoa học.
- Chủ nghĩa xã hội khoa học là vũ khí sắc bén trong cuộc đấu tranh chống các
học thuyết phản động, phi mácxít. 3.2. Về mặt thực tiễn
Chủ nghĩa xã hội khoa học là một trong những cơ sở lý luận và phương pháp luận
của nhiều khoa học xã hội chuyên ngành, đồng thời là cơ sở lý luận giúp cho các
Đảng Cộng sản và công nhân quốc tế xác định con đường đi, định hướng hành ắ
https://onthisinhvien.com/bai-hoc/tom-tat-chuong-1-nhap-mon-chu-nghia-xa-hoi-khoa-hoc-5610808197251072 3/7 1/29/24, 8:30 PM
Tóm tắt CHƯƠNG 1: NHẬP MÔN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
động đúng đắn cho đường lối chiến lược, sách lược, chính sách phù hợp vói quy
luật phát triển khách quan. Do đó, muốn xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội
phải vận dụng trung thành và phát triển sáng tạo chủ nghĩa xã hội khoa học.
****Bạn có biết****
Tình bạn vĩ đại nhất thế giới là tình bạn giữa C.Mác và Ăngghen
Trong lịch sử có rất nhiều câu chuyện cảm động về tình bạn, có những câu
chuyện đã đi vào văn học nghệ thuật, để lại nhiều bài học nhân văn sâu sắc song
không có tình bạn nào có thể đẹp hơn, sáng chói hơn tình bạn giữa Mác và
Ăngghen. Chính nhờ có tình bạn ấy mà giai cấp vô sản nói riêng, nhân loại tiến bộ
nói chung có được một tài sản trí tuệ vô giá: Chủ nghĩa Mác. Một nhà nghiên cứu
đã từng ví von rằng, nếu không có tình bạn vĩ đại kết nối hai tâm hồn, hai nhân
cách, hai bộ óc vĩ đại ấy, có lẽ lịch sử thế giới đã rẽ sang một hướng khác.
Ph.Ăngghen sinh ngày 28/11/1820 tại thành phố Bác-men, nước Đức trong một gia
đình tư sản. Tốt nghiệp tú tài, Ph.Ăngghen vâng lời cha thôi học, theo nghề kinh
doanh thương mại. Những quan sát xã hội và hoạt động thực tiễn đã làm biến
chuyển thế giới quan và tư duy chính trị của ông. Từ con đường tự học, học trong
sách báo, trong các câu lạc bộ bác học, trong tổng kết thực tiễn và trong sự phẫn
nộ với xã hội đương thời, Ph.Ăngghen đã trở thành một nhà bác học. Trên con
đường học tập và nghiên cứu, Ph.Ăngghen đã gặp C.Mác một cách gián tiếp
thông qua đọc các tác phẩm của C.Mác. Dần dần từ việc nghiên cứu triết học,
kinh tế chính trị học, hai ông đã tìm đến nhau rồi trở thành những người đồng chí -
những người đồng sáng lập nên một học thuyết cách mạng dẫn đầu thời đại.
C.Mác sinh ngày 05-5-1818 ở thành Tơ-ri-a nước Đức trong một gia đình trí thức.
Ông tốt nghiệp tú tài rồi vào học khoa Luật tại trường Đại học Tổng hợp Bon, sau
chuyển sang học trường Đại học Béc-lin, một trung tâm nghiên cứu về triết học.
Mác đã bảo vệ xuất sắc luận án Tiến sĩ triết học.
Hai con người xa lạ, từ những hoàn cảnh xuất thân, môi trường giáo dục và quá
trình đào tạo rất khác nhau đã trở thành hai người đồng chí, hai người bạn với một
tình bạn vĩ đại và cảm động.
Lần đầu tiên, C.Mác gặp Ph.Ăngghen vào cuối tháng Mười Một 1842, khi
Ph.Ăngghen trên đường sang Anh và ghé thăm ban biên tập tờ Nhật báo tỉnh
Ranh. Mùa hè năm 1844, Ph.Ăngghen đến thăm C.Mác ở Pa-ri. Hai ông đã trở thành
những người bạn cùng chung lý tưởng và quan điểm trong tất cả mọi vấn đề lý
luận và thực tiễn và đây được xem như là “cuộc gặp mặt lịch sử” của hai vĩ nhân.
Hai ông trở thành đôi bạn hiếm có trong lịch sử. Bằng cả cuộc đời, hai ông đã
chứng minh rằng: từ mục đích lý tưởng và học thuyết, họ đã sống vì nhau, cho
nhau trọn cả cuộc đời. Họ đã dành cho nhau những gì tốt đẹp nhất, tôn trọng và
quý mến nhau hơn cả chính bản thân mình.
Ăng ghen không những là người đồng chí kiên trung, luôn sát cánh bên Mác trong
sự nghiệp đấu tranh chống lại hệ tư tưởng tư sản, truyền bá tư tưởng vô sản, mà
ông còn là người bạn thân thiết của cả gia đình Mác. Ông luôn có mặt bên cạnh
gia đình bạn trong lúc khó khăn nhất. Điển hình trong số đó là mặc dù chỉ muốn
https://onthisinhvien.com/bai-hoc/tom-tat-chuong-1-nhap-mon-chu-nghia-xa-hoi-khoa-hoc-5610808197251072 4/7