Chương 2 - Tư Tưởng Hồ Chí Minh và Bối Cảnh Lịch Sử Việt Nam môn Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 59994889
Sự quyết định trực tiếp hình thành TTHCM chính là nhờ những cơ sở khách quan, vì:
- Thứ nhất là tình hình thế giới cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX có những chuyển biến lớn :
+Chủ nghĩa tư bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc, đẩy mạnh việc xâm lược thuộc
địa. Phần lớn các nước ở châu Á, châu Phi và Mỹ Latinh bị biến thành thuộc địa hoặc phụ thuộc.
+Mâu thuẫn vốn có trong lòng xã hội tư bản ngày càng trở nên sâu sắc, đặc biệt là mâu thuẫn
giữa chủ nghĩa đế quốc và các dân tộc thuộc địa, phụ thuộc.
=> Giành độc lập dân tộc trở thành nhu cầu chung, cấp thiết của các dân tộc thuộc địa và giai cấp vô
sản trên toàn thế giới.
- Thứ hai là bối cảnh lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX có những chuyển biến :
+ Trước khi thực dân Pháp xâm lược, xã hội Việt Nam là một xã hội phong kiến suy tàn.
+ Năm 1858, thực dân Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam. Từ đây, Việt Nam dần trở thành một
quốc gia nửa phong kiến, nửa thuộc địa.
+Năm 1884, Việt Nam chính thức trở thành thuộc địa của thực dân Pháp.
+ Mâu thuẫn gay gắt nhất là mâu thuẫn dân tộc với thực dân Pháp, dẫn đến nhiều phong trào
đấu tranh yêu nước nổ ra:
• Phong trào yêu nước của sĩ phu và đồng bào yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến.
• Phong trào yêu nước theo khuynh hướng tư sản, tiếp thu ảnh hưởng từ phong
trào cách mạng phương Tây.
=>Nước ta đã có ý thức đứng dậy đấu tranh thoát ách đô hộ nhưng vẫn chưa thể thành công vì đó chưa
phải là lối thoát rõ ràng, hướng đi đúng đắn. Phong trào cứu nước của nhân dân ta muốn giành được
thắng lợi phải đi theo một con đường mới.
-Thứ ba là chủ nghĩa Mác-Lênin mở ra con đường mới cho việc giải phóng cho các dân tộc bị áp bức và cả loài người:
+Tiền đề là thành công của cách mạng tháng 10 Nga thành công(9/11/1917) đã lật đổ nhà nước
tư sản, thiết lập Chính quyền Xôviết, mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử loài người. Ngày
2/3/1919, Quốc tế Cộng sản ra đời, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong phong trào cách
mạng thế giới. Việc truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin và kinh nghiệm của Cách mạng Tháng lOMoAR cPSD| 59994889
Mười Nga ra khắp thế giới đã dẫn đến sự ra đời và hoạt động mạnh mẽ của nhiều Đảng Cộng
sản ở các quốc gia khác nhau.
=> Những chuyển biến trên đã ảnh hưởng sâu sắc đến Hồ Chí Minh, góp phần thúc đẩy Người quyết
tâm lựa chọn con đường cứu nước đúng đắn – con đường giải phóng dân tộc theo khuynh hướng cách mạng vô sản.
- Thứ tư là những tinh hoa văn hóa nhân loại :
+Kết hợp các giá trị truyền thống của văn hóa phương Đông với các thành tựu hiện đại của văn
minh phương Tây - đó chính là nét đặc sắc trong quá trình hình thành tư tưởng, nhân cách và văn hóa Hồ Chí Minh.
+Đối với văn hóa phương Đông, cùng với những hiểu biết uyên bác về Hán học, Hồ Chí Minh
biết chắt lọc lấy những gì tinh túy nhất trong các học thuyết triết học, hoặc trong tư tưởng của
Lão Tử, Mặc Tử, Quản Tử...
+ Về phật giáo, Hồ Chí Minh tiếp thu và chịu ảnh hưởng sâu sắc các tư tưởng vị tha, từ bi bác
ái, cứu khổ cứu nạn, thương người như thể thương thân; là nếp sống có đạo đức, trong sạch,
giản dị, chăm lo làm việc thiện; là tinh thần bình đẳng, dân chủ, chống phân biệt đẳng cấp; là
việc đề cao lao động, chống lười biếng "nhất nhật bất tác, nhất nhật bất thực"; là chủ trương
sống không xa lánh việc đời mà gắn bó với dân, với nước, tích cực tham gia vào cuộc đấu tranh
của nhân dân chống kẻ thù dân tộc...
+Cùng với những tư tưởng triết học phương Đông. Hồ Chí Minh còn tiếp thu nền văn hóa dân
chủ và cách mạng phương Tây. Người sớm làm quen với văn hóa Pháp, tìm hiểu các cuộc cách
mạng ở Pháp và ở Mỹ. Người trực tiếp đọc và tiếp thu các tư tưởng về tự do, bình đẳng, bác ái
qua các tác phẩm của các nhà Khai sáng như Vonte (Voltaire), Rútxô (Rousso), Môngtétxkiơ
(Montésquieu). Người tiếp thu các giá trị của bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của
Đại cách mạng Pháp, các giá trị về quyền sống, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc của
Tuyên ngôn độc lập ở Mỹ năm 1776.
=> Trên hành trình cứu nước, Hồ Chí Minh đã tự biết làm giàu trí tuệ của mình bằng vốn trí tuệ của
thời đại, Đông và Tây vừa tiếp thu, vừa gạn lọc để từ tầm cao tri thức nhân loại mà suy nghĩ, lựa chọn,
kế thừa và đổi mới, vận dụng và phát triển.
- Thứ năm là những giá trị tốt đẹp của dân tộc Việt Nam :
+ Lịch sử dựng nước và giữ nước lâu đời đã hình thành nên những giá trị truyền thống hết sức
đặc sắc và cao quý của dân tộc Việt Nam. Đó là truyền thống yêu nước, kiên cường, bất khuất,
là tinh thần tương thân tương ái, lòng nhân nghĩa, ý thức cố kết cộng đồng, là ý chí vươn lên
vượt qua mọi khó khăn, thử thách, là trí thông minh, tài sáng tạo, quý trọng hiền tài, khiêm tốn
tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại để làm giàu cho văn hóa dân tộc... lOMoAR cPSD| 59994889
+ Trong những giá trị đó, chủ nghĩa yêu nước truyền thống là tư tưởng, tình cảm cao quý,
thiêng liêng nhất, là cội nguồn của trí tuệ sáng tạo và lòng dũng cảm của người Việt Nam, cũng
là chuẩn mực đạo đức cơ bản của dân tộc. Chủ nghĩa yêu nước sẽ biến thành lực lượng vật chất
thực sự khi nó ăn sâu vào tiềm thức, vào ý chí và hành động của mỗi con người.
=> Đó là cơ sở để trở thành tiền đề tư tưởng, lý luận xuất phát hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Thứ sáu đó chính là ảnh hưởng từ tư tưởng Mác-Lênin :
+ Việc tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin ở Hồ Chí Minh diễn ra trên nền tảng của những tri thức
văn hóa tinh túy được chắt lọc, hấp thụ và một vốn chính trị vốn hiếu biết phong phú, được tích
lũy qua thực tiễn hoạt động đấu tranh vì mục tiêu cứu nước và giải phóng dân tộc.
+ Từ những nhận thức ban đầu về chủ nghĩa Lênin, Hồ Chí Minh đã tiến dần tới những nhận
thức "lý tính", trở lại nghiên cứu chủ nghĩa Mác sâu sắc hơn để rồi tiếp thu học thuyết của các
ông một cách có chọn lọc, không rập khuôn máy móc, không sao chép giáo điều. Người tiếp thu
lý luận Mác - Lênin theo phương pháp mácxít, nắm lấy cái tinh thần, cái bản chất. Người vận
dụng lập trường, quan điểm, phương pháp biện chứng của chủ nghĩa Mác - Lênin để giải quyết
những vấn đề thực tiễn của cách mạng Việt Nam, chứ không đi tìm những kết luận có sẵn trong sách vở.
=> Chủ nghĩa Mác - Lênin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận của tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tổng hợp từ những luận điểm ở trên ta có thể nói rằng việc hình thành Tư tưởng Hồ Chí Minh là cả
một quá trình khách quan, tất yếu không thể thay đổi. Nguồn tham khảo
https://www.studocu.vn/vn/document/truong-dai-hoc-kinh-te-thanh-pho-ho-chi-minh/tu-tuong-ho-
chiminh/tthcm-chuong-2/38338574 https://loigiaihay.com/co-so-khach-quan-c124a20330.html
https://drive.google.com/file/d/1wTd_NB8Q6SOIZC3P-TkyaC3SGnKRryvU/view?
fbclid=IwY2xjawKZ_EpleHRuA2FlbQIxMQABHuoE374mA5_-
H94ZCq5ojdq1K3I9yHoGszdpnyEv6ouu-
ULVpDFBPAaIkxY9_aem_DDpeT4zR5FDkm7VRumwkAQ