Chuyên đề đại cương hóa hữu cơ Hóa 11 (có đáp án và lời giải )

Tổng hợp toàn bộ Chuyên đề đại cương hóa hữu cơ Hóa 11 (có đáp án và lời giải ) được biên soạn đầy đủ và chi tiết . Các bạn tham khảo và ôn tập kiến thức đầy đủ cho kì thi sắp tới . Chúc các bạn đạt kết quả cao và đạt được những gì mình hi vọng nhé !!!!

Hp cht hữu cơ (HCHC): là hợp cht ca cacbon (tr CO, CO
2
, mui cacbonat,
xianua, cacbua…).
Đặc đim chung ca các HCHC:
Nht thiết phi chứa cacbon, thường có H, O, N, …
Liên kết trong HCHC ch yếu là liên kết cng hóa trị, thường có nhiệt độ nóng
chy, nhiệt độ sôi thấp, thường không tan hoc ít tan trong nước, nhưng dễ tan
trong dung môi hữu cơ.
Thưng kém bn vi nhit; Phn ng của các HCHC thưng chm, không
hoàn toàn, không theo mt hưng nht đnh.
Phân loi HCHC:
Hiđrocacbon: Ch gm hai nguyên t C và H; bao gm hiđrocacbon no,
hiđrocacbon không no, hiđrocacbon thơm.
Dn xut ca hiđrocacbon: Ngoài C và H còn có nguyên t khác như O, N,
halogen,…
Danh pháp HCHC
Tên thông thường: thường được đt tên theo ngun gc tìm ra chúng.
Ví d: HCOOH: axit fomic (t formica: con kiến)
CH
3
COOH: axit axetic (t acetus: gim)
Tên h thng: theo danh pháp IUPAC:
- Tên gc chc: Tên phn gc + Tên phần định chc
(tên phn gc và tên phần định chc đưc viết cách nhau)
Ví d:
Công thc
Tên phn gc
Tên phần định chc
Tên
CH
3
CH
2
Cl
Etyl
Clorua
Etyl clorua
CH
3
CH
2
OCOCH
3
Etyl
Axetat
Etyl axetat
CH
3
CH
2
OCH
3
Etyl metyl
Ete
Etyl metyl ete
- Tên thay thế:
Chuyên đề
4
ĐẠI CƯƠNG HÓA HỮU CƠ
Tên phn thế
(có th không có)
Tên mch cacbon
chính
Tên phn đnh chc
Ví d:
Công thc
Tên phn thế
Tên mch cacbon
chính
Tên phần định
chc
Tên
33
CH CH
Et
An
Etan
32
CH CH Cl
Clo
Et
An
Cloetan
2 2 3
CH CH CH CH
But
1en
But1en
Phân tích nguyên t:
Phân tích định tính:
- Mc đích: xác đnh các nguyên t có trong HCHC.
- Nguyên tc: chuyn các nguyên t trong HCHC thành các chất vô cơ đơn
gin ri nhn biết chúng bng các phn ứng đặc trưng.
Phân tích định lượng:
- Mc đích: Xác đnh t l khi lượng (hàm lượng) các nguyên t có trong
HCHC.
- Nguyên tắc: “chuyển” các nguyên tố trong HCHC thành các chất vô cơ đơn
gin ri định lượng chúng bằng phương pháp khối lượng, phương pháp th
tích hoặc phương pháp khác.
Thiết lp công thc phân t: (CTPT)
CTPT: cho ta biết s nguyên t ca các nguyên t có trong phân t.
Cách thiết lp CTPT:
Cách 1: t CTĐGN, kết hp vi khi lưng phân t ca HCHC.
Biết CTĐGN của A là: C
a
H
b
O
c
N
d
.
M
A
.
Lúc đó CTPT ca A là: (C
a
H
b
O
c
N
d
)
n
thì:
A
M
n
12a b 16c 14d
Cách 2: không qua CTĐGN.
* Da vào khi lưng hoc phần trăm khối lưng ca các nguyên t:
CTPT ca A là C
x
H
y
O
z
N
t
thì:
M 12x y 16z 14t
100 %C %H %O %N
Hay
C H O N
M 12x y 16z 14t
a m m m m
Vi a là khi lưng hp cht A.
T đó suy ra x, y, z, t
CTPT
* Tính trc tiếp t phn ứng đốt cháy:
o
t
x y z t 2 2 2 2
y z y t
C H O N x O xCO H O N
2 4 2 2




C H O N
M 12x y 16z 14t
a m m m m
x, y, z, t
Sau đó với M suy ra z t đó có CTPT.

22
2 2 2 2
CO H O
AA
CO H O O N
AA
n 2n
x ; y= ;
nn
2n n 2n 2n
z= ; t= .
nn
MT S VẤN Đ CƠ BẢN CA HÓA HỮU CƠ
GỐC HIĐROCACBON – NHÓM TH - NHÓM CHC BC
I. Gốc hiđrocacbon
1. Định nghĩa: là phần còn li ca phân t hiđrocacbon sau khi bớt đi một hay nhiu
nguyên t hiđro.
Gc hiđrocacbon thưng kí hiu là R.
2. Mt s gốc hiđrocacbon (R) thường gp
a) Gc no, hóa tr (I) ankyl: C
n
H
2n+1
(vi
n1
, nguyên).
CH
3
(metyl)
C
2
H
5
(etyl)
C
3
H
7
CH
3
CH
2
CH
2
(n propyl)
3
3
CH CH (iso - propyl)
CH

C
4
H
9
CH
3
CH
2
CH
2
CH
2
(n
butyl)
3 2 3
CH CH CH CH (sec - butyl)
32
3
CH CH CH (iso - butyl)
CH

3
3
3
CH
CH C (tert - butyl)
CH
C
5
H
11
3
33
3
CH
CH CH CH
CH
(tert pentyl)
3
32
3
CH
CH C CH
CH
(nep pentyl)
b) Gốc hiđro không no, hóa trị (I)
CH
2
= CH (vinyl hay etenyl)
CH
2
= CH CH2 (alyl hay
propen 2 yl)
2
3
CH CH (iso - propenyl hay 1-metyl vinyl)
CH

CH ≡ C – (etinyl)
CH
2
= CH CH = CH (Butađien 1,3 yl)
c) Gốc hiđrocacbon thơm, hóa trị (I)
(C
6
H
5
)
Phenyl
CH
2
(C
6
H
5
CH
2
)
Benzyl
CH
3
(CH
3
C
6
H
4
)
p tolyl
II. Nhóm thế
Nguyên t hay nhóm nguyên t (gc) thay thế cho mt nguyên t hay nhóm
nguyên t khác trong phân t mt cht nht định nào đó, khi phn ng hóa hc xy ra.
Ví d: trong phân t C
6
H
5
NO
2
thì NO
2
là nhóm thế.
III. Nhóm chức (hay nhóm định chức):
1) Khái nim nhóm chc:
Nhóm chức (hay nhóm định chc) là nhóm nguyên ty ra nhng phn ng hóa hc
đặc trưng và cơ bản cho phân t cho hp cht hu cơ.
2) Mt s nhóm chc quan trng
u (ancol)
OH
Axit cacboxylic
O
RC
OH
Amin bc 1
Amin bc 2
Amin bc 3
R NH
2
R NH R
R N R
R

Ete
R O R
Nitro
NO
2
Xeton
R C R
O


Anđehit
O
C
H
Este
O
RC
O R
3) Phân loi hp cht hữu cơ (HCHC) có nhóm chc:
HCHC đơn chức: Phân t chmt nhóm chc.
HCHC đa chức: Phân t có 2 hay nhiu nhóm chc ging nhau.
HCHC tp chc: Phân t có 2 hay nhiu nhóm chc khác nhau.
IV. Bậc của một số hợp chất hữu cơ
1) Bc nguyên t cacbon: đúng bng s nguyên t cacbon liên kết trc tiếp vi nguyên
t cacbon đó.
Ví d:
3
I II III IV I
3 2 3
33
CH
CH CH CH C CH
CH CH

2) Bc của rượu: là bc ca nguyên t cacbon gn nhóm (OH)
Ví d:

I
32
CH CH OH (Röôïu baäc I)
.
II
3
3
CH CH OH (Röôïu baäc II)
CH

.
3
III
3
3
CH
CH C OH (Röôïu baäc III)
CH

.
3) Bc ca amin (có th coi là bc của nitơ): đúng bằng s nguyên t H ca phân t
NH3 đã đưc thay thế bi gốc hiđrocacbon.
Ví d:
CH
3
NH
2
(amin bc I)
CH
3
NH C
2
H
5
(amin bc II)
33
3
CH N CH (amin baäc III)
CH

Một số quy tắc viết phương trình phản ứng trong hóa học hữu cơ
I. Quy tắc thế vào phân tử ankan, anken, ankin
1) Thế halogen (Cl, Br) vào phân t ankan C
n
H
2n+2
t l mol (1:1)
Nguyên t H gn vi nguyên t cacbon có bc càng cao, d dàng b thay thế bi Clo (
hay brom).
Ví d:
33
(
3 2 3 2
CH CH CH HCl
Cl (saûn phaåm chính)
CH CH CH +Cl

askt
1:1)
3 2 2
CH CH CH Cl
(saûn phaåm phuï)

2) Thế halogen vào phân t anken nhit đ cao
Ưu tiên thế cho H ca nguyên t C
α
so vi C ca ni đôi.
Ví d:

o
500 C
2 3 2 2 2
CH CH CH Cl CH CH CH Cl HCl
.
3) Thế ion kim loi Ag
+
, Cu
2+
( dng mui trong NH
3
).
Ch ankin có liên kết ba C ≡ C ở đầu mch (tc là có H d thế) mi có phn ng.
Ví d:
3 3 4 3
34
HC CH 2AgNO 2NH AgC CAg 2NH NO
R C CH CuCl NH R C CCu NH Cl
II. Quy tắc cộng Maccopnhicop (Markovnikov)
Khi cng một tác nhân không đối xng (HX, HOH …) vào một anken (hay ankin) không
đối xng, phn ng xy ra theo hướng:
- Phần dương (+) của tác nhân s liên kết vi cacbon có nhiều hiđro hơn.
- Phn âm ( ) ca tác nhân s liên kết với cacbon ít hiđro hơn của liên kết đôi
hay liên kết ba.
Ví d:
33
3 2 2
CH CH CH
OH (saûn phaåm chính)
CH CH CH H O

3 2 2
CH CH CH OH
(saûn phaåm phuï)

III. Quy tắc loại Zaixep (Zaisev)
Trong phn ng tách H2O khi rưu (hay tách HX khi dn xut halogen RX), nhóm
OH (hay X) ưu tiên tách ra cùng với nguyên t H ca cacbon kế cn hơn.
Ví d:
24
3 3 2
H SO ñaëc
3 2 3
t
CH CH CH CH H O
(saûn phaåm chính)
CH CH CH CH
OH
oo
170 C
3 2 2
CH CH CH CH
(saûn phaåm phuï)
IV. Quy tắc thế vào vòng nhân thơm (vòng benzen)
Khi trong vòng benzen đã có sn nhóm thế A, v trí kế tiếp trên nhân s ph thuc bn
cht ca nhóm thế A. C th:
Nếu A là nhóm đẩy electron: (thường no,
ch có liên kết đơn)
Ví d: gc ankyl CH
3
, C
2
H
5
, …–OH,
NH
2
, X (halogen),…
Phn ng thế vào nhân xy ra d hơn, ưu
tiên vào v trí ortho (o) và para (p).
Nếu A là nhóm hút electron: (thường
không no có cha liên kết ).
Ví d: NO
2
, SO
3
H, CHO, COOH,…
Phn ng thế vào nhân xy ra khó hơn,
ưu tiên vào thế vào v trí meta (m)
Vi du: OH OH
Br Br
A + 3Br
2

+ 3HBr
(o) (o)
Br
(m) (m)
(p) NO
2
NO
2
+ 2HNO
3

+ 2H
2
O
NO
2
NO
2
Một số phương pháp làm tăng và giảm mạch cacbon
I. Tăng mạch cacbon
(T mch ít cacbon lên mch nhiu cacbon)
C
1
C
2

o
150 C
4 2 2 2
laøm laïnh nhanh
2CH C H 3H
OH
2
2HCHO HOCH CHO
o
3000 C
2 2 2
2C H C H
C
1
C
6

2
Ca(OH)
6 12 6
6HCHO C H O
C
2
C
3

o
t
3 3 3 2 3
2CH COONa CH CO CH Na CO
C
2
C
4
Nh hp:

o
24
CuCl , NH Cl, t
2
2CH CH CH C CH CH

o
23
ZnO, MgO ,t
2 5 2 2 2 2
(hay Al O )
2C H OH CH CH CH CH H H O

o
24
H SO ñaëc ,140 C
2 5 2 5 2 5 2
2C H OH C H OC H H O
C
2
C
6
Tam hp:

o
C,600 C
2 2 6 6
3C H C H
(benzen)


o
C,600 C
n 2n 2 3n 6n 6
3C H C H
(aren)
* Tăng bất k
1) Phương pháp Wurtz
- Đối vi ankan

n 2n 1 n 2n 1
2C H X 2Na (C H ) 2NaX
Ví d:
2 5 2 5 4 10
C H Cl 2Na Cl C H C H 2NaCl

''
''
RR
3RX 6Na 3R X hoãn hôïp 3 ankan R R 6NaX
RR
- Đối vi aren (còn gi là tng hp Wurrtz Fittig)
X + 2Na + X R

xt
R + 2NaX
Vi d: C
6
H
5
Br + 2Na + Br CH
3

xt
C
6
H
5
CH
3
+ 2NaBr.
Phương pháp Friedel Craft (ankyl hóa benzen)
H + X R
o
3
AlCl ,t
R +HX
Phương pháp nhiệt phân:

o
t
23
(RCOO) Ca R CO R CaCO
Phương pháp điện phân

ñpdd
2 2 2
ôû anot (+) ôû catot ( )
2RCOONa 2H O R R 2CO 2NaOH H
Ví d:
ñpdd
2 2 2 2 2 2
2CH CH COONa 2H O CH CH CH CH CO 2NaOH H
II. Giảm mạch cacbon
Gim 1C và gim 2
C
Phương pháp Duma:

o
CaO,t
23
RCOONa NaOH RH +Na CO

o
t ,xt
2 2 3 3
(RCOO) Ca 2NaOH 2RH +Na CO CaCO
Ví d:

o
CaO,t
3 4 2 3
CH COONa NaOH CH Na CO
Gim 2 hay 3 ln

ln men Lactic
6 12 6 3
C H O 2CH CH COOH
CH

leân men röôïu
6 12 6 3 2 2
C H O 2CH CH OH 2CO
*Gim bt kì
Phương pháp cracking


o
t ,xt
n 2n 2 m 2m p 2p 2
C H C H C H
ankan maïch daøi anken ankan maïch ngaén
Điu kin: m, n, p N, m ≥ 2, p ≥ 0, n = m + p
Phương pháp oxi hóa aren
4
KMnO ñaëc
6 5 2 3 6 5 2 2
C H CH CH 6[O] C H COOH CO 2H O
III. Công thức tổng quát (CTTQ) của một số hợp chất hữu cơ (HCHC)
HCHC (A)
CTTQ (A)
ĐIU KIN
(A) cha C, H
(A) cha C, H, O
C
x
H
y
C
x
H
y
O
z
y 2x 2
, chn
(A) cha C, H, N
(A) cha C, H, O, N
C
x
H
y
N
t
C
x
H
y
O
z
N
t
y 2x 2 t
(vi y, t cùng chn hay cùng
l)
(A) cha C, H, X
(A) cha C, H, O, X
C
x
H
y
X
u
C
x
H
y
O
z
X
u
y 2x 2 u
(vi y, u cùng chn hay cùng
l)
Hiđrocacbon
Ankan (parafin)
Anken (olefin)
Ankađien
Ankin
Aren (dn xut no)
C
n
H
2n+22k
C
n
H
2n+2
C
n
H
2n
C
n
H
2n 2
C
n
H
2n 2
C
n
H
2n6
n 1, k 0
n1
n2
n3
n3
n6
u
u no
ợu đơn chức
ợu đơn, bậc I
ợu đơn chức no
C
n
H
2n+22kx
(OH)
x
C
n
H
2n+2x
(OH)
x
C
x
H
y
OH
C
x
H
y
CH
2
OH
C
n
H
2n+1
OH hay C
n
H
2n+2
O
n x 1, k 0
n x 1
x 1, y 2x+1
x 0, y 2x+1
n1
ợu đơn, no, bậc I
ợu thơm, 1 vòng nhân
benzen
C
n
H
2n+1
CH
2
OH
C
n
H
2n72k
OH
(k: s liên kết nhánh ca nhân
thơm)
n0
Anđehit
Anđehit no
Anđehit đơn chc
Anđehit no, đơn chc
C
n
H
2n+22kx
(CHO)
x
C
n
H
2n+2x
(CHO)
x
C
x
H
y
CHO
C
n
H
2n+1
CHO
hay C
m
H
2m
O
n ≥ 0, x ≥ 1, k ≥ 0
n ≥ 0, x ≥ 1
1 ≤ y ≤ 2x+1, x ≥ 0
n ≥ 0
m ≥ 0
Axit cacboxylic
Axit đơn chức
Điaxit no 2 ln
Axit đơn chức, no
C
n
H
2n+22kx
(COOH)
x
C
x
H
y
COOH
C
n
H
2n
(COOH)
2
C
n
H
2n+1
COOH
hay C
m
H
2m
O
2
n ≥ 0, x ≥ 1, k ≥ 0
1 ≤ y ≤ 2x+1, x ≥ 0
n ≥ 0
n ≥ 0
m ≥ 1
Este đơn chức
Este đơn chức no
R COO R’
C
n
H
2n
O
2
R’≠ H
n ≥ 2
DẠNG 1: LẬP CÔNG THỨC HỮU CƠ THEO PHƯƠNG PHÁO KHỐI LƯỢNG
VẤN ĐỀ 2: CÁC DNG BÀI TP
BÀI TẬP ĐẠI CƯƠNG HÓA HC HỮU CƠ
I/Kiến thc cn nh:
- Tính khi lưng các nguyên t:
m
C
= 12
2
CO
n
= 12
2
CO
m
44
m
H
= 2
2
HO
n
= 2
2
HO
m
18
- Tính thành phn % khi lưng các nguyên t:
%C =
C
m .100%
a
%H =
H
m .100%
a
Định lưng N:
m
N
= 28
2
N
n
%N =
N
m .100%
a
Định lưng O:
m
O
= a (m
C
+ m
H
+ m
N
)
%O = 100% - (%C + %H + %N)
* Ghi chú:
- Nếu chất khí đo đkc (0
0
C và 1atm):
V(l)
n =
22,4
- Nếu chất khí đo điều kin không chun:
0
P.V
n =
R.(t C + 273)
P: Áp sut (atm)
V: Th tích (lít)
R 0,082
Xác định khối lượng mol:
- Da trên t khối hơi:
A
A/B
B
m
d =
m
A
A/B
B
M
d =
M
M
A
= M
B
.d
A
/B
Nếu B là không khí thì MB = 29 M = 29.dA
/KK
- Da trên khối ng riêng a(g/ml): Gi V
0
(lít) th tích mol ca cht khí
khi lượng riêng a(g/ml) trong cùng điu kin thì M = a.V
0
- Da trên s bay hơi: m hóa hơi m(g) hợp cht hữu thì thể tích chiếm V
lít. T đó tính khối lưng ca mt th tích mol (cùng đk) thì đó chính là M.
Hóa hơi Cùng điều kin V
A
= V
B
n
A
= n
B
Xác định % khi lưng mi nguyên t trong HCHC:
Da vào khi lưng hay (%) các nguyên t.
x y z t
C H O N
(x, y, z, t nguyên dương)
C O N
H
m m m
m
x : y : z : t = : : :
12 1 16 14
hoc
% % % %
x : y : z : t = : : :
12 1 16 14
C H O N
= : : :
Lp CTPT hp cht hữu cơ:
1. Da vào phần trăm khối lưng các nguyên t:
C H O N
12x y 16z 14t M
= = = =
m m m m m
Hoc
12x y 16z 14t M
= = = =
%C %H %O %N 100%
2. Thông qua CTĐGN:
T CTĐGN: C
H
O
N
) suy ra CTPT: (C
H
O
N
)
n
.
M = (
12 16 14
)n

n =
141612
M
CTPT
3. Tính trc tiếp t khi lưng sn phm đt cháy:
2 2 2
()
4 2 2 2
x y z t
y z y t
C H O N x xCO H O N 
M 44x 9y 14t
m
2
CO
m
2
HO
m
2
N
m
Do đó:
2 2 2
CO H O N
M 44x 9 14
= = =
m
yt
m m m
Sau khi biết đưc x, y, t và M ta suy ra z
CÁC BÀI TOÁN V HIDROCACBON
I. CÁC PHN NG DNG TNG QUÁT:
1. Gi CT chung ca các hydrocacbon
k22n2n
HC
a.Phn ng vi H
2
dư (Ni,t
o
) (Hs=100%)
k22n2n
HC
+
k
H
2
o
t,Ni
2n2n
HC
hn hp sau phn ng có ankan và H
2
Chú ý: Phn ng vi H
2
(Hs=100%) không biết H
2
hay hydrocacbon thì thể
da vào
M
ca hh sau phn ng. Nếu
M
<26
hh sau phn ng H
2
hydrocacbon chưa no phản ng hết
b.Phn ng vi Br
2
dư:
k22n2n
HC
+
k
Br
2
k2k2n2n
BrHC
c. Phn ng vi HX
k22n2n
HC
+
k
HX
kk2n2n
XHC
d.Phn ng vi Cl
2
(a's'k't')
k22n2n
HC
+
k
Cl
2
HClxClHC
kk22n2n
e.Phn ng vi AgNO
3
/NH
3
2
k22n2n
HC
+xAg
2
O
3
NH
x
OxHAgHC
2x
xk22n2n
2) Đối vi ankan:
C
n
H
2n+2
+ xCl
2
ASKT
C
n
H
2n+2-x
Cl
x
+ xHCl ĐK: 1
x
2n+2
C
n
H
2n+2
Crackinh
C
m
H
2m+2
+ C
x
H
2x
ĐK: m+x=n; m
2, x
2, n
3.
3) Đối vi anken:
+ Phn ng vi H
2
, Br
2
, HX đều tuân theo t l mol 1:1
+ Chú ý phn ng thế vi Cl
2
cacbon
CH
3
-CH=CH
2
+ Cl
2
C500
o
ClCH
2
-CH=CH
2
+ HCl
4) Đối vi ankin:
+ Phn ng vi H
2
, Br
2
, HX đều tuân theo t l mol 1:1 hay 1: 2
VD: C
n
H
2n-2
+ 2H
2
o
t,Ni
C
n
H
2n+2
+ Phn ng vi dd AgNO
3
/NH
3
2C
n
H
2n-2
+ xAg
2
O
2CnH
2n-2-x
Ag
x
+ xH
2
O
ĐK: 0
x
2
* Nếu x=0
hydrocacbon là ankin
ankin-1
* Nếu x=1
hydrocacbon là ankin-1
* Nếu x= 2
hydrocacbon là C
2
H
2
.
5) Đối với aren và đng đng:
+ Cách xác định s liên kết
ngoài vòng benzen.
Phn ng vi dd Br
2
nhydrocacbo
Br
n
n
2
là s liên kết
ngoài vòng benzen.
+ Cách xác định s lk
trong vòng:
Phn ng vi H
2
(Ni,t
o
):
nhydrocacbo
H
n
n
2
* vi
là s lk
nm ngoài vòng benzen
*
là s lk
trong vòng benzen.
Ngoài ra còn có 1 lk
to vòng benzen
s lk
tng là
+
+1.
VD: hydrocacbon 5
trong đó 1 lk
to vòng benzen, 1lk
ngoài vòng, 3
lk
trong vòng. Vy nó có k=5
CTTQ là C
n
H
2n+2-k
vi k=5
CTTQ là C
n
H
2n-8
II. MT S CHÚ Ý TRONG TOÁN HIĐROCACBON:
1. Khi đốt cháy hidrocacbon th cacbon to ra CO
2
hidro to ra H
2
O. Tng
khối ng C và H trong CO
2
và H
2
O phi bng khối lượng ca
hidrocacbon.
Th d: Đốt cháy hoàn toàn m gam hn hp gm CH
4
, C
3
H
6
và C
4
H
10
thu được 17,6g
CO
2
và 10,8g H
2
O. m có giá tr là:
A) 2g B) 4g C) 6g D) 8g.
Suy lun: m
hn hp
= m
C
+ m
H
=
17 10,8
12 2 6
44 18
gam
.
2. Khi đốt cháy ankan thu được
nCO
2
< nH
2
O và s mol ankan cháy =
s mol H
2
O
C
n
H
2n+2
+
2
31
2
n
O
nCO
2
+ (n
+ 1) H
2
O
Th d 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hn hợp 2 ankan thu đưc 9,45g H
2
O. Cho sn
phm cháy vào dung dch Ca(OH)
2
dư thì khối lượng kết tủa thu đưc là:
A. 37,5g B. 52,5g C. 15g D.
42,5g
3. Phn ng cng ca anken vi Br
2
có t l mol 1: 1.
Th d: Cho hn hợp 2 anken đi qua bình đựng nước Br
2
thy làm mt màu va đủ dung
dch cha 8g Br
2
. Tng s mol 2 anken là:
A. 0,1 B. 0,05 C. 0,025 D. 0,005
4. Phn ng cháy ca anken mch h cho nCO
2
= nH
2
O
Th d : Mt hm hp khí gm 1 ankan và 1 anken có cùng s nguyên t C trong phân t
và có cùng s mol. Ly m gam hn hp này thì làm mt màu vừa đủ 80g dung dch 20%
Br
2
trong dung môi CCl
4
. Đốt cháy hoàn toàn m gam hn hợp đó thu được 0,6 mol CO
2
.
Ankan và anken đó có công thc phân t là:
A. C
2
H
6
, C
2
H
4
B. C
3
H
8
, C
3
H
6
C. C
4
H
10
, C
4
H
8
D. C
5
H
12
, C
5
H
10
5. Đốt cháy ankin: Nco
2
> nH
2
O và n
ankin (cháy)
= nCO
2
nH
2
O
Th d : Đốt cháy hoàn toàn V lít (đktc) một ankin th khí thu đưc CO
2
và H
2
O có tng
khối lưng 25,2g. Nếu cho sn phm cháy đi qua dd Ca(OH)
2
thu đưc 45g kết ta. V
có giá tr là:
A. 6,72 lít B. 2,24 lít C. 4,48 lít B. 3,36 lít
6. Đốt cháy hn hp các hidrocacbon không no được bao nhiêu mol CO
2
th sau
đó hidro hóa hoàn toàn rồi đốt cháy hn hp các hidrocacbon no đó s thu được
by nhiêu mol CO
2
. Đó là do khi hidro hóa th s nguyên t C không thay đổi và
s mol hidrocacbon no thu được luôn bng s mol hidrocacbon không no.
Th d: Chia hn hp gm C
3
H
6
, C
2
H
4
, C
2
H
2
, thành 2 phần đều nhau:Đốt cháy phn 1 thu
được 2,24 lít CO
2
(đktc). Hidroa phn 2 ri đt cháy hết sn phm thì th tích CO
2
thu
được là:
A. 2,24 lít B. 1,12 lít C. 3,36 lít D. 4,48 lít
7. Sau khi hidro hóa hoàn toàn hidrocacbon không no ri đốt cháy th thu đưc s
mol H
2
O nhiu n so với khi đốt lc chưa hidro a. S mol H
2
O trội hơn bng
s mol H
2
đ tham gia phn ng hidro hóa.
Th d: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol ankin thu đưc 0,2 mol H
2
O. Nếu hidro hóa hoá toàn
0,1 mol ankin này ri đt cháy thì s mol H
2
O thu đưc là:
A. 0,3 B. 0,4 C. 0,5 D. 0,6
9.Da vào cách tnh s nguyên t C và s nguyên t C trung bnh hoc khối lượng
mol trung bnh
+ Khi lưng mol trung bình ca hn hp:
hh
hh
m
M
n
+ S nguyên t C:
2
XY
co
CH
n
n
n
+ S nguyên t C trung bình:
2
CO
hh
n
n
n
;
12
n a n b
n
ab
V d 1: Hn hp 2 ankan là đồng đng liên tiếp có khối ng là 24,8g. Th tích tương
ng ca hn hp là 11,2 lít (đktc). Công thc phân t ankan là:
A. CH
4
, C
2
H
6
B. C
2
H
6
, C
3
H
8
C. C
3
H
8
, C
4
H
10
D.
C
4
H
10
, C
5
H
12.
Dng 1: Xác định CTPT ca mt Hidrocacbon
Phương pháp:
+ Gi CTTQ ca hidrocacbon ( Tùy vào d kin đ ta gi CTTQ thích hp nht )
+ S dụng các phương pháp xác định CTPT đ học
Bài 1. Hiđrocacbon A M
A
> 30. A cht khí điều kiện thường. Đốt cháy A thu
được CO
2
và nước theo t l mol là 2 : 1. A là cht nào trong s các cht sau:
A. butin-1 B. axetilen C. vinylaxetilen
D. propin
Dng 2: Xác định CTPT ca 2 hidrocacbon kế tiếp nhau trong dy đồng đng
Phương pháp:
- Cách 1 : +Gi riêng l công thc tng cht
+ Lập các phương trnh đi s tng các d kin đ ( các n s thường
là ch s cacbon m,n vi s mol tng cht x,y )
- Cách 2: Gi chung thành mt công thc
yx
HC
hoc
knn
HC
222
(Do các hydrocacbon
cùng dy đồng đẳng nên k ging nhau)
Gi Ct chung ca các hydrocacbon trong hh
yx
HC
(nếu ch đốt cháy hh) hoc
knn
HC
222
(nếu vừa đốt cháy va cng hp H
2
, Br
2
, HX…)
- Gi s mol hh.
- Viết các ptp xy ra, lp h phương trnh, giải h phương trnh
...k,y,x n hoaëc
+ Nếu là
y,x
ta tách các hydrocacbon lần lưt là
.....HC,HC
2211
yxyx
Bài 1. Hn hp X gm hai ankan liên tiếp t khối hơi so với hiđro bằng 24,8. Công
thc phân t ca hai ankan là
A.
CH
4
và C
2
H
6
.
B. C
2
H
6
và C
3
H
8
.
C. C
3
H
8
và C
4
H
10
.
D. Tt c đều sai.
Dng 3: Xác định CTPT ca 2 hidrocacbon bt kì
Phương pháp: Gi chung thành mt công thc
yx
HC
hoc
knn
HC
222
(Do các
hydrocacbon có th khác dy đồng đng nên k khác nhau)
Gi Ct chung ca các hydrocacbon trong hh
yx
HC
hoc
k22n2n
HC
(nếu vừa đốt
cháy va cng hp H
2
, Br
2
, HX…)
- Gi s mol hh.
- Viết các ptp xy ra, lp h phương trnh, giải h phương trnh
...k,y,x n hoaëc
+ Nếu là
y,x
ta tách các hydrocacbon lần lưt là
.....HC,HC
2211
yxyx
Bài 1.Đốt cháy toàn b 10,2g hh gm 2 HC mch h no cn 25,8lit O
2
(đktc). Xđ CTPT
ca 2 HC biết M
hai HC
60.
NHN BIT CÁC CHT HỮU CƠ
Cht
Thuc
th
Hin
ng
Phn ng
Ankan
Cl
2
/ás
Sn phm
sau
làm hng
giy qu
m
C
n
H
2n+2
+ Cl
2
as

C
n
H
2n+1
Cl + HCl
Anken
Dd Br
2
Mt màu
C
n
H
2n
+ Br
2
C
n
H
2n
Br
2
Dd KMnO
4
mt màu
3C
n
H
2n
+ 2KMnO
4
+ 4H
2
O 3C
n
H
2n
(OH)
2
+ 2MnO
2
+ 2KOH
Khí Oxi
Sp cho p
tráng
gương
2CH
2
= CH
2
+ O
2
22
PdCl ,CuCl

CH
3
CHO
Ankađien
Dd Br
2
Mt màu
C
n
H
2n2
+ 2Br
2
C
n
H
2n
Br
4
Ankin
Dd Br
2
Mt màu
C
n
H
2n2
+ 2Br
2
C
n
H
2n
Br
4
Dd KMnO
4
mt màu
3CHCH+8KMnO
4
3HOOCCOOH + 8MnO
4
+8KOH
AgNO
3
/NH
3
(có ni 3
đầu mch)
kết ta
màu vàng
nht
HC CH + 2[Ag(NH
3
)
2
]OH Ag C C Ag + 2H
2
O +
4NH
3
RC CH + [Ag(NH
3
)
2
]OH RC CAg + H
2
O + 2NH
3
dd CuCl
trong NH
3
kết ta
màu đỏ
CH CH + 2CuCl + 2NH
3
Cu C C Cu + 2NH
4
Cl
R C C H + CuCl + NH
3
R C C Cu + NH
4
Cl
Toluen
dd KMnO
4
,
t
0
Mt màu
Stiren
Dd KMnO
4
Mt màu
Ancol
Na, K
không
màu
2R OH + 2Na 2R ONa + H
2
Ancol
bc I
CuO (đen)
t
0
Cu (đỏ),
Sp cho p
tráng
gương
R CH
2
OH + CuO
0
t

R CH = O + Cu + H
2
O
R CH = O + 2Ag[(NH
3
)
2
]OH
R COONH
4
+ 2Ag + H
2
O + 3NH
3
Ancol
bc II
CuO (đen)
t
0
Cu (đỏ),
Sp không
p tráng
gương
R CH
2
OH R + CuO
0
t

R CO R + Cu + H
2
O
22
+ 2MnO +2H O
2
CH = CH
42
+ 2KMnO 4H O
2
CHOH= CH OH
3
CH

2
0
HO
4
80-100 C
+ 2KMnO
COOK
22
+ 2MnO +KOH+H O
Ancol
đa chức
Cu(OH)
2
dung dch
màu xanh
lam
Anilin
c Brom
To kết
ta trng
Anđehit
AgNO
3
trong NH
3
Ag
trng
R CH = O + 2Ag[(NH
3
)
2
]OH
R COONH
4
+ 2Ag + H
2
O + 3NH
3
Cu(OH)
2
NaOH, t
0
đỏ gch
RCHO + 2Cu(OH)
2
+ NaOH
0
t

RCOONa + Cu
2
O + 3H
2
O
Dd Brom
Mt màu
RCHO + Br
2
+ H
2
O RCOOH + 2HBr
Andehit no hay ko no đều làm mất màu nước Br
2
đây phản ng oxi hóa kh. Mun
phân bit andehit no không no dùng dd Br
2
trong CCl
4
, môi trưng CCl
4
thì Br
2
không
th hin tính oxi hóa nên ch phn ng vi andehit không no
Cht
Thuc
th
Hin
ng
Phn ng
Axit
cacboxylic
Quì tím
Hóa đỏ
2
3
CO
CO
2
2R COOH + Na
2
CO
3
2R COONa + CO
2
+ H
2
O
Aminoaxit
Hóa xanh
Hóa đỏ
Không đổi
S nhóm NH
2
> s nhóm COOH
S nhóm NH
2
< s nhóm COOH
S nhóm NH
2
= s nhóm COOH
2
3
CO
CO
2
2H
2
NRCOOH + Na
2
CO
3
2H
2
NRCOONa + CO
2
+ H
2
O
Amin
Quì tím
Hóa xanh
Glucozơ
Cu(OH)
2
dd xanh
lam
2C
6
H
12
O
6
+ Cu(OH)
2
(C
6
H
11
O
6
)
2
Cu + 2H
2
O
Cu(OH)
2
NaOH, t
0
đỏ gch
CH
2
OH (CHOH)
4
CHO + 2Cu(OH)
2
+ NaOH
0
t

CH
2
OH (CHOH)
4
COONa + Cu
2
O + 3H
2
O
AgNO
3
/
NH
3
Ag
trng
CH
2
OH (CHOH)
4
CHO + 2Ag[(NH
3
)
2
]OH
CH
2
OH(CHOH)
4
COONH
4
+ 2Ag + H
2
O + 3NH
3
2
NH
2
+ 3Br
Br
Br
Br
+ 3HBr
(keát tuûa traéng)
2
NH
22
22
O


2
CH OH HO CH
CH H + Cu(OH) + HO CH
CH OH HO CH
22
2
22
O


CH OH HO CH
CH O CH + 2H O
CH OH HO CH
Cu
Dd Br
2
Mt màu
CH
2
OH(CHOH)
4
CHO + Br
2
CH
2
OH(CHOH)
4
COOH+2HBr
Saccarozơ
C
12
H
22
O
11
Thu phân
sn phm
tham gia
p tráng
gương
C
12
H
22
O
11
+ H
2
O C
6
H
12
O
6
+ C
6
H
12
O
6
Glucozơ Fructozơ
Vôi sa
Vẩn đục
C
12
H
22
O
11
+ Ca(OH)
2
C
12
H
22
O
11
.CaO.2H
2
O
Cu(OH)
2
dd xanh
lam
C
12
H
22
O
11
+ Cu(OH)
2
(C
12
H
22
O
11
)
2
Cu + 2H
2
O
Mantozơ
C
12
H
22
O
11
Cu(OH)
2
dd xanh
lam
C
12
H
22
O
11
+ Cu(OH)
2
(C
12
H
22
O
11
)
2
Cu + 2H
2
O
AgNO
3
/
NH
3
Ag
trng
Thu phân
sn phm
tham gia
p tráng
gương
C
12
H
22
O
11
+ H
2
O 2C
6
H
12
O
6
(Glucozơ)
Tinh bt
(C
6
H
10
O
5
)
n
Thu phân
sn phm
tham gia
p tráng
gương
(C
6
H
10
O
11
)
n
+ nH
2
O nC
6
H
12
O
6
(Glucozơ)
Ddch iot
To dung dịch màu xanh tím, khi đun nóng màu xanh tím biến mất, khi để
nguôi màu xanh tím li xut hin
Câu 1: Thành phn các nguyên t trong hp cht hữu cơ
A. nht thiết phi có cacbon, thường có H, hay gặp O, N sau đó đến halogen, S, P...
B. gm có C, H và các nguyên t khác.
C. bao gm tt cc nguyên t trong bng tun hoàn.
D. thường có C, H hay gặp O, N, sau đó đến halogen, S, P.
Câu 2: Đặc đim chung ca các phân t hp cht hữu cơ là
VẤN ĐỀ 3: TRC NGHIM
1. thành phn nguyên t ch yếu là C và H.
2. có th cha nguyên t khác như Cl, N, P, O.
3. liên kết hóa hc ch yếu là liên kết cng hoá tr.
4. liên kết hoá hc ch yếu là liên kết ion.
5. d bay hơi, khó cháy.
6. phn ng hoá hc xy ra nhanh.
Nhóm các ý đúng là:
A. 4, 5, 6. B. 1, 2, 3. C. 1, 3, 5.
D. 2, 4, 6.
Câu 3: Cu to hoá hc là
A. s ng liên kết gia các nguyên t trong phân t.
B. các loi liên kết gia các nguyên t trong phân t.
C. th t liên kết gia các nguyên t trong phân t.
D. bn cht liên kết gia các nguyên t trong phân t.
Câu 4: Phát biểu nào sau được dùng để định nghĩa công thức đơn gin nht ca hp cht
hữu cơ ?
A. Công thức đơn giản nht ng thc biu th s nguyên t ca mi nguyên t trong
phân t.
B. Công thức đơn giản nht công thc biu th t l ti gin v s nguyên t ca
các nguyên t trong phân t.
C. Công thức đơn gin nht công thc biu th t l phần trăm số mol ca mi
nguyên t
trong phân t.
D. Công thức đơn gin nht công thc biu th t l s nguyên t C H trong
phân t.
Câu 5: Cho cht axetilen (C
2
H
2
) benzen (C
6
H
6
), hãy chn nhận xét đúng trong các
nhn xét sau :
A. Hai chất đó giống nhau v công thc phân t và khác nhau v công thức đơn
gin nht.
B. Hai chất đó khác nhau về công thc phân t và ging nhau v công thc đơn
gin nht.
C. Hai chất đó khác nhau về công thc phân t và khác nhau v công thc đơn giản
nht.
D. Hai chất đó có cùng công thức phân t và cùng công thức đơn gin nht.
Câu 6: Đặc đim chung ca các cacbocation và cacbanion là:
A. kém bn và có kh năng phản ng rt kém.
B. chúng đu rt bn vng và có kh năng phản ng cao.
C. có th d dàng tách được ra khi hn hp phn ng.
D. kém bn và có kh năng phản ng cao.
Câu 7: Phn ng hóa hc ca các hp cht hữu cơ có đặc điểm là:
A. thưng xy ra rt nhanh và cho mt sn phm duy nht.
B. thưng xy ra chm, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
C. thưng xy ra rt nhanh, không hoàn toàn, không theo mt hưng nht đnh.
D. thưng xy ra rt chậm, nhưng hoàn toàn, không theo một hướng xác định.
Câu 8: Phát biểu nào sau đây là sai ?
A. Liên kết hóa hc ch yếu trong hp cht hữu cơ là liên kết cng hóa tr.
B. Các cht có cu to và tính chất tương tự nhau nhưng v thành phn phân t khác
nhau mt hay nhiu nhóm -CH
2
- là đồng đng ca nhau.
C. Các cht có cùng khi lưng phân t là đng phân ca nhau.
D. Liên kết ba gm hai liên kết mt liên kết .
Câu 9: Kết luận nào sau đây là đúng ?
A. Các nguyên t trong pn t hp cht hữu cơ ln kết vi nhau không theo mt th t
nhất đnh.
B. Các cht thành phn phân t hơn kém nhau một hay nhiu nhóm -CH
2
-, do đó
tính cht hóa hc khác nhau là nhng cht đồng đng.
C. Các cht cùng công thc phân t nhưng khác nhau về công thc cu tạo được
gi là các cht đồng đng ca nhau.
D. Các cht khác nhau cùng công thc phân t được gi các chất đồng phân
ca nhau.
Câu 10: Hiện tượng các chất có cấu tạo và tính chất hoá học tương tự nhau, chúng chỉ
hơn kém nhau một hay nhiều nhóm metylen (-CH
2
-) được gọi là hiện tượng
A. đồng phân. B. đồng vị. C. đồng đng. D.
đồng khối.
Câu 11: Hợp chất chứa một liên kết trong phân tử thuộc loại hợp chất
A. không no. B. mạch hở. C. thơm. D. no hoặc
không no.
Câu 12: Hp cht hu cơ được phân loại như sau:
A. Hiđrocacbon và hp cht hữu cơ có nhóm chc.
B. Hiđrocacbon và dn xut của hiđrocacbon.
C. Hiđrocacbon no, không no, thơm và dn xut của hiđrocacbon.
D. Tt c đều đúng.
Câu 13: Phát biu không chính xác là:
A. Tính cht ca các cht ph thuc vào thành phn phân t và cu to hóa hc.
B. Các cht có cùng khi lưng phân t là đng phân ca nhau.
C. Các chất là đồng phân ca nhau thì có cùng công thc phân t.
D. S xen ph trc to thành liên kết , s xen ph bên to thành liên kết .
Câu 14: Nung mt hp cht hữu cơ X với lượng dư chất oxi hóa CuO ngưi ta thy thoát
ra khí CO
2
, hơi H
2
O và khí N
2
. Chn kết lun chính xác nht trong các kết lun sau :
A. X chc chn cha C, H, N và có thhoc không có oxi.
B. X là hp cht ca 3 nguyên t C, H, N.
C. Cht X chc chn có cha C, H, có th có N.
D. X là hp cht ca 4 nguyên t C, H, N, O.
Câu 15: Cho hn hp các ankan sau : pentan (sôi 36
o
C), heptan (sôi 98
o
C), octan (sôi
126
o
C), nonan (sôi 151
o
C). Có th tách riêng các chất đó bằng cách nào sau đây ?
A. Kết tinh. B. Chưng cất C. Thăng hoa. D.
Chiết.
Câu 16: Các cht trong nhóm chất nào dưới đây đu là dn xut ca hiđrocacbon ?
A. CH
2
Cl
2,
CH
2
Br-CH
2
Br, NaCl, CH
3
Br, CH
3
CH
2
Br.
B. CH
2
Cl
2,
CH
2
Br-CH
2
Br, CH
3
Br, CH
2
=CHCOOH, CH
3
CH
2
OH.
C. CH
2
Br-CH
2
Br, CH
2
=CHBr, CH
3
Br, CH
3
CH
3
.
D. HgCl
2
, CH
2
Br-CH
2
Br, CH
2
=CHBr, CH
3
CH
2
Br.
Câu 17: Cho các chất : C
6
H
5
OH (X) ; C
6
H
5
CH
2
OH (Y) ; HOC
6
H
4
OH (Z) ;
C
6
H
5
CH
2
CH
2
OH (T).
Các chất đồng đng của nhau là:
A. Y, T. B. X, Z, T. C. X, Z. D. Y,
Z.
Câu 18: Trong nhng dãy chất sau đây, dãy nào có các chất là đồng phân ca nhau ?
A. C
2
H
5
OH, CH
3
OCH
3
. B. CH
3
OCH
3
, CH
3
CHO.
C. CH
3
CH
2
CH
2
OH, C
2
H
5
OH. D. C
4
H
10
, C
6
H
6
.
Câu 19: Các chất hữu cơ đơn chức Z
1
, Z
2
, Z
3
có CTPT tương ứng là CH
2
O, CH
2
O
2
,
C
2
H
4
O
2
. Chúng thuộc các dãy đồng đng khác nhau. Công thức cấu tạo của Z
3
A. CH
3
COOCH
3
. B. HOCH
2
CHO. C. CH
3
COOH.
D. CH
3
OCHO.
Câu 20: Nhng chất nào sau đây là đồng phân hình hc ca nhau ?
A. (I), (II). B. (I), (III). C. (II), (III). D. (I),
(II), (III).
Câu 21: Cho các cht sau : CH
2
=CHC≡CH (1) ; CH
2
=CHCl (2) ; CH
3
CH=C(CH
3
)
2
(3) ;
CH
3
CH=CHCH=CH
2
(4) ; CH
2
=CHCH=CH
2
(5) ; CH
3
CH=CHBr (6). Cht nào sau đây
có đồng phân hình hc?
A. 2, 4, 5, 6. B. 4, 6. C. 2, 4, 6. D. 1,
3, 4.
Câu 22: Hợp chất hữu cơ nào sau đây không có đồng phân cis-trans ?
A. 1,2-đicloeten. B. 2-metyl pent-2-en. C. but-2-en. D.
pent-2-en.
Câu 23: Hợp chất (CH
3
)
2
C=CHC(CH
3
)
2
CH=CHBr có danh pháp IUPAC là
A. 1-brom-3,5-trimetylhexa-1,4-đien. B. 3,3,5-trimetylhexa-1,4-đien-1-
brom.
C. 2,4,4-trimetylhexa-2,5-đien-6-brom. D. 1-brom-3,3,5-trimetylhexa-1,4-
đien.
Câu 24: Hợp chất (CH
3
)
2
C=CH-C(CH
3
)
3
có danh pháp IUPAC là:
A. 2,2,4- trimetylpent-3-en. B. 2,4-trimetylpent-2-en.
C. 2,4,4-trimetylpent-2-en. D. 2,4-trimetylpent-3-en.
Câu 25: Hợp chất CH
2
=CHC(CH
3
)
2
CH
2
CH(OH)CH
3
có danh pháp IUPAC là:
A. 1,3,3-trimetylpent-4-en-1-ol. B. 3,3,5-trimetylpent-1-en-5-ol.
C. 4,4-đimetylhex-5-en-2-ol. D. 3,3-đimetylhex-1-en-5-ol.
Câu 26: Cho công thức cấu tạo sau : CH
3
CH(OH)CH=C(Cl)CHO. Số oxi hóa của các
nguyên tử cacbon tính từ phái sang trái có giá trị lần lượt là:
A. +1 ; +1 ; -1 ; 0 ; -3. B. +1 ; -1 ; -1 ; 0 ; -3.
C. +1 ; +1 ; 0 ; -1 ; +3. D. +1 ; -1 ; 0 ; -1 ; +3.
Câu 27: Trong công thc C
x
H
y
O
z
N
t
tng s liên kết và vòng là:
A. (2x-y + t+2)/2. B. (2x-y + t+2). C. (2x-y - t+2)/2. D.
(2x-y + z + t+2)/2.
Câu 28: a. Vitamin A công thc phân t C
20
H
30
O, có cha 1 vòng 6 cnh và không có
cha liên kết ba. S liên kết đôi trong phân t vitamin A là
A. 7. B. 6. C. 5.
D. 4.
b. Licopen, công thc phân t C
40
H
56
là cht màu đỏ trong qu cà chua, ch cha liên kết
đôi liên kết đơn trong phân tử. Hiđro a hoàn toàn licopen được hiđrocacbon C
40
H
82
.
Vy licopen có
A. 1 vòng; 12 nối đôi. B. 1 vòng; 5 nối đôi.
C. 4 vòng; 5 nối đôi. D. mch h; 13 nối đôi.
Câu 29: Metol C
10
H
20
O và menton C
10
H
18
O chúng đều có trong tinh du bc hà. Biết
phân t metol không có nối đôi, n phân t menton có 1 nối đôi. Vậy kết lun nào sau
đây là đúng ?
A. Metol và menton đều có cu to vòng.
B. Metol có cu to vòng, menton có cu to mch h.
C. Metol và menton đu có cu to mch h.
D. Metol có cu to mch h, menton có cu to vòng.
Câu 30: Trong hp cht C
x
H
y
O
z
thì y luôn luôn chn và y 2x+2 là do:
A. a 0 (a là tng s liên kết và vòng trong phân t).
B. z 0 (mi nguyên t oxi tạo được 2 liên kết).
C. mi nguyên t cacbon ch tạo được 4 liên kết.
D. cacbon và oxi đu có hóa tr là nhng s chn.
Câu 31: Tổng số liên kết và vòng ứng với công thức C
5
H
9
O
2
Cl là:
A. 0. B. 1. C. 2.
D. 3.
Câu 32: Tng s liên kết và vòng ng vi công thc C
5
H
12
O
2
là:
A. 0. B. 1. C. 2.
D. 3.
Câu 33: Công thức tổng quát của dẫn xuất điclo mạch hở có chứa một liên kết ba trong
phân tử là
A. C
n
H
2n-2
Cl
2
. B. C
n
H
2n-4
Cl
2
. C. C
n
H
2n
Cl
2
. D. C
n
H
2n-
6
Cl
2
.
Câu 34: Công thức tổng quát của dẫn xuất đibrom không no mạch hở chứa a liên kết
A. C
n
H
2n+2-2a
Br
2
. B. C
n
H
2n-2a
Br
2
. C. C
n
H
2n-2-2a
Br
2
.
D. C
n
H
2n+2+2a
Br
2
.
Câu 35: Hợp chất hữu cơ có công thức tổng quát C
n
H
2n+2
O
2
thuộc loại
A. ancol hoặc ete no, mạch hở, hai chức. B. anđehit hoặc xeton no, mạch
hở, hai chức.
C. axit hoặc este no, đơn chức, mạch hở. D. hiđroxicacbonyl no, mạch hở.
Câu 36: Ancol no mạch hở có công thức tổng quát chính xác nhất
A. R(OH)
m
. B. C
n
H
2n+2
O
m
. C. C
n
H
2n+1
OH. D.
C
n
H
2n+2-m
(OH)
m
.
Câu 37: Công thc tng quát của anđehit đơn chc mch h có 1 liên kết đôi C=C là:
A. C
n
H
2n+1
CHO. B. C
n
H
2n
CHO. C. C
n
H
2n-1
CHO.
D. C
n
H
2n-3
CHO.
Câu 38: Anđehit mạch h có công thc tng quát C
n
H
2n-2
O thuc loi
A. anđehit đơn chc no.
B. anđehit đơn chc cha mt liên kết đôi trong gốc hiđrocacbon.
C. anđehit đơn chức chứa hai liên kết trong gốc hiđrocacbon.
D. anđehit đơn chức chứa ba liên kết trong gốc hiđrocacbon.
Câu 39: Công thức tổng quát của ancol đơn chức mạch hở có 2 nối đôi trong gốc
hiđrocacbon là
A. C
n
H
2n-4
O. B. C
n
H
2n-2
O. C. C
n
H
2n
O. D. C
n
H
2n+2
O.
Câu 40: Anđehit mạch hở C
n
H
2n 4
O
2
có số lượng liên kết trong gốc hiđrocacbon là:
A. 0. B. 1. C. 2.
D. 3.
Câu 41: Công thức phân tử tổng quát của axit hai chức mạch hở chứa một liên kết đôi
trong gốc hiđrocacbon là:
A. C
n
H
2n-4
O
4
. B. C
n
H
2n-2
O
4
. C. C
n
H
2n-6
O
4
. D. C
n
H
2n
O
4
.
Câu 42: Axit mạch hở C
n
H
2n 4
O
2
có số lượng liên kết trong gốc hiđrocacbon là:
A. 0. B. 1. C. 2.
D. 3.
Câu 43: Tổng số liên kết và vòng trong phân tử axit benzoic là:
A. 3. B. 4. C. 5.
D. 6.
Câu 44: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C
6
H
14
A. 6. B. 7. C. 4.
D. 5.
Câu 45: Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C
5
H
10
là:
A. 2. B. 3. C. 6.
D. 5.
Câu 46: Số lượng đồng phân cấu tạo ứng với công thức phân tử C
5
H
10
là:
A. 7. B. 8. C. 9.
D. 10.
Câu 47: Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C
5
H
8
là:
A. 7. B. 8. C. 9.
D. 10.
Câu 48: Số lượng đồng phân chứa vòng benzen ứng với công thức phân tử C
9
H
12
là:
A. 7. B. 8. C. 9.
D. 10.
Câu 49: Số lượng đồng phân chứa vòng benzen ứng với công thức phân tử C
9
H
10
là:
A. 7. B. 8. C. 9.
D. 6.
| 1/31

Preview text:

Chuyên đề
4 ĐẠI CƯƠNG HÓA HỮU CƠ
VẤN ĐỀ 1: LÝ THUYẾT
 Hợp chất hữu cơ (HCHC): là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua…).
 Đặc điểm chung của các HCHC:
 Nhất thiết phải chứa cacbon, thường có H, O, N, …
 Liên kết trong HCHC chủ yếu là liên kết cộng hóa trị, thường có nhiệt độ nóng
chảy, nhiệt độ sôi thấp, thường không tan hoặc ít tan trong nước, nhưng dễ tan trong dung môi hữu cơ.
 Thường kém bền với nhiệt; Phản ứng của các HCHC thường chậm, không
hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.  Phân loại HCHC:
 Hiđrocacbon: Chỉ gồm hai nguyên tố C và H; bao gồm hiđrocacbon no,
hiđrocacbon không no, hiđrocacbon thơm.
 Dẫn xuất của hiđrocacbon: Ngoài C và H còn có nguyên tố khác như O, N, halogen,…  Danh pháp HCHC
 Tên thông thường: thường được đặt tên theo nguồn gốc tìm ra chúng. Ví dụ:
HCOOH: axit fomic (từ formica: con kiến)
CH3COOH: axit axetic (từ acetus: giấm)
 Tên hệ thống: theo danh pháp IUPAC:
- Tên gốc – chức: Tên phần gốc + Tên phần định chức
(tên phần gốc và tên phần định chức được viết cách nhau) Ví dụ: Công thức Tên phần gốc Tên phần định chức Tên CH3CH2Cl Etyl Clorua Etyl clorua CH3CH2–O–COCH3 Etyl Axetat Etyl axetat CH3CH2–O–CH3 Etyl metyl Ete Etyl metyl ete - Tên thay thế: Tên phần thế Tên mạch cacbon
Tên phần định chức (có thể không có) chính Ví dụ: Công thức Tên phần thế Tên mạch cacbon Tên phần định Tên chính chức CH  CH Et An Etan 3 3 CH  CH Cl Clo Et An Cloetan 3 2 CH  CH  CH  CH But 1–en But–1–en 2 2 3  Phân tích nguyên tố: Phân tích định tính:
- Mục đích: xác định các nguyên tố có trong HCHC.
- Nguyên tắc: chuyển các nguyên tố trong HCHC thành các chất vô cơ đơn
giản rồi nhận biết chúng bằng các phản ứng đặc trưng. Phân tích định lượng:
- Mục đích: Xác định tỉ lệ khối lượng (hàm lượng) các nguyên tố có trong HCHC.
- Nguyên tắc: “chuyển” các nguyên tố trong HCHC thành các chất vô cơ đơn
giản rồi định lượng chúng bằng phương pháp khối lượng, phương pháp thể
tích hoặc phương pháp khác.
 Thiết lập công thức phân tử: (CTPT)
CTPT: cho ta biết số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử. Cách thiết lập CTPT:
Cách 1: từ CTĐGN, kết hợp với khối lượng phân tử của HCHC.
Biết CTĐGN của A là: CaHbOcNd. MA.
Lúc đó CTPT của A là: (CaHbOcNd)n thì: M A n  12a b 16c14d Cách 2: không qua CTĐGN.
* Dựa vào khối lượng hoặc phần trăm khối lượng của các nguyên tố:
CTPT của A là CxHyOzNt thì: M 12x y 16z 14t     100 %C %H %O %N M 12x y 16z 14t Hay     a m m m m C H O N
Với a là khối lượng hợp chất A.
Từ đó suy ra x, y, z, t  CTPT
* Tính trực tiếp từ phản ứng đốt cháy: o  y z  y t t C H O N  x   O   xCO  H O N x y z t   2 2 2 2  2 4  2 2 M 12x y 16z 14t      x, y, z, t a m m m m C H O N
Sau đó với M suy ra z từ đó có CTPT. n 2n x  C 2 O H2O ; y= ; n n A A 2n  n  2n 2n C 2 O H2O 2 O N2 z= ; t= . n n A A
MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA HÓA HỮU CƠ
GỐC HIĐROCACBON – NHÓM THẾ - NHÓM CHỨC – BẬC I. Gốc hiđrocacbon
1. Định nghĩa: là phần còn lại của phân tử hiđrocacbon sau khi bớt đi một hay nhiều nguyên tử hiđro.
Gốc hiđrocacbon thường kí hiệu là R.
2. Một số gốc hiđrocacbon (R) thường gặp
a) Gốc no, hóa trị (I) ankyl: CnH2n+1 (với n  1 , nguyên). CH3 – (metyl) C2H5 – (etyl) CH  CH  (iso - propyl) 3  C CH 3H7 –
CH3 – CH2 – CH2 – (n – propyl) 3
CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – (n –
CH  CH  CH  (iso - butyl) 3 2  butyl) C H3 C 4H9 – CH  3
CH  CH  CH  CH (sec - butyl) CH  C  (tert - butyl) 3 2 3  3  CH3 CH CH 3   3 C
CH  CH  CH  (tert pentyl)
CH  C  CH  (nep – pentyl) 5H11 – 3 3 3 2   CH CH 3 3
b) Gốc hiđro không no, hóa trị (I)
CH2 = CH – (vinyl hay etenyl)
CH2 = CH – CH2 – (alyl hay propen – 2 – yl)
CH  CH  (iso - propenyl hay 1-metyl vinyl) CH ≡ C – (etinyl) 2  CH3
CH2 = CH – CH = CH – (Butađien – 1,3 – yl)
c) Gốc hiđrocacbon thơm, hóa trị (I) CH2 – CH3 (C6H5 –)
(C6H5 – CH2 – ) (CH3–C6H4 – ) Phenyl Benzyl p –tolyl II. Nhóm thế
Nguyên tử hay nhóm nguyên tử (gốc) thay thế cho một nguyên tử hay nhóm
nguyên tử khác trong phân tử một chất nhất định nào đó, khi phản ứng hóa học xảy ra.
Ví dụ: trong phân tử C6H5 – NO2 thì – NO2 là nhóm thế.
III. Nhóm chức (hay nhóm định chức):
1) Khái niệm nhóm chức:
Nhóm chức (hay nhóm định chức) là nhóm nguyên tử gây ra những phản ứng hóa học
đặc trưng và cơ bản cho phân tử cho hợp chất hữu cơ.
2) Một số nhóm chức quan trọng O Rượu (ancol) – OH Axit cacboxylic R  C OH Amin bậc 1 R– NH2 Amin bậc 2 R – NH –R Ete R– O –R Amin bậc 3 R  N  R  R R  C R Nitro – NO2 Xeton  O O O C Este R  C Anđehit H  O R
3) Phân loại hợp chất hữu cơ (HCHC) có nhóm chức:
HCHC đơn chức: Phân tử chỉ có một nhóm chức.
HCHC đa chức: Phân tử có 2 hay nhiều nhóm chức giống nhau.
HCHC tạp chức: Phân tử có 2 hay nhiều nhóm chức khác nhau.
IV. Bậc của một số hợp chất hữu cơ
1)
Bậc nguyên tử cacbon: đúng bằng số nguyên tử cacbon liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon đó. Ví dụ: CH3  I II III IV I CH  CH  CH  C  CH 3 2 3   CH CH 3 3
2) Bậc của rượu: là bậc của nguyên tử cacbon gắn nhóm (–OH) Ví dụ: I
CH  CH  OH (Röôïu baä c I) . 3 2 II
CH  CH  OH (Röôïu baäc II) 3  . CH3 CH3  III
CH  C OH (Röôïu baäc III) . 3  CH3
3) Bậc của amin (có thể coi là bậc của nitơ): đúng bằng số nguyên tử H của phân tử
NH3 đã được thay thế bởi gốc hiđrocacbon. Ví dụ: CH3 – NH2 (amin bậc I)
CH3 – NH – C2H5 (amin bậc II)
CH  N  CH (amin baäc III) 3 3  CH3
Một số quy tắc viết phương trình phản ứng trong hóa học hữu cơ
I. Quy tắc thế vào phân tử ankan, anken, ankin
1) Thế halogen (Cl, Br) vào phân tử ankan CnH2n+2 tỉ lệ mol (1:1)
Nguyên tử H gắn với nguyên tử cacbon có bậc càng cao, dễ dàng bị thay thế bởi Clo ( hay brom). Ví dụ: CH  CH  CH  HCl 3 3  Cl (saû n phaåm chính) CH  CH  CH +Cl askt 3 2 3 2 (1:1) CH  CH  CH Cl 3 2 2 (saû n phaåm phuï)
2) Thế halogen vào phân tử anken ở nhiệt độ cao
Ưu tiên thế cho H của nguyên tử Cα so với C của nối đôi. o
Ví dụ: CH  CH  CH  Cl  500  C CH  CH  CH Cl  HCl . 2 3 2 2 2
3) Thế ion kim loại Ag+, Cu2+ (ở dạng muối trong NH3).
Chỉ ankin có liên kết ba C ≡ C ở đầu mạch (tức là có H dễ thế) mới có phản ứng. Ví dụ:
HC  CH  2AgNO  2NH  AgC  CAg  2NH NO 3 3 4 3
R  C  CH  CuCl  NH  R  C  CCu  NH Cl 3 4
II. Quy tắc cộng Maccopnhicop (Markovnikov)
Khi cộng một tác nhân không đối xứng (HX, HOH …) vào một anken (hay ankin) không
đối xứng, phản ứng xảy ra theo hướng:
- Phần dương (+) của tác nhân sẽ liên kết với cacbon có nhiều hiđro hơn.
- Phần âm ( – ) của tác nhân sẽ liên kết với cacbon ít hiđro hơn của liên kết đôi hay liên kết ba. Ví dụ: CH  CH  CH 3 3  OH (saû n phaåm chính) CH  CH  CH  H O 3 2 2 CH  CH  CH OH 3 2 2 (saû n phaåm phuï)
III. Quy tắc loại Zaixep (Zaisev)
Trong phản ứng tách H2O khỏi rượu (hay tách HX khỏi dẫn xuất halogen RX), nhóm –
OH (hay – X) ưu tiên tách ra cùng với nguyên tử H của cacbon kế cận hơn. Ví dụ:
CH  CH  CH  CH  H O 3 3 2 (saû n phaåm chính) CH  CH  CH  H SO ñaëc 2 4 CH 3 2 3 to  o 170 C  OH CH  CH  CH  CH 3 2 2 (saû n phaåm phuï)
IV. Quy tắc thế vào vòng nhân thơm (vòng benzen)
Khi trong vòng benzen đã có sẵn nhóm thế A, vị trí kế tiếp trên nhân sẽ phụ thuộc bản
chất của nhóm thế A. Cụ thể:
Nếu A là nhóm đẩy electron: (thường no,
Nếu A là nhóm hút electron: (thường chỉ có liên kết đơn)
không no có chứa liên kết ).
Ví dụ: gốc ankyl – CH3, – C2H5, …–OH, –
Ví dụ: –NO2, –SO3H, –CHO, –COOH,… NH2, –X (halogen),…
 Phản ứng thế vào nhân xảy ra khó hơn,
 Phản ứng thế vào nhân xảy ra dễ hơn, ưu ưu tiên vào thế vào vị trí meta (–m)
tiên vào vị trí ortho (–o) và para (–p). Vi du: OH OH Br Br A + 3Br2   + 3HBr (–o) (–o) Br (–m) (–m) (–p) NO2 NO2 + 2HNO3   + 2H2O NO2 NO2
Một số phương pháp làm tăng và giảm mạch cacbon
I. Tăng mạch cacbon
(Từ mạch ít cacbon lên mạch nhiều cacbon) C o 1C2 2CH  150  C C H  3H 4 laø m laïnh nhanh 2 2 2 2HCHO  OHHOCH  CHO 2 2C  H  o 3000  C C H 2 2 2 C Ca(OH) 1C6 6HCHO  2 C H O 6 12 6 C o 2C3 2CH COONa 
t CH  CO  CH  Na CO 3 3 3 2 3 C2C4 Nhị hợp: 2CH  CH  CuC l ,  NH  Cl, t  o 2 4 CH  C CH  CH 2 2C H OH  Zn  O, M  gO ,  o
t CH  CH  CH  CH  H  H O 2 5 (hay Al O ) 2 2 2 2 2 3 2C H OH  H S O ñ  aëc , o 140 C 2 4  C H OC H  H O 2 5 2 5 2 5 2 C o 2C6 Tam hợp: 3C H  C,6  00  CC H (benzen) 2 2 6 6 o 3C H  C,6  00  CC H (aren) n 2n2 3n 6n6 * Tăng bất kỳ 1) Phương pháp Wurtz - Đối với ankan 2C H X  2Na  (C H )  2NaX n 2n1 n 2n1 Ví dụ:
C H  Cl  2Na Cl  C H  C H  2NaCl 2 5 2 5 4 10  R  R '  3RX  6Na 3R X 
 hoãn hôïp 3 ankanR ' R  6NaX  ' R   ' R
- Đối với aren (còn gọi là tổng hợp Wurrtz – Fittig) X + 2Na + X – R  xt  R + 2NaX Vi dụ: C xt
6H5Br + 2Na + Br – CH3   C6H5 – CH3 + 2NaBr.
Phương pháp Friedel – Craft (ankyl hóa benzen) o H + X – R  AlCl 3,t   R +HX Phương pháp nhiệt phân: o (RCOO) Ca  t  R  CO  R  CaCO 2 3 Phương pháp điện phân 2RCOONa 2H O  ñpd 
d R  R  2CO   2NaOH  H  2 2 2 ôû anot (+) ôû catot () Ví dụ:
2CH  CH  COONa 2H O  ñpd 
dCH  CH  CH  CH  CO  2NaOH  H 2 2 2 2 2 2 II. Giảm mạch cacbon Giảm 1C và giảm 2 Phương pháp Duma: C RCOONa NaOH  o CaO,t  RH +Na CO 2 3 (RCOO) Ca 2NaOH  o t ,x t 2RH +Na CO  CaCO 2 2 3 3 Ví dụ: o CH  COONa NaOH  Ca  O,t CH  Na CO 3 4 2 3 Giảm 2 hay 3 lần C H O  leân  men  Lac  ti  c 2CH  CH  COOH 6 12 6 3  CH C H O  leân  men  röô  ï  u 2CH  CH  OH  2CO 6 12 6 3 2 2 *Giảm bất kì
Phương pháp cracking C H  o t ,x t  C H  C H n 2n2 m 2m p 2p2 ankan maïch daø i anken ankan maïch ngaén
Điều kiện: m, n, p  N, m ≥ 2, p ≥ 0, n = m + p
Phương pháp oxi hóa aren C H CH CH  6[O]  KM  nO ñaëc
4 C H  COOH  CO  2H O 6 5 2 3 6 5 2 2
III. Công thức tổng quát (CTTQ) của một số hợp chất hữu cơ (HCHC) HCHC (A) CTTQ (A) ĐIỀU KIỆN (A) chứa C, H CxHy y  2x  2 , chẵn (A) chứa C, H, O CxHyOz (A) chứa C, H, N C y  2x  2  xHyNt t (A) chứa C, H, O, N CxHyOzNt
(với y, t cùng chẵn hay cùng lẻ) (A) chứa C, H, X C y  2x  2  xHyXu u (A) chứa C, H, O, X CxHyOzXu
(với y, u cùng chẵn hay cùng lẻ) Hiđrocacbon C n  1, k  nH2n+2–2k 0 Ankan (parafin) CnH2n+2 n  1 Anken (olefin) CnH2n n  2 Ankađien CnH2n – 2 n  3 Ankin CnH2n – 2 n  3 Aren (dẫn xuất no) CnH2n–6 n  6 Rượu C n  x  1, k  nH2n+2–2k–x(OH)x 0 Rượu no CnH2n+2–x(OH)x n  x  1 Rượu đơn chức C x  1, y  xHyOH 2x+1 Rượu đơn, bậc I CxHyCH2OH x  0, y  2x+1 Rượu đơn chức no CnH2n+1OH hay CnH2n+2O n  1 Rượu đơn, no, bậc I CnH2n+1CH2OH n  0 Rượu thơm, 1 vòng nhân CnH2n–7–2kOH benzen
(k: số liên kết  ở nhánh của nhân thơm) Anđehit CnH2n+2–2k–x(CHO)x n ≥ 0, x ≥ 1, k ≥ 0 Anđehit no CnH2n+2–x(CHO)x n ≥ 0, x ≥ 1 Anđehit đơn chức CxHyCHO 1 ≤ y ≤ 2x+1, x ≥ 0 Anđehit no, đơn chức CnH2n+1CHO n ≥ 0 hay CmH2mO m ≥ 0 Axit cacboxylic CnH2n+2–2k–x(COOH)x n ≥ 0, x ≥ 1, k ≥ 0 Axit đơn chức CxHyCOOH 1 ≤ y ≤ 2x+1, x ≥ 0 Điaxit no 2 lần CnH2n(COOH)2 n ≥ 0 Axit đơn chức, no CnH2n+1COOH n ≥ 0 hay CmH2mO2 m ≥ 1 Este đơn chức R – COO – R’ R’≠ H Este đơn chức no CnH2nO2 n ≥ 2
VẤN ĐỀ 2: CÁC DẠNG BÀI TẬP
DẠNG 1: LẬP CÔNG THỨC HỮU CƠ THEO PHƯƠNG PHÁO KHỐI LƯỢNG
BÀI TẬP ĐẠI CƯƠNG HÓA HỌC HỮU CƠ
I/Kiến thức cần nhớ:
- Tính khối lượng các nguyên tố: m m m CO H O C = 12 n = 12 2 m n = 2 2 CO H = 2 H O 2 44 2 18
- Tính thành phần % khối lượng các nguyên tố: m .100% m .100% %C = C %H = H a a Định lượng N: m .100% mN = 28 n %N = N N2 a Định lượng O: mO = a – (mC + mH + mN) %O = 100% - (%C + %H + %N) * Ghi chú: V(l)
- Nếu chất khí đo ở đkc (00C và 1atm): n = 22,4
- Nếu chất khí đo ở điều kiện không chuẩn: P: Áp suất (atm) P.V n = V: Thể tích (lít) 0 R.(t C + 273) R  0,082
Xác định khối lượng mol:
- Dựa trên tỷ khối hơi: m M A d =  A d =  A/B MA = MB.dA m A/B M /B B B
Nếu B là không khí thì MB = 29  M = 29.dA/KK
- Dựa trên khối lượng riêng a(g/ml): Gọi V0 (lít) là thể tích mol của chất khí có
khối lượng riêng a(g/ml) trong cùng điều kiện thì M = a.V0
- Dựa trên sự bay hơi: Làm hóa hơi m(g) hợp chất hữu cơ thì thể tích nó chiếm V
lít. Từ đó tính khối lượng của một thể tích mol (cùng đk) thì đó chính là M.
Hóa hơi Cùng điều kiện VA = VB nA = nB
Xác định % khối lượng mỗi nguyên tố trong HCHC:
Dựa vào khối lượng hay (%) các nguyên tố. C H O N (x, y, z, t nguyên dương) x y z t m m m m
%C %H %O %N C H O N x : y : z : t = : : : hoặc x : y : z : t = : : : =  :  :  :  12 1 16 14 12 1 16 14
Lập CTPT hợp chất hữu cơ:
1. Dựa vào phần trăm khối lượng các nguyên tố: 12x y 16z 14t M = = = = m m m m m C H O N Hoặc 12x y 16z 14t M = = = = %C %H %O %N 100% 2. Thông qua CTĐGN:
Từ CTĐGN: CHON) suy ra CTPT: (CHON)n. M
M = ( 12    16  14 )n   n =  CTPT  12     16   14
3. Tính trực tiếp từ khối lượng sản phẩm đốt cháy: y z y t
C H O N ( x   ) 
xCO H O N x y z t 2 2 2 4 2 2 2 M 44x 9y 14t m m m m CO H O N 2 2 2 Do đó: M 44x 9 y 14t = = = m m m m CO H O N 2 2 2
Sau khi biết được x, y, t và M ta suy ra z
CÁC BÀI TOÁN VỀ HIDROCACBON
I. CÁC PHẢN ỨNG DẠNG TỔNG QUÁT:
1. Gọi CT chung của các hydrocacbon là C H n 2n  22k
a.Phản ứng với H2 dư (Ni,to) (Hs=100%) C H + k H  o Ni, t 2    C H
hỗn hợp sau phản ứng có ankan và H2 dư n 2n  22k n 2n  2
Chú ý: Phản ứng với H2 (Hs=100%) không biết H2 dư hay hydrocacbon dư thì có thể
dựa vào M của hh sau phản ứng. Nếu M <26 hh sau phản ứng có H2 dư và
hydrocacbon chưa no phản ứng hết
b.Phản ứng với Br2 dư: C H + k Br2    C H Br n 2n  22k n 2n  2k 2k c. Phản ứng với HX C H + k HX    C H X n 2n  22k n 2n  2k k
d.Phản ứng với Cl2 (a's'k't') C H + k Cl2    C H Cl  H x Cl n 2n  22k n 2n  22k k
e.Phản ứng với AgNO3/NH3 2 C H +xAg NH3 2O   x C H Ag  xH O n 2n  22k    x 2 n 2n 2 2k x 2) Đối với ankan: C SKT nH2n+2 + xCl2 A 
 CnH2n+2-xClx + xHCl ĐK: 1 x 2n+2 C kinh nH2n+2 
Crac  CmH2m+2 + CxH2x … ĐK: m+x=n; m 2, x 2, n 3. 3) Đối với anken:
+ Phản ứng với H2, Br2, HX đều tuân theo tỉ lệ mol 1:1
+ Chú ý phản ứng thế với Cl2 ở cacbon  CH 500 o C 3-CH=CH2 + Cl2     ClCH2-CH=CH2 + HCl 4) Đối với ankin:
+ Phản ứng với H2, Br2, HX đều tuân theo tỉ lệ mol 1:1 hay 1: 2 o VD: C Ni, t nH2n-2 + 2H2     CnH2n+2
+ Phản ứng với dd AgNO3/NH3 2CnH2n-2 + xAg2O    2CnH2n-2-xAgx + xH2O
ĐK: 0 x 2
* Nếu x=0  hydrocacbon là ankin  ankin-1
* Nếu x=1  hydrocacbon là ankin-1
* Nếu x= 2  hydrocacbon là C2H2.
5) Đối với aren và đồng đẳng:
+ Cách xác định số liên kết  ngoài vòng benzen. n Phản ứng với dd Br Br2 2
    là số liên kết  ngoài vòng benzen. nhydrocacbon
+ Cách xác định số lk  trong vòng: n Phản ứng với H H 2 2 (Ni,to):     nhydrocacbon
* với  là số lk  nằm ngoài vòng benzen
*  là số lk  trong vòng benzen.
Ngoài ra còn có 1 lk  tạo vòng benzen  số lk  tổng là  +  +1.
VD: hydrocacbon có 5  trong đó có 1 lk  tạo vòng benzen, 1lk  ngoài vòng, 3
lk  trong vòng. Vậy nó có k=5  CTTQ là CnH2n+2-k với k=5  CTTQ là CnH2n-8
II. MỘT SỐ CHÚ Ý TRONG TOÁN HIĐROCACBON:
1. Khi đốt cháy hidrocacbon thì cacbon tạo ra CO2 và hidro tạo ra H2O. Tổng
khối lượng C và H trong CO2 và H2O phải bằng khối lượng của hidrocacbon.
Thí dụ: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CH4, C3H6 và C4H10 thu được 17,6g
CO2 và 10,8g H2O. m có giá trị là: A) 2g B) 4g C) 6g D) 8g.
Suy luận: mhỗn hợp = mC + mH = 17 10,8 12   2 6gam . 44 18
2. Khi đốt cháy ankan thu được C 3n  1 nH2n+2 + O  nCO2 + (n 2 nCO 2
2 < nH2O và số mol ankan cháy = số mol H + 1) H 2O 2O
Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H2O. Cho sản
phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thì khối lượng kết tủa thu được là: A. 37,5g B. 52,5g C. 15g D. 42,5g
3. Phản ứng cộng của anken với Br2 có tỉ lệ mol 1: 1.
Thí dụ: Cho hỗn hợp 2 anken đi qua bình đựng nước Br2 thấy làm mất màu vừa đủ dung
dịch chứa 8g Br2. Tổng số mol 2 anken là:
A. 0,1 B. 0,05 C. 0,025 D. 0,005
4. Phản ứng cháy của anken mạch hở cho nCO2 = nH2O
Thí dụ : Một hỗm hợp khí gồm 1 ankan và 1 anken có cùng số nguyên tử C trong phân tử
và có cùng số mol. Lấy m gam hỗn hợp này thì làm mất màu vừa đủ 80g dung dịch 20%
Br2 trong dung môi CCl4. Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp đó thu được 0,6 mol CO2.
Ankan và anken đó có công thức phân tử là: A. C2H6, C2H4 B. C3H8, C3H6
C. C4H10, C4H8 D. C5H12, C5H10
5. Đốt cháy ankin: Nco2 > nH2O và nankin (cháy) = nCO2 – nH2O
Thí dụ : Đốt cháy hoàn toàn V lít (đktc) một ankin thể khí thu được CO2 và H2O có tổng
khối lượng 25,2g. Nếu cho sản phẩm cháy đi qua dd Ca(OH)2 dư thu được 45g kết tủa. V có giá trị là:
A. 6,72 lít B. 2,24 lít C. 4,48 lít B. 3,36 lít
6. Đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon không no được bao nhiêu mol CO2 thì sau
đó hidro hóa hoàn toàn rồi đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon no đó sẽ thu được
bấy nhiêu mol CO2. Đó là do khi hidro hóa thì số nguyên tử C không thay đổi và
số mol hidrocacbon no thu được luôn bằng số mol hidrocacbon không no.

Thí dụ: Chia hỗn hợp gồm C3H6, C2H4, C2H2, thành 2 phần đều nhau:Đốt cháy phần 1 thu
được 2,24 lít CO2 (đktc). Hidro hóa phần 2 rồi đốt cháy hết sản phẩm thì thể tích CO2 thu được là:
A. 2,24 lít B. 1,12 lít C. 3,36 lít D. 4,48 lít
7. Sau khi hidro hóa hoàn toàn hidrocacbon không no rồi đốt cháy thì thu được số
mol H2O nhiều hơn so với khi đốt lúc chưa hidro hóa. Số mol H2O trội hơn bằng
số mol H2 đã tham gia phản ứng hidro hóa.

Thí dụ: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol ankin thu được 0,2 mol H2O. Nếu hidro hóa hoá toàn
0,1 mol ankin này rồi đốt cháy thì số mol H2O thu được là: A. 0,3 B. 0,4 C. 0,5 D. 0,6
9.Dựa vào cách tính số nguyên tử C và số nguyên tử C trung bình hoặc khối lượng mol trung bình
+ Khối lượng mol trung bình của hỗn hợp: mhh M nhh n + Số nguyên tử C: 2 co n nCX HY n n a n b
+ Số nguyên tử C trung bình: 2 CO n  ; 1 2 n n a b hh
Ví dụ 1: Hỗn hợp 2 ankan là đồng đẳng liên tiếp có khối lượng là 24,8g. Thể tích tương
ứng của hỗn hợp là 11,2 lít (đktc). Công thức phân tử ankan là:
A. CH4, C2H6 B. C2H6, C3H8 C. C3H8, C4H10 D. C4H10, C5H12.
Dạng 1: Xác định CTPT của một Hidrocacbon Phương pháp:
+ Gọi CTTQ của hidrocacbon ( Tùy vào dữ kiện đề ta gọi CTTQ thích hợp nhất )
+ Sử dụng các phương pháp xác định CTPT đã học
Bài 1. Hiđrocacbon A có MA > 30. A là chất khí ở điều kiện thường. Đốt cháy A thu
được CO2 và nước theo tỷ lệ mol là 2 : 1. A là chất nào trong số các chất sau: A. butin-1 B. axetilen C. vinylaxetilen D. propin
Dạng 2: Xác định CTPT của 2 hidrocacbon kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng Phương pháp: - Cách 1 :
+Gọi riêng lẻ công thức từng chất
+ Lập các phương trình đại số từng các dữ kiện đề ( các ẩn số thường
là chỉ số cacbon m,n với số mol từng chất x,y )
- Cách 2: Gọi chung thành một công thức C H hoặc C H (Do các hydrocacbon x y n 2n22k
cùng dãy đồng đẳng nên k giống nhau)
Gọi Ct chung của các hydrocacbon trong hh là C H (nếu chỉ đốt cháy hh) hoặc x y C H
(nếu vừa đốt cháy vừa cộng hợp H2, Br2, HX…) n 2n22k - Gọi số mol hh.
- Viết các ptpứ xảy ra, lập hệ phương trình, giải hệ phương trình  x, y hoaë , n c . k .. + Nếu là x,
y ta tách các hydrocacbon lần lượt là C H ,C H ..... x1 y1 x 2 y2
Bài 1. Hỗn hợp X gồm hai ankan liên tiếp có tỉ khối hơi so với hiđro bằng 24,8. Công
thức phân tử của hai ankan là
A. CH4 và C2H6. B. C2H6 và C3H8. C. C3H8 và C4H10. D. Tất cả đều sai.
Dạng 3: Xác định CTPT của 2 hidrocacbon bất kì
Phương pháp: Gọi chung thành một công thức C H hoặc C H (Do các x y n 2n22k
hydrocacbon có thể khác dãy đồng đẳng nên k khác nhau)
Gọi Ct chung của các hydrocacbon trong hh là C H hoặc C H (nếu vừa đốt x y n 2n  22k
cháy vừa cộng hợp H2, Br2, HX…) - Gọi số mol hh.
- Viết các ptpứ xảy ra, lập hệ phương trình, giải hệ phương trình  x, y hoaë , n c . k .. + Nếu là x,
y ta tách các hydrocacbon lần lượt là C H ,C H ..... x1 y1 x 2 y2
Bài 1.Đốt cháy toàn bộ 10,2g hh gồm 2 HC mạch hở no cần 25,8lit O2 (đktc). Xđ CTPT
của 2 HC biết M hai HC  60.
NHẬN BIẾT CÁC CHẤT HỮU CƠ Thuốc Hiện Chất Phản ứng thử tượng Sản phẩm sau PƯ Ankan Cl2/ás làm hồng CnH2n+2 + Cl2 as  CnH2n+1Cl + HCl giấy quỳ ẩm Dd Br2 Mất màu CnH2n + Br2  CnH2nBr2 Dd KMnO4 mất màu
3CnH2n + 2KMnO4 + 4H2O  3CnH2n(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH Anken Sp cho pứ Khí Oxi tráng PdCl ,CuCl 2CH  2 = CH2 + O2 2 2 CH3CHO gương Ankađien Dd Br2 Mất màu CnH2n2 + 2Br2  CnH2nBr4 Dd Br2 Mất màu CnH2n2 + 2Br2  CnH2nBr4 Dd KMnO  4 mất màu
3CHCH+8KMnO4  3HOOCCOOH + 8MnO4 +8KOH HC  CH + 2[Ag(NH AgNO
3)2]OH  Ag  C  C  Ag + 2H2O + 3/NH3 kết tủa Ankin 4NH (có nối 3 màu vàng 3 đầu mạch) nhạt
RC  CH + [Ag(NH3)2]OH  RC  CAg + H2O + 2NH3 CH  CH + 2CuCl + 2NH dd CuCl kết tủa
3  Cu  C  C  Cu + 2NH4Cl trong NH3 màu đỏ
R  C  C  H + CuCl + NH3  R  C  C  Cu + NH4Cl dd KMnO CH COOK 3 Toluen 4, Mất màu t0 + 2KMnO  H O 2  + 2MnO +KOH+H O 4 2 2 0 80-100 C CH = CH CHOH = CH OH 2 2 Stiren Dd KMnO4 Mất màu + 2MnO + 2H O + 2KMnO  4H O   2 2 4 2  không Ancol Na, K 2R  OH + 2Na  2R  ONa + H  màu 2 Cu (đỏ), 0 R  CH t  2  OH + CuO R  CH = O + Cu + H2O Ancol CuO (đen)
Sp cho pứ R  CH = O + 2Ag[(NH3)2]OH bậc I t0 tráng gương
 R COONH4 + 2Ag + H2O + 3NH3 Cu (đỏ), Ancol CuO (đen) Sp không 0 t  t0 R  CH2OH  R + CuO R  CO  R + Cu + H2O bậc II pứ tráng gương Ancol CH  OH HO  CH  OH HO  dung dịch CH CH 2 2 2 2 đa chức Cu(OH)
CH  H + Cu(OH) + HO  CH  CH  Cu  O  2 màu xanh O O CH + 2H O 2 2 lam CH  OH HO  CH CH  OH HO  CH 2 2 2 2 NH NH 2 2 Tạo kết Br Br Anilin Nước Brom + 3Br   tủa trắng + 3HBr 2 Br (keáttuûa traéng) AgNO  R  CH = O + 2Ag[(NH3)2]OH 3 Ag trong NH3 trắng  R  COONH  4 + 2Ag + H2O + 3NH3 Cu(OH)2  đỏ gạch 0 RCHO + 2Cu(OH) t  2 + NaOH RCOONa + Cu2O + 3H2O Anđehit NaOH, t0 Dd Brom Mất màu
RCHO + Br2 + H2O  RCOOH + 2HBr
Andehit no hay ko no đều làm mất màu nước Br2 vì đây là phản ứng oxi hóa khử. Muốn
phân biệt andehit nokhông no dùng dd Br2 trong CCl4, môi trường CCl4 thì Br2 không
thể hiện tính oxi hóa nên chỉ phản ứng với andehit không no Thuốc Hiện Chất Phản ứng thử tượng Quì tím Hóa đỏ Axit cacboxylic 2 CO   CO  + H 3 2
2R  COOH + Na2CO3  2R  COONa + CO2 2O Hóa xanh
Số nhóm  NH2 > số nhóm  COOH Hóa đỏ
Số nhóm  NH2 < số nhóm  COOH Aminoaxit
Không đổi Số nhóm  NH2 = số nhóm  COOH 2 CO   CO  + H 3 2
2H2NRCOOH + Na2CO3  2H2NRCOONa + CO2 2O Amin Quì tím Hóa xanh dd xanh Cu(OH)2 2C lam
6H12O6 + Cu(OH)2  (C6H11O6)2Cu + 2H2O Cu(OH) CH  CHO + 2Cu(OH) 2 2OH  (CHOH)4 2 + NaOH  Glucozơ đỏ gạch NaOH, t0 0 t  CH 
2OH  (CHOH)4 COONa + Cu2O + 3H2O CH  CHO + 2Ag[(NH AgNO  2OH  (CHOH)4 3)2]OH 3 / Ag NH3 trắng  CH  
2OH(CHOH)4 COONH4 + 2Ag + H2O + 3NH3 CH CHO + Br  Dd Br 2OH(CHOH)4 2 2 Mất màu CH  2OH(CHOH)4 COOH+2HBr sản phẩm
tham gia C12H22O11 + H2O  C6H12O6 + C6H12O6 Thuỷ phân pứ tráng Glucozơ Fructozơ Saccarozơ gương C12H22O11 Vôi sữa Vẩn đục
C12H22O11 + Ca(OH)2  C12H22O11.CaO.2H2O dd xanh Cu(OH)2 C lam
12H22O11 + Cu(OH)2  (C12H22O11)2Cu + 2H2O dd xanh Cu(OH)2 C lam
12H22O11 + Cu(OH)2  (C12H22O11)2Cu + 2H2O AgNO  Ag Mantozơ 3 / NH3 trắng C12H22O11 sản phẩm tham gia Thuỷ phân C pứ tráng
12H22O11 + H2O  2C6H12O6 (Glucozơ) gương sản phẩm tham gia Thuỷ phân (C Tinh bột pứ tráng
6H10O11)n + nH2O  nC6H12O6 (Glucozơ) gương (C6H10O5)n Ddịch iot
Tạo dung dịch màu xanh tím, khi đun nóng màu xanh tím biến mất, khi để
nguôi màu xanh tím lại xuất hiện
VẤN ĐỀ 3: TRẮC NGHIỆM
Câu 1: Thành phần các nguyên tố trong hợp chất hữu cơ
A. nhất thiết phải có cacbon, thường có H, hay gặp O, N sau đó đến halogen, S, P...
B. gồm có C, H và các nguyên tố khác.
C. bao gồm tất cả các nguyên tố trong bảng tuần hoàn.
D. thường có C, H hay gặp O, N, sau đó đến halogen, S, P.
Câu 2: Đặc điểm chung của các phân tử hợp chất hữu cơ là
1. thành phần nguyên tố chủ yếu là C và H.
2. có thể chứa nguyên tố khác như Cl, N, P, O.
3. liên kết hóa học chủ yếu là liên kết cộng hoá trị.
4. liên kết hoá học chủ yếu là liên kết ion. 5. dễ bay hơi, khó cháy.
6. phản ứng hoá học xảy ra nhanh. Nhóm các ý đúng là: A. 4, 5, 6. B. 1, 2, 3. C. 1, 3, 5. D. 2, 4, 6.
Câu 3: Cấu tạo hoá học là
A. số lượng liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
B. các loại liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
C. thứ tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
D. bản chất liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử.
Câu 4: Phát biểu nào sau được dùng để định nghĩa công thức đơn giản nhất của hợp chất hữu cơ ?
A. Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị số nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử.
B. Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của
các nguyên tố trong phân tử.
C. Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỉ lệ phần trăm số mol của mỗi nguyên tố trong phân tử.
D. Công thức đơn giản nhất là công thức biểu thị tỉ lệ số nguyên tử C và H có trong phân tử.
Câu 5: Cho chất axetilen (C2H2) và benzen (C6H6), hãy chọn nhận xét đúng trong các nhận xét sau :
A. Hai chất đó giống nhau về công thức phân tử và khác nhau về công thức đơn giản nhất.
B. Hai chất đó khác nhau về công thức phân tử và giống nhau về công thức đơn giản nhất.
C. Hai chất đó khác nhau về công thức phân tử và khác nhau về công thức đơn giản nhất.
D. Hai chất đó có cùng công thức phân tử và cùng công thức đơn giản nhất.
Câu 6: Đặc điểm chung của các cacbocation và cacbanion là:
A. kém bền và có khả năng phản ứng rất kém.
B. chúng đều rất bền vững và có khả năng phản ứng cao.
C. có thể dễ dàng tách được ra khỏi hỗn hợp phản ứng.
D. kém bền và có khả năng phản ứng cao.
Câu 7: Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ có đặc điểm là:
A. thường xảy ra rất nhanh và cho một sản phẩm duy nhất.
B. thường xảy ra chậm, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
C. thường xảy ra rất nhanh, không hoàn toàn, không theo một hướng nhất định.
D. thường xảy ra rất chậm, nhưng hoàn toàn, không theo một hướng xác định.
Câu 8: Phát biểu nào sau đây là sai ?
A. Liên kết hóa học chủ yếu trong hợp chất hữu cơ là liên kết cộng hóa trị.
B. Các chất có cấu tạo và tính chất tương tự nhau nhưng về thành phần phân tử khác
nhau một hay nhiều nhóm -CH2- là đồng đẳng của nhau.
C. Các chất có cùng khối lượng phân tử là đồng phân của nhau.
D. Liên kết ba gồm hai liên kết  và một liên kết .
Câu 9: Kết luận nào sau đây là đúng ?
A. Các nguyên tử trong phân tử hợp chất hữu cơ liên kết với nhau không theo một thứ tự nhất định.
B. Các chất có thành phần phân tử hơn kém nhau một hay nhiều nhóm -CH2-, do đó
tính chất hóa học khác nhau là những chất đồng đẳng.
C. Các chất có cùng công thức phân tử nhưng khác nhau về công thức cấu tạo được
gọi là các chất đồng đẳng của nhau.
D. Các chất khác nhau có cùng công thức phân tử được gọi là các chất đồng phân của nhau.
Câu 10: Hiện tượng các chất có cấu tạo và tính chất hoá học tương tự nhau, chúng chỉ
hơn kém nhau một hay nhiều nhóm metylen (-CH2-) được gọi là hiện tượng A. đồng phân. B. đồng vị. C. đồng đẳng. D. đồng khối.
Câu 11: Hợp chất chứa một liên kết  trong phân tử thuộc loại hợp chất A. không no. B. mạch hở. C. thơm. D. no hoặc không no.
Câu 12: Hợp chất hữu cơ được phân loại như sau:
A. Hiđrocacbon và hợp chất hữu cơ có nhóm chức.
B. Hiđrocacbon và dẫn xuất của hiđrocacbon.
C. Hiđrocacbon no, không no, thơm và dẫn xuất của hiđrocacbon.
D. Tất cả đều đúng.
Câu 13: Phát biểu không chính xác là:
A. Tính chất của các chất phụ thuộc vào thành phần phân tử và cấu tạo hóa học.
B. Các chất có cùng khối lượng phân tử là đồng phân của nhau.
C. Các chất là đồng phân của nhau thì có cùng công thức phân tử.
D. Sự xen phủ trục tạo thành liên kết , sự xen phủ bên tạo thành liên kết .
Câu 14: Nung một hợp chất hữu cơ X với lượng dư chất oxi hóa CuO người ta thấy thoát
ra khí CO2, hơi H2O và khí N2. Chọn kết luận chính xác nhất trong các kết luận sau :
A. X chắc chắn chứa C, H, N và có thể có hoặc không có oxi.
B. X là hợp chất của 3 nguyên tố C, H, N.
C. Chất X chắc chắn có chứa C, H, có thể có N.
D. X là hợp chất của 4 nguyên tố C, H, N, O.
Câu 15: Cho hỗn hợp các ankan sau : pentan (sôi ở 36oC), heptan (sôi ở 98oC), octan (sôi
ở 126oC), nonan (sôi ở 151oC). Có thể tách riêng các chất đó bằng cách nào sau đây ? A. Kết tinh. B. Chưng cất C. Thăng hoa. D. Chiết.
Câu 16: Các chất trong nhóm chất nào dưới đây đều là dẫn xuất của hiđrocacbon ?
A. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, NaCl, CH3Br, CH3CH2Br.
B. CH2Cl2, CH2Br-CH2Br, CH3Br, CH2=CHCOOH, CH3CH2OH.
C. CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3Br, CH3CH3.
D. HgCl2, CH2Br-CH2Br, CH2=CHBr, CH3CH2Br.
Câu 17: Cho các chất : C6H5OH (X) ; C6H5CH2OH (Y) ; HOC6H4OH (Z) ; C6H5CH2CH2OH (T).
Các chất đồng đẳng của nhau là: A. Y, T. B. X, Z, T. C. X, Z. D. Y, Z.
Câu 18: Trong những dãy chất sau đây, dãy nào có các chất là đồng phân của nhau ? A. C2H5OH, CH3OCH3. B. CH3OCH3, CH3CHO.
C. CH3CH2CH2OH, C2H5OH. D. C4H10, C6H6.
Câu 19: Các chất hữu cơ đơn chức Z1, Z2, Z3 có CTPT tương ứng là CH2O, CH2O2,
C2H4O2. Chúng thuộc các dãy đồng đẳng khác nhau. Công thức cấu tạo của Z3 là A. CH3COOCH3. B. HOCH2CHO. C. CH3COOH. D. CH3OCHO.
Câu 20: Những chất nào sau đây là đồng phân hình học của nhau ? A. (I), (II). B. (I), (III). C. (II), (III). D. (I), (II), (III).
Câu 21: Cho các chất sau : CH2=CHC≡CH (1) ; CH2=CHCl (2) ; CH3CH=C(CH3)2 (3) ;
CH3CH=CHCH=CH2 (4) ; CH2=CHCH=CH2 (5) ; CH3CH=CHBr (6). Chất nào sau đây
có đồng phân hình học? A. 2, 4, 5, 6. B. 4, 6. C. 2, 4, 6. D. 1, 3, 4.
Câu 22: Hợp chất hữu cơ nào sau đây không có đồng phân cis-trans ? A. 1,2-đicloeten. B. 2-metyl pent-2-en. C. but-2-en. D. pent-2-en.
Câu 23: Hợp chất (CH3)2C=CHC(CH3)2CH=CHBr có danh pháp IUPAC là
A. 1-brom-3,5-trimetylhexa-1,4-đien.
B. 3,3,5-trimetylhexa-1,4-đien-1- brom.
C. 2,4,4-trimetylhexa-2,5-đien-6-brom.
D. 1-brom-3,3,5-trimetylhexa-1,4- đien.
Câu 24: Hợp chất (CH3)2C=CH-C(CH3)3 có danh pháp IUPAC là:
A. 2,2,4- trimetylpent-3-en.
B. 2,4-trimetylpent-2-en.
C. 2,4,4-trimetylpent-2-en.
D. 2,4-trimetylpent-3-en.
Câu 25: Hợp chất CH2=CHC(CH3)2CH2CH(OH)CH3 có danh pháp IUPAC là:
A. 1,3,3-trimetylpent-4-en-1-ol.
B. 3,3,5-trimetylpent-1-en-5-ol.
C. 4,4-đimetylhex-5-en-2-ol.
D. 3,3-đimetylhex-1-en-5-ol.
Câu 26: Cho công thức cấu tạo sau : CH3CH(OH)CH=C(Cl)CHO. Số oxi hóa của các
nguyên tử cacbon tính từ phái sang trái có giá trị lần lượt là:
A. +1 ; +1 ; -1 ; 0 ; -3.
B. +1 ; -1 ; -1 ; 0 ; -3.
C. +1 ; +1 ; 0 ; -1 ; +3.
D. +1 ; -1 ; 0 ; -1 ; +3.
Câu 27: Trong công thức CxHyOzNt tổng số liên kết  và vòng là:
A. (2x-y + t+2)/2.
B. (2x-y + t+2).
C. (2x-y - t+2)/2. D. (2x-y + z + t+2)/2.
Câu 28: a. Vitamin A công thức phân tử C20H30O, có chứa 1 vòng 6 cạnh và không có
chứa liên kết ba. Số liên kết đôi trong phân tử vitamin A là A. 7. B. 6. C. 5. D. 4.
b. Licopen, công thức phân tử C40H56 là chất màu đỏ trong quả cà chua, chỉ chứa liên kết
đôi và liên kết đơn trong phân tử. Hiđro hóa hoàn toàn licopen được hiđrocacbon C40H82. Vậy licopen có
A. 1 vòng; 12 nối đôi.
B. 1 vòng; 5 nối đôi.
C. 4 vòng; 5 nối đôi.
D. mạch hở; 13 nối đôi.
Câu 29: Metol C10H20O và menton C10H18O chúng đều có trong tinh dầu bạc hà. Biết
phân tử metol không có nối đôi, còn phân tử menton có 1 nối đôi. Vậy kết luận nào sau đây là đúng ?
A. Metol và menton đều có cấu tạo vòng.
B. Metol có cấu tạo vòng, menton có cấu tạo mạch hở.
C. Metol và menton đều có cấu tạo mạch hở.
D. Metol có cấu tạo mạch hở, menton có cấu tạo vòng.
Câu 30: Trong hợp chất CxHyOz thì y luôn luôn chẵn và y  2x+2 là do:
A. a  0 (a là tổng số liên kết  và vòng trong phân tử).
B. z  0 (mỗi nguyên tử oxi tạo được 2 liên kết).
C. mỗi nguyên tử cacbon chỉ tạo được 4 liên kết.
D. cacbon và oxi đều có hóa trị là những số chẵn.
Câu 31: Tổng số liên kết  và vòng ứng với công thức C5H9O2Cl là: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 32: Tổng số liên kết  và vòng ứng với công thức C5H12O2 là: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 33: Công thức tổng quát của dẫn xuất điclo mạch hở có chứa một liên kết ba trong phân tử là A. CnH2n-2Cl2. B. CnH2n-4Cl2. C. CnH2nCl2. D. CnH2n- 6Cl2.
Câu 34: Công thức tổng quát của dẫn xuất đibrom không no mạch hở chứa a liên kết  là A. CnH2n+2-2aBr2. B. CnH2n-2aBr2. C. CnH2n-2-2aBr2. D. CnH2n+2+2aBr2.
Câu 35: Hợp chất hữu cơ có công thức tổng quát CnH2n+2O2 thuộc loại
A. ancol hoặc ete no, mạch hở, hai chức.
B. anđehit hoặc xeton no, mạch hở, hai chức.
C. axit hoặc este no, đơn chức, mạch hở.
D. hiđroxicacbonyl no, mạch hở.
Câu 36: Ancol no mạch hở có công thức tổng quát chính xác nhất là A. R(OH)m. B. CnH2n+2Om. C. CnH2n+1OH. D. CnH2n+2-m(OH)m.
Câu 37: Công thức tổng quát của anđehit đơn chức mạch hở có 1 liên kết đôi C=C là: A. CnH2n+1CHO. B. CnH2nCHO. C. CnH2n-1CHO. D. CnH2n-3CHO.
Câu 38: Anđehit mạch hở có công thức tổng quát CnH2n-2O thuộc loại
A. anđehit đơn chức no.
B. anđehit đơn chức chứa một liên kết đôi trong gốc hiđrocacbon.
C. anđehit đơn chức chứa hai liên kết  trong gốc hiđrocacbon.
D. anđehit đơn chức chứa ba liên kết trong gốc hiđrocacbon.
Câu 39: Công thức tổng quát của ancol đơn chức mạch hở có 2 nối đôi trong gốc hiđrocacbon là A. CnH2n-4O. B. CnH2n-2O. C. CnH2nO. D. CnH2n+2O.
Câu 40: Anđehit mạch hở CnH2n – 4O2 có số lượng liên kết  trong gốc hiđrocacbon là: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 41: Công thức phân tử tổng quát của axit hai chức mạch hở chứa một liên kết đôi trong gốc hiđrocacbon là: A. CnH2n-4O4. B. CnH2n-2O4. C. CnH2n-6O4. D. CnH2nO4.
Câu 42: Axit mạch hở CnH2n – 4O2 có số lượng liên kết  trong gốc hiđrocacbon là: A. 0. B. 1. C. 2. D. 3.
Câu 43: Tổng số liên kết  và vòng trong phân tử axit benzoic là: A. 3. B. 4. C. 5. D. 6.
Câu 44: Số lượng đồng phân ứng với công thức phân tử C6H14 A. 6. B. 7. C. 4. D. 5.
Câu 45: Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C5H10 là: A. 2. B. 3. C. 6. D. 5.
Câu 46: Số lượng đồng phân cấu tạo ứng với công thức phân tử C5H10 là: A. 7. B. 8. C. 9. D. 10.
Câu 47: Số lượng đồng phân mạch hở ứng với công thức phân tử C5H8 là: A. 7. B. 8. C. 9. D. 10.
Câu 48: Số lượng đồng phân chứa vòng benzen ứng với công thức phân tử C9H12 là: A. 7. B. 8. C. 9. D. 10.
Câu 49: Số lượng đồng phân chứa vòng benzen ứng với công thức phân tử C9H10 là: A. 7. B. 8. C. 9. D. 6.