Cơ cấu xã hội, giai cấp và liên minh giai cấp - Chủ Nghĩa Xã hội khoa học | Đại học Tôn Đức Thắng

Cơ cấu xã hội là những cộng đồng người cùng toàn bộ những mối quan hệ xã hội do sự tác động lẫn nhau của các cộng đồng ấy tạo nên.Cơ cấu xã hội là một khái niệm rộng không chỉ liên quan tới hành vi xã hội mà còn là mối tương tác giữa các yếu tố khác nhaucủa hệ thống xã hội. Tài liệu được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

I. CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH (Somphou)
1.1 Cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
a) Khái niệm cơ cấu xã hội
Cơ cấu xã hội là những cộng đồng người cùng toàn bộ những mối quan hệ xã hội do sự
tác động lẫn nhau của các cộng đồng ấy tạo nên.Cơ cấu xã hội là một khái niệm rộng
không chỉ liên quan tới hành vi xã hội mà còn là mối tương tác giữa các yếu tố khác nhau
của hệ thống xã hội, bao gồm cả các thiết chế gia đình, dòng họ, tôn giáo, kinh tế, chính
trị, văn hóa, hệ thống chuẩn mực giá trị, cũng như hệ thống các vị trí, vai trò xã hội, v.v...
Cơ cấu xã hội có mối quan hệ chặt chẽ, hữu cơ với các quan hệ xã hội. Cơ cấu xã hội có
nhiều loại, như: cơ cấu xã hội-dân cư, cơ cấu xã hội-nghề nghiệp, cơ cấu xã hội-giai cấp,
cơ cấu xã hội-dân tộc, cơ cấu xã hội-tôn giáo,v.v…Dưới góc độ chính trị xã hội.
b) Khái niệm cơ cấu xã hội – giai cấp
Cơ cấu xã hội-giai cấp là hệ thống các giai cấp, tầng lớp xã hội tồn tại khách quan trong
một chế độ xã hội nhất định, thông qua những mối quan hệ về sở hữu tư liệu sản xuất, về
tổ chức quản lý quá trình sản xuất, về địa chỉ chính trị - xã hội… giữa các giai cấp và
tầng lớp đó. Trong một xã hội có giai cấp thì cơ cấu xã hội- giai cấp là bộ phận cơ bản, có
vị trí quan trọng quyết định nhất, chi phối các loại hình cơ cấu khác, vì những lý do sau:
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp tồn tại nhằm bảo vệ lợi ích của các giai cấp, tầng lớp trong xã
hội.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp quy định tính chất và bản chất của các quan hệ khác về xã hội.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp còn liên quan trực tiếp đến quyền lực chính trị.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp còn là yếu tố đặc trưng cho sự khác nhau về chất giữa xã hội
này với xã hội khác.
+ Xuất phát từ cơ cấu xã hội- giai cấp mà người ta xây dựng các chính sách phát triển
kinh tế- xã hội- văn hóa phù hợp với mỗi giai tầng.
Như Lê nin nói kết cấu xã hội và chính quyền có nhiều biến đổi, nếu không hiểu những
biến đổi này thì không thể tiến được 1 bước trong bất kỳ lĩnh vực hoạt động nào.
1.2 Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
C.Mác và Ph.Ăngghen đã nêu ra nhiều lý luận nền tảng dẫn lối cho công cuộc đấu tranh
của giai cấp công nhân nhằm đi đến thắng lợi, trong đó lý luận về liên minh công, nông
và các tầng lớp lao động khác đã được các ông khái quát thành vấn đề mang tính nguyên
tắc khi nghiên cứu thực tiễn các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại sự
áp bức, bóc lột của giai cấp tư sản ở châu u, nhất là ở nước Anh và nước Pháp từ giữa thế
kỷ XIX. Nghiên cứu của C.Mác và Ph. Ăngghen đã chỉ ra rằng cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân ở những nước này thất bại đa phần là do giai cấp công nhân đã không tổ
chức liên minh với giai cấp nông dân.
1.2.1. Dưới góc độ chính trị
Xét dưới góc độ chính trị, trong một chế độ xã hội nhất định, chính cuộc đấu tranh giai
cấp của các giai cấp có lợi ích đối lập nhau đặt ra nhu cầu tất yếu khách quan mỗi giai
cấp đứng ở vị trí trung tâm đều phải tìm cách liên minh với các giai cấp, tầng lớp xã hội
khác có những lợi ích phù hợp với mình để tập hợp lực lượng thực hiện những nhu cầu và
lợi ích chung - đó là quy luật mang tính phổ biến và là động lực lớn cho sự phát triển của
các xã hội có giai cấp. Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản, giai cấp công nhân phải liên minh với giai cấp nông dân và các tầng lớp nhân
dân lao động để tạo sức mạnh tổng hợp đảm bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội
chủ nghĩa cũ trong giai đoạn giành chính quyền và giai đoạn xây dựng chế độ xã hội mới.
1.2.2. Dưới góc độ kinh tế
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội - tức là cách mạng đã chuyển sang giai đoạn
mới, cùng với tất yếu chính trị - xã hội, tính tất yếu kinh tế của liên minh lại nổi lên với tư
cách là nhân tố quyết định nhất cho sự thắng lợi hoàn toàn của chủ nghĩa xã hội. Liên
minh này được hình thành xuất phát từ yêu cầu khách quan của quá trình đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, và chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ một nền sản xuất nhỏ nông
nghiệp là chính sang sản xuất hàng hóa lớn, phát triển công nghiệp, dịch vụ và khoa học -
công nghệ..., xây dựng nền tảng vật chất - kỹ thuật cần thiết cho chủ nghĩa xã hội. Mỗi
lĩnh vực của nền kinh tế chi phát triển được khi gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau để cùng
hướng tới phục vụ phát triển sản xuất và tạo thành nền cơ cấu kinh tế quốc dân thống
nhất. Chính những biến đổi trong cơ cấu kinh tế này đã và đang từng bước tăng cường
khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân, tầng lớp tri thức và các
tầng lớp xã hội khác. Như vậy, liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là sự liên kết, hợp tác, hỗ trợ nhau... giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội nhằm
thực hiện nhu cầu và lợi ích của các chủ thể trong khối liên minh, đồng thời tạo động lực
thực hiện thắng lợi mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
II. CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VN (Thành)
2.1. Cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
2.1.1 Sự biến đổi cơ cấu xã hội – giai cấp vừa đảm bảo tính quy luật, vừa mang tính
đặc thù của xã hội Việt Nam.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, cơ cấu xã hội – giai cấp cũng vận
động, biến đổi theo đúng quy luật: đó là sự biến đổi của cơ cấu xã hội – giai cấp bị chi
phối bởi những biến đổi trong cơ cấu kinh tế. Từ Đại hội VI (1986), dưới sự lãnh đạo của
Đảng, Việt Nam chuyển mạnh sang cơ chế thị trường phát triển kinh tế nhiều thành phần
định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự chuyển đổi trong cơ cấu kinh tế đã dẫn đến những biến
đổi trong cơ cấu xã hội – giai cấp với việc hình thành một cơ cấu xã hội – giai cấp đa
dạng. Sự biến đổi phức tạp, đa dạng của cơ cấu xã hội – giai cấp Việt Nam diễn ra trong
nội bộ từng giai cấp, tầng lớp cơ bản của xã hội; thậm chí có sự chuyển hóa lẫn nhau giữa
các giai cấp, tầng lớp. Chính những biến đổi mới này cũng là một trong những yếu tố có
tác động trở lại làm cho nền kinh tế đất nước phát triển trở nên năng động, đa dạng hơn
và trở thành động lực góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã
hội.
2.1.2 Trong sự biến đổi của cơ cấu xã hội – giai cấp, vị trí, vai trò của các giai cấp,
tầng lớp ngày càng được khẳng định Cơ cấu xã hội – giai cấp của Việt Nam ở thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bao gồm những giai cấp, tầng lớp cơ bản sau:
Giai cấp công nhân Việt Nam có vai trò quan trọng đặc biệt, là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; đại diện cho phương thức
sản xuất tiên tiến; giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, là lực
lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và là lực lượng nòng cốt trong liên minh
giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, tiến
hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giai cấp công nhân – lực lượng đi đầu của quá trình
này sẽ có những biến đổi nhanh cả về số lượng, chất lượng và có sự thay đổi đa dạng về
cơ cấu. Sự đa dạng của giai cấp công nhân không chỉ phát triển theo thành phần kinh tế
mà còn phát triển theo ngành nghề. Bộ phận “công nhân tri thức” sẽ ngày càng lớn mạnh.
Trình độ chuyên môn kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật lao động, tác
phong công nghiệp của công nhân cũng ngày càng được nâng lên nhằm đáp ứng yêu cầu
của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức. Bên cạnh đó, một bộ
phận công nhân thu nhập thấp, giác ngộ chính trị, giai cấp chưa cao và còn nhiều khó
khăn về mọi mặt vẫn tồn tại.
Giai cấp nông dân cùng với nông nghiệp, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực
lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm
bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường
sinh thái; là chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng
các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy hoạch; phát triển toàn diện,
hiện đại hóa nông nghiệp.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, giai cấp nông dân cũng có sự biến đổi, đa
dạng về cơ cấu giai cấp; có xu hướng giảm dần về số lượng và tỉ lệ trong cơ cấu xã hội –
giai cấp. Trong giai cấp nông dân xuất hiện những chủ trang trại lớn, đồng thời vẫn còn
những nông dân mất ruộng đất, nông dân đi làm thuê…và sự phân hóa giàu nghèo trong
nội bộ nông dân cũng ngày càng rõ.
Đội ngũ trí thức là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri
thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; là lực lượng
trong khối liên minh. Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ
của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Ðảng và chất lượng
hoạt động của hệ thống chính trị.
Hiện nay, cùng với yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển
kinh tế tri thức trong điều kiện khoa học - công nghệ và cách mạng công nghiệp lần thứ
tư (4.0) đang phát triển mạnh mẽ thì vai trò của đội ngũ trí thức càng trở nên quan trọng.
Đội ngũ doanh nhân, hiện nay ở Việt Nam, đội ngũ doanh nhân đang phát triển nhanh cả
về số lượng và quy mô với vai trò không ngừng tăng lên. Đây là tầng lớp xã hội đặc biệt
được Đảng ta chủ trương xây dựng thành một đội ngũ vững mạnh. Trong tầng lớp doanh
nhân có các doanh nhân với tiềm lực kinh tế lớn, có những doanh nhân vừa và nhỏ thuộc
các thành phần kinh tế khác nhau. Đội ngũ này đang đóng góp tích cực vào việc thực hiện
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết việc làm cho người lao động và tham gia
giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo. vậy, xây dựng đội ngũ
doanh nhân lớn mạnh, có năng lực, trình độ và phẩm chất, uy tín cao sẽ góp phần tích cực
nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, phát triển nhanh, bền vững và bảo đảm
độc lập, tự chủ của nền kinh tế.
Tầng lớp tiểu chủ, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, tầng lớp này ra đời, phát
triển ngày càng đông đảo và đang đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Tầng
lớp này còn hoạt động mạnh mẽ hơn trong điều kiện đất nước mở cửa, hội nhập. Một bộ
phận sẽ phát triển trở thành doanh nhân. Do đó, cần có chính sách để phát triển tầng lớp
tiểu chủ trong mối quan hệ hài hòa với các giai cấp, tầng lớp khác trong xã hội.
Đội ngũ thanh niên, thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất
nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo, phát triển,
thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững
bền của đất nước. Tăng cường giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa, ý
thức công dân cho thanh niên, nhất là học sinh, sinh viên để hình thành thế hệ thanh niên
có phẩm chất tốt đẹp, có khí phách và quyết tâm hành động thực hiện thành công sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
2.2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
a) Nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khối liên minh thực hiện ba nội dung cơ bản:
1. Nội dung kinh tế:
-Đây là nội dung cơ bản mang tính quyết định, là cơ sở vật chất kĩ thuật của liên minh
trong thời kỳ quá độ với mục tiêu kết hợp một cách đúng đắn các lợi ích và nhu cầu của
các giai cấp, tầng lớp.
- Nội dung kinh tế của liên minh ở nước ta trong thời kỳ quá độ được thể hiện ở những
đặc điểm sau đây:
+Xác định chính xác thực trạng, tiềm năng kinh tế và nhu cầu kinh tế của từng giai cấp
công nhân, nông dân, tri thức và của toàn xã hội
+Xác định đúng cơ cấu kinh tế của cả nước, của ngành, địa phương, cơ sở sản xuất… qua
đóz tiến hành vâ {n dụng linh hoạt và phù hợp vào địa phương mình, ngành mình để xác
định cơ cấu kinh tế phù hợp.
+Tiến hành các hình thức giao lưu, hợp tác, liên kết kinh tế giữa công nghiệp – nông
nghiệp – khoa học và công nghệ; giữa các ngành kinh tế; giữa các khu vực kinh tế, giữa
các thành phần kinh tế, giữa các vùng kinh tế; đẩy mạnh hợp tác trong nước và ngoài
nước… để phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao năng suất lao động, từ đó nâng cao
chất lượng đời sống của tầng lớp công nhân, nông nhân, tri thức.
2. Nội dung chính trị của liên minh:
-Nội dung chính trị của liên minh là tạo cơ sở chính trị - xã hội vững chắc cho khối đại
đoàn kết toàn dân, đồng thời tạo nên sức mạnh tổng hợp toàn dân để vượt qua mọi khó
khăn thử thách, đập tan mọi âm mưu chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội kết
và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
-Mục đích: Giữ vững lập trường chính trị - tư tưởng của giai cấp công nhân, đồng thời
giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với khối liên minh và đối với
toàn xã hô {i để xây dựng và bảo vê { vững chắc chế đô{ chính trị, giữ vững đô {c lâ {p dân tô {c
và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hô {i.
- Nội dung chính trị của liên minh ở nước ta trong thời kỳ quá độ được thể hiện ở những
đặc điểm sau đây:
+Xây dựng, củng cố, hoàn thiện và phát huy nền dân chủ XHCN và quyền làm chủ của
nhân dân cũng như không ngừng củng cố, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn
dân tộc
+Xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của
Đảng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, phát huy truyền thống đoàn kết, thống
nhất của Đảng…
+Xây dựng vững chắc Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì
Nhân dân
+Đảm bảo các lợi ích chính trị, các quyền dân chủ của công nhân, nông dân, tri thức và
của nhân dân lao động từ đó làm cơ sở để đô {ng viên các tầng lớp nhân dân gương mẫu
chấp hành đường lối chính trị của Đảng; pháp luâ {t và chính sách của nhà nước; sẵn sàng
tham gia chiến đấu bảo vê { những thành quả cách mạng, bảo vê { chế đô { xã hô{i chủ nghĩa.
+Đấu tranh quyết liệt chống âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phản
động.
3. Nội dung văn hóa xã hội: (Tuyết Tâm)
a) Nội dung văn hóa xã hội:
- Là nội dung cơ bản, lâu dài => liên minh phát triển bền vững, mục tiêu xây dựng nền
VH tiên tiến, đâ {m đà bản sắc dân tô {c, tiếp thu những tinh hoa, giá trị văn hóa của nhân
loại và thời đại, xây dựng nền văn hóa và con người V {t Nam phát triển toàn diê {n, hướng
đến chân – thiê {n – mỹ.
-Nội dung văn hóa của liên minh:
Kết hợp tăng trưởng kinh tế gắn với phát triển văn hóa
Bảo vệ môi trường sinh thái; xây dựng nông thôn mới;
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xóa đói giảm nghèo;
Thực hiện chính sách xã hội với công nhân, nông dân, tri thức, nhân dân, chăm sóc sức
khỏe nhân dân
Nâng cao dân trí, thực hiện tốt an sinh xã hội
b) Đánh giá nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên
CNXH ở VN.
-Về kinh tế: mỗi gia đình nông dân là một đơn vị kinh tế tự túc hoàn toàn -> tính liên kết
rất ít.
-Về xã hội: quan hệ xã hội có tính chất dòng họ, địa phương -> tầm nhìn, suy nghĩ của
người nông dân hạn chế.
-Về văn hóa - tư tưởng: sống trong những điều kiện kinh tế - xã hội chưa phát triển ->
trình độ học vấn của nông dân thấp kém, tư tưởng bảo thủ
=> Do đặc điểm kinh tế - xã hội, văn hóa - tư tưởng đã quyết định vị trí, vai trò của
giai cấp nông dân trong xã hội tư bản là tầng lớp trung gian -> có thể ngả theo giai cấp
công nhân, cũng có thể ngả theo giai cấp tư sản.
- Liên minh giai cấp, tầng lớp chính là sự liên minh về chính trị và liên minh về kinh tế
giữa giai cấp công nhân và nông dân. ( Liên minh về kinh tế là liên minh cơ bản, thường
xuyên, lâu dài, là cơ sở cho liên minh trên các lĩnh vực khác.)
Đánh giá chung về nội dung liên minh giai cấp, tầng lớp:
- Giai cấp công nhân, nông dân và tầng lớp lao động vừa là lực lượng sản xuất cơ bản,
vừa là lực lượng chính trị - xã hội.
Mỗi lĩnh vực của nền kinh tế phát triển được khi gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau =>
phục vụ phát triển sản xuất và tạo thành nền cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất. Nhờ
những biến đổi trong cơ cấu kinh tế => tăng cường khối liên minh giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức và các tầng lớp nhân dân
Nếu thực hiện tốt khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các
tầng lớp nhân dân lao động đặc biệt là tầng lớp tri thức => cơ sở kinh tế vững mạnh, chế
độ chính trị xã hội chủ nghĩa được củng cố vững chắc.
c) Phương hướng cơ bản để xây dựng cơ cấu xã hội – giai cấp và tăng cường liên
minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
Một số phương hướng cơ bản được đề ra:
Đổi mới hoạt động của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam -> nhằm tăng cường
khối liên minh và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân
Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh phát triển
khoa học và công nghệ
Tạo sự đồng thuận và phát huy tinh thần đoàn kết thống nhất giữa các lực lượng trong
khối liên minh và toàn xã hội
Xây dựng và thực hiện hệ thống chính sách xã hội tổng thể -> biến đổi tích cực cơ cấu xã
hội, các chính sách liên quan đến cơ cấu xã hội - giai cấp
Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa -> điều kiện thúc đẩy biến đổi cơ cấu xã hội -
giai cấp theo hướng tích cực
d) Đánh giá phương hướng
Ưu điểm: -Kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng. Quy mô nền kinh tế tăng nhanh. Năng
xuất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên. Cơ chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng được khẳng định. Nhân dân đang trở
thành trung tâm của sự phát triển. Tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường, chính
trị - xã hội ổn định; trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm. Dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày
càng được phát huy và trở thành động lực phát triển đất nước. Xây dựng Đảng được triển
khai đồng bộ, toàn diện, gắn xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị, tổ chức với đạo đức.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị đạt kết quả khả quan, bộ
máy bước đầu được tinh giản, chính phủ liêm chính, kiến tạo, xây dựng được củng cố.
Đối ngoại và hội nhập quốc tế đạt nhiều thành tựu nổi bật. Vị thế, uy tín của Việt Nam
trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao.
=> Do Đảng đề ra được những phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội đúng đắn, phù
hợp thực tiễn nước ta, phù hợp với nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, được toàn Đảng,
toàn dân, toàn quân đồng lòng, quyết tâm thực hiện. Nhà nước Việt Nam đã kịp thời cụ
thể hóa, thể chế hóa các phương hướng này thành các chính sách cụ thể phù hợp tình hình
thực tiễn từng giai đoạn. Đồng thời các bạn bè quốc tế nhiệt tình ủng hộ, hợp tác, giúp
đỡ.
Hạn chế:
-Nền kinh tế phát triển chưa bền vững. Năng lực cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao.
Kinh tế tri thức chưa được quan tâm phát triển. Bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học còn
nhiều bất cập.Văn hóa, giáo dục và đào tạo; khoa học, công nghệ chưa trở thành quốc
sách hàng đầu. Xây dựng Đảng về đạo đức chưa đạt mong muốn và yêu cầu. Bộ máy
hành chính còn cồng kềnh, cải cách hành chính chưa được như mong muốn và chưa đạt
yêu cầu. Niềm tin của nhân dân vào Đảng, vào chế độ được nâng lên nhưng chưa bền
vững.
| 1/8

Preview text:

I. CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP TRONG
THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH (Somphou)

1.1 Cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
a) Khái niệm cơ cấu xã hội
Cơ cấu xã hội là những cộng đồng người cùng toàn bộ những mối quan hệ xã hội do sự
tác động lẫn nhau của các cộng đồng ấy tạo nên.Cơ cấu xã hội là một khái niệm rộng
không chỉ liên quan tới hành vi xã hội mà còn là mối tương tác giữa các yếu tố khác nhau
của hệ thống xã hội, bao gồm cả các thiết chế gia đình, dòng họ, tôn giáo, kinh tế, chính
trị, văn hóa, hệ thống chuẩn mực giá trị, cũng như hệ thống các vị trí, vai trò xã hội, v.v...
Cơ cấu xã hội có mối quan hệ chặt chẽ, hữu cơ với các quan hệ xã hội. Cơ cấu xã hội có
nhiều loại, như: cơ cấu xã hội-dân cư, cơ cấu xã hội-nghề nghiệp, cơ cấu xã hội-giai cấp,
cơ cấu xã hội-dân tộc, cơ cấu xã hội-tôn giáo,v.v…Dưới góc độ chính trị xã hội.
b) Khái niệm cơ cấu xã hội – giai cấp
Cơ cấu xã hội-giai cấp là hệ thống các giai cấp, tầng lớp xã hội tồn tại khách quan trong
một chế độ xã hội nhất định, thông qua những mối quan hệ về sở hữu tư liệu sản xuất, về
tổ chức quản lý quá trình sản xuất, về địa chỉ chính trị - xã hội… giữa các giai cấp và
tầng lớp đó. Trong một xã hội có giai cấp thì cơ cấu xã hội- giai cấp là bộ phận cơ bản, có
vị trí quan trọng quyết định nhất, chi phối các loại hình cơ cấu khác, vì những lý do sau:
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp tồn tại nhằm bảo vệ lợi ích của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp quy định tính chất và bản chất của các quan hệ khác về xã hội.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp còn liên quan trực tiếp đến quyền lực chính trị.
+ Cơ cấu xã hội- giai cấp còn là yếu tố đặc trưng cho sự khác nhau về chất giữa xã hội này với xã hội khác.
+ Xuất phát từ cơ cấu xã hội- giai cấp mà người ta xây dựng các chính sách phát triển
kinh tế- xã hội- văn hóa phù hợp với mỗi giai tầng.
Như Lê nin nói kết cấu xã hội và chính quyền có nhiều biến đổi, nếu không hiểu những
biến đổi này thì không thể tiến được 1 bước trong bất kỳ lĩnh vực hoạt động nào.
1.2 Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH
C.Mác và Ph.Ăngghen đã nêu ra nhiều lý luận nền tảng dẫn lối cho công cuộc đấu tranh
của giai cấp công nhân nhằm đi đến thắng lợi, trong đó lý luận về liên minh công, nông
và các tầng lớp lao động khác đã được các ông khái quát thành vấn đề mang tính nguyên
tắc khi nghiên cứu thực tiễn các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại sự
áp bức, bóc lột của giai cấp tư sản ở châu u, nhất là ở nước Anh và nước Pháp từ giữa thế
kỷ XIX. Nghiên cứu của C.Mác và Ph. Ăngghen đã chỉ ra rằng cuộc đấu tranh của giai
cấp công nhân ở những nước này thất bại đa phần là do giai cấp công nhân đã không tổ
chức liên minh với giai cấp nông dân.
1.2.1. Dưới góc độ chính trị
Xét dưới góc độ chính trị, trong một chế độ xã hội nhất định, chính cuộc đấu tranh giai
cấp của các giai cấp có lợi ích đối lập nhau đặt ra nhu cầu tất yếu khách quan mỗi giai
cấp đứng ở vị trí trung tâm đều phải tìm cách liên minh với các giai cấp, tầng lớp xã hội
khác có những lợi ích phù hợp với mình để tập hợp lực lượng thực hiện những nhu cầu và
lợi ích chung - đó là quy luật mang tính phổ biến và là động lực lớn cho sự phát triển của
các xã hội có giai cấp. Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, dưới sự lãnh đạo của Đảng
Cộng sản, giai cấp công nhân phải liên minh với giai cấp nông dân và các tầng lớp nhân
dân lao động để tạo sức mạnh tổng hợp đảm bảo cho thắng lợi của cuộc cách mạng xã hội
chủ nghĩa cũ trong giai đoạn giành chính quyền và giai đoạn xây dựng chế độ xã hội mới.
1.2.2. Dưới góc độ kinh tế
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội - tức là cách mạng đã chuyển sang giai đoạn
mới, cùng với tất yếu chính trị - xã hội, tính tất yếu kinh tế của liên minh lại nổi lên với tư
cách là nhân tố quyết định nhất cho sự thắng lợi hoàn toàn của chủ nghĩa xã hội. Liên
minh này được hình thành xuất phát từ yêu cầu khách quan của quá trình đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, và chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ một nền sản xuất nhỏ nông
nghiệp là chính sang sản xuất hàng hóa lớn, phát triển công nghiệp, dịch vụ và khoa học -
công nghệ..., xây dựng nền tảng vật chất - kỹ thuật cần thiết cho chủ nghĩa xã hội. Mỗi
lĩnh vực của nền kinh tế chi phát triển được khi gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau để cùng
hướng tới phục vụ phát triển sản xuất và tạo thành nền cơ cấu kinh tế quốc dân thống
nhất. Chính những biến đổi trong cơ cấu kinh tế này đã và đang từng bước tăng cường
khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân, tầng lớp tri thức và các
tầng lớp xã hội khác. Như vậy, liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội là sự liên kết, hợp tác, hỗ trợ nhau... giữa các giai cấp, tầng lớp xã hội nhằm
thực hiện nhu cầu và lợi ích của các chủ thể trong khối liên minh, đồng thời tạo động lực
thực hiện thắng lợi mục tiêu của chủ nghĩa xã hội.
II. CƠ CẤU XÃ HỘI – GIAI CẤP VÀ LIÊN MINH GIAI CẤP, TẦNG LỚP
TRONG THỜI KỲ QUÁ ĐỘ LÊN CNXH Ở VN (Thành)

2.1. Cơ cấu xã hội – giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
2.1.1 Sự biến đổi cơ cấu xã hội – giai cấp vừa đảm bảo tính quy luật, vừa mang tính
đặc thù của xã hội Việt Nam.

Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, cơ cấu xã hội – giai cấp cũng vận
động, biến đổi theo đúng quy luật: đó là sự biến đổi của cơ cấu xã hội – giai cấp bị chi
phối bởi những biến đổi trong cơ cấu kinh tế. Từ Đại hội VI (1986), dưới sự lãnh đạo của
Đảng, Việt Nam chuyển mạnh sang cơ chế thị trường phát triển kinh tế nhiều thành phần
định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự chuyển đổi trong cơ cấu kinh tế đã dẫn đến những biến
đổi trong cơ cấu xã hội – giai cấp với việc hình thành một cơ cấu xã hội – giai cấp đa
dạng. Sự biến đổi phức tạp, đa dạng của cơ cấu xã hội – giai cấp Việt Nam diễn ra trong
nội bộ từng giai cấp, tầng lớp cơ bản của xã hội; thậm chí có sự chuyển hóa lẫn nhau giữa
các giai cấp, tầng lớp. Chính những biến đổi mới này cũng là một trong những yếu tố có
tác động trở lại làm cho nền kinh tế đất nước phát triển trở nên năng động, đa dạng hơn
và trở thành động lực góp phần quan trọng vào sự nghiệp đổi mới xây dựng chủ nghĩa xã hội.
2.1.2 Trong sự biến đổi của cơ cấu xã hội – giai cấp, vị trí, vai trò của các giai cấp,
tầng lớp ngày càng được khẳng định Cơ cấu xã hội – giai cấp của Việt Nam ở thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bao gồm những giai cấp, tầng lớp cơ bản sau:

Giai cấp công nhân Việt Nam có vai trò quan trọng đặc biệt, là giai cấp lãnh đạo cách
mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; đại diện cho phương thức
sản xuất tiên tiến; giữ vị trí tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, là lực
lượng đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và là lực lượng nòng cốt trong liên minh
giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ trung tâm là phát triển kinh tế, tiến
hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Giai cấp công nhân – lực lượng đi đầu của quá trình
này sẽ có những biến đổi nhanh cả về số lượng, chất lượng và có sự thay đổi đa dạng về
cơ cấu. Sự đa dạng của giai cấp công nhân không chỉ phát triển theo thành phần kinh tế
mà còn phát triển theo ngành nghề. Bộ phận “công nhân tri thức” sẽ ngày càng lớn mạnh.
Trình độ chuyên môn kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỷ luật lao động, tác
phong công nghiệp của công nhân cũng ngày càng được nâng lên nhằm đáp ứng yêu cầu
của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế tri thức. Bên cạnh đó, một bộ
phận công nhân thu nhập thấp, giác ngộ chính trị, giai cấp chưa cao và còn nhiều khó
khăn về mọi mặt vẫn tồn tại.
Giai cấp nông dân cùng với nông nghiệp, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là cơ sở và lực
lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm
bảo an ninh, quốc phòng; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường
sinh thái; là chủ thể của quá trình phát triển, xây dựng nông thôn mới gắn với xây dựng
các cơ sở công nghiệp, dịch vụ và phát triển đô thị theo quy hoạch; phát triển toàn diện,
hiện đại hóa nông nghiệp.
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, giai cấp nông dân cũng có sự biến đổi, đa
dạng về cơ cấu giai cấp; có xu hướng giảm dần về số lượng và tỉ lệ trong cơ cấu xã hội –
giai cấp. Trong giai cấp nông dân xuất hiện những chủ trang trại lớn, đồng thời vẫn còn
những nông dân mất ruộng đất, nông dân đi làm thuê…và sự phân hóa giàu nghèo trong
nội bộ nông dân cũng ngày càng rõ.
Đội ngũ trí thức là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình đẩy
mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri
thức, phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; là lực lượng
trong khối liên minh. Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh là trực tiếp nâng tầm trí tuệ
của dân tộc, sức mạnh của đất nước, nâng cao năng lực lãnh đạo của Ðảng và chất lượng
hoạt động của hệ thống chính trị.
Hiện nay, cùng với yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển
kinh tế tri thức trong điều kiện khoa học - công nghệ và cách mạng công nghiệp lần thứ
tư (4.0) đang phát triển mạnh mẽ thì vai trò của đội ngũ trí thức càng trở nên quan trọng.
Đội ngũ doanh nhân, hiện nay ở Việt Nam, đội ngũ doanh nhân đang phát triển nhanh cả
về số lượng và quy mô với vai trò không ngừng tăng lên. Đây là tầng lớp xã hội đặc biệt
được Đảng ta chủ trương xây dựng thành một đội ngũ vững mạnh. Trong tầng lớp doanh
nhân có các doanh nhân với tiềm lực kinh tế lớn, có những doanh nhân vừa và nhỏ thuộc
các thành phần kinh tế khác nhau. Đội ngũ này đang đóng góp tích cực vào việc thực hiện
chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, giải quyết việc làm cho người lao động và tham gia
giải quyết các vấn đề an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo. Vì vậy, xây dựng đội ngũ
doanh nhân lớn mạnh, có năng lực, trình độ và phẩm chất, uy tín cao sẽ góp phần tích cực
nâng cao chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh, phát triển nhanh, bền vững và bảo đảm
độc lập, tự chủ của nền kinh tế.
Tầng lớp tiểu chủ, trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, tầng lớp này ra đời, phát
triển ngày càng đông đảo và đang đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Tầng
lớp này còn hoạt động mạnh mẽ hơn trong điều kiện đất nước mở cửa, hội nhập. Một bộ
phận sẽ phát triển trở thành doanh nhân. Do đó, cần có chính sách để phát triển tầng lớp
tiểu chủ trong mối quan hệ hài hòa với các giai cấp, tầng lớp khác trong xã hội.
Đội ngũ thanh niên, thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất
nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chăm lo, phát triển,
thanh niên vừa là mục tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững
bền của đất nước. Tăng cường giáo dục lý tưởng, đạo đức cách mạng, lối sống văn hóa, ý
thức công dân cho thanh niên, nhất là học sinh, sinh viên để hình thành thế hệ thanh niên
có phẩm chất tốt đẹp, có khí phách và quyết tâm hành động thực hiện thành công sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
2.2. Liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
a) Nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, khối liên minh thực hiện ba nội dung cơ bản:
1. Nội dung kinh tế:
-Đây là nội dung cơ bản mang tính quyết định, là cơ sở vật chất kĩ thuật của liên minh
trong thời kỳ quá độ với mục tiêu kết hợp một cách đúng đắn các lợi ích và nhu cầu của các giai cấp, tầng lớp.
- Nội dung kinh tế của liên minh ở nước ta trong thời kỳ quá độ được thể hiện ở những đặc điểm sau đây:
+Xác định chính xác thực trạng, tiềm năng kinh tế và nhu cầu kinh tế của từng giai cấp
công nhân, nông dân, tri thức và của toàn xã hội
+Xác định đúng cơ cấu kinh tế của cả nước, của ngành, địa phương, cơ sở sản xuất… qua
đóz tiến hành vâ {n dụng linh hoạt và phù hợp vào địa phương mình, ngành mình để xác
định cơ cấu kinh tế phù hợp.
+Tiến hành các hình thức giao lưu, hợp tác, liên kết kinh tế giữa công nghiệp – nông
nghiệp – khoa học và công nghệ; giữa các ngành kinh tế; giữa các khu vực kinh tế, giữa
các thành phần kinh tế, giữa các vùng kinh tế; đẩy mạnh hợp tác trong nước và ngoài
nước… để phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao năng suất lao động, từ đó nâng cao
chất lượng đời sống của tầng lớp công nhân, nông nhân, tri thức.
2. Nội dung chính trị của liên minh:
-Nội dung chính trị của liên minh là tạo cơ sở chính trị - xã hội vững chắc cho khối đại
đoàn kết toàn dân, đồng thời tạo nên sức mạnh tổng hợp toàn dân để vượt qua mọi khó
khăn thử thách, đập tan mọi âm mưu chống phá sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội kết
và bảo vệ vững chắc Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
-Mục đích: Giữ vững lập trường chính trị - tư tưởng của giai cấp công nhân, đồng thời
giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam đối với khối liên minh và đối với
toàn xã hô {i để xây dựng và bảo vê { vững chắc chế đô { chính trị, giữ vững đô {c lâ {p dân tô {c
và định hướng đi lên chủ nghĩa xã hô {i.
- Nội dung chính trị của liên minh ở nước ta trong thời kỳ quá độ được thể hiện ở những đặc điểm sau đây:
+Xây dựng, củng cố, hoàn thiện và phát huy nền dân chủ XHCN và quyền làm chủ của
nhân dân cũng như không ngừng củng cố, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc
+Xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo của
Đảng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, phát huy truyền thống đoàn kết, thống nhất của Đảng…
+Xây dựng vững chắc Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân
+Đảm bảo các lợi ích chính trị, các quyền dân chủ của công nhân, nông dân, tri thức và
của nhân dân lao động từ đó làm cơ sở để đô {ng viên các tầng lớp nhân dân gương mẫu
chấp hành đường lối chính trị của Đảng; pháp luâ {t và chính sách của nhà nước; sẵn sàng
tham gia chiến đấu bảo vê { những thành quả cách mạng, bảo vê { chế đô { xã hô {i chủ nghĩa.
+Đấu tranh quyết liệt chống âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, phản động.
3. Nội dung văn hóa xã hội: (Tuyết Tâm)
a) Nội dung văn hóa xã hội:
- Là nội dung cơ bản, lâu dài => liên minh phát triển bền vững, mục tiêu xây dựng nền
VH tiên tiến, đâ {m đà bản sắc dân tô {c, tiếp thu những tinh hoa, giá trị văn hóa của nhân
loại và thời đại, xây dựng nền văn hóa và con người Viê {t Nam phát triển toàn diê {n, hướng
đến chân – thiê {n – mỹ.
-Nội dung văn hóa của liên minh:
Kết hợp tăng trưởng kinh tế gắn với phát triển văn hóa
Bảo vệ môi trường sinh thái; xây dựng nông thôn mới;
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xóa đói giảm nghèo;
Thực hiện chính sách xã hội với công nhân, nông dân, tri thức, nhân dân, chăm sóc sức khỏe nhân dân
Nâng cao dân trí, thực hiện tốt an sinh xã hội
b) Đánh giá nội dung của liên minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN.
-Về kinh tế: mỗi gia đình nông dân là một đơn vị kinh tế tự túc hoàn toàn -> tính liên kết rất ít.
-Về xã hội: quan hệ xã hội có tính chất dòng họ, địa phương -> tầm nhìn, suy nghĩ của
người nông dân hạn chế.
-Về văn hóa - tư tưởng: sống trong những điều kiện kinh tế - xã hội chưa phát triển ->
trình độ học vấn của nông dân thấp kém, tư tưởng bảo thủ
=> Do đặc điểm kinh tế - xã hội, văn hóa - tư tưởng đã quyết định vị trí, vai trò của
giai cấp nông dân trong xã hội tư bản là tầng lớp trung gian -> có thể ngả theo giai cấp
công nhân, cũng có thể ngả theo giai cấp tư sản.
- Liên minh giai cấp, tầng lớp chính là sự liên minh về chính trị và liên minh về kinh tế
giữa giai cấp công nhân và nông dân. ( Liên minh về kinh tế là liên minh cơ bản, thường
xuyên, lâu dài, là cơ sở cho liên minh trên các lĩnh vực khác.)
Đánh giá chung về nội dung liên minh giai cấp, tầng lớp:
- Giai cấp công nhân, nông dân và tầng lớp lao động vừa là lực lượng sản xuất cơ bản,
vừa là lực lượng chính trị - xã hội.
Mỗi lĩnh vực của nền kinh tế phát triển được khi gắn bó chặt chẽ, hỗ trợ cho nhau =>
phục vụ phát triển sản xuất và tạo thành nền cơ cấu kinh tế quốc dân thống nhất. Nhờ
những biến đổi trong cơ cấu kinh tế => tăng cường khối liên minh giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức và các tầng lớp nhân dân
Nếu thực hiện tốt khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các
tầng lớp nhân dân lao động đặc biệt là tầng lớp tri thức => cơ sở kinh tế vững mạnh, chế
độ chính trị xã hội chủ nghĩa được củng cố vững chắc.
c) Phương hướng cơ bản để xây dựng cơ cấu xã hội – giai cấp và tăng cường liên
minh giai cấp, tầng lớp trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN

Một số phương hướng cơ bản được đề ra:
Đổi mới hoạt động của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam -> nhằm tăng cường
khối liên minh và xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân
Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh phát triển khoa học và công nghệ
Tạo sự đồng thuận và phát huy tinh thần đoàn kết thống nhất giữa các lực lượng trong
khối liên minh và toàn xã hội
Xây dựng và thực hiện hệ thống chính sách xã hội tổng thể -> biến đổi tích cực cơ cấu xã
hội, các chính sách liên quan đến cơ cấu xã hội - giai cấp
Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa -> điều kiện thúc đẩy biến đổi cơ cấu xã hội -
giai cấp theo hướng tích cực
d) Đánh giá phương hướng
Ưu điểm: -Kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng. Quy mô nền kinh tế tăng nhanh. Năng
xuất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế được nâng lên. Cơ chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ngày càng được khẳng định. Nhân dân đang trở
thành trung tâm của sự phát triển. Tiềm lực quốc phòng, an ninh được tăng cường, chính
trị - xã hội ổn định; trật tự, an toàn xã hội được bảo đảm. Dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày
càng được phát huy và trở thành động lực phát triển đất nước. Xây dựng Đảng được triển
khai đồng bộ, toàn diện, gắn xây dựng Đảng về tư tưởng, chính trị, tổ chức với đạo đức.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và hệ thống chính trị đạt kết quả khả quan, bộ
máy bước đầu được tinh giản, chính phủ liêm chính, kiến tạo, xây dựng được củng cố.
Đối ngoại và hội nhập quốc tế đạt nhiều thành tựu nổi bật. Vị thế, uy tín của Việt Nam
trên trường quốc tế không ngừng được nâng cao.
=> Do Đảng đề ra được những phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội đúng đắn, phù
hợp thực tiễn nước ta, phù hợp với nguyện vọng, lợi ích của nhân dân, được toàn Đảng,
toàn dân, toàn quân đồng lòng, quyết tâm thực hiện. Nhà nước Việt Nam đã kịp thời cụ
thể hóa, thể chế hóa các phương hướng này thành các chính sách cụ thể phù hợp tình hình
thực tiễn từng giai đoạn. Đồng thời các bạn bè quốc tế nhiệt tình ủng hộ, hợp tác, giúp đỡ. Hạn chế:
-Nền kinh tế phát triển chưa bền vững. Năng lực cạnh tranh của nền kinh tế chưa cao.
Kinh tế tri thức chưa được quan tâm phát triển. Bảo vệ môi trường, đa dạng sinh học còn
nhiều bất cập.Văn hóa, giáo dục và đào tạo; khoa học, công nghệ chưa trở thành quốc
sách hàng đầu. Xây dựng Đảng về đạo đức chưa đạt mong muốn và yêu cầu. Bộ máy
hành chính còn cồng kềnh, cải cách hành chính chưa được như mong muốn và chưa đạt
yêu cầu. Niềm tin của nhân dân vào Đảng, vào chế độ được nâng lên nhưng chưa bền vững.