Đánh giá công và tội của vương triều Nguyễn trong Lịch sử Dân tộc

Làm rõ công và tội của vương triều nguyễn trong lịch sử dân tộc.
Vương triều Nguyễn (1802-1945) là triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử
Việt Nam, do Gia Long (Nguyễn Ánh) sáng lập. Vương triều này có nhiều đóng
góp quan trọng, nhưng cũng để lại những hạn chế và tranh cãi. Để làm rõ những
công và tội của triều Nguyễn trong lịch sử dân tộc, chúng ta có thể phân tích dưới các khía cạnh sau:
I. Công lao của vương triều Nguyễn
1. Thống nhất đất nước (1802):
o Sau nhiều thập kỷ nội chiến giữa Đàng Trong và Đàng Ngoài (Trịnh -
Nguyễn phân tranh) cũng như cuộc chiến giữa Tây Sơn và Nguyễn,
Nguyễn Ánh đã thống nhất lãnh thổ, đặt dấu chấm hết cho tình trạng
chia cắt. Việc này giúp tái lập sự ổn định và mở ra giai đoạn mới cho đất nước.
2. Mở rộng lãnh thổ và bảo vệ chủ quyền:
o Dưới thời Gia Long và Minh Mạng, lãnh thổ Việt Nam được mở rộng,
từ Bắc Bộ đến Nam Bộ và ra cả quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa. Các
cuộc thám hiểm, đo đạc địa lý và cắm mốc chủ quyền trên các hòn
đảo cũng được thực hiện để khẳng định chủ quyền lãnh thổ.
3. Phát triển hệ thống hành chính và luật pháp:
o Triều Nguyễn cải cách hành chính, chia đất nước thành 3 vùng (Bắc
Kỳ, Trung Kỳ, Nam Kỳ) và 31 tỉnh (dưới thời Minh Mạng). Bộ luật
Gia Long (Hoàng Việt luật lệ) cũng được ban hành nhằm điều chỉnh
các hoạt động xã hội, duy trì trật tự và bảo vệ quyền lợi của nhân dân.
4. Phát triển văn hóa, giáo dục:
o Triều Nguyễn đã đặt nền tảng phát triển Nho giáo, tổ chức thi cử và
xây dựng các trường học, văn miếu. Thời kỳ này cũng chứng kiến sự
xuất hiện của nhiều danh nhân văn hóa, học giả như Nguyễn Du,
Nguyễn Công Trứ, và Cao Bá Quát.
5. Xây dựng các công trình kiến trúc lớn:
o Kinh thành Huế, hệ thống lăng tẩm, đền đài của các vua Nguyễn là
những di sản văn hóa, kiến trúc có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao,
được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
II. Những hạn chế và sai lầm của vương triều Nguyễn
1. Chính sách đóng cửa, bảo thủ:
o Triều Nguyễn thực hiện chính sách bế quan tỏa cảng, hạn chế giao
thương với phương Tây và các nước láng giềng, điều này khiến kinh
tế đất nước không phát triển, dẫn đến sự tụt hậu so với thế giới, đặc
biệt là vào thời kỳ cách mạng công nghiệp.
2. Không đối phó được với sự xâm lược của thực dân Pháp:
o Triều Nguyễn thất bại trong việc bảo vệ độc lập dân tộc trước sự xâm
lược của thực dân Pháp. Sau nhiều lần nhượng bộ và ký các hiệp ước
như Hiệp ước Nhâm Tuất (1862), Hiệp ước Harmand (1883) và Hiệp
ước Patenôtre (1884), Việt Nam dần trở thành thuộc địa của Pháp,
đánh mất quyền tự chủ.
3. Đàn áp các phong trào khởi nghĩa:
o Triều Nguyễn thực hiện nhiều chính sách đàn áp các cuộc khởi nghĩa
nông dân như khởi nghĩa Phan Bá Vành, Lê Duy Mật, và đặc biệt là
khởi nghĩa Tây Sơn. Sự đàn áp này dẫn đến nhiều tổn thất và mâu
thuẫn trong nội bộ đất nước.
4. Chính sách trọng dụng quan lại, gia tăng tham nhũng:
o Bộ máy quan lại dưới triều Nguyễn dần trở nên mục nát và tham
nhũng, mất lòng dân. Những cải cách về hành chính của các vua đầu
triều như Gia Long, Minh Mạng sau này bị suy yếu, khiến tình trạng
tham nhũng và lộng quyền trở nên phổ biến.
5. Quản lý tài chính yếu kém:
o Các chính sách thuế khóa và tài chính không hợp lý khiến đời sống
của nhân dân trở nên khổ cực. Nhiều công trình xây dựng xa hoa cho
triều đình tiêu tốn nguồn lực, làm cho tình trạng đói nghèo và mâu
thuẫn xã hội càng trở nên nghiêm trọng.
III. Đánh giá tổng quát
Triều Nguyễn, với những đóng góp to lớn trong việc thống nhất đất nước và phát
triển văn hóa, đã để lại nhiều di sản quan trọng. Tuy nhiên, những hạn chế trong
chính sách kinh tế, ngoại giao và quân sự đã khiến triều đại này không thể đối phó
hiệu quả với các biến động trong và ngoài nước. Điều này dẫn đến việc mất nước
vào tay thực dân Pháp và sự sụp đổ của chế độ phong kiến vào năm 1945.
Document Outline

• I.Công lao của vương triều Nguyễn
• 2.Mở rộng lãnh thổ và bảo vệ chủ quyền:
• 3.Phát triển hệ thống hành chính và luật pháp:
• 4.Phát triển văn hóa, giáo dục:
• 5.Xây dựng các công trình kiến trúc lớn:
• II.Những hạn chế và sai lầm của vương triều Nguyễn
• 2.Không đối phó được với sự xâm lược của thực dân Ph
• 3.Đàn áp các phong trào khởi nghĩa:
• 4.Chính sách trọng dụng quan lại, gia tăng tham nhũn
• 5.Quản lý tài chính yếu kém:
• III.Đánh giá tổng quát