Đề cương môn đường lối đảng cộng sản việt nam- Trường Đại học bách khoa - Đại học đà nẵng

Thực trạng và giải pháp thực hiện đường lối của Đảng CSVN
trong xây dựng văn hóa học đường ở nước ta hiện nay
1. Thực trạng văn hóa học đường Việt Nam hiện nay
Hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới, đời sống chính trị, kinh tế, văn hoá xã hội
đã có những đổi thay to lớn. Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) về “Xây dựng và
phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” tạo ra bước
phát triển mới của nền văn hoá đất nước. Nhận thức về văn hoá của các cấp uỷ Đảng,
chính quyền, của cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý và đại bộ phận quần chúng nhân dân đã
được nâng lên rõ rệt. Điều kiện tinh thần và vật chất đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hoá
ngày càng tốt hơn. Chính sách hợp tác quốc tế trong lĩnh vực văn hoá ngày càng rộng
mở, tạo điều kiện cho nhân dân tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại và góp phần quảng bá
văn hoá dân tộc với bạn bè quốc tế…Tất cả những thành tựu đó, đối tượng được thụ
hưởng nhiều nhất, cần dành sự quan tâm nhiều nhất chính là học sinh sinh viên.
Hiện nay, nước ta có nhiều học sinh sinh viên theo học tập trung tại các trường đại
học và cao đẳng với đặc điểm trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo, lại được
trang bị ngoại ngữ, tin học; cộng với sự hỗ trợ của các phương tiện thông tin hiện đại,
nên khả năng tiếp nhận cái mới nhanh và linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi
nhanh chóng của xã hội hiện đại, đa dạng hóa tiến trình hội nhập giao lưu quốc tế. Vì vậy,
các em đã gặt hái được nhiều thành công nhiều lĩnh vực học tập, nghiên cứu khoa học,
văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao.
Đảng và Nhà nước luôn chăm lo cho công tác giáo dục và đào tạo. Đối với học
đường, xây dựng môi trường văn hoá là một trong những vấn đề được quan tâm, một mặt
để học sinh sinh viên có nhiều cơ hội thể hiện năng lực, sở trường; mặt khác là để tạo sân
chơi cho học sinh sinh viên, bằng chính những hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục thể
thao, giao lưu... Xác định giáo dục con người theo hướng Chân, Thiện, Mỹ, nhiều cấp ủy,
lãnh đạo, Đoàn-Đội trong nhà trường rất chú trọng việc tổ chức các đợt sinh hoạt chính
trị nhân các ngày lễ, ngày kỷ niệm, như: Ngày học sinh, sinh viên (9/01), ngày thành lập
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (26/3), ngày Giải phóng miền Nam (30/4), ngày sinh nhật Bác,
ngày Quốc khánh (2/9), ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11), ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12)…
Nhiều trường đại học, cao đẳng, trung học phổ thông đầu tư xây dựng cảnh quan
môi trường khang trang, sạch đẹp, có hệ thống thiết chế văn hóa cơ bản (Hội trường,
Nhà Văn hóa, Nhà thi đấu đa năng, sân vận động, sân khấu ngoài trời, thư viện điện tử
hiện đại…) tạo điều kiện cho học sinh sinh viên một môi trường tốt cho việc học tập,
nghiên cứu và hưởng thụ văn hoá.
Để tạo điều kiện tốt về nơi ăn, chốn ở cho HSSV, phần lớn các trường đã cố gắng
trong việc tạo một môi trường mỹ quan, sạch đẹp, vệ sinh tại các khu ký túc xá,
cùng với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ tại đó (như khu ký túc của Đại học Khoa
học Xã hội và Nhân văn, Đại học Bách khoa, Đại học Kinh tế quốc dân, Đại học Ngoại
ngữ, Đại học Y Hà Nội, Đại học Nông nghiệp Hà Nội…).
Kết quả của sự nỗ lực đó được thể hiện trong nhiều lĩnh vực. HSSV đã đạt được
nhiều thành tích to lớn trong học tập, khoa học, văn hoá, thể thao trong nước và
quốc tế. Những năm gần đây học sinh Việt Nam đã đoạt nhiều giải thưởng tại các kỳ thi
Olympia quốc tế các môn toán, vật lý, hoá học, tin học, ngoại ngữ: Cuộc thi Olympic
quốc tế các môn Toán học, Vật lý, Hóa học và Sinh học, 19 thí sinh dự thi đã có 18 em
đoạt giải với 6 Huy chương Vàng, 8 Huy chương Bạc, 1 Huy chương Đồng và 2 Bằng
khen; Đội tuyển robocon fee 02 của Trường ĐH Công Nghiệp Hà Nội đạt Giải nhất
“Cuộc thi Sáng tạo Robot Việt Nam 2008”. Và đặc biệt vào lúc 7h15’ ngày 22.05.2008,
các vận động viên leo núi là những sinh viên ưu tú của Việt Nam đã giương cao lá cờ Tổ
quốc Việt Nam trên đỉnh Everest. Các em đã đại diện cho thế hệ HSSV Việt Nam năng
động, dũng cảm, quyết tâm chinh phục đỉnh cao cũng như mong muốn được hoà nhập với Thế giới.
Trong phong trào Thanh niên tình nguyện do Trung ương Đoàn phát động, thanh
niên sinh viên luôn là lực lượng nòng cốt, đi đầu. Các em đã đem tri thức, lòng quyết
tâm, mối quan tâm đến cộng đồng đến mọi miền của Tổ quốc, đặc biệt là vùng sâu, vùng
xa, vùng khó khăn, giúp đỡ nhân dân cải thiện môi trường sống, môi trường văn hoá...
Phong trào “Hiến máu nhân đạo”, “Tiếp sức mùa thi”… được nhiều sinh viên quan tâm hưởng ứng.
Tuy đã cố gắng trong công tác xây dựng môi trường văn hoá tại trường học, nơi cư
trú, nhưng thực tế xung quanh vấn đề môi trường văn hoá, nhu cầu thị hiếu, điều
kiện hưởng thụ văn hóa của HSSV hiện đang biến đổi theo nhiều chiều hướng khác
nhau khá phức tạp. Chính điều đó đã khiến các cơ quan quản lý giáo dục, quản lý văn
hoá, nhà trường, gia đình và xã hội hết sức băn khoăn, lo lắng.
Vấn đề cảnh quan (vị trí, không gian xanh, tính mỹ quan trong quy họach xây
dựng…) lớp học, giảng đường còn có nhiều bất cập. Nhiều trường học quy hoạch xây
dựng còn nhiều bất hợp lý: Không gian chật hẹp, đặt giữa các khu dân cư đông đúc, ồn
ào…Nhiều trường đại học cơ sở vật chất chưa tương xứng với tầm vóc của nó. Cá biệt, ở
một số trường đại học dân lập, hoặc cơ sở đào tạo liên kết hệ mở rộng, phải thuê mướn cơ
sở vật chất; tổ chức dạy và học có tính chất tạm bợ; cơ sở vật chất và điều kiện giúp đỡ
cho sinh viên tham gia và hưởng thụ các hoạt động văn hoá văn nghệ, thể dục thể thao
còn khó khăn, thậm chí có trường còn thiếu khu giáo dục thể chất, địa điểm sinh hoạt văn
hoá, vui chơi giải trí, nên nhiều sinh hoạt tập thể cho HSSV rất khó thực hiện (nếu tổ
chức cũng còn sơ sài, gọi là có theo kiểu góp mặt với phong trào, chưa thành các hoạt
động thường xuyên). Nhu cầu hưởng thụ văn hóa thì lớn, nhưng số đông HSSV ít được
tiếp cận với các chương trình nghệ thuật
Thiếu những điều kiện tham gia các hoạt động giao lưu tập thể; các hoạt động văn
hoá, thể thao; các điều kiện hưởng thụ các dịch vụ văn hoá lành mạnh, nhiều HSSV đã
tìm đến các loại hình dịch vụ phản văn hoá ở ngay cổng trường, bên khu nhà trọ...
Trào lưu dân chủ hoá, làn sóng công nghệ thông tin đã làm ý thức cá nhân được
tăng lên, đặc biệt trong HSSV có học vấn ý thức cao về bản thân và muốn thể hiện
vai trò cá nhân. Trong đó, một bộ phận HSSV coi lợi ích cá nhân quan trọng hơn tất cả,
bỏ qua các quan niệm đạo đức khác, thậm chí cực đoan cho rằng đạo đức và lợi ích cá
nhân là hoàn toàn đồng nhất trong mọi lúc, ở mọi nơi. Từ đó hình thành một thái độ bàng
quan, sống thiếu lý tưởng, hoài bão, thờ ơ với chính trị và ít quan tâm đến các vấn đề xã
hội và những người xung quanh, cho dù các phong trào tình nguyện gần đây được phát
động khá rầm rộ trong sinh viên, nhằm giáo dục và tuyên truyền tinh thần vì cộng đồng.
Cùng với sự du nhập lối sống và sản phẩm công nghệ hiện đại từ các nước phát
triển đã làm không ít HSSV xa rời các giá trị đạo đức truyền thống, hình thành tư
tưởng hưởng thụ, ăn chơi, đua đòi, chịu tác động của tệ nạn xã hội. Những biểu hiện
văn hóa lệch lạc, lối sống thiếu lành mạnh, những hiện tượng tha hóa, những sai lệch
chức năng, lệch chuẩn mực giá trị, đạo đức, xa rời thuần phong mỹ tục của dân tộc…
đang xuất hiện trong đời sống văn hóa của HSSV; vấn nạn bạo lực học đường có xu
hướng gia tăng (xuất hiện nhóm “nữ quái”, nữ “đầu gấu” trong trường học); HSSV vi
phạm pháp luật ngày càng nghiêm trọng (phát tán văn hóa phẩm đồi trụy, gây án nơi học
đường, nghiện hút, lô đề, cờ bạc, đua xe…).
Sự phát triển và lan rộng của hệ thống Internet bên cạnh mặt tích cực giúp phát
triển tri thức, cập nhật những thành công, mở rộng hiểu biết và quan hệ... cũng đã
có những tác động tiêu cực đến đời sống của HSSV. Từ việc sử dụng Internet làm công
cụ giải trí tiêu phí thời gian, sức lực và tiền bạc vào game online, sử dụng tiện ích chát,
truy cập trang web đen như một thú tiêu khiển, sinh ra thói lừa lọc, mua bán đồ đạc ảo
bằng tiền thật...Từ môi trường giao tiếp ảo, nhiều HSSV đã ảo hoá những thông tin cá
nhân (tên, tuổi, giới tính, địa phương cư trú, hình dáng...) và đi đến cung cấp thông tin
giả. Sự dối lừa trên mạng được coi là một trò chơi. Gần đây, tác động tiêu cực của môi
trường ảo đã hiện thực hoá qua một số vụ xung đột trong các chatter ngoài đời.
Mặt khác, hiện nay, hiện tượng mua bằng, bán điểm, chạy thầy, chạy điểm không
còn là chuyện hiếm thấy ở một số trường cao đẳng, đại học và trung học chuyên
nghiệp. Chính hiện tượng tiêu cực này đã phần nào làm tha hoá nhân cách của chính số
sinh viên ấy và một số người thầy (chuyện gạ tình lấy điểm, thầy giáo quấy rối tình dục
nữ sinh). Điều đáng lo ngại là nhiều HSSV coi đó là chuyện bình thường, không liên
quan đến tiêu chí đạo đức, trong khi đó, ở các nước phát triển, lừa dối là hành vi bị lên án
mạnh nhất trong môi trường học đường.
Hiện tượng một bộ phận HSSV hiện nay mắc các tệ nạn xã hội là vấn đề khiến gia
đình, nhà trường và toàn xã hội không khỏi lo lắng. Theo thống kê của Cục Thống kê
tội phạm, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, HS dễ mắc phải những tội phạm như: cướp
của, giết người, vận chuyển ma túy. Năm 2007 và 3 tháng đầu năm 2008, riêng trẻ em
dưới 16 tuổi có 7000 vụ vi phạm, chiếm đến 70% tội phạm vị thành niên dưới 18 tuổi.
Công an các địa phương đã khởi tố điều tra 8.531 vụ với 11.732 đối tượng ở tất cả các tội
danh này. Xử lý hành chính lên tới 35.463 vụ với 48.187 đối tượng; trong đó giao cho gia
đình giáo dục 21.484 đối tượng, xã phường quản lý, giáo dục 8.892 đối tượng, lập hồ sơ
đưa đi trường giáo dục 5.616 đối tượng, áp dụng các biện pháp khác 11.677 đối tượng.
Trong hàng loạt các vụ cướp, đâm, chém… vừa qua, hầu hết hung thủ đều trong độ tuổi
rất trẻ, dưới 25, thậm chí chỉ mới 16–17 tuổi.
Những sai lệch xã hội của HSSV nếu không được điều chỉnh kịp thời rất có thể là
thảm kịch đối với một xã hội đang phát triển, khi nó gắn liền với bản chất cộng
đồng trong đời sống sinh hoạt và giao tiếp của HSSV. Những hiện tượng sai lệch trong
một nhóm nhỏ HSSV có thể nhanh chóng trở thành đốm lửa lây lan trong nhóm HSSV có
cùng hoàn cảnh và điều kiện khác. Những sai lệch trong nhận thức chính trị có thể gây
mất ổn định xã hội và trật tự trị an, dễ bị các thế lực chính trị thù địch lừa gạt, lôi kéo.
Những sai lệch trong hoạt động kinh tế, trong sự định hướng giá trị lao động và việc làm,
có thể gây hậu quả nghiêm trọng đối với việc phát triển nguồn nhân lực, ảnh hưởng tới
khả năng hoạt động sáng tạo của xã hội. Những sai lệch trong văn hoá, lối sống có thể
gây những nhiễu loạn trong các giá trị về cảm thụ và sáng tạo thẩm mỹ, dẫn dư luận xã
hội vào những cảm xúc không lành mạnh, thậm chí phi nhân bản. Những sai lệch trong
phạm vi các hoạt động xã hội có thể là nguyên nhân của những sai phạm về pháp luật, sự
gia tăng của tội ác, sự mở rộng của các tệ nạn xã hội, của nạn trộm cắp, ma tuý, rượu chè,
cờ bạc, mãi dâm... Những biểu hiện tiêu cực trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo như sự
xuống cấp của môi trương sư phạm, sự tha hóa của một số người thầy, việc coi nhẹ giáo
dục đạo đức, thẩm mỹ và các bộ môn chính trị, khoa học xã hội và nhân văn, sự thiếu
thốn điều kiện tham gia và các phương tiện hưởng thụ văn hoá… đã ảnh hưởng không
nhỏ đến kết quả giáo dục và sự hoàn thiện nhân cách cho HSSV. 2. Giải pháp
Lý luận và thực tiễn cách mạng nước ta đã chứng minh và khẳng định sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam là nhân tố quyết định thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. Đảng lãnh đạo toàn diện trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội, trong đó có nền văn hóa học đường.Thông qua tình hình giáo dục trong nước,
làm rõ đường lối của Đảng CSVN trong xây dựng văn hóa học đường, với những
giải pháp cụ thể trên cơ sở nền giáo dục ở nước ta hiện nay
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8, khóa XI cũng đề ra giải pháp tổng quát
trong xây dựng nền văn hóa học đường:
Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào
tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân.
Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm
năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.
Xây dựng nền giáo dục mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý
tốt; có cơ cấu và phương thức giáo dục hợp lý, gắn với xây dựng xã hội học tập
Bảo đảm các điều kiện nâng cao chất lượng; chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân
chủ hóa, xã hội hóa và hội nhập quốc tế hệ thống giáo dục và đào tạo
.Giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa và bản sắc dân tộc.
Phấn đấu đến năm 2030, nền văn hóa học đường của Việt Nam đạt trình độ tiên tiến trong khu vực
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta xác định những phương hướng, giải pháp chủ
yếu đối với việc xây dựng nền văn hóa học đường ở Việt Nam bao gồm:
- Thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục, đào
tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi,
kiểm tra theo hướng hiện đại.
- Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng,
giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ
năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội.
- Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu về chất lượng.
- Đề cao trách nhiệm của gia đình và xã hội phối hợp chặt chẽ với nhà trường trong giáo dục thế hệ trẻ.
- Tiếp tục phát triển và nâng cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật cho các cơ sở học đường.
- Đầu tư hợp lý, có hiệu quả xây dựng một số nền văn hóa học đường đạt trình độ quốc tế.
- Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
quản lý giỏi; đội ngũ cán bộ khoa học công nghệ, văn hóa đầu đàn; đội ngũ doanh
nhân và lao động lành nghề.
- Đẩy mạnh đào tạo nghề theo nhu cầu phát triển của xã hội; có cơ chế và chính
sách thiết lập mối liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp với cơ sở đào tạo.
- Xây dựng và thực hiện các chương trình, đề án đào tạo nhân lực cho các ngành,
lĩnh vực mũi nhọn, đồng thời chú trọng đào tạo nghề cho nông dân, đặc biệt đối
với người bị thu hồi đất; nâng cao tỷ lệ lao động qua đào tạo.
- Quan tâm hơn tới phát triển nền văn hóa học đường ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.
-Bảo đảm công bằng xã hội trong nền văn hóa học đường; thực hiện tốt chính sách
ưu đãi, hỗ trợ với người và gia đình có công, đồng bào dân tộc thiểu số, học sinh
giỏi, học sinh nghèo, học sinh khuyết tật, giáo viên công tác ở vùng sâu, vùng xa, vùng có nhiều khó khăn.
- Tiếp tục đổi mới cơ chế quản lý văn hóa học đường trên tinh thần tăng cường tính
tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
- Thực hiện hợp lý cơ chế tự chủ đối với nền văn hóa học đường gắn với đổi mới cơ chế tài chính.
- Làm tốt công tác quy hoạch, kế hoạch phát triển, quản lý mục tiêu, chất lượng văn hóa học đường.
- Phát triển hệ thống kiểm định, triển khai kiểm định và công bố công khai kết quả
kiểm định chất lượng; tổ chức xếp nền văn hóa học đường.
-Tăng cường công tác thanh tra, kiên quyết khắc phục các hiện tượng tiêu.
Hoàn thiện cơ chế, chính sách xã hội nền văn hóa học đường trên cả ba phương diện:
- Động viên các nguồn lực trong xã hội; phát huy vai trò giám sát của cộng đồng
- Khuyến khích các hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học
tập, tạo điều kiện để người dân được học tập suốt đời. -
Nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế trong nền văn hóa học đường tạo.
Như vậy, trước những diễn biến hết sức phức tạp của tình hình thế giới, tình
hình trong nước, cùng với sự đánh giá một cách khách quan, toàn diện về lĩnh
vực giáo dục, đào tạo ở nước ta trong thời gian vừa qua và yêu cầu của công
cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng ta vẫn luôn kiên định định hướng xã
hội chủ nghĩa trong phát triển giáo dục, đào tạo, coi phát triển văn hóa học
đường là ưu tiên hàng đầu, gắn liền phát triển văn hóa học đường với phát triển
các lĩnh vực khác của đời sống xã hội, Đảng ta đã đưa ra định hướng đổi mới
nền văn hóa học đường với những nội dung cụ thể nhằm khắc phục những hạn
chế trong thời gian qua, đồng thời bám sát diễn biến tình hình hiện nay, có kế
thừa những giá trị cũ, nhưng vẫn coi trọng tiếp thu tinh hoa của thế giới. Hiện
nay, để phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các cơ quan, ban,
ngành, đoàn thể của Đảng và Nhà nước ta cần thường xuyên tổ chức học tập,
quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng về nền văn hóa học
đường, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên và từng người dân hiểu rõ và thực hiện nghiêm. Web tham khảo
https://tuyengiao.vn/tutuong/thuc-trang-van-hoa-hoc-duong-3145
https://www.nxbctqg.org.vn/tai-lieu-hoi-dap-ve-cac-van-kien-dai-hoi-dai-bieu-toan-quoc-
lan-thu-xiii-cua-dang-dung-cho-doan-vien-hoi-vien-cac-to-chuc-chinh-tri-xa-hoi-va-
tuyen-truyen-trong-nhan-dan-.html
https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Nghi-quyet-04-NQ-HNTW-tiep-tuc-doi-
moi-su-nghiep-giao-duc-va-dao-tao-127647.aspx
https://baodaklak.vn/channel/3482/202107/duong-loi-phat-trien-giao-duc-va-dao-tao-
trong-van-kien-dai-hoi-xiii-cua-dang-5742002/