Đề cương môn Pháp luật đại cương - trường đại học kinh tế- tài chính thành phố Hồ chí minh

MINISTRY OF EDUCATION AND TRAINING
UNIVERSITY OF ECONOMICS AND FINANCE
FALCUTY OF ECONOMICS
BÁO CÁO GIỮA KỲ
PHÁP LUẬT ĐẠI CƯƠNG
GIẢNG VIÊN: Đặng Thị Thu Trang
MÃ MÔN HỌC: LAW1101 LỚP: A12 Thành viên:
Trần Ngọc Mỹ Huyền - 215044632
Liêu Gia Hân - 215043147
Nguyễn Thị Huyền Trang-215046093
Trần Chí Phát - 205120763
Phạm Ngọc Yến Nhi - 215120295
Bùi Thị Hương Lan-215042146 Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
Câu 1.1: Phân tích mối quan hệ giữa Quốc Hội và Chính phủ
- Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước
cao nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội thực hiện quyền lập
hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối
cao đối với hoạt động của Nhà nước.
- Chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, đồng thời là cơ quan chấp hành của
Quốc hội. Chính phủ chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công tác trước Quốc
hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước.
Trong Hiến pháp 2013, mối quan hệ giữa Quốc hội với Chính phủ được thể hiện rõ
nét thông qua các hoạt động chủ yếu sau đây:
* Trong hoạt động tổ chức Chính phủ:– Chính phủ gồm Thủ tướng Chính phủ, các
phó Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang bộ. Cơ cấu, số
lượng thành viên Chính phủ do Quốc hội quyết định.
– Quốc hội có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ theo đề
nghị của Chủ tịch nước, có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các Phó Thủ
tướng Chính phủ, các Bộ trưởng và Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ theo đề nghị của
Thủ tướng Chính phủ. Thủ tướng Chính phủ chịu trách nhiệm và báo cáo công tác
trước Chính phủ, Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
– Nhiệm kì của Chính phủ theo nhiệm kì của Quốc hội, khi Quốc hội hết nhiệm kì
Chính phủ tiếp tục làm việc cho đến khi Quốc hội khoá mới thành lập Chính phủ mới.
– Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội.
* Trong hoạt động xây dựng pháp luật:
– Chính phủ có nhiệm vụ trình dự án luật, dự án ngân sách nhà nước và các dự án
khác trước Quốc hội; trình dự án pháp lệnh trước Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
– Chính phủ có nhiệm vụ tổ chức thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội;
pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
– Chính phủ có quyền đề nghị Uỷ ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ văn bản của Bộ
trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, UBND, Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương trái với Hiến pháp, luật và văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên.
– Quốc hội có quyền bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trái với
Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội. Uỷ ban thường vụ Quốc hội có quyền đình
chỉ việc thi hành văn bản của Chính phủ, thủ tướng Chính phủ; bãi bỏ văn bản của
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trái với pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
* Trong hoạt động kiểm tra, giám sát:
– Uỷ ban thường vụ Quốc hội có quyền giám sát hoạt động của Chính phủ.
– Đại biểu Quốc hội có quyền chất vấn các thành viên của Chính phủ, người bị chất
vấn phải trả lời chất vấn trước Quốc hội tại kì họp, trong trường hợp cần điều tra thì
Quốc hội cho trả lời trước Uỷ ban thường vụ Quốc hội hoặc tại kì họp sau hoặc gửi văn bản trả lời.
* Trong hoạt động quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước:
– Bộ trưởng, thủ trưởng các cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm cá nhân trước Thủ
tướng Chính phủ, Chính phủ, và Quốc hội về ngành, lĩnh vực được phân công, phụ trách.
– Về hoạt động đối nội: Chính phủ có quyền trình Quốc hội quyết định thành lập, giải
thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới hành chính tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương,
đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt; trình Uỷ ban thường vụ Quốc hội quyết định
thành lập, giải thể nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương.
– Về hoạt động đối ngoại: Theo sự phê chuẩn của Quốc hội và sự uỷ quyền của Chủ
tịch nước, Chính phủ tổ chức đàm phán, ký kết điều ước quốc tế nhân danh nhà nước;
quyết định việc ký, gia nhập, phê duyệt hoặc chấm dứt hiệu lực các điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ. Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
Câu 1.2. So sánh sự khác nhau giữa Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân. Tiêu chí
Tòa án nhân dân
Viện Kiểm sát nhân dân CSPL
Luật tổ chức Tòa án nhân dân
Luật tổ chức viện kiểm sát nhân dân 2014 2014 Chức năng
Thực hiện xét xử và thực hành
Thực hành quyền công tố, kiểm sát các quyền tư pháp. hoạt động tư pháp. Nhiệm vụ
Bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con Bảo vệ Hiến pháp và pháp luật, bảo vệ
người, quyền công dân, bảo vệ
quyền con người, quyền công dân, bảo
chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ
vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi
lợi ích của Nhà nước, quyền và
ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp
lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá
pháp của tổ chức, cá nhân, góp phần nhân.
bảo đảm pháp luật được chấp hành
nghiêm chỉnh và thống nhất.
Hệ thống tổ Tòa án nhân dân tối cao
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chức Tòa án nhân dân cấp cao
Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao
Tòa án nhân dân cấp tỉnh
Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh
Tòa án nhân dân cấp huyện
Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện
Tòa án quân sự các cấp
Viện Kiểm sát quân sự các cấp Nguyên tắc
- Tòa án được tổ chức độc lập
- Viện kiểm sát nhân dân do Viện
tổ chức và theo thẩm quyền xét xử trưởng lãnh đạo. hoạt động
- Tòa án xét xử tập thể và quyết
- Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
định theo đa số, trừ trường hợp
cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện
xét xử theo thủ tục rút gọn của
trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp luật tố tụng trên.
- Tòa án xét xử đảm bảo kịp thời, - Viện kiểm sát cấp trên có trách nhiệm
công bằng, công khai và chỉ tuân kiểm tra, xử lý nghiêm minh vi phạm theo pháp luật.
pháp luật của Viện kiểm sát cấp dưới.
- Tòa án xét xử đảm bảo chế độ
- Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên có
xét xử sơ thẩm, phúc thẩm, đảm
quyền rút, đình chỉ, hủy bỏ quyết định
bảo quyền bình đẳng và quyền
trái pháp luật của Viện trưởng Viện tranh tụng. kiểm sát cấp dưới.
Người đứng Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân đầu tối cao Nhiệm vụ,
- Chánh án Tòa án nhân dân tối
- Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân quyền hạn
cao do Quốc hội bầu, miễn
tối cao do Quốc hội bầu miễn nhiệm, của người
nhiệm, bãi nhiệm theo đề nghị
bãi nhiệm theo đề nghị của Chủ tịch đứng đầu
của Chủ tịch nước có những
nước có những nhiệm vụ, quyền hạn
nhiệm vụ, quyền hạn như sau: như sau:
- Nhiệm kỳ theo nhiệm kỳ của
- Nhiệm kỳ theo nhiệm kỳ của Quốc Quốc hội hội
- Tổ chức công tác xét xử của Tòa - Lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, thanh án nhân dân tối cao
tra, kiểm tra việc thực hiện nhiệm vụ,
kế hoạch công tác và xây dựng Viện
- Chủ tọa phiên họp của Hội đồng kiểm sát nhân dân
Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
- Ban hành thông tư, quyết định, chỉ Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
- Kháng nghị theo thủ tục giám
thị, điều lệ, quy chế, chế độ công tác áp
đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết dụng đối với Viện kiểm sát nhân dân
định đã có hiệu lực pháp luật
- Quy định bộ máy làm việc của Viện
- Tổng kết phát triển án lệ, công
kiểm sát nhân dân tối cao bố án lệ.
- Trình Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn
- Chỉ đạo việc soạn thảo dự án
nhiệm, cách chức Phó Viện trưởng
luật, pháp lệnh, dự thảo nghị
Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm quyết
sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao
- Ban hành hoặc phối hợp ban
- Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức các
hành văn bản pháp luật thuộc
chức vụ lãnh đạo, quản lý thuộc thẩm
thẩm quyền theo Luật ban hành quyền văn bản pháp luật
- Kiến nghị xây dựng luật, pháp lệnh;
- Trình Quốc hội phê chuẩn việc
chỉ đạo việc xây dựng và trình dự án
đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm,
luật, pháp lệnh theo quy định của pháp
cách chức Thẩm phán Tòa án luật
nhân dân tối cao, Phó Chánh án
- Chịu trách nhiệm và báo cáo công tác TANDTC, Thẩm phán trước Quốc hội
- Bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách
chức các chức danh trong Tòa án
- Quyết định luân chuyển, điều
động, biệt phái Thẩm phán
- Trình Ủy ban thường vụ Quốc
hội quyết định thành lập, giải thể
Tòa án nhân dân các cấp dưới
- Quyết định việc tổ chức Tòa
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023 chuyên trách
- Quyết định phân bổ biên chế, tổ
chức quản lý biên chế, cán bộ, tài
sản công của ngành Tòa án
Ngày truyền 13/9 26/7 thống Các chức - Chánh án;
- Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện
danh tư pháp
kiểm sát nhân dân, Viện kiểm sát quân - Phó Chánh án; sự các cấp; - Thẩm phán; - Kiểm sát viên; - Hội thẩm;
- Thủ trưởng, Phó thủ trưởng Cơ quan - Thư ký Tòa án; điều tra; - Thẩm tra viên. - Điều tra viên; - Kiểm tra viên.
Câu 1.3: Mối quan hệ giữa Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân
● Khái niệm, cách thức thành lập
- Hội đồng nhân dân: là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, do Nhân dân địa phương bầu ra, chịu
trách nhiệm trước Nhân dân địa phương và cơ quan Nhà nước cấp trên. (Điều 113 Hiến pháp 2013).
Hội đồng Nhân dân do dân bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm theo nguyên tắc phổ thông,
bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín. Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
- Uỷ ban nhân dân ở cáp chính quyền địa phương do HĐND cùng cấp bầu là cơ quan
chấp hành của HĐND, cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm
trước HĐND và cơ quan hành chính Nhà nước cấp trên. (Điều 114 Hiến pháp 2013).
Uỷ ban nhân dân: do HĐND bầu.
● Trong cách thức tổ chức
- Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực Nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí,
nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân địa phương, HĐND được coi là một bộ
phận hợp thành quyền lực Nhà nước chung từ trung ương đến địa phương cùng với UBND.
- Uỷ ban nhân dân là một cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương, đồng thời là
một cơ cấu thuộc HĐND với nhiệm vụ chính là “chấp hành” HĐND đồng thời được
giao thực hiện các nhiệm vụ quản lý hành chính Nhà nước ở địa phương.
=> Vậy cả hai cơ quan này đều thuộc cơ cấu chính quyền địa phương thống nhất, cùng
có chức năng quản lý địa phương theo quy định của pháp luật, tuy nhiên hiện tại giữa
UBND và HĐND vẫn còn sự phân định bởi: UBND là cơ quan trực thuộc hai chiều
vừa trực thuộc HĐND, vừa trực thuộc cơ quan hành chính nhà nước cấp trên(UBND
cấp trên). Nên UBND có tính độc lập tương đối không lệ thuộc hoàn toàn vào HĐND.
HĐND và UBND được tổ chức hoạt động theo nguyên tắc trung lập dân chủ thực hiện
nhiệm vụ và quyền hạn của mình theo hiến pháp, Luật và các văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên.
● Trong hoạt động
Chính vì mối quan hệ đặc biệt của HĐND và UBND trong cách thức thành lập nên
hoạt động của hai cơ quan này cũng có mối quan hệ mật thiết với nhau, thể hiện như sau:
- HĐND có quyền giám sát đối với hoạt động của UBND cùng cấp; UBND chịu trách
nhiệm và báo cáo các công tác trước HĐND cùng cấp và trước cơ quan hành chính
Nhà nước cấp trên trực tiếp.
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
UBND còn có trách nhiệm cung cấp tài liệu liên quan đến hoạt động giám sát khi
HĐND có yêu cầu ( theo điều 81 luật tổ chức nhân dân và UBND.
- UBND còn phối hợp với thường trực HĐND và các ban của HĐND cùng cấp chuẩn
bị nội dung báo cáo trước các kì họp để HĐND xem xét, quyết định.
- HĐND có quyền bỏ phiếu tín nhiệm đối với các thành viên trong UBND (theo khoản
5 điều 58 luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003).
- Khi quyết định những vấn đề thuộc nhiệm vụ quyền hạn của mình HĐND ra nghị
quyết và giám sát việc thực hiện nghị quyết đó của UBND. Trong phạm vi quyền hạn
do pháp luật quy định, UBND ra quyết định chỉ thị và tổ chức thực hiện kiểm tra việc
thi hành các văn bản đó. Các văn bản của UBND ban hành không được trái với nghị
quyết của HĐND cùng cấp và các văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên, các quyết
định của UBND mà không thích đáng thì HĐND có quyền sửa đổi hoặc bãi bỏ.
- Tròn hoạt động của mình, HĐND và UBND phối hợp chặt chẽ với Mặt trận tổ quốc
Việt Nam và các tổ chức thành viên của mặt trận, các tổ chức xã hội khác chăm lo và
bảo vệ lợi ích của nhân dân vận động nhân dân tham gia vào việc quản lý Nhà nước.
- Nhiệm kì của UBND theo nhiệm kì của HĐND cùng cấp (5 năm).
- Tròn nhiệm kì hoạt động của HĐND được đảm bảo bằng hiệu quả của các kì họp
HĐND, hiệu quả hoạt động của thường trực HĐND, các ban của HĐND, các đại biểu
của HĐND. Còn hiệu quả hoạt động của UBND được bảo đảm rằng hiệu quả hoạt
động của tập thể UBND, chủ tịch UBND, các thành viên khác của UBND và các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND.
Câu 1.4: Mối quan hệ giữa Chủ tịch nước và Chính phủ.
Từ chỗ là bộ phận của Chính phủ ( theo Hiến pháp năm 1946), Chủ tịch nước
tách ra thành một cơ quan độc lập, với vai trò đại diện cho đại diện cho nhà nước về
đối nội, đối ngoại. Mối quan hệ giữa Chủ tịch nước và Chính phủ được quy định từ
Hiến pháp năm 1992 ( sửa đổi bổ sung năm 2001) đến Hiến pháp năm 2013 và luật tổ
chức Chính phủ hiện hành quy định như sau: Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội bầu, Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ; Chủ tịch nước căn cứ vào Nghị quyết
của Quốc hội hoặc Ủy ban thường vụ Quốc hội bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó
thủ tướng, Bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ( Khoản 2 Điều 88 Hiến
pháp năm 2013). Trong thời gian Quốc hội không họp, Chủ tịch nước có quyền quyết
định tạm đình chỉ công tác của Phó thủ tướng, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang
bộ theo đề nghị của Thủ tướng.
Chính phủ mời Chủ tịch nước tham dự phiên họp của Chính phủ và trình Chủ tịch
nước quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của Chủ tịch nước. Thủ tướng chính
phủ đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các quyết định của Chủ tịch nước. Các báo cáo
của Chính phủ trước khi trình lên Chủ tịch nước phải được thảo luận, và biểu quyết theo đa số.
Việc xác định rõ mối quan hệ giữa hai cơ quan này là để tăng cường vai trò của Chủ
tịch nước đối với bộ máy hành pháp và đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả
giữa Quốc hội, Chủ tịch nước và Chính phủ.
Mối quan hệ giữa Chủ tịch nước với Quốc hội
Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Chủ tịch nước theo đề nghị của Ủy ban Thường
vụ Quốc hội. Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội,
chịu sự giám sát của Quốc hội. Chủ tịch nước có thẩm quyền công bố Hiến pháp, luật,
pháp lệnh. Việc công bố Hiến pháp, luật của Chủ tịch nước chỉ mang tính thủ tục về
mặt hành chính nhà nước chứ không có ý nghĩa xác lập giá trị hiệu lực pháp lý của
văn bản luật. Đối với pháp lệnh của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chuyển cho Chủ tịch
nước công bố nếu Chủ tịch nước không đồng ý với nội dung của pháp lệnh, thì có
quyền không công bố và đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét lại. Trường
họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn
không nhất trí, thì Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kì họp gần nhất. Chủ
tịch nước có quyền tham dự phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Chủ tịch
nước đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng
Chính phủ; Chánh án Tòa án nhân dân tối, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối
cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
tướng Chính phủ, bộ trưởng và thành viên khác của Chính phủ, thẩm phán Tòa án nhân dân tối.
Trong mối quan hệ giữa Chủ tịch nước với Quốc hội, cho thấy tính phái sinh và gắn
bó giữa Chủ tịch nước với Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hiến pháp năm
1980 quy định Hội đồng nhà nước nằm trong Quốc hội là chủ tịch tập thể của nước
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam. Hiến pháp năm 1959, 1992 và 2013 quy định
chế định Chủ tịch nước được tách thành thiết chế riêng, song vẫn nghiêng về phía
Quốc hội, phối hợp chặt chẽ với Quốc hội. Điều này phù họp với chính thể Xã hội
Chủ nghĩa, trong đó chức năng đứng đầu nhà nước thuộc về cơ quan quyền lực nhà
nước cao nhất, đó là Quốc hội.
Câu 1.5: So sánh vai trò của Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ Chủ tịch nước Thủ tướng chính phủ
“Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà
“Thủ tướng Chính phủ là người đứng
nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội
đầu Chính phủ, chịu trách nhiệm trước
chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối
Quốc hội về hoạt động của Chính phủ và ngoại.”
những nhiệm vụ được giao; báo cáo công
tác của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ
trước Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc
hội, Chủ tịch nước.”
- Công bố Hiến pháp, luật, pháp lệnh; đề - Lãnh đạo công tác của Chính phủ; lãnh
nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội xem
đạo việc xây dựng chính sách và tổ chức
xét lại pháp lệnh trong thời hạn mười thi hành pháp luật.
ngày, kể từ ngày pháp lệnh được thông
- Lãnh đạo và chịu trách nhiệm về hoạt
qua, nếu pháp lệnh đó vẫn được Ủy ban
động của hệ thống hành chính nhà nước
thường vụ Quốc hội biểu quyết tán thành từ trung ương đến địa phương, bảo đảm
mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì
tính thống nhất và thông suốt của nền
Chủ tịch nước trình Quốc hội quyết định hành chính quốc gia.
tại kỳ họp gần nhất.
- Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ
nhiệm Phó Chủ tịch nước, Thủ tướng
tướng Chính phủ, Bộ trưởng và Thành
Chính phủ; căn cứ vào nghị quyết của
viên khác của Chính phủ; bổ nhiệm,
Quốc hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách
miễn nhiệm, cách chức Thứ trưởng, chức
chức Phó Thủ tướng Chính phủ, Bộ
vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang
trưởng và thành viên khác của Chính
bộ; phê chuẩn việc bầu, miễn nhiệm và phủ.
quyết định điều động, cách chức Chủ
tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh,
- Đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi thành phố trực thuộc trung ương.
nhiệm Chánh án Tòa án nhân dân tối
- Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ văn
cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
tối cao; căn cứ vào nghị quyết của Quốc ngang bộ, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy
hội, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức
ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; bổ
trung ương trái với Hiến pháp, luật và
nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó
văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên;
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Thẩm đình chỉ việc thi hành nghị quyết của Hội
phán các Tòa án khác, Phó Viện trưởng, đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối trung ương trái với Hiến pháp, luật và
cao; quyết định đặc xá; căn cứ vào nghị
văn bản của cơ quan nhà nước cấp trên,
quyết của Quốc hội, công bố quyết định
đồng thời đề nghị Ủy ban thường vụ đại xá. Quốc hội bãi bỏ.
- Quyết định tặng thưởng huân chương,
- Quyết định và chỉ đạo việc đàm phán,
huy chương, các giải thưởng nhà nước,
chỉ đạo việc ký, gia nhập điều ước quốc
danh hiệu vinh dự nhà nước; quyết định
tế thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chính
cho nhập quốc tịch, thôi quốc tịch, trở lại phủ; tổ chức thực hiện điều ước quốc tế
quốc tịch hoặc tước quốc tịch Việt Nam. mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
- Thống lĩnh lực lượng vũ trang nhân
- Thực hiện chế độ báo cáo trước Nhân
dân, giữ chức Chủ tịch Hội đồng quốc
dân thông qua các phương tiện thông tin
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
phòng và an ninh, quyết định phong,
đại chúng về những vấn đề quan trọng
thăng, giáng, tước quân hàm cấp tướng,
thuộc thẩm quyền giải quyết của Chính
chuẩn đô đốc, phó đô đốc, đô đốc hải
phủ và Thủ tướng Chính phủ.”
quân; bổ nhiệm, miễn nhiê ̣m, cách chức
**Ngoài ra, Điều 28 Luật Tổ chức Chính
Tổng tham mưu trưởng, Chủ nhiệm
phủ 2015 (được sửa đổi, bổ sung bởi
Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân
Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ
Việt Nam; căn cứ vào nghị quyết của
chức chính quyền địa phương sửa đổi
Quốc hội hoặc của Ủy ban thường vụ 2019) cũng quy định:
Quốc hội, công bố, bãi bỏ quyết định
tuyên bố tình trạng chiến tranh; căn cứ
- Lãnh đạo công tác của Chính phủ; lãnh
vào nghị quyết của Ủy ban thường vụ
đạo việc xây dựng chính sách và tổ chức
Quốc hội, ra lệnh tổng động viên hoặc
thi hành pháp luật; phòng, chống quan
động viên cục bộ, công bố, bãi bỏ tình
liêu, tham nhũng, lãng phí:
trạng khẩn cấp; trong trường hợp Ủy ban + Lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng các
thường vụ Quốc hội không thể họp được, dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết
công bố, bãi bỏ tình trạng khẩn cấp trong trình Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc
cả nước hoặc ở từng địa phương. hội;
- Tiếp nhận đại sứ đặc mệnh toàn quyền
+ Lãnh đạo, chỉ đạo xây dựng các văn
của nước ngoài; căn cứ vào nghị quyết
bản pháp luật và các chiến lược, quy
của Ủy ban thường vụ Quốc hô ̣i, bổ
hoạch, kế hoạch, chính sách và các dự án
nhiệm, miễn nhiệm; quyết định cử, triệu
khác thuộc thẩm quyền quyết định của
hồi đại sứ đặc mệnh toàn quyền của
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ;
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam;
phong hàm, cấp đại sứ; quyết định đàm
+ Chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động
giữa các thành viên Chính phủ; quyết
phán, ký điều ước quốc tế nhân danh
định các vấn đề khi còn có ý kiến khác
Nhà nước; trình Quốc hội phê chuẩn, quyết
nhau giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ
định gia nhập hoặc chấm dứt hiệu quan ngang bộ;
lực điều ước quốc tế quy định tại khoản
14 Điều 70; quyết định phê chuẩn, gia
+ Lãnh đạo việc thực hiện công tác
Hồ Chí Minh City, 12 th October 2023
nhập hoặc chấm dứt hiệu lực điều ước
phòng, chống quan liêu, tham nhũng,
quốc tế khác nhân danh Nhà nước.
lãng phí trong hoạt động của bộ máy nhà
nước và các hoạt động kinh tế - xã hội;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh thực hiện các quy định
của pháp luật và các chương trình, kế
hoạch, chiến lược của Chính phủ trên các
lĩnh vực quản lý kinh tế, văn hóa, xã hội và quốc phòng, an ninh;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra và xử lý
các vi phạm trong quá trình triển khai
thực hiện Hiến pháp và pháp luật trong phạm vi toàn quốc.
- Lãnh đạo và chịu trách nhiệm về hoạt
động của hệ thống hành chính nhà nước
từ trung ương đến địa phương, bảo đảm
tính thống nhất, thông suốt, liên tục của
nền hành chính quốc gia:
+ Quản lý và điều hành hoạt động của hệ
thống hành chính nhà nước từ trung
ương đến địa phương trong quá trình
phục vụ Nhân dân, thực hiện các nhiệm
vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội và
tăng cường quốc phòng, an ninh;
+ Chỉ đạo việc quản lý cán bộ, công
chức, viên chức trong các cơ quan hành
chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023 lập;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thanh tra,
kiểm tra các hoạt động thực thi công vụ
của cán bộ, công chức trong hệ thống hành chính nhà nước;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo việc kiểm tra, thanh
tra công tác quản lý cán bộ, công chức,
viên chức trong hệ thống hành chính nhà
nước từ trung ương đến địa phương;
+ Quyết định phân cấp hoặc ủy quyền
thực hiện những nội dung thuộc thẩm
quyền quyết định của Thủ tướng Chính
phủ về quản lý công chức, viên chức
trong các cơ quan hành chính nhà nước,
đơn vị sự nghiệp công lập;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo việc quản lý, điều
hành toàn bộ cơ sở vật chất, tài chính và
nguồn ngân sách nhà nước để phục vụ
cho sự vận hành của bộ máy nhà nước;
+ Ủy quyền cho Phó Thủ tướng Chính
phủ hoặc Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang bộ thực hiện một hoặc một số
nhiệm vụ trong phạm vi thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo công tác cải cách
hành chính và cải cách chế độ công vụ,
công chức trong hệ thống hành chính nhà Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
nước từ trung ương đến địa phương;
+ Lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra hoạt động
của các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang bộ, chính quyền địa phương và
người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong hệ
thống hành chính nhà nước từ trung
ương đến địa phương.
- Trình Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ
nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Phó Thủ
tướng Chính phủ, Bộ trưởng và thành
viên khác của Chính phủ; trong thời gian
Quốc hội không họp, trình Chủ tịch nước
quyết định tạm đình chỉ công tác của Phó
Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng và
thành viên khác của Chính phủ.
- Trình Ủy ban thường vụ Quốc hội phê
chuẩn việc bổ nhiệm, miễn nhiệm đại sứ
đặc mệnh toàn quyền của Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam.
- Trong thời gian Quốc hội không họp,
quyết định giao quyền Bộ trưởng, Thủ
trưởng cơ quan ngang bộ theo đề nghị
của Bộ trưởng Bộ Nội vụ trong trường
hợp khuyết Bộ trưởng hoặc Thủ trưởng
cơ quan ngang bộ. Trong thời gian giữa
hai kỳ họp Hội đồng nhân dân cấp tỉnh,
quyết định giao quyền Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh theo đề nghị của Bộ
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023
trưởng Bộ Nội vụ trong trường hợp
khuyết Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.
- Quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức, cho từ chức Thứ trưởng, chức
vụ tương đương thuộc bộ, cơ quan ngang
bộ; quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm,
cách chức người đứng đầu, cấp phó của
người đứng đầu cơ quan thuộc Chính phủ.
- Phê chuẩn việc bầu, miễn nhiệm và
quyết định điều động, đình chỉ công tác,
cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh. Yêu cầu Chủ tịch Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh đình chỉ công tác,
cách chức Chủ tịch, Phó Chủ tịch Ủy ban
nhân dân cấp dưới khi không hoàn thành
nhiệm vụ được cấp có thẩm quyền giao
hoặc vi phạm pháp luật.
- Đình chỉ việc thi hành hoặc bãi bỏ văn
bản của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang bộ, Ủy ban nhân dân, Chủ tịch Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh trái với Hiến pháp,
luật và văn bản của cơ quan nhà nước
cấp trên; đình chỉ việc thi hành nghị
quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh,
trái với Hiến pháp, luật và văn bản của
cơ quan nhà nước cấp trên, đồng thời đề Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội bãi bỏ.
- Quyết định và chỉ đạo việc đàm phán,
chỉ đạo việc ký, gia nhập điều ước quốc
tế thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của Chính
phủ; tổ chức thực hiện điều ước quốc tế
mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
10. Quyết định thành lập, sáp nhập, giải
thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh; quyết định thành
lập hội đồng, Ủy ban hoặc ban khi cần
thiết để giúp Thủ tướng Chính phủ
nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết
những vấn đề quan trọng liên ngành.
- Triệu tập và chủ trì các phiên họp của Chính phủ.
-> Tóm lại, Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc
lãnh đạo và quản lý Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, với nhiều quyền hạn và
trách nhiệm khác nhau. Chúng hoạt động cùng nhau để đảm bảo tính thống nhất và
hiệu quả của nền hành chính quốc gia.
Câu 2: SƠ ĐỒ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM (theo Hiến pháp năm 2013).
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023 Mô tả:
Đứng đầu là Quốc hội, kế đến là Chủ tịch nước nắm quyền sau Quốc hội. Để tổ chức
và kiểm soát bộ máy nhà nước cần có Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà
nước. Bộ máy nhà nước bao gồm các cơ quan chính: Chính phủ, TANDTC, VKSNDTC, trong đó:
- Chính phủ gồm có các Bộ, CQ ngang bộ, CQ thuộc chính phủ, sẽ hệ thống các Sở, Phòng, Ban.
+ UBND tỉnh, UBND TP trực thuộc TW, HĐND tỉnh, HĐND TP trực
thuộc TW do Sở quản lý.
+ UBND huyện, UBND quận, UBND thị xã TP thuộc tỉnh TP trực thuộc
TW, HĐND huyện, HĐND quận, HĐND thị xã TP thuộc tỉnh TP thuộc
TP trực thuộc TW do các Phòng quản lý. Hồ Chí Minh City, 12 thO ctober 2023
+ Các HĐND xã, phường, thị trấn và UBND xã, phường, thị trấn sẽ do Ban quản lý.
- Còn về TANDTC dưới quyền có TAND Cấp cao, TAND tỉnh, TP trực thuộc
TW và TAND Huyện, Quận, Thị xã, TP thuộc tỉnh và tương đương.
- Cuối cùng là VKSND cấp cao, VKSND cấp tỉnh, VKSND cấp huyện thuộc về VKSNDTC.
CÁC LUẬT VỀ TỔ CHỨC: Chương I.
CHẾ ĐỘ CHÍNH TRỊ Điều 1.
Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước độc lập, có chủ quyền, thống
nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bao gồm đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời. Điều 2.
1. Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
2. Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam do Nhân dân làm chủ; tất cả quyền lực
nhà nước thuộc về Nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với
giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức.
3. Quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các
cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Điều 3.
Nhà nước bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của Nhân dân; công nhâ ̣n, tôn trọng,
bảo vê ̣ và bảo đảm quyền con người, quyền công dân; thực hiện mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, mọi người có cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện. Điều 4.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam - Đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội
tiên phong của Nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi
ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác -
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.
Hồ Chí Minh City, 12th October 2023