Đề cương môn Pháp luật đại cương - Trường Đại học lao động -  xã hội.

Nhóm 2
Câu 1:Cho ví dụ về các hình thức thực hiện pháp luật
Thực hiện pháp luật: là hành vi của chủ thể (hành động hoặc không hành động) được tiến
hành phù hợp với quy định, với yêu cầu của pháp luật, tức là không trái, không vượt quá
khuôn khổ mà pháp luật đã quy định.
Thực hiện pháp luật bao gồm 04 hình thức:
– Hình thức đầu tiên là tuân thủ pháp luật: Đây là hình thức thực hiện pháp luật một cách
thụ động, thể hiện ở sự kiềm chế của chủ thể để không vi phạm các quy định cấm đoán của pháp luật. Ví dụ:
• Việc một người không nhận hối lộ, không sử dụng chất ma tuý, không thực hiện hành
vi lừa đảo, không lái xe chở quá số người quy định,… là người đó đã tuân thủ pháp luật.
• A không lạng lách, đánh võng khi đi xe máy, B không kinh doanh, vận chuyển hàng
hóa là động vật quý hiếm.
• Theo chỉ thị 16, mọi người sẽ không ra đường khi không có mục đích chính đáng.
– Hình thức thứ hai là thi hành pháp luật (hay còn gọi là chấp hành pháp luật): Đây là
hình thức thực hiện pháp luật một cách chủ động. Chủ thể pháp luật chủ động thực hiện
nghĩa vụ của mình. Ví dụ:
• Luật Giao thông đường bộ (GTĐB) quy định người tham gia giao thông khi điều
khiển xe máy phải đội mũ bảo hiểm đúng cách. Khi điều khiển xe máy A đã tự giác thực
hiện việc đội mũ bảo hiểm.
• Luật Hôn nhân gia đình quy định con cái phải có nghĩa vụ phụng dưỡng cha mẹ, hàng
tháng B đều chu cấp số tiền nhất định cho bố mẹ già của mình ở quê và chăm sóc ông bà chu đáo.
• Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 quy định , cơ quan, tổ chức, cá nhân
trong và ngoài nước tại Việt Nam có trách nhiệm tham gia phòng chống bệnh truyền nhiễm.
Nên mọi người đều phải chủ động, tích cực trong việc phòng chống dịch Covid.
– Hình thức thứ ba là sử dụng pháp luật: Tại hình thức này chủ thể có thể thực hiện quyền
chủ thể của mình. Sử dụng pháp luật là khả năng của các chủ thể pháp luật có thể sử dụng
khai thác hay không sử dụng, khai thác, hưởng quyền mà luật đã dành cho mình. Ví dụ:
• Cán bộ Ủy ban nhân dân xem xét cấp Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn cho công dân.
• Pháp luật cho phép vợ, chồng được ly hôn khi mục đích hôn nhân không thể thực hiện.
Chị A đã thỏa thuận ly hôn với chồng khi người chồng không thực hiện được các nghĩa vụ
cơ bản đối với gia đình, mục đích của hôn nhân không được đảm bảo.
• Pháp luật cho phép người dân được bảo đảm về quyền nhân thân, danh dự. Công dân
có quyền trình báo cơ quan chức năng khi danh dự, nhân phẩm, sức khỏe của mình bị xâm phạm
• Trong tinh hình dịch covid đang căng thẳng,mà có đối tượng gần nhà minh không khai
báo y tế thì minh có quyền trình báo với cơ quan chức năng bởi vì cảm thấy sức khỏe của mình bị xâm phạm.
– Hình thức thực hiện pháp luật cuối cùng là áp dụng pháp luật: Hình thức áp dụng pháp
luật là hình thức thực hiện pháp luật trong đó nhà nước thông qua các cơ quan có thẩm quyền
tổ chức cho các chủ thể pháp luật thực hiện các quy định của pháp luật hoặc ban hành quyết
định làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt các quan hệ pháp luật cụ thể. Ví dụ:
• Cảnh sát giao thông ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người đi vào
đường ngược chiều hay không đội mũ bảo hiểm khi tham gia giao thông đường bộ.
• Cơ quan đăng ký doanh nghiệp cấp giấy chứng nhận kinh doanh cho các doanh nghiệp đủ điều kiện.
• Tòa án ra quyết định tuyên bố một người mất khả năng nhận thức và làm chủ hành vi.
• Chỉ thị 16/CT-TTg và Công văn hướng dẫn số 2601/VPCP-KGVX yêu cầu 6 nội dung
cơ bản trong thực hiện giãn cách.Thì khi một chủ thể vi phạm có thể bị cơ quan chức năng
truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt vi phạm hành chính tùy vào tính chất, mức độ vi phạm.
Câu 2:Cho 1 tình huống vi phạm pháp luật, và phân tích các yếu tố
cấu thành của vi phạm pháp luật trong tình huống đó. (Trong đó
chú ý yếu tố lỗi thuộc mặt chủ quan của vi phạm pháp luật)
VD1: Ngày 31/8, có 2 người tham gia giao thông là Trần Tiến D và Nguyễn Văn A tham gia
giao thông không đội nón bảo hiểm và đeo khổ trang khi đến chốt kiểm dịch xã Vạn
Khánh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. Thì lực lượng kiểm soát dịch tại đây phát hiện nên
yêu cầu dừng xe, trong quá trình kiểm tra, 2 đối tượng không thể xuất trình được giấy tờ
tùy thân và giấy phép đi đường mà còn nói những lời thô tục xúc phạm tới lực lượng chức
năng. Chưa dừng lại, 1 đối tượng còn dùng tay đánh vào mặt 1 chiến sĩ công an. Ngay lập
tức lực lượng chức năng đã đưa 2 đối tượng về trụ sở công an xã Vạn Khánh để xử lý.
Vi phạm pháp luật hình sự, vi phạm pháp luật hành chính.
Các yếu tố cấu thành của vi phạm pháp luật: Vi phạm pháp luật bao gồm 4 yếu tố cấu
thành là mặt khách quan, mặt chủ quan, chủ thể và khách thể. 1.
Chủ thể của vi phạm pháp luật là cá nhân, tổ chức có năng lực trách nhiệm
pháp lý và đã thực hiện hành vi trái pháp luật. Mỗi loại vi phạm pháp luật đều có cơ cấu chủ
thể riêng tùy thuô ̣c vào mức đô ̣ xâm hại các quan hê ̣ xã hô ̣i được pháp luâ ̣t bảo vê ̣.
Chủ thể vi phạm: Đ, A là hai công dân có đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi
của mình, đủ năng lực trách nhiệm pháp lí. 2.
Khách thể của vi phạm pháp luật là quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ
nhưng bị hành vi trái pháp luật xâm hại tới. Tính chất của khách thể vi phạm pháp luật cũng
là một yếu tố đánh giá mức độ nguy hiểm trong hành vi trái pháp luật. Là mô ̣t trong những
căn cứ để phân loại hành vi vi phạm pháp luâ ̣t. Mặt khách thể:
- Đ,A xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng; xâm phạm danh dự và sức khỏe của
con người; xâm phạm trật tự quản lí hành chính.
- Đ,A phải chịu trách nhiệm hành chinh hoặc hình sự. 3.
Mă ̣t chủ quan của vi phạm pháp luâ ̣t: gồm lỗi, đô ̣ng cơ, mục đích vi phạm pháp luâ ̣t:
– Lỗi là một trạng thái tâm lý thể hiện thái độ tiêu cực của chủ thể đối với hậu quả xấu trong
hành vi của mình (nhìn thấy trước được hậu quả xấu trong hành vi của mình mà vẫn thực
hiện) và trong chính hành vi đó (hành vi chủ động, có ý thức….) tại thời điểm chủ thể thực
hiện hành vi trái pháp luật đó.
–Lỗi được chia thành hai loại: cố ý và vô ý
+ Lỗi cố ý gồm: lỗi cố ý trực tiếp, lỗi cố ý gián tiếp
+ Lỗi vô ý gồm: lỗi vô ý do cẩu thả, lỗi vô ý vì quá tự tin:
– Động cơ là cái thúc đẩy chủ thể thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
– Mục đích là kết quả cuối cùng mà chủ thể vi phạm pháp luật mong đạt tới khi thực hiện
hành vi vi phạm pháp luật. Mặt chủ quan:
-Lỗi: lỗi cố ý trực tiếp.
-Động cơ: thỏa mãn nhu cầu mong muốn của bản thân.
-Mục đích: đi đến nơi chủ thể muốn. 4.
Mă ̣t khách quan của vi phạm pháp luâ ̣t.
Mă ̣t khách quan của vi phạm pháp luâ ̣t là những biểu hiê ̣n ra bên ngoài thế giới khách quan
của vi phạm pháp luâ ̣t. Nó bao gồm hành vi trái pháp luâ ̣t, sự thiê ̣t hại cho xã hô ̣i và quan hê ̣
nhân quả giữa hành vi trái pháp luâ ̣t và sự thiê ̣t hại cho xã hô ̣i, thời gian, địa điểm, công cụ
vi phạm. Trước hết phải xác định xem vụ viê ̣c vừa xảy ra có phải do hành vi của con người
hay không, nếu phải thì hành vi đó có trái pháp luâ ̣t không, nếu trái pháp luâ ̣t thì trái như thế
nào. Sự thiê ̣t hại cho xã hô ̣i là những tổn thất về vâ ̣t chất hoă ̣c tinh thần do hành vi trái pháp luâ ̣t gây ra. Mặt khách quan:
- Hành vi: Đ,A đã không đội mũ bảo hiểm, không đeo khổ trang, ra đường không có giấy
phép và cản trở người thi hanh công vụ.
- Hậu quả: có thể lây lan bệnh dịch ra cộng đồng và gây tai nạn giao thông.
- Địa điểm: chốt kiểm dịch xã Vạn Khánh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa. - Thời gian: ngày 31/8.
Dấu hiệu vi phạm pháp luật vì : 1.
Đây là hành vi xử sự của con người trong một điều kiện, hoàn cảnh cụ thể, biểu
hiện bằng lời nói, thao tác, cử chỉ nhất định. Chứ khôn phải là suy nghĩ, ước mơ, giấc mơ
của con người hay những sự kiện xảy ra nằm ngoài ý thức của con người….. 2.
Đây là hành vi trái với pháp luật:
+ Hành vi không thực hiện đeo khẩu trang nơi công cộng hoặc ra đường thuộc
diện không cần thiết:
Điều khoản: Chỉ thị số 16 Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống dịch COVID-19
+ Hành vị không đội mũ bảo hiệm và chở người không đội mũ bảo hiểm:
Điều khoản: Khoản 2 điều 30 Luật giao thông đường bộ quy định: Người điều khiển, người
ngồi trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy phải đội mũ bảo hiểm có cài quai
đúng quy cách. Tại điểm I, điểm k khoản 2, Điều 6 Nghị định 100/2019/ND-CP của Chính
phủ quy định: phạt tiền từ 200.000 đồng đến 300.000.
+ Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực cản trở người thi hành công vụ thực
hiện công vụ của họ.
Điều khoản: Theo điều 330, Bộ luật hình sự 2017 quy định về tội chống người thi hành công
vụ.Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. 3.
Đây là hành vi chứa đựng lỗi của chủ thể: Người phạm tội vẫn thực hiện hành vi
vi phạm pháp luật mặc dù biết được hậu quả hành động mình gây ra, mức độ nghiêm trọng
của nó nhưng vẫn phạm tội. 4.
Đây là hành vi do chủ thể có năng lực trách nhiệm pháp lí thực hiện: 2 đối
tượng trên đã đạt đến độ tuổi do pháp luật quy định, đồng thời có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình.
Câu 3:Cho ví dụ về trách nhiệm pháp lý: gồm trách nhiệm Hình sự,
trách nhiệm hành chính, trách nhiệm dân sự và trách nhiệm kỷ luật.
Trách nhiệm pháp lý là hậu quả bất lợi mà chủ thể pháp luật phải gánh chịu do pháp
luật quy định vì hành vi vi phạm pháp luật của mình (hoặc của người mà mình bảo lãnh hoặc
giám hộ). Khác với các loại hình trách nhiệm khác, trách nhiệm pháp lí luôn gắn liền với sự
cưỡng chế nhà nước, với việc áp dụng chế tài do pháp luật quy định.
Phân loại trách nhiệm pháp lý:
1) Trách nhiệm hình sự: Loại trách nhiệm nghiêm khắc nhất do toà án áp dụng đối với người phạm lội.
Trách nhiệm hình sự là một dạng trách nhiệm pháp lí, bao gồm: nghĩa vụ phải chịu sự tác
động của hoạt động truy cứu trách nhiệm hình sự, chịu bị kết tội, chịu biện pháp cưỡng chế
của trách nhiệm hình sự (hình phạt, biện pháp tư pháp) và chịu mang án tích.
Trách nhiệm hình sự gồm có: cảnh cáo, phạt tiền, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình. Ví dụ:
• A vận chuyển ma túy và bị cơ quan công an bắt quả tang. Do đó, A sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý hình sự
• Anh A giết nhiều người cùng một lúc nên chịu án tù chung thân.
• Tòa án tuyên phạt A 3 năm tù giam do tội trộm cắp.
• Một công ty xã chất thải ra sông làm cá chết hàng loạt, gây ô nhiễm nặng môi trường. (Hình sự và dân sự)
• Một người bán quán lẩu, sử dụng bếp gas để bàn cho khách sử dụng. Do để tiết kiệm
chi phí, người chủ quán đã sử dụng bình gas mini không đảm bảo an toàn. Hậu quả là bình
gas phát nổ, gây bỏng nặng cho thực khách.(Hình sự và dân sự)
• Anh T đi từ vùng dịch về có hành vi che dấu, không khai báo hiện trạng của bản thân
mắc Covid làm lây lan dịch bệnh.
2) Trách nhiệm dân sự: loại trách nhiệm pháp lí do toà án áp dụng đối với cá nhân, tổ chức
có hành vi vi phạm pháp luật dân sự. Trách nhiệm dân sự bao gồm buộc xin lỗi, cải chính
công khai, buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự; buộc bổi thường thiệt hại, phạt vi phạm. Ví dụ:
• A lái xe máy, do không để ý đã đâm đổ bờ tường của ủy ban nhân dân xã. Do đó, A
phải chịu trách nhiệm dân sự như xin lỗi và buộc phải bồi thường khắc phục lại bờ tường bị đổ do mình gây ra.
• Anh C bồi thường 50 triệu đồng cho bà A khi đã xô vào bà gây tổn thương sức khỏe.
• Một bên trong quan hệ hợp đồng không thực hiện đung ngĩa vụ đã cam kết sẽ bị tòa án
tuyên bồi thường cho bên bị vi phạm.
• Mô ̣t người thợ sửa xe gian manh đã cố tình sửa phanh xe cho mô ̣t ông khách mô ̣t cách
gian dối, cẩu thả; với mục đích là để người khách này còn tiếp tục quay lại tiê ̣m anh ta để sửa
xe. Do phanh xe không an toàn nên sau đó chiếc xe đã lao xuống dốc gây chết vị khách xấu số.( Dân sự, Hình sự)
3) Trách nhiệm hành chính: là loại trách nhiệm pháp lí do các cơ quan nhà nước áp dụng
đối với chủ thể vi phạm pháp luật hành chính. Trách nhiệm pháp lí hành chính gồm khiển
trách, cảnh cáo, phạt tiền, cách chức, buộc thôi việc...; Ví dụ:
• A điều khiển xe máy và bị cơ quan công an yêu cầu dừng lại để kiểm tra nồng độ cồn.
Kết quả kiểm tra nồng độ cồn của A vượt quá mức quy định nên sẽ bị xử phạt hành chính
theo quy định của pháp luật.
• Anh C bồi thường 50 triệu đồng cho bà A khi đã xô vào bà gây tổn thương sức khỏe.
• Cảnh sát giao thông áp dụng phạt hanh chinh đối với người đua xe.
• Ông A vận chuyển gia cầm bị bệnh, bị cơ quan có thẩm quyền phát hiện và buộc phải
tiêu hủy hết số gia cầm bị bệnh này.
• Chị D chia sẻ thông tin giả mạo liên quan đến phòng, chống dịch Covid 19.
4) Trách nhiệm kỉ luật: là loại trách nhiệm do thủ trưởng cơ quan, tổ chức áp dụng đối với
cán bộ, công chức, viên chức, công nhân của cơ quan, tổ chức mình khi họ vi phạm kỉ luật
lao động (Trách nhiệm hình sự, Trách nhiệm dân sự, Trách nhiệm hành chính; Trách nhiệm kỉ luật). Ví dụ:
• A làm việc tại công ty cổ phần X. Trong thời gian làm việc, A thường xuyên đi làm
muộn và không hoàn thành đúng thời hạn các công việc được giao. Do đó, ban giám đốc đã
tiến hành kỷ luật A trước toàn thể cán bộ nhân viên tại đơn vị, đồng thời giảm trừ lương của A trong tháng đó.
• Anh H bị kỉ luật hạ 20% lương do thường xuyên không hoàn thành tiến độ công việc.
• Sinh viên sử dụng tài liệu làm bài thi khi đề thi không cho phép.
• Cán bộ phường ăn chặn tiền tài trợ của người dân nên bị kỉ luật cắt chức.
• Nhân viên nhà nước ưu tiên cho người nhà mình chích vacxin trước,bị phát hiện nên
bị kỉ luật cắt chức.
Document Outline

• Thực hiện pháp luật bao gồm 04 hình thức:
• Câu 2:Cho 1 tình huống vi phạm pháp luật, và phân tích các yếu tố cấu thành của vi phạm pháp luật trong tình huống đó. (Trong đó chú ý yếu tố lỗi thuộc mặt chủ quan của vi phạm pháp luật)
  • Vi phạm pháp luật hình sự, vi phạm pháp luật hành chính.
  • 4. Mặt khách quan của vi phạm pháp luật.
  • + Hành vi không thực hiện đeo khẩu trang nơi công cộng hoặc ra đường thuộc diện không cần thiết:
  • + Hành vị không đội mũ bảo hiệm và chở người không đội mũ bảo hiểm:
  • + Hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực cản trở người thi hành công vụ thực hiện công vụ của họ.
• Câu 3:Cho ví dụ về trách nhiệm pháp lý: gồm trách nhiệm Hình sự, trách nhiệm hành chính, trách nhiệm dân sự và trách nhiệm kỷ luật.
  • Phân loại trách nhiệm pháp lý:
    • Ví dụ:
    • Ví dụ: (1)
    • Ví dụ: (2)
    • Ví dụ: (3)