Đề cương môn Pháp luật đại cương - Trường Đại học lao động -  xã hội.

1. Hệ thống pháp luật là gì?
- Hệ thống pháp luật là cơ cấu bên trong của pháp luật được quy định một
cách khách quan bởi các điều kiện KT – XH biểu hiện ở sự phân chia hệ
thống ấy thành các bộ phận cấu thành khác nhau phù hợp với những đặc
điểm, tính chất của các QHXH mà nó điều chỉnh nhưng các bộ phận khác
nhau ấy có mối quan hệ chặt chẽ, gắn bó với nhau.
2. Phân tích cơ cấu của hệ thống pháp luật - Gồm:
o Quy phạm PL: Quy tắc xử sự chung
o Chế định pháp luật : Nhóm QPPL điều chỉnh một nhóm QHXH cùng loại
o Ngành luật: Tập hợp QPPL điều chỉnh một lĩnh vực QHXH nhất định
- Mối quan hệ giữa 3 thành tố này :
o Nhóm QPPL điều chỉnh một nhóm QHXH -> Chế định luật
o Nhiều chế định hợp lại sẽ cấu thành ngành luật và các ngành luật
hợp lại sẽ tạothành một hệ thống pháp luật
3. Căn cứ vào đâu để phân loại hệ thống PL Việt Nam ra thành các ngành luật?
- Trong hệ thống PL Việt Nam có tất cả 13 ngành luật
- Căn cứ vào đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh, từng ngành
luật khác nhau nó sẽ có một đối tượng điều chỉnh riêng và một phương pháp điều chỉnh riêng
4. 13 Ngành luật
5. Khái niệm tham nhũng?
- Hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn hưởng ích vật chất trái pháp luật
->gây ra thiệt hại cho tài sản Nhà nước, tập thể, cá nhân , xâm phạm hoạt
động đúng đắn của các cơ quan tổ chức
6. Phân tích các đặc điểm cơ bản của việc tham nhũng?
- Chủ thể tham nhũng là những người có chức vụ, quyền hạn.
- Mục đích của hành vi tham nhũng là vì vụ lợi.
- Chủ thể tham nhũng lợi dụng chức vụ, quyền hạn được giao.
7. Nguyên nhân dẫn đến tham nhũng?
a) Nguyên nhân và điều kiện khách quan:
- Việt Nam là nước đang phát triển, trình độ quản lý còn lạc hậu, mức sống
thấp, pháp luật chưa hoàn thiện
- Quá trình chuyển đổi cơ chế, tồn tại và đan xen giữa cái mới và cái cũ
- Ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường
- Do ảnh hưởng của tập quán văn hoá
b. Nguyên nhân và điều kiện chủ quan
- Hệ thống chính trị chậm được đổi mới, hoạt động của bộ máy nhà nước kém hiệu quả
- Phẩm chất đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên bị suy thoái, công
tác quản lý, giáo dục cán bộ, đảng viên yếu kém
- Chính sách pháp luật chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thiếu nhất quán
- Cải cách hành chính vẫn còn chậm và lúng túng, cơ chế “xin – cho” trong
hoạt động công vụ còn phổ biến; thủ tục hành chính phiền hà, nặng nề, bất hợp lý
- Sự lãnh đạo, chỉ đối với công tác phòng, chống tham nhũng trong một số
trường hợp chưa chặt chẽ, sâu sát, thường xuyên, xử lý chưa nghiêm đối với hành vi
- Chức năng, nhiệm vụ của nhiều cơ quan nhà nước trong đấu tranh chống
tham nhũng chưa rõ ràng, thậm chí chồng chéo, thiếu một cơ chế phối hợp cụ thể, hữu hiệu
- Thiếu các công cụ phát hiện và xử lý tham nhũng hữu hiệu
- Việc huy động lực lượng đông đảo của nhân dân cũng như sự tham gia của
lực lượng báo chí vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng còn chưa được quan tâm đúng mức
8. Biện pháp chống tham nhũng hiện nay? Và đánh giá biện pháp
nào quan trọng nhất? vì sao?
- Biện pháp:
o Rà soát và hoàn thiện hệ thống pháp luật, Tăng cường hiệu lực,
hiệu quả tính pháp chế trong thực thi pháp luật
o đẩy mạnh hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực
o Tăng cường tính công khai, minh bạch trong mọi hoạt động của Nhà nước và xã hội
o Tăng cường giám sát, kiểm tra và Phát hiện sớm, xử lý nghiêm các
vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực
- Trong đó biện pháp quan trọng nhất là: Tăng cường giám sát, kiểm tra và
Phát hiện sớm, xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực
->Vì Điều này đồng thời thể hiện quyết tâm chính trị và hành động quyết
liệt của Đảng và Nhà nước trong công tác phòng, chống tham nhũng.
9. Tác hại (Hậu quả) của tham nhũng? - Về mặt chính trị
o Tạo ra những rào cản cản trở việc thực hiện các chủ trương, chính
sách của Đảng và Nhà nước
o Làm giảm sút lòng tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và
sự quản lý của Nhà nước - Về mặt kinh tế
o Tham nhũng làm thất thoát những khoản tiền lớn
o Tham nhũng gây tổn thất lớn cho nguồn thu ngân sách nhà nước thông qua thu thuế
o Tham nhũng gây ra những thiệt hại nghiêm trọng cho các công trình xây dựng
o Tham nhũng gây ảnh hưởng lớn đến môi trường kinh doanh - Về mặt xã hội
o Tham nhũng làm ảnh hưởng đến các giá trị, chuẩn mực đạo đức và pháp luật
o Tham nhũng làm xáo trộn trật tự xã hội 10.
Vai trò của cá nhân trong phòng chống tham nhũng?
- Phòng chống tham nhũng góp phần bảo vệ chế độ, xây dựng nhà nước pháp quyền.
- Phòng chống tham nhũng góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước, nâng cao đời sống Nhân dân
- Phòng chống tham nhũng góp phần duy trì các giá trị đạo đức truyền
thống, làm lành mạnh các quan hệ xã hội.
- Phòng chống tham nhũng góp phần củng cố niềm tin của nhân dân vào chế độ và pháp luật. - Phát hiện và báo cáo
- Tuân thủ quy định và nguyên tắc
- Tạo môi trường làm việc trong sạch, minh bạch
- Tự rèn luyện và nâng cao nhận thức
11. Ý thức pháp luật là gì?
- Một hình thái ý thức xã hội, gồm những quan điểm, khái niệm, học
thuyết pháp lý, tình cảm của con người (cá nhân, giai cấp, tầng lớp) thể
hiện thái độ, sự đánh giá của họ đối với pháp luật hiện hành, trật tự pháp
luật, pháp chế, về tính công bằng, hay không công bằng, đúng đắn hay
không đúng đắn của pháp luật hiện hành, pháp luật đã qua và pháp luật
trong tương lai, về hành vi hợp pháp, hành vi vi phạm pháp luật của cá
nhân, các cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế…
12. Đặc điểm của ý thức pháp luật:
- Chịu sự quy định của tồn tại XH - Mang tính giai cấp
13. Phân tích cơ cấu của ý thức pháp luật?
- Phân tích cơ cấu của ý thức PL gồm 2 thành tố:
+ Hệ tư tưởng PL là toàn bộ những tư tưởng, quan điểm và học thuyết PL
+ Tâm lý PL là sự phản ánh tâm trạng, thái độ, tình cảm đối với PL
14. Mối quan hệ giữa ý thức pháp luật với pháp luật:
- YTPL là tiền đề tư tưởng trực tiếp để xây dựng và hoàn thiện PL
- YTPL góp phần nâng cao việc thực hiện PL
- YTPL là đảm bảo cho hoạt động áp dụng pháp luật đúng đắn, khách quan
- Ngược lại PL là cơ sở để hình thành, củng cố và nâng cao YTP
15. Phân biệt công pháp quốc tế và tư pháp quốc tế
16. Tập hợp hóa và Pháp điển hóa
Document Outline

• 1. Hệ thống pháp luật là gì?
• 2. Phân tích cơ cấu của hệ thống pháp luật
• 3. Căn cứ vào đâu để phân loại hệ thống PL Việt Nam ra thành các ngành luật?
• 4. 13 Ngành luật
• 6. Phân tích các đặc điểm cơ bản của việc tham nhũng?
• 7. Nguyên nhân dẫn đến tham nhũng?
• 8. Biện pháp chống tham nhũng hiện nay? Và đánh giá biện pháp nào quan trọng nhất? vì sao?
• 9. Tác hại (Hậu quả) của tham nhũng?
• 10. Vai trò của cá nhân trong phòng chống tham nhũng?
  • 11. Ý thức pháp luật là gì?
  • 12. Đặc điểm của ý thức pháp luật:
  • 13. Phân tích cơ cấu của ý thức pháp luật?
  • 14. Mối quan hệ giữa ý thức pháp luật với pháp luật: