Đề cương môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Trường Đại học lao động - xã hội.
Sinhviêncầnhọctậptốtđểrènluyệntrithức,kỹnăng,gópphầnxâydựngđấtnước.
Đề cương môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Trường Đại học lao động - xã hội. Tài liệu được sưu tầm gồm 15 trang giúp bạn tham khảo , ôn tập và đạt kết quả cao
Môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh(TTHCM101) 196 tài liệu
Trường: Đại học Lao động - Xã hội 1.9 K tài liệu
Tác giả:
Preview text:
ĐỀ CƯƠNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của văn hoá
Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
- Văn hóa là mục tiêu
+ Mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Như vậy, cùng với chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá nằm trong mục tiêu chung của toàn
bộ tiến trình cách mạng.
+ Văn hóa là mục tiêu- nhìn một cách tổng quan - là quyền sống, quyền sung sướng,
quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc là khát vọng của người dân về các giá trị trong
chân thiện mỹ. Đó là một xã hội dân chủ - dân là chủ và làm chủ, công bằng, văn minh,
đời sống vật chất, tinh thần của người dân luôn được quan tâm, không ngừng được nâng
cao, con người có điều kiện phát triển toàn diện.
- Văn hóa là động lực
+ Văn hóa chính trị là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc dân
đi, lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ.
+ Văn hóa văn nghệ: góp phần nâng cao lòng yêu nước, lý tưởng, tình cảm cách
mạng, sự lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng.
+ Văn hóa giáo dục: diệt giặc dốt, xóa mù chữ, giúp con người hiểu biết quy luật
phát triển của xã hội. Văn hóa giáo dục đào tạo con người mới, cán bộ mới, nguồn nhân
lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng.
+ Văn hóa đạo đức, lối sống nâng cao phẩm giá, phong cách lành mạnh cho con
người, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ.
+ Văn hoá hướng con người vươn tới cái chân, cái thiện, cái mỹ, từ cái thiện có
vươn tới cái lý tưởng, từ cái chưa hoàn thiện vươn tới cái hoàn thiện luôn luôn ở phía
trước, đặc biệt là việc hoàn thiện bản thân mỗi người.
Văn hóa là một mặt trận
- Văn hóa là một mặt trận. Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh cách mạng trên lĩnh
vực văn hóa - tư tưởng. Nội dung mặt trận văn hoá phong phú, đấu tranh trên các lĩnh vực
tư tưởng, đạo đức, lối sống... của các hoạt động văn nghệ, báo chí, công tác lý luận, đặc
biệt là vai trò định hướng giá trị chân, thiện, mỹ của văn hoá nghệ thuật.
- Mặt trận văn hóa là cuộc chiến đấu trên lĩnh vực văn hóa; vì vậy anh chị em nghệ
sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy. Cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ thuật có nhiệm
vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
- Để làm tròn nhiệm vụ, chiến sĩ trên mặt trận văn hóa phải có lập trường tư tưởng
vững vàng, ngòi bút là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp “phò chính trừ tà”. Đồng thời, phê
bình nghiêm khắc những thói xấu như tham ô, lười biếng, lãng phí, quan liêu….
Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân
- Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng của nhân dân. Theo Người, mọi hoạt
động văn hóa phải trở về với cuộc sống thực tại của quần chúng, phản ánh được tư tưởng
và khát vọng của quần chúng. 1 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân là phải miêu tả cho hay, cho thật, đời sống
lao động, sản xuất, chiến đấu và xây dựng cuộc sống mới của nhân dân. Văn hoá vừa
phản ánh thực tiễn ấy vừa hướng cho nhân dân thúc đẩy sự phát triển ấy theo quy luật của cái đẹp.
- Người chiến sĩ văn hóa phải hiểu và đánh giá đúng quần chúng. Quần chúng là
những người sáng tác rất hay. Họ cung cấp cho những nhà hoạt động văn hoá những tư
liệu quý. Và chính họ là những người thâm định khách quan, trung thực, chính xác các sản phẩm văn nghệ.
- Nhân dân phải là người hưởng thụ các giá trị văn hóa. Liên hệ:
- Giá trị lý luận:Tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò văn hóa đến nay vẫn còn nguyên giá trị
và tính thời sự. Quan điểm này đã được vận dụng thành công trong công cuộc xây dựng
và phát triển đất nước, góp phần nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.
Đồng thời nó cũng có tính định hướng cho sự phát triển văn hóa trong thời kỳ mới, phù
hợp với xu thế phát triển của thời đại. - Giá trị thực tiễn:
+ Vận dụng quan điểm này vào thực tiễn sẽ góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội, củng cố khối đại
đoàn kết dân tộc và nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế.
+ Hiện nay quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của văn hóa đc vận dụng một cách
nhuần nhuyễn vào trong lối sống của mỗi người dân. Đảng và Nhà nước đã đưa ra nhiều
chủ trương, chính sách phát triển văn hóa, coi văn hóa là một trong những trụ cột quan
trọng trong chiến lược phát triển đất nước, Nhiều hoạt động văn hóa được tổ chức sôi nổi,
thu hút đông đảo nhân dân tham gia, Ngành văn hóa đã đạt được nhiều thành tựu quan
trọng, góp phần nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân.
+ Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế: Hoạt động văn hóa chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu
hưởng thụ văn hóa của nhân dân, Vấn đề "lệch pha" giữa phát triển kinh tế - xã hội và
phát triển văn hóa, Tác động tiêu cực của văn hóa ngoại lai Nguyên nhân:Thiếu đầu tư
cho lĩnh vực văn hóa, Công tác quản lý văn hóa còn nhiều bất cập, Nhận thức của một bộ
phận người dân về vai trò của văn hóa còn hạn chế. Giải pháp:
- Tăng cường đầu tư cho lĩnh vực văn hóa.
- Đổi mới công tác quản lý văn hóa.
- Nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của văn hóa.
- Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh hội nhập quốc tế. 2 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Sinh viên nhận thức và hành động:
+ Nhận thức: Sinh viên cần nhận thức rõ vai trò to lớn của văn hóa trong đời sống xã hội,
từ đó có ý thức rèn luyện và tu dưỡng bản thân để trở thành những người có văn hóa.
+ Sinh viên cần rèn luyện đạo đức, lối sống văn hóa theo nếp sống văn minh, lịch sự, ứng
xử đúng mực với mọi người.
+ Sinh viên cần tham gia các hoạt động văn hóa như: đi xem phim, đọc sách, nghe nhạc,
tham gia các lễ hội, triển lãm văn hóa...
+ Sinh viên cần bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, tham gia chống lại những
biểu hiện văn hóa đồi trụy, lạc hậu.
2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò và sức mạnh của đạo đức
Đạo đức là gốc của người cách mạng
- Người CM phải có đạo đức CM. Vì có đạo đức CM mới có quyết tâm làm CM và có thể
biến quyết tâm thành hành động thực tiễn để hoàn thành nhiệm vụ CM.
- Người nhấn mạnh: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông
cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người CM phải có đạo đức, không có
đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân.”
- Làm CM là một công việc khó khăn gian khổ, lâu dài, thậm chí phải hy sinh tính mạng
bản thân mình. Gặp những lúc khó khăn thử thách đòi hỏi bản lĩnh CM phải cao, phải
biết hi sinh lợi ích cá nhân để hoàn thành nhiệm vụ CM.
Đạo đức là tiêu chuẩn hàng đầu của người lãnh đạo trong điều kiện đảng cầm quyền
- HCM yêu cầu người cán bộ phải có đạo đức CM. Mọi việc thành hay bại là do cán bộ
có thấm nhuần đạo đức hay không.
- Người nhắc lại tinh thần của Lênin: Đảng Cộng sản phải tiêu biểu cho trí tuệ, danh dự,
lương tâm của dân tộc và thời đại. Trong di chúc, Người viết: “Đảng ta là một Đảng cầm
quyền. Mỗi Đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần,
kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật trong sạch, phải xứng đáng là
người lãnh đạo, là người đầy tớ trung thành của nhân dân”.
Đạo đức là nhân tố tạo nên sức hấp dẫn của CNXH
- Sức hấp dẫn của CNXH trước hết là ở giá trị đạo đức, phẩm chất đạo đức của những
người cộng sản ưu tú, bằng tấm gương sống và hành động, chiến đấu cho lý tưởng XHCN thành hiện thực.
- Bản thân HCM với tấm gương đạo đức và nhân cách cao đẹp của Người có sức hấp dẫn
mạnh mẽ đối với nhân dân Việt Nam và nhân dân thế giới. Tấm gương sáng của Người từ 3 lOMoARcPSD|6118 262 1
lâu đã là nguồn cổ vũ động viên tinh thần quan trọng đối với nhân dân Việt Nam và nhân
loại tiến bộ đoàn kết đấu tranh vì mục tiêu hoà bình, độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.
Đạo đức cách mạng còn là mẫu số chung, là thước đo lòng cao thượng của mỗi con người.
- Vai trò của đạo đức còn thể hiện là thước đo lòng cao thượng của con người. Theo
HCM: “Tuy năng lực và công việc của mỗi người khác nhau, người làm việc to, người
làm việc nhỏ; nhưng ai giữ được đạo đức đều là người cao thượng”.
- Mối quan hệ giữa đức và tài trong quan điểm HCM + HCM
luôn coi đạo đức là “gốc”, là “nền tảng” của người CM nhưng không tuyệt
đối hóa đạo đức mà luôn đặt nó trong mối quan hệ biện chứng với tài năng.
+ Đức và tài phải là những phẩm chất thống nhất của con người. Đạo đức là tiêu
chuẩn cho mục đích hành động thì tài năng là phương tiện thực hiện mục đích đó. Đức là
gốc, nhưng đức và tài, hồng và chuyên phải kết hợp, phẩm chất và năng lực phải đi đôi,
không thể có mặt này, thiếu mặt kia. Liên hệ: - Giá trị lý luận:
Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò và sức mạnh của đạo đức là một quan điểm khoa học,
sáng tạo, có giá trị lý luận to lớn. Nó vẫn còn nguyên giá trị và đây là kim chỉ nam cho
hoạt động xây dựng Đảng, xây dựng con người mới, phát triển đất nước trong giai đoạn hiện nay và tương lai. - Giá trị thực tiễn:
+ Đạo đức giúp con người phân biệt thiện ác, đúng sai, hướng con người đến những hành
động tốt đẹp, phù hợp với chuẩn mực chung của xã hội.
+ Đạo đức giúp loại bỏ những tệ nạn xã hội, xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, an
toàn, văn minh. Khi con người có ý thức đạo đức, họ sẽ lao động sáng tạo, có trách nhiệm
với công việc, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.
+ Đạo đức giúp bồi dưỡng lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc cho mỗi người dân.
- Sinh viên nhận thức và hành động:
+ Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về đạo đức cách mạng. Sinh viên cần học tập và làm
theo tấm gương Hồ Chí Minh trong việc:
+ Sinh viên cần rèn luyện đạo đức cách mạng, bao gồm: trung thành với lý tưởng cộng
sản, yêu nước, thương dân, đoàn kết, hợp tác, tự lực, tự cường, kiên trì, nhẫn nại, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.
+ Sinh viên cần có lối sống văn hóa, ứng xử đúng mực với mọi người, tôn trọng pháp
luật, bảo vệ môi trường. + S
inh viên cần tham gia các hoạt động xã hội, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó
khăn, góp phần xây dựng cộng đồng văn minh, tiến bộ. 4 lOMoARcPSD|6118 262 1
3. Quan điểm Hồ Chí Minh về những chuẩn mực đạo đức cách mạng
Trung với nước, hiếu với dân
- Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức bao trùm quan trọng nhất và chi
phối các phẩm chất khác.
- Theo quan niệm truyền thống: “trung” và “hiếu” chứa đựng nội dung hạn hẹp “Trung
với vua, hiếu với cha mẹ”.
- Kế thừa quan niệm truyền thống HCM đã đưa vào nội dung mới, mang tính cách mạng.
Người nói “Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chổng lên trời. Đạo đức
mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngửng lên trời”.
- Trung với nước là trung thành với sự nghiệp cách mạng của dân tộc, đặt lợi ích của
Đảng, của Tổ quốc, của cách mạng lên trên hết; quyết tâm phấn đấu thực hiện mục tiêu
của cách mạng; thực hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.
- Hiếu với dân là gần dân, gắn bó với dân, lấy dân làm gốc, khẳng định vai trò sức mạnh
thực sự của nhân dân; tin dân, lắng nghe dân,học hỏi dân, tổ chức vận động nhân dân
cùng thực hiện tốt đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước; chăm lo đến đời sống vật
chất tinh thần của nhân dân.
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
- Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là nội dung cốt lõi của đạo đức cách mạng, đó là
phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hằng ngày của mỗi người.
- Cần là lao động cần cù, siêng năng; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười
biếng. Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, là hạnh phúc của con người.
- Kiệm là tiết kiệm sức lao động, thì giờ, tiền của của nhân dân, của đất nước, của bản
thân mình. Tiết kiệm từ cái nhỏ đến cái to, “không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi”
- Liêm là trong sạch, không tham lam địa vị, tiền của, danh tiếng, sung sướng, không tâng
bốc mình. Chỉ có một thứ ham là ham học, ham làm, ham tiến bộ”.
- Chính là không tà, thẳng thắn, đứng đắn đối với mình - chớ tự cao tự đại, với người -
chớ nịnh hót người trên, xem thường người dưới, với công việc - việc nước lên trên,
trước việc tư, việc nhà.
= > các đức tính trên có quan hệ chặt chẽ với nhau, là những đức tính cơ bản của con người.
- Chí công vô tư là công bằng công tâm, không thiên tư, thiên vị; làm bất cứ việc gì cũng
đừng nghĩ đến mình trước. Chí công vô tư là nêu cao chủ nghĩa tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân.
Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
- Tình yêu thương con người là tình cảm nhân ái sâu sắc, trước hết dành cho những người
nghèo khổ, những người lao động bị áp bức, bóc lột.
- Yêu thương con người đòi hỏi mỗi người phải chặt chẽ, nghiêm khắc với mình, rộng
rãi, độ lượng với người khác, phải có thái độ tôn trọng con người, nâng con người lên chứ
không vùi dập hạ thấp con người.
- Thể hiện qua việc đối xử, có thái độ khoan dung với những người có sai lầm, kể cả
những người lầm đường lạc lối và kẻ thù bị thương, bị bắt hoặc đầu hàng. 5 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Thể hiện qua tình yêu bạn bè, tình đồng chí, có thái độ tôn trọng con người, điều này có
ý nghĩa đối với người lãnh đạo.
Tinh thần quốc tế trong sáng
- Là tinh thần quốc tế vô sản, bốn phương là anh em; là tinh thần đoàn kết với các dân tộc
bị áp bức, với nhân dân lao động các nước, với tất cả những người tiến bộ trên thế giới vì
hòa bình, công lý và tiến bộ xã hội.
- Là phẩm chất đạo đức, là yêu cầu đạo đức nhằm vào mối quan hệ rộng lớn, vượt qua
khuôn khổ quốc gia dân tộc. Việc giáo dục của Đảng về rèn luyện của cá nhân mỗi người
về tinh thần quốc tế không thể coi nhẹ. Liên hệ: - Giá trị lý luận
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng đến nay vẫn còn nguyên giá trị và tính thời
sự. Đây là kim chỉ nam cho việc xây dựng và rèn luyện đạo đức cách mạng trong thời kỳ
mới, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và toàn dân tộc, góp phần xây dựng đội ngũ cán
bộ, đảng viên và nhân dân có đạo đức cách mạng, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Giá trị thực tiễn
+ Tinh thần này giúp khơi dậy động lực mạnh mẽ cho các phong trào cách mạng, tạo ra
một lực lượng nhân dân đoàn kết, đồng lòng chống lại các thế lực xâm lược và xây dựng đất nước.
+ Hồ Chí Minh coi cần, kiệm, liêm, chính là những phẩm chất đạo đức quan trọng của
người cách mạng. Điều này không chỉ giúp xây dựng một xã hội công bằng, văn minh mà
còn ngăn chặn tham nhũng, lãng phí và các hành vi sai trái khác.
+ Các bài học về đạo đức, lối sống và tinh thần cách mạng giúp hình thành nhân cách, ý
thức trách nhiệm và lòng yêu nước ở thế hệ trẻ, chuẩn bị cho họ trở thành những công
dân tốt và những người lãnh đạo tương lai của đất nước.
- Sinh viên nhận thức và hành động:
+ Nhận thức đúng về tầm quan trọng của chuẩn mực đaoj đức cách mạng
+ Thực hành lối sống tiết kiệm, tránh lãng phí tài nguyên và thời gian. Điều này không
chỉ có lợi cho bản thân mà còn góp phần bảo vệ môi trường và tài nguyên của đất nước.
+ Trung thực trong học tập và thi cử, không gian lận, thể hiện sự liêm khiết và chính trực.
4 . Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò của con người
Con người là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định thành công của sự nghiệp cách mạng.
- Theo HCM: “ trong bầu trời không gì quý bằng nhân dân, trong thế giới không gì mạnh
bằng lực lượng đoàn kết của nhân dân”. Vì vậy “ vô luận việc gì, đều do người làm ra, và
từ nhỏ đến to, từ gần đến xa, đều thế cả” 6 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Nhân dân là ng sáng tạo ra mọi giá trị vật chất và tinh thần, là yếu tố quyết định sự
thành công của cách mạng, HCM nhấn mạnh: “ Lòng yêu nc và sự đoàn kết của nhân dân
là một lực lượng vô cùng to lớn, không ai thắng nổi”
Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của cách mạng; phải coi trọng,
chăm sóc, phát huy nguồn lực con người.
- Con người là mục tiêu của cách mạng: Khi đất nước còn nô lệ, lầm than thì mục tiêu
trước hết là giải phóng dân tộc, giành độc lập dân tộc. Sau khi chính quyền đã về tay
nhân dân thì mục tiên ăn, mặc, ở, đi lại, học hành, chữa bệnh lại đc ưu tiên hơn. Mọi chủ
trương, đường lối, chính sách của Đảng, Chính phủ đều vì lợi ích chính đáng của con người.
- Con người là động lực của cách mạng: Hồ Chí Minh có niềm tin mãnh liệt vào sức
mạnh vĩ đại và năng lực sáng tạo của quần chúng. Con ng là động lực của CM đc nhìn
nhận trên phạm vi cả nước, toàn thể đồng bảo, song trước hết là ở giai cấp công nhân và
nông dân. Tuy nhiên, không phải mọi người đều trở thành động lực, mà phải là những
con người được giác ngộ và tổ chức. Liên hệ:
- Giá trị lý luận: Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò của con người là một quan điểm
khoa học, sáng tạo, có giá trị lý luận to lớn. Nó vẫn còn nguyên giá trị và đây là kim chỉ
nam cho hoạt động xây dựng Đảng, xây dựng con người mới, phát triển đất nước trong
giai đoạn hiện nay và tương lai. - Giá trị thực tiễn:
+ Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò con người là quan điểm đúng đắn nó có giá trị
thực tiễn to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
+ Giúp định hướng mục tiêu, động lực cho sự phát triển của đất nước.
+ Góp phần xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu của thời đại.
- Sinh viên nhận thức và hành động + Nh
ận thức: Học tập, kế thừa và vận dụng tư tưởng HCM về về vai trò con người
+ Sinh viên cần tham gia các buổi sinh hoạt chính trị do Đoàn, Hội tổ chức để nâng
cao nhận thức về vai trò con người trong xã hội.
+ Sinh viên có thể tham gia các hoạt động tình nguyện như hiến máu, giúp đỡ người
nghèo, khuyết tật, trẻ em mồ côi,...
+ Sinh viên cần học tập và noi theo tấm gương đạo đức, lối sống của Bác Hồ để trở
thành những người có ích cho xã hội.
5. Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò của đại đoàn kết toàn dân tộc
Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định thành công
của cách mạng
- Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược. 7 lOMoARcPSD|6118 262 1
+ Đại đoàn kết dân tộc không phải là một thủ đoạn chính trị nhất thời mang tính sách
lược mà là chính sách dân tộc, là vấn đề chiến lược của cách mạng. Đó là chiến lược tập
hợp mọi lực lượng có thể tập hợp được, nhằm hình thành sức mạnh to lớn của toàn dân
tộc trong cuộc đấu tranh với kẻ thù dân tộc, giai cấp.
+ Đại đoàn kết dân tộc không chỉ đơn giản là phương pháp tập hợp lực lượng cách
mạng mà cao hơn, nó là bộ phận hữu cơ, là tư tưởng cơ bản, nhất quán, xuyên suốt trong
tiến trình cách mạng Việt Nam.
- Đại đoàn kết dân tộc quyết định thành công của cách mạng.
+ Theo Hồ Chí Minh, cách mạng muốn thành công phải có lực lượng, lực lượng đó
phải đủ mạnh để chiến thắng kẻ thù và xây dựng thành công xã hội mới. Muốn có lực
lượng phải thực hành đoàn kết, vì “đoàn kết là lực lượng”, đoàn kết tạo ra sức mạnh, là
then chốt của sự thành công.
+ Đoàn kết với thắng lợi có mối quan hệ sâu sắc với nhau, Tính chất, quy mô, mức
độ của thành công phụ thuộc vào tính chất, quy mô của sự đoàn kết. Người đã khái quát
chân lý: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công.” ,
“ Đoàn kết là điểm mẹ, điểm này tốt thì đẻ ra con cháu đều tốt”. + Th
ực tiễn cách mạng Việt Nam gần thế kỷ qua đã chứng minh, nhờ địa đoàn kết dân
tộc mà nhân dân ta đã giành được thắng lợi to lớn, vẻ vang.
Đại đoàn kết toàn dân tộc là một mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng Việt Nam.
- Đại đoàn kết toàn dân tộc là mục tiêu hàng đầu của cách mạng Việt Nam
+ Sự nghiệp cách mạng có nhiều mục tiêu đặt ra, trong đó, đại đoàn kết dân tộc là
một mục tiêu hàng đầu vì có thực hiện được đại đoàn kết dân tộc thì mới có thể thực hiện
được các mục tiêu khác.
+ Hồ Chí Minh coi đây không chỉ là khẩu hiệu chiến lược, mục tiêu hàng đầu mà còn
là mục tiêu lâu dài của cách mạng, xem như tôn chỉ hoạt động của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Đại đoàn kết toàn dân tộc là nhiệm vụ hàng đầu của cách mạng.
+ Đại đoàn kết dân tộc không phải là một chủ trương xuất phát từ sự cần thiết, từ ý
muốn chủ quan của lực lượng lãnh đạo cách mạng mà xuất phát từ nhu cầu khách quan
của bản thân quần chúng nhân dân trong cuộc đấu tranh để tự giải phóng, là sự nghiệp
của quần chúng, do quần chúng, vì quần chúng.
+ Đảng là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt Nam nên tất yếu đại đoàn kết toàn dân
tộc phải được xác định là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, nhiệm vụ này phải được quán
triệt trong tất cả mọi lĩnh vực, từ chủ trương, chính sách, tới hoạt động thực tiễn của Đảng.
+ Nhiệm vụ hàng đầu của Đảng là thức tỉnh, tập hợp, hướng dẫn, chuyển những đòi
hỏi khách quan, tự phát của quần chúng thành những đòi hỏi tự giác, có tổ chức, thành
sức mạnh vô địch trong cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, tự do cho nhân dân, hạnh phúc cho con người. Liên hệ: - Giá trị lý luận 8 lOMoARcPSD|6118 262 1
Quan điểm Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc là di sản tư tưởng quý báu của Đảng và
dân tộc ta và nó vẫn còn nguyên giá trị. Đây là kim chỉ nam cho công tác xây dựng và
củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn hiện nay, góp phần thực hiện
thắng lợi mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh". - Giá trị thực tiễn
+ Trong giai đoạn xây dựng và phát triển đất nước, đại đoàn kết dân tộc tiếp tục là nền
tảng quan trọng để huy động mọi nguồn lực, tạo nên sức mạnh tổng hợp để phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
+ Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự biến động của tình hình thế giới, đoàn kết dân tộc
giúp Việt Nam vượt qua những thách thức về kinh tế, môi trường và an ninh. Tinh thần
đoàn kết sẽ là sức mạnh để đối phó với thiên tai, dịch bệnh và các vấn đề toàn cầu khác.
+ Hồ Chí Minh không chỉ dừng lại ở đại đoàn kết dân tộc mà còn mở rộng đến đoàn kết
quốc tế, coi trọng tình hữu nghị và hợp tác với các dân tộc trên thế giới. Đây là một nền
tảng quan trọng để Việt Nam hội nhập quốc tế và phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa.
- Sinh viên nhận thức và hành động
+ Nhận thức rằng đây là một quan điểm hoàn toàn đúng và đại đoàn kết dân tộc không
chỉ là sự gắn kết giữa các tầng lớp nhân dân mà còn bao gồm sự đoàn kết giữa các dân
tộc, tôn giáo, và các cộng đồng khác nhau trong xã hội.
+ Sinh viên là thế hệ trẻ, là tương lai của đất nước, nên họ cần hiểu rõ trách nhiệm của
mình trong việc thúc đẩy và duy trì sự đoàn kết trong cộng đồng và xã hội.
+ Tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, các chương trình phát triển cộng đồng
nhằm góp phần xây dựng một xã hội đoàn kết và bền vững: Xuân sẻ chia, chiến dịch mùa hè xanh, …
+ Tham gia các câu lạc bộ, hội nhóm để tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ
thuật, thể thao giữa sinh viên từ các vùng miền khác nhau, từ đó tạo sự hiểu biết và gắn kết.
6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước của dân, do dân, vì dân
Nhà nước của dân
- HCM khẳn định Nhà nước của dân là nhà nước mà tất cả quyền lực đều thuộc về nhân dân
- Nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình bằng cách bầu ra Nhà nước và chính quyền các cấp.
- Nhân dân có quyền kiểm soát, phê bình nhà nước, có quyền bãi miễn đại biểu
quốc hội và hội đồng nhân dân nếu họ tỏ ra không xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân
dân và có quyền giải tán những thiết chế quyền lực mà nhân dân đã lập nên.
- Nhân dân được hưởng mọi quyền tự do dân chủ, có quyền làm bất cứ việc gì
không cấm và có nghĩa vụ tuân theo pháp luật.
- Hồ Chí Minh quan niệm Nhà nước của dân là nhà nước do dân là chủ và dân làm chủ . 9 lOMoARcPSD|6118 262 1
+ Dân là chủ nghĩa là xác định vị thế (chính trị, xã hội) của dân. Hồ Chí Minh diễn
đạt rất ngắn gọn, rõ, đi thẳng vào bản chất của khái niệm trong cấu tạo quyền lực của xã
hội “Nước ta là nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân, vì dân là chủ”,vv..
+ Dân làm chủ là xác định quyền, nghĩa vụ của dân: “Nước ta là nước dân chủ,
nghĩa là nước nhà do nhân dân làm chủ”,vv.
Nhà nước do dân
- Nhà nước do dân lập nên, dân ủng hộ, dân làm chủ. HCM khẳng định; việc nước là
việc chung, mỗi người đều phải có trách nhiệm “ ghé vai gánh vác một phần” - Nhân
dân phải tham gia vào công việc của Nhà nước. Mọi công việc xây dựng đất
nước là trách nhiệm của dân.
Nhà nước vì dân
- Nhà nước vì dân là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân, không
có đặc quyền đặc lợi, thực sự trong sạch, cần kiệm liêm chính
- Mục đích hoạt động của Nhà nước: Cải thiện và nâng cao đời sống của nhân dân.
- Nhà nước phải biết kết hợp được các loại lợi ích của dân, bảo đảm sự thống nhất, hài hoà, công bằng.
- Đội ngũ cán bộ công chức Nhà nước phải hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, phải yêu dân kính dân. Liên hệ:
- Giá trị lý luận: Tư tưởng HCM về Nhà nước của dân, do dân, vì dân là kim chỉ nam cho
việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Vận
dụng tư tưởng này vào thực tiễn sẽ góp phần củng cố, phát huy sức mạnh của Nhà nước,
nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, phục vụ lợi ích của nhân dân. - Giá trị thực tiễn
+ Trong giai đoạn hiện nay, cần tiếp tục vận dụng sáng tạo TTHCM về Nhà nước
của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở VN để xây dựng Nhà nước vững mạnh,
hoạt động có hiệu quả
+ Giúp cho việc xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở
Việt Nam đi đúng hướng, phù hợp với lợi ích của nhân dân.
+ Nhà nước thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội, tạo điều kiện cho
nhân dân nâng cao đời sống vật chất, tinh thần.
- Rút ra bài học liên hệ với sinh viên:
+ Nhận thức: Nhận thức, học tập, kế thừa TTHCM về nhà nước của dân, do dân, vì dân
+ Hành động: Các hoạt động cụ thể của bản thân để góp phần xây dựng nhà nước
trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả ở VN hiện nay
7. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc
Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của các dân tộc. 10 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Độc lập dân tộc là khát vọng lớn nhất của các dân tộc thuộc địa. Độc lập dân tộc là
khát vọng mang tính phổ biến của các dân tộc bị mất nước, chịu sự đè nén, thống trị của ngoại bang.
- Cách tiếp cận độc lập dân tộc của HCM xuất phát từ quyền con người
+ Quyền con người là một giá trị được thừa nhận và đề cao trong các bản Tuyên
ngôn độc lập của Mỹ và Pháp.
+ HCM đã tiếp nhận những nhân tố có giá trị trong hai bản Tuyên ngôn bất hủ đó
và nâng lên thành quyền dân tộc: “ Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra
bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự
do”. Với cách tiếp cận này HCM đã đặt nền tảng cho một pháp lý quốc tế mới về
quyền dân tộc và sự bình đẳng giữa các quốc gia dân tộc.
- Ý chí quyết tâm đấu tranh giành và bảo vệ độc lập tự do được thể hiện xuyên suốt
trong tư tưởng của Người.
+ Năm 1919 vận dụng nguyên tắc dân tộc tự quyết Nguyễn Ái Quốc thay mặt
những người Việt Nam yêu nước gửi tới Hội nghị Vécxây Bản Yêu sách tám điểm đòi
các quyền tự do dân chủ cho nhân dân An Nam.
+ Trong cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng, HCM xác định mục tiêu: “Đánh
đổ đế quốc Pháp và bọn phong kiến”, “Làm cho nước Nam hoàn toàn độc lập”.
+ CM tháng Tám thành công, Người khẳng định: “Nước Việt Nam có quyền hưởng
tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt
Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự
do và độc lập ấy”.
+ Kháng chiến toàn quốc bùng nổ, trong lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến: Không “
có gì quý hơn Độc lập tự do”.
+ Tư tưởng HCM, độc lập tự do là mệnh đề hành động gắn với cuộc đấu tranh vì
sự nghiệp giải phóng giải phóng dân tộc, giai cấp, con người.
Độc lập dân tộc phải gắn với tự do, ấm no, hạnh phúc của nhân dân
- Theo HCM độc lập dân tộc phải gắn liền với hòa bình, nhân dân được hưởng tự do,
ấm no, hạnh phúc. Tự do, ấm no, hạnh phúc là thước đo giá trị của độc lập dân tộc.
Người từng nói: “Nước được độc lập, dân không được hưởng ấm no, hạnh phúc thì
độc lập chẳng có nghĩa gì”. Dân chỉ biết rõ giá trị của tự do khi được ăn no, mặc đủ”.
Độc lập dân tộc phải là một nền độc lập thực sự, hoàn toàn và triệt để
- Theo Người phải đấu tranh giành cho được nền độc lập thật sự.
- Nền độc lập thật sự, tức là dân tộc phải được độc lập về tất cả các mặt chính trị, kinh
tế, toàn vẹn lãnh thổ. Độc lập phải gắn liền với quyền tự quyết dân tộc. Mọi vấn đề thuộc
chủ quyền quốc gia phải do nhân dân của dân tộc đó tự quyết định, không có sự can thiệp của nước ngoài.
Độc lập dân tộc phải gắn liền với thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ 11 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Nền độc lập thực sự, hoàn toàn phải được thể hiện triệt để theo nguyên tắc thống
nhất, toàn vẹn lãnh thổ của tổ quốc là một nguyên tắc không thể nhân nhượng. “Nước
Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một”. Liên hệ:
- Giá trị lý luận: Tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động
của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng của Người khẳng định những căn cứ pháp lý về
quyền con người, quyền dân tộc, có ý nghĩa thời đại sâu sắc và mang tính nhân văn cao
cả.Tư tưởng Hồ Chí Minh không những có ý nghĩa thúc đẩy sự phát triển của cách mạng
Việt Nam mà còn góp phần tích cực trong các bước tiến của nhân loại vì hòa bình, độc
lập dân tộc, dân chủ, hữu nghị, hợp tác cùng phát triển., và đến nay vẫn còn nguyên giá trị. - Giá trị thực tiễn:
+ Hiện nay, cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam vẫn đang
tiếp diễn. Đảng ta khẳng định: "Trong giai đoạn đổi mới, phải giữ vững mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội”
+ Đường lối độc lập dân tộc gắn liền với CNXH là một trong những nguyên nhân của
mọi thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc và mãi là ánh sáng soi
đường cho sự nghiệp đổi mới, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tích cực, chủ
động hội nhập quốc tế sâu rộng trong thế kỷ XXI của Đảng và nhân dân Việt Nam.
+ Độc lập dân tộc tiến lên chủ nghĩa xã hội là nhu cầu sống còn, là sự lựa chọn duy nhất đúng của Việt Nam.
- Sinh viên nhận thức và hành động:
+ Sinh viên cần hiểu rõ ý nghĩa của độc lập dân tộc và lòng yêu nước. Họ nên tự hào về
lịch sử dân tộc, tôn vinh các anh hùng và liệt sĩ đã hy sinh vì độc lập, tự do của đất nước.
+ Tham gia các hoạt động kỷ niệm ngày lễ lớn của dân tộc, tìm hiểu và phổ biến kiến
thức về lịch sử, văn hóa dân tộc cho cộng đồng xung quanh.
+ Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc luôn đi đôi với sự phát triển bền vững. Sinh
viên cần có ý thức đóng góp vào các hoạt động xã hội, bảo vệ môi trường, phát triển kinh
tế và xây dựng cộng đồng.
8. Quan điểm Hồ Chí Minh về động lực của chủ nghĩa xã hội
- Động lực gồm động lực vật chất và động lực tinh thần, nội sinh và ngoại sinh
- Trong hệ thống động lực người khẳng định quan trọng và quyết định nhất là con người
là nhân dân lao động nòng cốt là liên minh công nông trí thức
- Muốn phát huy được sức mạnh con người phải có sự kết hợp giữa cá nhân với sức mạnh cộng đồng
- Để phát huy sức mạnh của con người với tư cách là cá nhân người lao động phải quan
tâm đến lợi ích vật chất và lợi ích tinh thần nhằm tạo ra sức mạnh thúc đẩy hoạt động của con người 12 lOMoARcPSD|6118 262 1
- Người nhấn mạnh đến vai trò lãnh đạm của Đảng cơ chế chính sách của nhà nước cùng
với vai trò của các tổ chức thành viên khác trong hệ thống chính trị
- Coi trọng động lực kinh tế phát triển kinh tế làm cho mọi người mọi nhà trở nên giàu có ích quốc, lợi dân
- Người quan tâm đến văn hóa khoa học giáo dục qua đó là động lực tinh thần không thể
thiếu của chủ nghĩa xã hội
- Ngoài những động lực bên trong phải kết hợp với sức mạnh thời đại tăng cường đoàn kết quốc tế
- Người còn lưu ý các yếu tố các lực cản kìm hãm quá trình xây dựng Chủ nghĩa xã hội
đó là chủ nghĩa cá nhân, tham ô ,lãng phí, quan liêu ... Liên hệ: - Giá trị lý luận
Quan điểm Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc là di sản tư tưởng quý báu
của Đảng và dân tộc ta và nó vẫn còn nguyên giá trị. Đây là kim chỉ nam cho
công tác xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc trong giai đoạn hiện nay. - Giá trị thực tiễn
+ thực tiễn đã chứng minh quan điểm của hcm về động lực của chủ nghĩa xã hội là đúng đắn
+ Giúp xác định mục tiêu, động lực, phương pháp cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
+ Tạo động lực cho mọi người dân cùng chung tay góp sức xây dựng đất nước.
+ Nâng cao nhận thức, đạo đức, lối sống cho con người, góp phần xây dựng
xã hội văn minh, tiến bộ.
- Sinh viên nhận thức và hành động
+ Sinh viên cần hiểu rõ và thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội,
nhận thức sâu sắc về lý tưởng xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
+ Tích cực học tập, nghiên cứu, trau dồi kiến thức và kỹ năng chuyên môn để
chuẩn bị cho tương lai. Hồ Chí Minh luôn coi tri thức là sức mạnh, là chìa khóa để xây
dựng và phát triển đất nước
+ Tham gia các cuộc thi, dự án sáng tạo, nghiên cứu khoa học để phát huy năng
lực cá nhân và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. + Tham
gia vào các hoạt động văn hóa, thể thao, nghệ thuật để phát triển toàn diện
bản thân và tạo dựng một cuộc sống phong phú, ý nghĩa.
9. Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam
ĐCSVN ra đời và lãnh đạo CM là yếu tố tất yếu của lịch sử - Cơ sở lý luận:
+ Quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin: Giai cấp công nhân muốn hoàn thành sứ
mệnh lịch sử của mình thì phải thành lập chính đảng độc lập của mình. 13 lOMoARcPSD|6118 262 1
+ Quan điểm của HCM: tiếp thu lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, Người khẳng định
cách mệnh muốn thành công trước hết phải có Đảng cách mệnh.
- Cơ sở thực tiễn: HCM dựa trên cơ sở tổng kết kinh nghiệm đấu tranh cách mạng trong nước và quốc tế
- Vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, HCM khẳng định ĐCS VN ra đời
là sự kết hợp giữa 3 nhân tố: chủ nghĩa Mác- Lênin, phong trào công nhân và phong trào
yêu nước; Đảng mang bản chất của giai cấp công nhân đồng thời là Đảng của nhân dân.
- Quan điểm trên thể hiện sự gắn bó chặt chẽ 2 mặt ở HCM. Một mặt luôn nắm vững lý
luận chủ nghĩa Mác-Lênin, mặt khác luôn xuất phát từ thực tiễn cách mạng VN để vận
dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, bổ sung và phát triển 1 cách đúng đắn.
Nội dung vai trò lãnh đạo của Đảng
- Theo HCM, sức mạnh to lớn của nhân dân chỉ phát huy được khi được tập hợp, đoàn
kết và được lãnh đạo bởi Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Đảng có vai trò chủ yếu sau: lựa chọn con đường cách mạng đúng đắn cho dân tộc; xác
định đường lối chiến lược, sách lược cách mạng đúng đắn; xác định phương pháp cách
mạng đúng đắn; tổ chức, đoàn kết, tập hợp các lực lượng cách mạng trong nước; đoàn kết
các lực lượng cách mạng quốc tế, vai trò tiên phong gương mẫu các cán bộ, đảng viên.
- Trong suốt quá trình lịch sử, ĐCSVN luôn được nhân dân tín nhiệm và tỏ rõ vai trò là 1
tổ chức chính trị tiên phong trong cuộc đấu tranh vì độc lập, tự do, dân chủ của đất nước,
góp phần vào tiến bộ chung của nhân loại.
=> Vai trò lãnh đạo là vai trò quan trọng nhất. Đảng đã được toàn dân tộc trao cho sứ
mệnh lãnh đạo đất nước trong sự nghiệp giải phóng dân tộc và đi lên CNXH. Liên hệ: - Giá trị lý luận
Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của Đảng Cộng sản Việt Nam có giá trị lý luận to
lớn, là kim chỉ nam cho hoạt động và sự phát triển của Đảng. Những tư tưởng này không
chỉ giúp Đảng luôn giữ vững vai trò lãnh đạo trong mọi thời kỳ cách mạng, mà còn đảm
bảo rằng Đảng luôn gắn bó mật thiết với nhân dân, hành động vì lợi ích của nhân dân và đất nước. - Giá trị thực tiễn + Dư
ới sự lãnh đạo của Đảng, Việt Nam đã giành được độc lập, thống nhất đất nước, tiến
lên xây dựng và phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa. + M
ục tiêu của Đảng là xây dựng một nước Việt Nam độc lập, dân chủ, xã hội chủ nghĩa, giàu mạnh, văn minh.
+ Đảng là hạt nhân lãnh đạo của Nhà nước và xã hội, là đại biểu trung thành cho lợi ích
của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc.
- Sinh viên nhận thức và hành động
+ Sinh viên cần nhận thức rõ vai trò lãnh đạo của Đảng trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 14 lOMoARcPSD|6118 262 1
+ Sinh viên cần học tập tốt để rèn luyện tri thức, kỹ năng, góp phần xây dựng đất nước.
+ Sinh viên cần tham gia các hoạt động xã hội, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó
khăn, thể hiện tinh thần tương thân tương ái.
+ Sinh viên cần tích cực tìm hiểu về lịch sử, truyền thống của Đảng, về đường lối, chủ trương của Đảng.
+ Sinh viên cần tham gia vào các hoạt động do Đảng tổ chức, như: sinh hoạt chi đoàn,
học tập chính trị, tham gia các hoạt động tình nguyện. 15