Đề cương môn Tư tưởng Hồ Chí Minh - Trường Đại học lao động -  xã hội

MỘT SỐ GỢI Ý ÔN THI CUỐI KỲ MÔN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH I. CÂU HỎI NGẮN
1 . Nội dung về mặt chính trị trong chủ nghĩa xã hội? - Chế độ dân chủ
- Nhà nước của dân, do dân, vì dân
2 . Nội dung về mặt chính trị trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
- Giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam
3 . Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội theo mô hình của Liên Xô, đúng hay sai, vì sao? Sai.
- Hồ Chí Minh có chủ trương học hỏi kinh nghiệm các nước nhưng không được áp dụng máy móc.
- Vì Việt Nam và Liên Xô khác nhau về điều kiện kinh tế, hoàn cảnh lịch sử, văn hóa.
4 . Kẻ thù nguy hiểm số một của chủ nghĩa xã hội là gì? Chủ nghĩa cá nhân
5 . Thực chất thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội?
- Đó là quá trình cải biến nền sản xuất nhỏ, lạc hậu thành nền sản xuất lớn hiện đại.
- Đó cũng là quá trình đấu tranh trên các lĩch vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội.
- Nhằm xây dựng thành công Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
6 . Đặc điểm nào là to nhất trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
(phần 4, chương 3 trong giáo trình) lOMoARcPSD|6118 262 1
- Tiến thẳng, không phải qua các giai đoạn phát triển, quanh co
7 . Tại sao thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam lại lâu dài, khó khăn?
Nói thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam lại lâu dài, khó khăn là vì:
- Đây thực sự là một cuộc cách mạng giữa cái mới và cái cũ toàn diện trên mọi lĩnh vực
- Nhân dân chưa có kinh nghiệm xây dựng một xã hội mới
- Luôn bị các thế lực thù địch tấn công, bao vây, cô lập
8 . Nhiệm vụ của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội?
- Xây dựng nền tảng, cơ sở kinh tế - kỹ thuật, văn hóa - xã hội cho chủ nghĩa xã hội
- Cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới
9 . Điều kiện, nhân tố nào là quyết định đến thành công thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam?
ü Giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng.
ü Nâng cao vai trò quản lý của Nhà nước.
ü Phát huy tính tích cực chủ động của các tổ chức chính trị xã hội của quần chúng.
ü Xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức và tài, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách
mạng Xã hội chủ nghĩa.
1 0. Tại sao Hồ Chí Minh lại xem nông nghiệp là mặt trận hàng đầu? lOMoARcPSD|6118 262 1
- Điều kiện tự nhiên thuận lợi
- Người dân có kinh nghiệm làm lúa nước, không phải mất chi phí đào tạo nguồn nhân lực - Giải quyết nạn đói
- Tạo công ăn việc làm, cung cấp nguyên vật liệu cho công nghiệp
- Đầu tư cho nông nghiệp thì ít vốn nhưng thu hồi kết quả lại nhanh
1 1. Hồ Chí Minh chủ trương xóa bỏ các thành phần kinh tế phi xã hội chủ nghĩa. Đúng hay Sai, vì sao? Sai.
- Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng kinh tế nhiều thành phần đặc biệt ưu tiên cho
phát triển kinh tế nhà nước, tuy nhiên cũng tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân được phát triển.
1 2. Các bước đi của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
- Bước 1: Ưu tiên phát triển nông nghiệp, coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu.
- Bước 2: Phát triển tiểu thủ công nghiệp, công nghiệp nhẹ
- Bước 3: Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng
1 3. Biện pháp nào là biện pháp quan trọng nhất trong xây dựng thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
Đem tài dân, sức dân làm lợi cho dân
1 4. Tại sao phải xây dựng, chỉnh đốn Đảng?
- Để phục vụ cho mỗi giai đoạn cách mạng có những nhiệm vụ, mục tiêu khác nhau.
- Đảng viên có nhiều mối quan hệ xã hội, có thể bị thái hóa biến chất. lOMoARcPSD|6118 262 1
- Quyền lực chính trị có tính 2 mặt.
1 5. Nguyên tắc nào là quan trọng nhất trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng? (chương
4 , phần 1 trong giáo trình)
Nguyên tắc tập trung dân chủ
1 6. Tại sao nhà nước dân chủ lại là nhà nước mang bản chất giai cấp công nhân?
(phần 2, chương 4 trong giáo trình)
- Thứ nhất, do Đảng Cộng sản lãnh đạo nhà nước.
- Thứ hai, biểu hiện ở định hướng mục tiêu Xã hội chủ nghĩa của nhà nước.
- Thứ ba, thể hiện nguyên tắc tập trung, dân chủ.
- Thứ tư, lực lượng của nhà nước đó là liên minh công – nông – tầng lớp tri
thức, do giai cấp công nhân lãnh đạo.
1 7. Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo nhà nước bằng những phương thức nào?
ü Đảng lãnh đạo bằng đường lối, chủ trương để Nhà nước ban hành pháp luật, Hiến pháp
ü Đảng lãnh đạo bằng các hoạt động của các tổ chức, cá nhân đảng viên trong bộ máy nhà nước
ü Đảng lãnh đạo nhà nước bằng công tác kiểm tra 18.
Nhân dân có những quyền lực chính trị nào trong nhà nước dân chủ?
ü Quyền bầu cử và ứng cử vào cơ quan nhà nước
ü Có quyền kiểm soát các đại biểu do mình bầu ra
ü Có quyền bãi miễn đại biểu nếu những đại biểu ấy tỏ ra không xứng đáng vớ
i sự tín nhiệm của nhân dân lOMoARcPSD|6118 262 1
1 9. Luận điểm nào là sáng tạo nhất của Hồ Chí Minh về dân chủ? - Dân chủ + Là chủ + Làm chủ
2 0. Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa theo mô hình Ta
m quyền phân lập của Phương Tây. Đúng hay sai, vì sao? - Sai.
+ HCM không chủ trương xây dựng nhà nước tam quyền phân lập của
phương Tây vì ở VN mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân
+ Tuy nhiên, cần có sự phân công hỗn hợp giữa các cơ quan này 21.
Mối quan hệ giữa đạo đức và pháp luật trong xây dựng nhà nước dân chủ?
Pháp luật là “đạo đức tối thiểu”, đạo đức là “pháp luật tối đa”. 22.
Nguồn gốc sinh ra tham ô và lãng phí?
Quan liêu chính là nguồn gốc sâu xa, nguyên nhân trực tiếp, là điều kiện của tham ô, lãng phí.
2 3. Phân tích câu nói “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết… Thành công”
2 4. Lực lượng của khối đại đoàn kết toàn dân? (chương 5)
ü Toàn thể dân tộc, đồng bào “mọi con dân Việt Nam”, “Con rồng cháu tiên”
ü Là cá nhân mỗi con người lOMoARcPSD|6118 262 1
=) Tất cả đều là chủ thể của khối đại đoàn kết, phải tập hợp được tất cả mọi người
vào một khối thống nhất
2 5. Nguyên tắc nào xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân là quan trọng nhất?
2 6. Hình thức của khối đại đoàn kết dân tộc là gì?
Hình thức của khối đại đoàn kết: Thông qua các mặt trận dân tộc thống nhất
ü Mặt trận phản đế đồng minh (1930)
ü Mặt trận dân chủ (1936) (PHONG TRÀO ĐẤU TRANH DÂN CHỦ
ü Mặt trận nhân dân phản đế (1939)
ü Mặt trận Việt Minh (1941) Hồ Chí Minh VỀ NƯỚC 1941
ü Mặt trận Liên Việt (1946)
ü Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam (1960): KCCM
Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam (1976) HIỆN NAY
2 7. Chức năng của văn hóa?
2 8. Tính chất của văn hóa?
2 9. Phẩm chất đạo đức nào là quan trọng, nổi bật nhất? Tại sao?
3 0. Nội dung của phạm trù “Cần” trong tư tưởng Hồ Chí Minh?
lao động cần cù, siêng năng; lao động có kế hoạch, có kỹ thuật, có năng suất
cao; lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, tự giác, sáng tạo.
3 1. Nội dung của phạm trù “Yêu thương con người” trong tư tưởng Hồ Chí Minh?
(1) Yêu thương con người: dành cho người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột lOMoARcPSD|6118 262 1
(2) Yêu thương con người: yêu gia đình, anh em, bạn bè, đồng bào cả nước, nhân loại
(3) Tha lỗi cho những người mắc sai lầm, biết sửa chữa
(4) Yêu thương nhưng biết phê bình, tự phê bình lẫn nhau
3 2. Nguyên tắc nào là nguyên tắc quan trọng nhất trong xây dựng và rèn luyện đạo đức mới?
3 3. Phân tích câu nói “Giống như ngọc càng mài càng sáng. Vàng càng luyện càng trong”?
3 4. Luận điểm nào là sáng tạo nhất của Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc?
3 5. Yếu tố nào là động lực quan trọng nhất trong xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? II. TỰ LUẬN
1 . Phân tích tính tất yếu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam? (tham khảo phần
3 , chương 3 trong giáo trình)
2 . Phân tích những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam?
- Thứ 1: Là chế độ do nhân dân làm chủ
- Thứ 2: Có nền kinh tế phát triển, gắn với khoa học kỹ thuật, lực lượng sản x
uất phát triển và chế độ công hữu
- Thứ 3: Là chế độ xã hội công bằng, bình đẳng, không còn áp bức, bóc lột
- Thứ 4: Phát triển cao về văn hóa đạo đức
- Thứ 5: Là công trình tập thể của nhân dân lOMoARcPSD|6118 262 1
3 . Phân tích những động lực và trở lực trong xây dựng chủ nghĩa xã hội?
4 . Phân tích bước đi, nguyên tắc, phương pháp xây dựng thời kỳ quá độ lên chủ ng hĩa xã hội?
5 . Phân tích những luận điểm sáng tạo của Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản Việt N am?
6 . Phân tích sự thống nhất giữa tính giai cấp, tính nhân dân và tính dân tộc của nhà nước?
7 . Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước kiểu mới – nhà nước thể hiện quyề
n làm chủ của nhân dân?
8 . Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ?
9 . Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về các biện pháp xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh?
1 0. Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò, vị trí của đoàn kết dân tộc? 11.
Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò, vị trí của đạo đức?
1 2. Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về các phẩm chất đạo đức cơ bản?
1 3. So sánh sự khác biệt trong quan điểm của Hồ Chí Minh và Nho giáo về những
phẩm chất Trung – Hiếu – Cần – Kiệm?
- Trong quan điểm của HCM, phẩm chất về:
+ Trung: Là trung với nước, là trung thành với lợi ích của quốc gia, dân tộc, với sự
nghiệp đấu tranh cách mạng của Đảng, với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa… Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm lOMoARcPSD|6118 262 1
quyền, Đảng đại diện cho lợi ích và quyền lợi của toàn dân tộc, nên Trung với
Nước cũng chính là Trung với Đảng.
+ Hiếu: Về chữ hiếu, theo Hồ Chí Minh, là hiếu với dân. Hiếu với dân không phải
chỉ là hiếu với cha mẹ mình - một thành phần của dân mà là hiếu với nhân dân, với toàn dân tộc.
+ Cần: “Là siêng năng, chăm chỉ, cố gắng dẻo dai”; “Cần thì việc gì, dù khó khăn
đến mấy, cũng làm được”, bởi “Cần chẳng những có nghĩa hẹp như: Tay siêng làm
thì hàm siêng nhai” mà còn có nghĩa rộng là “Mọi người đều phải Cần, cả nước
đều phải Cần”. Hiểu đúng về Cần nghĩa là luôn chăm chỉ, cố gắng không phải một
sớm một chiều mà thường xuyên và liên tục. Hiểu sâu sa hơn thì Cần cũng có
nghĩa là làm để nuôi dưỡng tinh thần và lực lượng của mình, để làm việc lâu dài,
để đạt được mục đích đề ra.
+ Kiệm: “Là tiết kiệm, không xa xỉ, không hoang phí, không bừa bãi” và không phải là bủn xỉn.
- Trong quan điểm của Nho giáo, phẩm chất về:
+ Trung: "Trung" là khái niệm chính trị - đạo đức, xuất hiện trong các tác
phẩm kinh điển của Nho giáo và thường được dùng để chỉ hành động hết
lòng với vua, mà theo đó, khái niệm "trung quân" (trung với vua) xuất hiện.
Khi quyền lợi của ông vua ấy thống nhất với quyền lợi của dân tộc thì
"trung" đó cũng đồng thời là trung với nước. lOMoARcPSD|6118 262 1
+ Hiếu: "Hiếu" trong quan niệm của Nho giáo có nội dung khá phong phú.
Trước hết, đó là con cái phải phụng dưỡng bố mẹ khi già và tế tự họ khi mất.
+ Cần: Cần có nghĩa là cần cù, nỗ lực và sự chăm chỉ trong công việc. Nho
giáo cho rằng, để thành công trong cuộc sống, người ta cần phải cần cù làm
việc và không ngừng nỗ lực để đạt được mục tiêu của mình.
+ Kiệm: Kiệm có nghĩa là tiết kiệm, hạn chế sự lãng phí và sự khéo léo
trong việc sử dụng tài nguyên. Trong triết lý Nho giáo, kiệm được coi là một
phẩm chất rất quan trọng để đạt được sự cân bằng trong xã hội. Người ta nên
tiết kiệm và không lãng phí tài nguyên đồng thời phải khéo léo trong việc sử
dụng tài sản tránh lãng phí và luôn tôn trọng giá trị của mọi vật.