Đề cương môn tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Y Dược , Đại học Quốc gia Hà Nội
Giáo dục và định hướng thực hành đạo đức cách mạng, củng cố niềm tin khoa học gắn với trau dồi tình cảm cách mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước (3 điểm) _ trang 29.Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_ trang 38.Tinh hoa văn hóa phương Tây trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_trang 43.Chủ nghĩa Mác – Lênin trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_trang 44. Tài liệu giúp bạn tham khảo,ôn tập và đạt kết quả cao.Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Tư Tưởng Hồ Chí Minh ( DHYD )
Trường: Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội
Thông tin:
Tác giả:
Thông tin :
Môn:
Trường:
Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội
Tác giả:
Tài liệu liên quan:
Preview text:
lO M oARcPSD| 48197999
1. Giáo dục và định hướng thực hành đạo đức cách mạng, củng cố niềm tin
khoa học gắn với trau dồi tình cảm cách mạng, bồi dưỡng lòng yêu nước (3 điểm) _ trang 29 -
Người học hiểu biết sâu sắc về cuộc đời, sự nghiệp HCM: Em đã biết nhiều
hơn về cuộc đời cơ cực ( bố, mẹ mất sớm, tự nuôi em trai nhỏ tuổi) của chủ
tịch HCM nhưng Bác đã vượt qua những khó khăn ( vừa học vừa làm nơi đất
khách) để tìm được con đường cứu nước đúng đắn. -
Học tập tư tưởng và gương sáng của Người: Bản thân em học được rất nhiều
ở Bác. Đó là tinh thần cần cù và tiết kiệm. Em hiểu rằng trên đời này không có
việc gì thành công mà không cần khổ luyện. Chính sự chăm chỉ, cần cù làm
việc giúp em tìm ra được phương pháp học hiệu quả và phù hợp với em. Em
cũng tiết kiệm hơn, khi cần chi tiêu cái gì em suy nghĩ thật kỹ mới quyết định,
cái gì cần thiết cho việc học em sẽ đầu tư còn những cái có cũng được, không
có cũng được em sẽ tiết chế. -
Góp phần thực hành đạo đức CM, chống CN cá nhân, sống có ích cho xã hội,
yêu và làm điều tốt, ghét và tránh cái ác: Em đã thấm nhuần tư tưởng CM của
Bác, trong đó sự giúp đỡ, tương trợ lẫn nhau trong 1 xã hội, đất nước cần được
đặt lên hàng đầu. Một công dân nên có tình yêu thương, đoàn kết với mọi người
trong đất nước, sống cống hiến cho xã hội và dám đứng lên bảo vệ lẽ phải. -
Nâng cao lòng tự hào về đất nước, chế độ XHCN: Em vô cùng tự hào về đất
nước ta, một đất nước dù bé nhỏ trên bản đồ thế giới nhưng là người khổng lồ
về ý chí quyết tâm chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược hùng mạnh và nghị lực
vượt qua tất cả mọi khó khăn để thực hiện được khát khao đi lên chủ nghĩa xã
hội. Em cảm thấy may mắn khi được là một công dân của nước Việt Nam, sinh
ra trong thời bình và đang được hưởng nền chính trị ổn định.
Nhờ đó em mới có thể nuôi dưỡng và thực hiện được ước mơ của mình. -
Nâng cao bản lĩnh chính trị, kiên định ý thức và trách nhiệm công dân: Em
biết được rằng 1 người công dân tốt nên có trách nhiệm sống và làm việc theo
pháp luật, cố gắng phấn đấu và cống hiến giúp xã hội ngày 1 tốt đẹp và phát
triển. Em cũng kiên quyết đấu tranh với những luận điểm sai trái, xuyên tạc
của các thế lực thù địch, các phần tử cơ hội. -
Thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện bản thân mình theo tư tưởng, đạo đức phong
cách Hồ Chí Minh: Em luôn cô gắng tu dưỡng đạo đức, phẩm chất đáng quí
của Bác ( tính giản dị, cần cù, dám nghĩ dám làm,...). Ngoài ra, em còn cố gắng
học tập để trở thành 1 dược sĩ và chăm chỉ tập thể thao để nâng cao sức khỏe. lO M oARcPSD| 48197999 -
Ra sức học tập, phấn đấu đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của đất nước:
Em luôn cố gắng học tập chăm chỉ và tu dưỡng đạo đức để góp công sức giúp
nền CNXH ở Việt Nam ngày 1 vững mạnh. Em luôn theo dõi và ủng hộ các
đường lối cách mạng nhằm đổi mới đất nước, phát triển xã hội của Đảng.
Liên hệ bản thân (trong cả ngành Dược phẩm). -
Người Dược sĩ có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng củacộng
đồng nên học tập tư tưởng tấm gương HCM giúp người dược sĩ hoàn thiện cả
tài và đức, thúc đẩy sự phát triển của xã hội -
Sinh viên cần nắm vững trình độ chuyên môn để đáp ứng nhu cầu chữabệnh
của nhân dân, chiến thắng trong cuộc chiến đấu với virút, vi khuẩn. Nếu nhân
viên y tế mà có trình độ chuyên môn kém sẽ -
Có lòng đam mê, ham học hỏi, nghiên cứu khoa học. Chỗ này mình có thể viết
dạng tâm sự cũng được nè, kiểu như khi nghiên cứu khoa học thì khó khăn ở
chỗ nào nhưng mình vẫn quyết tâm vượt qua -
Kiên trì, cẩn thận,nghiêm túc, chỉn chu khi làm việc. Mình viết thêm là nếu
không như vậy thì sẽ để lại hậu quả gì?. Ví dụ dẫn theo câu nói: sự cẩu thả
trong bất kỳ ngành nghề gì cũng là 1 sự bất lương -
Đam mê, nhiệt huyết với nghề, khao khát tiến bộ và trở thành chuyên gia trong
lĩnh vực của mình. Lý giải vì sao phải trở thành người dược sĩ giỏi. Điều này
cô chia sẻ một chút là dù ở bất kỳ ngành nghề gì cũng cần giỏi trong lĩnh vực
ấy các bạn ạ, đó sẽ là lựa chọn của chúng ta, lựa chọn trở thành chuyên gia sẽ
thôi thúc mỗi người cần nỗ lực hết sức còn nếu chúng ta xác định mình chỉ làm
việc ở mức độ làng nhàng, không giỏi không dốt thì dần dần mình cũng triệt
tiêu năng lực của chính mình. -
Sẵn sàng đối mặt với áp lực và khó khăn để vươn lên vượt qua giới hạncủa
chính mình. Chỗ này các bạn có thể kể ra những áp lực, mệt mỏi, khó khăn khi các bạn học nè -
Thương yêu bệnh nhân, quan tâm đến sức khỏe cộng đồng. Một người khỏe
mạnh là phải khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần. Người bệnh không chỉ
cần được khám, kê đơn đúng bệnh, họ cũng cần được yêu thương, quan tâm,
an ủi. Đặc biệt là trẻ em, người già, người mắc bệnh trọng, họ càng yếu đuối,
dễ tổn thương nên càng cần nhân viên y tế chăm sóc bằng tấm lòng yêu thương của mình. lO M oARcPSD| 48197999 -
Hoàn thiện kỹ năng mềm để giao tiếp tốt với bệnh nhân. Khi giao tiếp với bệnh
nhân chúng ta cần kết nối với họ. Việc nắm bắt được tâm tư nguyện vọng, tình
trạng bệnh của bệnh nhân 1 cách rõ ràng giúp chúng ta chữa bệnh cho bệnh
nhân hiệu quả hơn, đồng thời giúp họ suy nghĩ tích cực hơn, tăng hiệu quả điều trị.
2. Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam trong hình thành tư tưởng
Hồ Chí Minh (1 điểm)_ trang 38 -
Chủ nghĩa yêu nước và ý chí kiên cường bất khuất đấu tranh để dựng nước và giữ nước -
Yêu nước gắn liền với yêu dân, có tinh thần đoàn kết, nhân ái, khoan dung trongcộng đồng -
Đoàn kết dân tộc gắn liền với đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc và sứcmạnh thời đại -
Tinh thần cần cù, dũng cảm, sáng tạo, lạc quan, vì nghĩa, thương người -
Niềm tự hào về lịch sử, trân trọng nền văn hóa, ngôn ngữ, phong tục tập quán
vàcác giá trị tốt đẹp của dân tộc
3. Tinh hoa văn hóa phương Tây trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_trang 43 -
Kế thừa và phát triển những quan điểm về nhân quyền, dân quyền trong bản Tuyên
ngôn độc lập năm 1776 của Mỹ, bản Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền năm 1791 của Pháp -
Kết quả của quá trình nghiên cứu lý luận, tình hình chính trị, kinh tế, văn hóa ở
các cường quốc trên thế giới -
Nghiên cứu tư tưởng nhân văn, dân chủ và nhà nước pháp quyền của các nhà khai sáng phương Tây -
Bác đọc sách văn học của các nhà văn nổi tiếng và tiến bộ để tiếp thu các tư tưởng tiến bộ
4. Chủ nghĩa Mác – Lênin trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_trang 44 lO M oARcPSD| 48197999 -
Tạo nên cơ sở lý luận cho sự phát triển mới về chất trong tư tưởng Hồ Chí Minh
so với các nhà yêu nước cùng thời -
Vận dụng và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác Lênin cho thực tiễn Việt Nam,
Người tìm ra đường lối cứu nước đúng đắn và thực hiện thành công cách mạng Việt Nam -
Cung cấp cho Hồ Chí Minh thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn -
Là tiền đề lý luận quan trọng nhất, có vai trò quyết định trong việc hình thành tưtưởng HCM -
Không chỉ vận dụng sáng tạo, mà HCM còn bổ sung, phát triển làm phong phú
chủ nghĩa Mác – Lênin trong thời đại mới (về vấn đề dân tộc, cách mạng giải
phóng, chủ nghĩa xã hội,…)
5. Nhân tố chủ quan Hồ Chí Minh trong hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh (1 điểm)_trang 47 - Phẩm chất HCM:
· Lý tưởng cao cả và hoài bão cứu dân cứu nước cùng nghị lực phi thường
· Bản lĩnh tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo, giàu tính phê phán, đổi mới và cách mạng
· Có tầm nhìn chiến lược, bao quát thời đại, đưa Cách mạng Việt Nam và dòng chảy
chung của Cách mạng thế giới
· Suốt đời tận trung với nước, tận hiếu với dân, suốt đời đấu tranh cho sự nghiệp cách
mạng của Việt Nam và thế giới. -
Tài năng hoạt động, tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận:
· Vốn sống và thực tiễn cách mạng phong phú, phi thường
· Thấu hiểu phong trào giải phóng dân tộc, xây dựng xhcn, xây dựng ĐCS,… qua
cả nghiên cứu lý luận và hoạt động thực tiễn
· Hiện thực hóa tư tưởng, lý luận cách mạng thành thực tiễn
· Tổng kết thực tiễn cách mạng, bổ sung và phát triển lý luận, tư tưởng Cách mạng.
6. Vấn đề độc lập dân tộc (1 điểm)_trang 73 lO M oARcPSD| 48197999 -
Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm của tất cả các dân tộc -
Độc lập dân tộc phải gắn liền với tự do, hạnh phúc của nhân dân -
Độc lập dân tộc phải là nền độc lập thật sự, hoàn toàn và triệt để -
Độc lập dân tộc gắn liền với thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ
7. Mục tiêu của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam (3 điểm)_trang 101
v Mục tiêu về chế độ chính trị :
· Phải xây dựng được chế độ dân chủ: Dân chủ là bản chất của chế độ xã hội chủ
nghĩa, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bản
chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là phải làm cho nhân dân được hưởng quyền làm
chủ và có năng lực, phương pháp, bản lĩnh làm chủ trên thực tế... khi đó, dân chủ trở
thành động lực để xây dựng, phát triển đất nước.
· Dân là chủ (vị thế là chủ chứ không phải nô lệ, bị phụ thuộc) và dân làm chủ (quyền
lợi và trách nhiệm) đất nước: Trong nhà nước đó, các công dân được tiếp cận, thể hiện
quyền làm chủ. Mỗi người có một giá trị, vai trò và tiếng nói như nhau trong thống nhất
chung xây dựng đất nước. Mọi công việc quan trọng của nhà nước đều phải do nhân dân
quyết định. Trong đó, cơ chế dân chủ, đại diện của nhân dân được thực hiện.
· Chế độ chính trị đảm bảo lợi ích đều là vì dân: Với bản chất dân chủ thì phải đảm
bảo tất cả lợi ích là vì dân, tất cả quyền hành là của dân, công cuộc đổi mới xây dựng
đất nước là trách nhiệm của dân, các tổ chức, chính quyền do dân cử ra và tổ chức nên.
v Mục tiêu về kinh tế:
· Phải xây dựng được nền kinh tế phát triển cao gắn bó mật thiết với các mục tiêu về chính
trị: Trong bối cảnh nước ta còn nghèo nàn lạc hậu so với nhiều nước trên thế giới, đây là
mục tiêu quan trọng. Nền kinh tế phát triển là nền tảng vật chất và kỹ thuật cho CNXH
phát triển. Nhưng bên cạnh đó, quá trình phát triển phải dựa trên định hướng rõ ràng, đúng
đắn, không đi ngược với mục tiêu về chính trị
· Có nền công nghiệp và nông nghiệp hiện đại: Thế giới ngày càng phát triển đòi hỏi nước
ta phải theo kịp nền công nghiệp hóa hiện đại hóa. Để có được điều này, cần có sự học hỏi,
tiếp thu những tinh hoa, những kỹ thuật tiên tiến hiện đại và ứng dụng vào thực tiễn ở Việt Nam lO M oARcPSD| 48197999
· Nhà nước ưu tiên phát triển kinh tế quốc doanh: Cần khẳng định rằng quốc doanh, và nói
chung là Nhà nước, không có lợi ích riêng, mà lấy lợi ích của toàn dân làm lợi ích của mình.
Đó là sự thống nhất trong thực tế mục tiêu “dân giàu, nước mạnh”. B v Văn hóa:
· Xây dựng được nền văn hóa mang tính dân tộc, khoa học, đại chúng, tiếp thu tinh
hoa văn hóa nhân loại: Xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam phát triển
toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân
chủ và khoa học. Nhưng giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc không có nghĩa là đóng
cửa, khép kín, “nhốt” nền văn hóa dân tộc khỏi sự ảnh hưởng của bên ngoài mà nó
còn đồng nghĩa với việc giao lưu hợp tác văn hóa để tiếp nhận những giá trị văn hóa
của nhân loại tiến bộ làm cho nền văn hóa dân tộc giàu có hơn, hiện đại hơn, có sức sống mãnh liệt hơn
· Mối quan hệ giữa văn hóa, chính trị, kinh tế là mối quan hệ biện chứng: trong công
cuộc kiến thiết nước nhà, có bốn vấn đề phải chú ý đến; cùng phải coi trọng ngang
nhau: chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội”. Vì thế, văn hóa không thể đứng ngoài, “mà
phải ở trong kinh tế và chính trị”, và ngược lại, kinh tế, chính trị cũng nằm “trong văn hóa”.
· Cần nâng cao trình độ của nhân dân: Xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn
diện phải trở thành một mục tiêu của chiến lược phát triển; yêu cầu về giá trị văn
hóa không chỉ có trình độ học vấn cao, mà đòi hỏi phải bồi dưỡng, xây dựng những
chuẩn mực con người mới Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. B
· Xóa bỏ ảnh hưởng của văn hóa nô dịch: Thực dân Pháp đã thực hiện chính sách văn
hóa nô dịch ở Việt Nam như đầu độc, bóc lột nhân dân ta nhằm khiến ta trở thành nô
lệ, phụ thuộc vào Pháp. Ở CNXH, điều này phải bị loại bỏ, nhân dân phải được quyền
làm chủ , tự do học hỏi và hưởng quyền của mình. v -Xã hội:
· Phải đảm bảo dân chủ, công bằng, văn minh: Đây là hình mẫu lý tưởng mà chế
độ XHCN hướng tới, là bản chất của XHCN. Một xã hội dân làm chủ và dân làm
chủ, mọi người dân đều bình đẳng với nhau về quyền, lợi ích và sự tiến bộ trong
văn hóa, ứng xử, nhận thức.
· Nhân dân phải làm tròn nhiệm vụ của người chủ để xây dựng đất nước: Mỗi người
dân cần nhận thức đúng đắn về nghĩa vụ của mình trong xây dựng đất nước. VD:
người Dược sĩ phải không ngừng nâbg cao tay nghề, rèn luyện đạo đức để cứu
người, phát triển nền y học nước nhà. lO M oARcPSD| 48197999
· Nghiêm cấm lợi dụng các quyền tự do dân chủ để xâm phạm đến lợi ích của
Nhà nước và nhân dân: Mặc dù nhân dân được quyền tự do, làm chủ nhưng
vẫn phải tuân thủ theo pháp luật và bị cấm với những hành vi gây tổn hại đến
Nhà nước và nhân dân như phỉ báng chính quyền, làm hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng. B
9. Đặc điểm và nhiệm vụ thời kỳ quá độ lên thời kỳ chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam (3 điểm)_ trang 109 a) Đặc điểm
- Đặc điểm lớn nhất của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đó là từ một
nước nông nghiệp lạc hậu, nước ta đã tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội, không trải qua
giai đoạn chủ nghĩa tư bản. Điều này cũng đã được Hồ Chí Minh nhận thấy và khẳng
định từ thực tế của xã hội của đất nước. Cùng với những đặc điểm khác và mục tiêu của
chủ nghĩa xã hội, đặc điểm này quy định nhiệm vụ của dân tộc ta trong thời kì quá độ.
- Ngoài ra, khi bước vào thời kì quá độ, Việt Nam cũng có những đặc điểm giống như
những đặc điểm của các nước khác khi bước vào thời kì này như sự tồn tại đan xen giữa
các yếu tố của xã hội cũ bên cạnh những yếu tố của xã hội mới trên tất cả các lĩnh vực:
kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội. Ví dụ trong lĩnh vực văn hóa, có sự tồn tại đan xen
của những tư tưởng mới và cũ, có cả cái lạc hậu và cái tiến bộ. Cái lạc hậu là của xã hội
cũ, đó là những hủ tục lạc hậu, những thói hư tật xấu từ thời phong kiến vẫn còn tồn tại.
Yếu tố của xã hội mới là những tư tưởng tiến bộ, hướng con người ta đến ý chí, nghị
lực vượt qua khó khăn, đặt lợi ích quốc gia, cộng đồng lên trên hết, sống có lý tưởng và ý nghĩa... b) Nhiệm vụ
Nhiệm vụ khái quát của thời kỳ quá độ đó chính là đấu tranh cải tạo, xóa bỏ tàn tích của
chế độ xã hội cũ, xây dựng các yếu tố mới phù hợp với quy luật tiến lên của chủ nghĩa xã
hội trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó: - Về kinh tế:
o Phải cải tạo nền kinh tế cũ, xây dựng nền kinh tế mới bằng cách tiến hành công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước. Hồ Chí Minh đã xác định đây là nhiệm vụ quan trọng nhất
của thời kỳ quá độ. Ví dụ trong lĩnh vực nông nghiệp, chúng ta cần áp dụng nhiều hơn
những thành tựu của khoa học công nghệ để có thể tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại
hóa. Người dân không chỉ dùng sức cơ bắp để trồng trọt, chăn nuôi mà cần ứng dụng
các mô hình chăn nuôi mới, các mô hình trồng rau kỹ thuật cao, dùng máy móc hiện đại lO M oARcPSD| 48197999
để nâng cao năng suất và chất lượng, không chỉ dùng trong nước mà còn có thể xuất khẩu.
o Việc tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là quá trình xây dựng nền tảng
vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội. Phải xây dựng được nền tảng vật chất và kỹ
thuật mới có thể đảm bảo cho người dân có đời sống vật chất no đủ, đồng thời phát triển
kinh tế của đất nước, khẳng định được vị thế của mình trên thế giới.
o Giữa cải tạo và xây dựng thì xây dựng là yếu tố chủ chốt, thực hiện đầy đủ quyền làm
chủ của nhân dân. Xã hội xã hội chủ nghĩa là xã hội hướng đến đảm bảo quyền làm chủ
của người dân. Người dân không chỉ được hưởng quyền làm chủ về chính trị mà còn cả
kinh tế, văn hóa, xã hội. Khi người dân ra sức học tập, lao động để làm tốt công việc
của mình thì đồng thời cũng đóng góp vào sự phát triển của xã hội. Người dân có mức
lương cao sẽ đóng góp thuế cho đất nước, hay với người dược sĩ học hành giỏi giang,
đạo đức tốt thì cộng đồng cũng sẽ được chăm sóc sức khỏe tốt hơn. - Về chính trị:
o Phải xây dựng được chế độ dân chủ. Dân chủ là bản chất của chủ nghĩa xã hội, tức là
muốn tiến đến chủ nghĩa xã hội thì điều trước nhất là phải đạt được dân chủ, ở đó người
dân làm chủ chính quyền nhà nước, nhà nước phục vụ nhân dân, người dân không còn
chịu kiếp nô lê, bóc lột và được làm chủ, có đầy đủ quyền và lợi ích.
o Bồi dưỡng, giáo dục để nhân dân có tri thức, năng lực làm chủ xã hội. Người dân chính
là người làm chủ chế độ xã hội, nhưng nếu không có trình độ, người dân sẽ không có
năng lực làm chủ. Mặt khác nếu không được bồi dưỡng, giáo dục để nâng cao hiểu biết,
người dân cũng không hiểu được bản thân mình được hưởng những lợi ích nào từ chế
độ xã hội mình đang theo, không hiểu bản thân mình có vai trò thế nào và trách nhiệm
ra sao để đặt mục tiêu học tập, phấn đấu.
o Chống mọi biểu hiện của chủ nghĩa cá nhân (lòng tham, cái ác bên trong mỗi người) ở
trong Đảng và cả chính quyền. Chủ nghĩa cá nhân là cái nôi tạo ra hàng loạt thói hư tật
xấu, gây hỏng hóc bộ máy chính quyền, ngăn trở những người cán bộ, Đảng viên phấn
đấu vì mục tiêu, lý tưởng chung của đất nước. Do đó cần nâng cao nhận thức, nâng cao
trình độ lý luận chính trị của cán bộ, Đảng viên, giữ vững nguyên tắc tổ chức xây dựng
các tổ chức Đảng, đồng thời nghiêm minh, công khai phê phán, xử lý những vi phạm - Về văn hóa:
Xóa bỏ mọi ảnh hưởng nô dịch văn hóa của xã hội cũ. Khi thực dân Pháp sang xâm
lược nước ta, chúng đã thực hiện chính sách ngu dân, mục đích biến người dân chúng lO M oARcPSD| 48197999
ta thành những kẻ nhu nhược, khuất phục, luồn cúi, tâm lý tự ti, nhu nhược. Xã hội
phong kiến đã đi qua rất lâu nhưng vẫn còn ảnh hưởng đến tư tưởng người dân trong xã
hội mới. Vì vậy chúng ta phải tìm mọi biện pháp để những tiêu cực của chế độ thực dân
Pháp và phong kiến không còn ảnh hưởng đến đời sống văn hóa tinh thần của người dân xã hội mới.
o Giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. thời kỳ quá độ có sự giao thoa giữa những điều mới
và cũ, ta cần biết chọn lọc giữ gìn những điều tốt đẹp trong văn hóa của dân tộc. Ví dụ
như tinh thần đoàn kết của nhân dân ta, những loại hình nghệ thuật đậm đà bản sắc dân
tộc như múa rối nước, hát chèo văn, hát xẩm, dân ca quan họ...phong tục gói bánh chưng
bánh giày ngày tết, tục ăn trầu, lễ hội cầu an, lễ hội đền Hùng, lễ hội....
o Tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Ngoài việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, ta cũng
phải ra sức học tập, tìm hiểu những điểm mới trong văn hóa nhân loại phù hợp với dân
tộc để giúp bản sắc dân tộc ngày càng đa dạng, phong phú. Từ đó, ta có thể xây dựng
một nền văn hóa Việt Nam có tính chất dân tộc, khoa học và đại chúng. - Về xã hội:
o Xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh, công bằng, văn minh. Đây đều là các mục tiêu
của xã hội chủ nghĩa, là mục tiêu của toàn bộ nhân dân. Chỉ khi có được dân chủ,
công bằng văn minh, đất nước mới có bước đà để đi lên phát triển dân giàu nước
mạnh, sánh vai với các cường quốc.
o Tôn trọng con người, bảo đảm những quyền lợi chính đáng của cá nhân. Con người là
trung tâm của cộng đồng, xã hội. Điều này sẽ giúp đảm bảo mỗi người đều có điều
kiện để cải thiện đời sống, để phát huy tính cách, sở trường riêng trong sự hài hòa với
đời sống chung, với lợi ích chung, từ đó giúp xã hội phát triển đa dạng phong phú.
12. Điều kiện để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc (3 điểm)_ trang 174
- Phải lấy lợi ích chung làm điểm quy tụ, tôn trọng các lợi ích khác biệt chính
đáng: Chúng ta cần xử lý tốt các mối quan hệ từ đó mới tìm ra được điểm tương
đồng từ đó mới dẫn đến được đoàn kết lực lượng. Bác từng nói đại đoàn kết phải
xuất phát từ mục tiêu vì nước, vì dân, trên cơ sở là dân. Đoàn kết phải dựa trên các
giai cấp, đặc biệt là giai cấp lao động, đó là nguyên tắc để quy tụ các tầng lớp, dân
tộc và tôn giáo vào trong mặt trận.
-Mục đích của Mặt trận dân tộc thống nhất phù hợp từng giai đoạn CM nhằm tập
hợp tới mức cao nhất lực lượng: Trong thời kỳ cách mạng chống thực dân Pháp xâm
lược, nhất nhất các dân tộc đều tham gia vào các chiến dịch đánh giặc của Nhà nước lO M oARcPSD| 48197999
như tham gia quân đội, làm hậu phương cung cấp lương thực, chỗ ăn ở cho người lính.
-Đại đk phải xuất phát từ mục tiêu vì nước, vì dân: Dân là gốc rễ, là nền tảng của đại
đoàn kết. "Trong bầu trời không gì quý bằng Nhân dân. Trong thế giới, không gì
mạnh bằng lực lượng đoàn kết của Nhân dân". Dân là chủ thể của đại đoàn kết. Dân
là nguồn sức mạnh vô tận, vô địch của khối đại đoàn kết. Dân là chỗ dựa vững chắc
của Đảng Cộng sản và hệ thống chính trị.
-Đoàn kết phải lấy lợi ích tối cao của dân tộc, lợi ích căn bản của nhân dân làm mục
tiêu phấn đấu là nguyên tắc bất di bất dịch: Nhà nước luôn đặt lợi ích và quyền,
cuộc sống của nhân dân lên đầu tiên và qua đó phát triển dân tộc Việt Nam theo con đường đúng đắn.
-Phải kế thừa truyền thống yêu nước, nhân nghĩa, đoàn kết của dân tộc: Trong thời
kì kháng chiến chống quân xâm lược bảo vệ dân tộc thì lòng yêu nước được thể hiện
bằng cách xách ba lô lên và đi kháng chiến; còn trong thời bình, lòng yêu nước được
thực hiện bằng cách ra sức tham gia học tập, bảo tồn và giữ gìn các văn hóa của dân tộc.
-Các truyền thống tốt đẹp trên là cội nguồn sức mạnh để cả dân tộc chiến thắng
thiên tai, kẻ thù xâm lược: Nhân dân Việt Nam từ lâu đã thể hiện truyền thống tương
thân tương ái thông qua việc hỗ trợ bà con miền Trung khắc phục ảnh hưởng của bão lũ.
-Phải có lòng khoan dung, độ lượng với con người: Trong lịch sử dựng và giữ nước
hàng nghìn năm, cha ông ta đã thể hiện những phẩm chất tốt đẹp đó qua những trận
chiến đuổi đánh giặc ngoại xâm hào hùng, những áng văn thơ bất hủ. Chúng ta cần
phải kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp đó.
-Đối với những người lạc lối lầm đường, ta phải lấy tình thân ái mà cảm hóa họ:
Nhà nước vẫn luôn có những chương trình ân xá với các tù nhân. Xã hội luôn tạo
điều kiện hết sức có thể để giúp những người từng lầm lỗi làm lại cuộc đời.
-Phải có niềm tin vào nhân dân: Nhà nước, chính quyền phải luôn tin tưởng vào tiềm
năng nhân dân, coi nhân dân là chủ thể quan trọng nhất trong phát triển đất nước.
Nhân dân là trung tâm, là chủ thể của công cuộc đổi mới; mọi chủ trương, chính sách
phải thực sự xuất phát từ nguyện vọng, quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân.
-Tin dân, dựa vào dân, yêu dân là nguyên tắc tối cao của cách mạng: Luôn đặt lợi
ích và quyền của nhân dân làm hàng đầu, mọi hành động đều nhằm mục đích nâng
cao đời sống nhân dân từ đó làm tiền đề xây dựng xã hội. lO M oARcPSD| 48197999
-Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, dân là chỗ dựa vững chắc của
cách mạng: các cuộc cách mạng về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội đều phải có sự
đồng tâm, giúp sức của nhân dân. VD: trong cách mạng công nghiệp hóa- hiện đại
hóa đất nước, mỗi cá nhân đều tham gia áp dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất.
Như vậy để xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, quy tụ, đoàn kết được mọi giai
cấp tầng lớp thì phải bảo đảm các điều kiện trên.
13. Quan điểm của Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa và các lĩnh vực khác _ trang 208
a) Văn hóa với chính trị -
Chính trị được giải phóng sẽ mở đường cho văn hóa phát triển. Dưới chế độ
thực dân và phong kiến nhân dân ta bị nô lệ, bị đàn áp, thì văn hoá cũng bị nô lệ,
không thể phát triển. Theo Hồ Chí Minh, phải tiến hành cách mạng chính trị trước
mà cụ thể ở Việt Nam là tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc để giành chính
quyền, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, từ đó giải phóng văn hóa, mở đường
cho văn hóa phát triển. Quan điểm của Hồ Chí Minh đã được thực tiễn Cách mạng
Tháng Tám năm 1945 chứng minh là hoàn toàn đúng đắn. -
Nền chính trị ổn định tạo cho Việt Nam nền hòa bình, thịnh vượng, người dân
có đời sống văn hóa tinh thần hạnh phúc. Nếu nhìn sang một số quốc gia trong khu
vực, dễ thấy rằng, trừ Singapore, thì từ năm 1990 trở lại đây, hầu hết các nước trong
khu vực đều trải qua các cuộc đảo chính hay khủng hoảng chính trị. Trong khi đó,
nền chính trị của Việt Nam luôn ổn định, đây là một đảm bảo cho sự gắn kết để thực
hiện chính sách kinh tế nhất quán. -
Văn hóa không đứng ngoài mà ở trong chính trị, tức văn hóa phục vụ nhiệmvụ
chính trị. Trong thời chiến, văn hoá góp phần đấu tranh giải phóng dân tộc (văn hóa
cứu quốc). Còn trong thời bình, văn hoá góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội (văn hóa kiến quốc).
b) Văn hóa với kinh tế -
Kinh tế phát triển tạo tiền đề vật chất cho sự phát triển văn hóa. Từ những
nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh đã chỉ rõ kinh tế thuộc
về cơ sở hạ tầng, là nền tảng của việc xây dựng văn hóa, xây dựng kiến trúc thượng
tầng. Người cho rằng, "cơ sở hạ tầng xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới kiến thiết
được và có đủ điều kiện phát triển được". lO M oARcPSD| 48197999 -
Kinh tế tạo điều kiện giúp nhân dân sáng tạo và hưởng thụ các giá trị văn
hóatinh thần. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh
nhân chính là những thực tế sinh động của sự thẩm thấu những giá trị văn hóa vào
hoạt động kinh tế. Đồng thời, một môi trường văn hóa lành mạnh sẽ là mảnh đất
màu mỡ để phát triển nền kinh tế thị trường văn minh, đẩy lùi các tiêu cực và tệ nạn xã hội. -
Văn hóa không thể đứng ngoài mà phải đứng trong kinh tế, văn hóa không
hoàn toàn phụ thuộc vào kinh tế, mà có vai trò tác động tích cực trở lại kinh tế. Văn
hoá phát triển sẽ giúp xây dựng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao
kỷ cương, đạo đức nghề nghiệp... thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển. Ngoài ra, văn
hóa cũng định hướng, điều chỉnh hoạt động của các chủ thể kinh tế theo hướng nhân văn.
c) Văn hóa với xã hội -
Xã hội thế nào văn hóa ấy. Theo Hồ Chí Minh, xã hội có được giải phóng
thìvăn hoá mới được giải phóng. Chính trị giải phóng sẽ mở đường cho văn hoá phát
triển. Người nói: “xã hội thế nào, văn nghệ thế ấy”. Văn học nghệ thuật của dân tộc
Việt Nam rất phong phú, nhưng dưới chế độ nô lệ của kẻ áp bức, thì văn nghệ cũng
bị nô lệ, bị tồi tàn không thể phát triển được. -
Văn hóa phát triển thúc đẩy xã hội phát triển. Việc nâng cao chất lượng
nguồnnhân lực, trình độ, kỷ cương, đạo đức nghề nghiệp...sẽ giúp phát triển kinh tế
xã hội. Vậy nên, cần phải định hướng hoạt động của các chủ thể kinh tế theo hướng
nhân văn; hướng tới phát triển bền vững, an toàn.
* Về giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại:
- Bản sắc văn hoá dân tộc chứa đựng giá trị lớn và có ý nghĩa quan trọng với
sựnghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Bản sắc văn hoá dân tộc là những giá trị
văn hoá bền vững của cộng đồng các dân tộc Việt Nam; là thành quả của quá trình
lao động, sản xuất, chiến đấu và giao lưu của con người Việt Nam. Nó phản ánh
những nét độc đáo, đặc tính dân tộc. Nó là ngọn nguồn đi tới chủ nghĩa Mác – Lênin.
- Trách nhiệm của con người Việt Nam là phải trân trọng, khai thác, giữ gìn,phát
huy những giá trị của văn hóa dân tộc. Cũng như Hồ Chí Minh nói rằng, âm nhạc
dân tộc ta rất độc đáo, phải khai thác và phát triển lên; rằng, những người cộng
sản chúng ta rất quý trọng cổ điển, có nhiều dòng suối tiến bộ chảy từ những ngọn nguồn cổ điển đó. lO M oARcPSD| 48197999
- Ngoài ra cần biết tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại. Tiếp biến văn hoá làmột quy
luật của văn hoá. Theo Hồ Chí Minh, ta cần lấy kinh nghiệm tốt của văn hoá xưa
và văn hoá nay, trau dồi cho văn hoá Việt Nam thật có tinh thần thuần tuý Việt
Nam để hợp với tinh thần dân chủ.
- Hồ Chí Minh cũng chú trọng chắt lọc tinh hoa văn hóa nhân loại. Một nhàbáo
người Mỹ từng viết rằng Người không phải là một người dân tộc chủ nghĩa hẹp
hòi, mà là một người yêu mến văn hoá Pháp trong khi chống thực dân Pháp, biết
coi trọng truyền thống cách mạng Mỹ trong khi Mỹ phá hoại đất nước Người.
- Mục đích của việc tiếp thu văn hóa nhân loại là làm giàu cho văn hoá ViệtNam.
Nội dung tiếp thu là toàn diện bao gồm Đông, Tây, kim, cổ, tất cả các mặt, tất cả
các khía cạnh. Tiêu chí tiếp thu là có cái gì hay, cái gì tốt là ta học lấy.
- Mối quan hệ giữa giữ gìn cốt cách văn hóa dân tộc và tiếp thu tinh hoa văn hóanhân
loại là phải lấy văn hóa dân tộc làm gốc. Lấy văn hóa dân tộc làm gốc chính là
điều kiện và đồng thời cũng là cơ sở để tiếp thu văn hoá nhân loại.
16. Thương yêu con người, sống có tình nghĩa
Tình yêu thương con người là một trong những phẩm chất đạo đức cao đẹp nhất: yêu
thương con người đòi hỏi mỗi người phải luôn luôn chặt chẽ, nghiêm khắc với mình,
rộng rãi, độ lượng với người khác, phải có thái độ tôn trọng con người, biết cách
nâng con người lên chứ không phải hạ thấp, vùi dập con người. Chúng ta cần kế thừa
truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản.
Sẵn sàng chấp nhận mọi gian khổ, hy sinh để đem lại độc lập cho dân tộc, tự do,
hạnh phúc cho nhân dân bởi người cách mạng là người giàu tình cảm, có tình cảm
cách mới đi làm cách mạng.
Yêu thương con người thể hiện trước hết là tình yêu thương với nhân dân, những
người nghèo khổ, bị áp bức, bóc lột. Phải làm mọi việc để phát huy sức mạnh của
mỗi người; đoàn kết để phấn đấu cho đạt được mục tiêu “ai cũng có cơm ăn, áo mặc,
ai cũng được học hành”. Có như vậy mới có thể hướng tới cách mạng, tiến lên xã hội chủ nghĩa.
Yêu thương yêu con người cũng là yêu thương đồng loại, đồng bào, đất nước mình.
Người đã cống hiến cả đời mình cho non sông, đất nước, cho dân tôc; đem lại độ c ̣
lâp, tự do, ấm no, hạnh phúc cho nhân dân. Cả cuộ c đời mình Bác chỉ có mộ t haṃ
muốn duy nhất, lớn nhất: làm sao cho nước ta được độc lập, nhân dân ấm no, hạnh phúc, được học hành. lO M oARcPSD| 48197999
Tình thương yêu con người theo Hồ Chí Minh phải được xây dựng trên lập trường
của giai cấp công nhân: Trong mối quan hệ hằng ngày với bạn bè, đồng chí, anh em,
phải được thể hiện ở hành động cụ thể thiết thực. Người đã dành trọn số tiền tiết
kiệm của mình mua nước giải khát cho bộ đội phòng không uống. Cứ vào dịp tết
Trung thu, ngày Quốc tế thiếu nhi, Người lại chia quà cho các em nhỏ.
Phải nghiêm khắc với chính mình, nhưng rộng lượng với người khác, Với những
người lầm đường, lạc lối, mắc sai lầm, khuyết điểm. Yêu thương con người là phải
giúp cho mỗi người ngày càng tiến bộ, tốt đẹp hơn. Chính tình yêu thương đó đã
đánh thức những gì tốt đẹp mà Hồ Chí Minh tin trong mỗi người đều có, tuy nhiều ít có khác nhau.
Có thái độ tôn trọng những quyền của con người, tạo điều kiện cho con người phát
huy tài năng Phải thực hiện tự phê bình, phê bình chân thành, giúp nhau sửa chữa
khuyết điểm, phát huy ưu điểm để không ngừng tiến bộ. Điều này hoàn toàn xa lạ
với thái độ bao che sai lầm, khuyết điểm cho nhau, và càng xa lạ với thái độ, yêu
nên tốt ghét nên xấu, bè cánh có thể đưa đến những tổn thất lớn cho cách mạng, cho Đảng.
18. Quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người (3 điểm) a )
Ý nghĩa của xây dựng con người -
Xây dựng con người là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của sự nghiệp cách mạng.
o Xây dựng con người là một trọng tâm, bộ phận hợp thành của chiến lượcphát
triển đất nước, có mối quan hệ chặt chẽ với nhiệm vụ xây dựng chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
o Trên cơ sở khẳng định con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của
cáchmạng, Hồ Chí Minh rất quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, đào tạo, rèn luyện
con người. Người nói đến "lợi ích trăm năm" và mục tiêu xây dựng chủ nghĩa
xã hội là những quan điểm mang tầm vóc chiến lược, cơ bản, lâu dài nhưng cũng rất cấp bách. -
Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có những con người xã hội chủ nghĩa.
o Con người xã hội chủ nghĩa phải do chủ nghĩa xã hội tạo ra. Điều này cầnđược
hiểu là việc xây dựng con người xã hội chủ nghĩa phải đặt ra ngay từ đầu và phải
được quan tâm trong suốt quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, mục tiêu là xây
dựng con người có những phẩm chất cơ bản, tiêu biểu cho con người mới xã hội lO M oARcPSD| 48197999
chủ nghĩa, làm gương lôi cuốn xã hội. Công việc này là một quá trình lâu dài,
không ngừng hoàn thiện, nâng cao và thuộc về trách nhiệm của Đảng, Nhà nước,
gia đình, cá nhân mỗi người.
o Mỗi bước xây dựng con người là một nấc thang xây dựng chủ nghĩa xã
hội.Đây là mối quan hệ biện chứng giữa "xây dựng chủ nghĩa xã hội " và "con
người xã hội chủ nghĩa".
o Con người mới có 2 mặt gắn bó chặt chẽ với nhau. Một là, kế thừa những giá
trị tốt đẹp của con người truyền thống (Việt Nam và phương Đông). Hai là, hình
thành những phẩm chất mới như: có tư tưởng xã hội chủ nghĩa; có đạo đức xã
hội chủ nghĩa; có trí tuệ và bản lĩnh để làm chủ (bản thân, gia đình, xã hội, thiên
nhiên,...); có tác phong xã hội chủ nghĩa; có lòng nhân ái, vị tha, độ lượng.
b) Nội dung xây dựng con người
Hồ Chí Minh quan tâm xây dựng con người toàn diện, đó là những người có mục
đích và lối sống cao đẹp, có bản lĩnh chính trị vững vàng, những con người của
chủ nghĩa xã hội, có tư tưởng, tác phong và đạo đức xã hội chủ nghĩa và năng
lực làm chủ, thể hiện qua các khía cạnh chủ yếu sau: -
Có ý thức làm chủ, tinh thần tập thể XHCN và tư tưởng "mình vì mọi người, mọi người vì mình". -
Cần kiệm xây dựng đất nước, hăng hái bảo vệ Tổ quốc. -
Có lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần quốc tế trong sáng. -
Có phương pháp làm việc khoa học, phong cách quần chúng, dân chủ, nêugương.
Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến việc nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch
chủ nghĩa cá nhân; bồi dưỡng về năng lực trí tuệ, trình độ lý luận chính trị, văn
hóa, khoa học – kỹ thuật, chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, sức khỏe.
c) Phương pháp xây dựng con người
- Mỗi người tự rèn luyện, tu dưỡng ý thức, kết hợp chặt chẽ với xây dựng cơ
chế, tính khoa học của bộ máy và tạo dựng nền dân chủ.
- Coi trọng các biện pháp giáo dục, bởi "Hiền dữ phải đâu là tính sẵn, phần
nhiều do giáo dục mà nên". lO M oARcPSD| 48197999
- Việc nêu gương, nhất là người đứng đầu, có ý nghĩa rất quan trọng, "một tấm
gương sống có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền", "lấy gương người
tốt, việc tốt hàng ngày để giáo dục lẫn nhau".
- Chú trọng vai trò của Đảng, chính quyền, đoàn thể quần chúng, đặc biệt"dựa
vào ý kiến của dân chúng mà sửa chữa cán bộ và tổ chức của ta".