Tư tưởng Hồ Chí Minh: Khái niệm và cơ sở hình thành | Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội

lOMoAR cPSD| 59062190
1 Định nghĩa tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Là hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản
của cách mạng Việt Nam,phản ánh sâu sắc về những vấn đề có nh
quy luật của cách mạng Việt Nam
- Là kết quả của sự vận dụng và sáng tạo của Chủ nghĩa Mac Lenin vào
điều kiện cụ thể của nước ta
- Là sự kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân
tộc, ếp thu nh hoa văn hóa nhân loại
- Là tài sản nh thần vô cùng to lớn và quý giá của Đảng và dân tộc ta
-Mãi mãi soi đường cho sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta giành thắng lợi Ý nghĩa:
+Nêu rõ bản chất khoa học và cách mạng cũng như nội dung cơ bản của
tư tưởng Hồ Chí Minh từ đó phản ánh vấn đề có nh quy luật của cách mạng Việt Nam
+Nêu lên cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mac
Lenin- giá trị nhất trong quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng
Hồ Chí Minh bắt nguốn từ việc Bác ếp thu các gái trị truyền thống tốt
đẹp những nh hoa văn hóa nhân loại.
+Nêu ý nghĩa tư tưởng Hồ Chí Minh khẳng định đó là tài sản nh thần
vô cùng quý báu của Đảng và dân tộc ta tạo nền tảng và kim chỉ nam
cho hành động của Đảng và cách mạng Việt Nam.
2. Cở sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh Cơ sở thực ễn
A, Thực ễn Việt Nam cuối tk 19 đầu tk 20 lOMoAR cPSD| 59062190
- Năm 1858 thực dân Pháp bắt đầu xâm lược Việt Nam. Triều đình nhà
Nguyễn lần lượt kí hết các hiệp ước đầu hàng từng bước trở thành tay sai của thực dân Pháp.
- Từ năm 1858 đến cuối thế kỉ 19 các phong trào đấu tranh yêu nước
dồng loạt nổ ra. ở miền Nam có cuộc nổi dậy khởi nghĩa của Nguyễn
Trung Trực, Trương Định. Ở miền trung có cuộc nổi dậy khởi nghĩa của
Trần Tấn, Đặng Như Mai, Phan Đình Phùng. Ở miền Bắc có cuộc khởi
dậy của Nguyễn Thiện Thuật, Phạm Bành và Đinh Công Tráng. Các cuộc
khởi nghĩa đấu tranh dưới ngọn cờ ‘Cần Vương’ do các sĩ phu văn thân
lãnh đạo đều thất bại. Điều đó chúng tỏ tư tưởng phong kiến đã lỗi
thời lạc hậu trước các nhiệm vụ lịch sử.
- Sau khi hoàn thành căn bản việc bình định Việt Nam về mặt quân sự
thực dân Pháp bắt tay vào khai thác bóc lột thuộc địa Việt Nam một
cách mạnh mẽ và từng bước biến nước ta từ 1 nước phong kiến thành
1 nước ‘ thuộc địa và phong kiến’ dẫn đến sự biến dổi về cơ cấu giai
cấp tầng lớp trong xã hội.
- Vì vẫn phát huy nền kinh tế nông nghiệp nên 95% là gai cấp công
nhâncòn địa chủ và điền chủ nước ngoài và người Pháp được củng cố .
- Bên cạnh tầng lớp xã hội cũ xuất hiện thêm tầng lớp gai cấp mới: + Giai cấp công nhân +Giai cấp tư sản +Giai cấp ểu tư sản
=> hình thành mâu thuẩn tầng lớp mới:
+ mâu thuẫn giữa công nhân với tư sản
+ mâu thuẫn toàn thể nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp lOMoAR cPSD| 59062190
Cùng với sự biến đổi trên đến đầu tk 20 trước ảnh hưởng của cuộc vận
động cải cách của cách mạng duy tân Nhật Bản và cm dân chủ tư sản
TQ. Ở Việt Nam xuất hiện nhiều phong trào yêu nước mới êu biểu là
phong trào đông du của Phan Bội Châu và phong trào Duy tân do Phan Châu Trinh khởi xướng
... Các phong trào yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản của
nước ta đều thất bại. Cho thấy nguyên nhân: -Sâu xa:
+Giai cấp tư sản Việt Nam vẫn còn non yếu -Trực ếp
+ Do các tổ chức và người lãnh đạo phong trào đó chưa có đường lối cách mạng đúng đắn
Nhận thấy: Tinh thần yêu nước vẫn sục sôi trong lòng nhân dân song
cuộc khủng hoảng về đường lối diễn ra sâu sắc
=> câu hỏi : Cứu nước bằng con đường nào để có thể đi đến thắng lợi ?
Nhưng sự xuất hiện của giai cấp công nhân ở Việt Nam đã làm cho cuộc
đấu tranh giải phóng dân tộc Việt Nam xuất hiện những dấu hiệu mới của thời đại mới.
-Giai cấp công nhân chịu 3 tầng áp bực bóc lột: + thực dân Pháp +Phong kiến +Tư bản
=> vùng dậy đấu tranh lOMoAR cPSD| 59062190
“Chỉ có giai cấp công nhân là dũng cảm nhất, cách mạng nhất, luôn luôn
gan góc đương đầu với bọn đế quốc thực dân” -
Phong trào cách mạng công nhân ở Việt Nam ở đầu tk 20 tạo đk
cho chủ nghĩa Mac Lênin xâm nhập vào VN
=>Chuẩn bị lí luận tư tưởng chính trị tổ chức để sáng lập ra Đảng Cộng Sản VN
Dẫn dắt cuộc cm tháng 8 thành công đánh đuổi thực dân pháp lãnh đạo
đất nước xây dựng CNXH vừa chống Mỹ cứu nước là nhân tố góp phần
bổ sung, phát triển tư tưởng HCM trên tất cả mọi phương diện.
B, Thực ễn thế giới cuối tk 19 đầu tk 20 -
Chủ nghĩa tư bản trên thế giới đã phát triển từ giao đoạn tự do
cạnh tranh sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. 1 số nước đế quốc chi
phối toàn bộ nh hình thế giới.
Mâu thuẫn sâu sắc vốn có => gay gắt
+Giữa giai cấp tư sản với vô sản
+Giữa các dân tộc thuộc địa phù hợp với chủ nghĩa đế quốc
+Giữa các nước đế quốc với nhau
Cách mạng tháng 10 Nga đã thành công là thắng lợi đầu ên của CN
mac lenin đánh đổ giai cấp tư sản và giai cấp địa chủ tư bản phong kiến
lập nên 1 xã hội mới- xã hội xã hội chủ nghĩa. Mở ra thời kì quá độ lên
CNXH trên toàn thế giới mở ra con đường gải phóng dân tộc cho toàn thế giới.
=>Sự thắng lợi cm Nga và ra đời của nhà nước Xô Viết thực hiện xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở liên xô cùng sự phát triển mạnh mẽ phong trào
công nhân phong trào giải phóng dân tộc trên tg ảnh hưởng sâu sắc đến Bác lOMoAR cPSD| 59062190 2. Cơ sở lí luận
A, Giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam
*Tinh hoa văn hóa dân tộc phương đông
- Chủ nghĩa yêu nước là giá trị xuyên suốt trong những truyền thống tốt
đẹp của dân tộc Việt Nam.
+ Đó là động lực , sức mạnh giúp dân tộc Việt Nam tồn tại và vượt qua mọi khó khăn
+ Là nền tảng, tư tưởng, điểm xuất phát và động lực thúc đẩy HCM ra đi m đường cứu nước.
+ Bác đã chú ý kế thừa , phát triển nh thần đấu tranh anh dũng bất
khuất vì độc lập, tự do của Tổ Quốc nhằm bảo vệ chủ quyền quốc gia và
toàn vẹn lãnh thổ của Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam.
+Trong bản “tuyên ngôn độc lập” HCM đã trịnh trọng thông báo với thế
giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và thực sự đã
trở thành một nước tự do độc lập. Toàn dân Việt Nam quyết đem tất cả
nh thần và lực lượng, nh mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và
độc lập ấy”. Không có gì quý hơn độc lập tự do – chân lý lớn của thời
đại được HCM khẳng định đồng thời cũng chính là điểm cốt lõi trong tư tưởng HCM.
-Bác chú trọng kế thừa và phát triển những giá trị truyền thống tốt dẹp
của dân tộc Vệt Nam đó là yêu nước gắn liền với yêu dân có nh thần
đoàn kết nhân ái khoan dung trong cộng đồng và hòa hiếu với với các
dân tộc lân bang nh thần cần cù dũng cảm sáng tạo lạc quan vì nghĩa
thương người của dân tộc Việt Nam. Trong tư tưởng của người con
người là vốn quý nhất là nhân tố quyết định sự thành công của cách
mạng. Trong truyền thống dân tộc Việt Nam thường trực 1 niềm tự hào
về lịch sử trân trọng nền văn hóa ngôn ngữ, phong tục tập quán và lOMoAR cPSD| 59062190
những giá trị tốt đẹp của dân tộc, đồng thời ếp thu nh hoa văn hóa
nhân loại xây dựng nền văn hóa mới của Việt Nam.
- Về Nho giáo , HCM phân ch “ Tuy Khổng Tử là phong kiến và tuy học
thuyết của Khổng Tử có điều k đúng song những điều hay trong đó thì
chúng ta nên học. Chỉ có những người cách mạng chân chính mới thu
thái được những hiểu biết quý báu của các đời trước để lại”. Lenin dạy chúng ta như vậy”
- Với Phật Giáo, HCM chú ý kế thừa phát triển tư tưởng từ bi vị tha yêu
thương con người khuyến khích làm việc thiện tránh làm điều ác, đề
cao quyền bình đẳng của con người và chân lí, khuyên con người sống
hòa bình gắn bó với đất nước của Đạo Phật.
-Với Lão giáo hay Đạo giáo, HCM chú ý kế thừa tư tưởng Lão Tử khuyên
con người ta nên sống gắn bó với thiên nhiên hòa đồng với thiên
nhiên.Hơn nữa phải biết bảo vệ môi trường sống
Biểu hiện : Bác kêu gọi nhân dân ta trồng cây
Tổ chức “ tết trồng cây” để bảo vệ môi trg sinh thái. Người khuyên cán
bộ Đảng viên phải ít lòng ham muốn về vật chất thực hiện cần, kiệm,
liêm, chính, chí công vô tư.
*Tinh hoa văn hóa dân tộc phương tây
- Bác quan tâm đến khẩu hiệu Tự do – Bình đẳng -Bác ái
- Người kế thừa phát triển quan điểm nhân quyền dân quyền trong bản
tuyên ngôn độc lập năm 1776 của Mỹ và bản tuyên ngôn nhân quyền
và dân quyền năm 1791 của Pháp đề xuất mưu cầu độc lập tự do hạnh phúc của các dân tộc
- Chủ nghĩa Mac Lenin là cơ sở quyết định bươc phát triển mới về chất
trong tư tưởng HCM , là ền đề lý luận quan trọng nhất có vai trò lOMoAR cPSD| 59062190
quyết định sự hình thành tư tưởng HCM. HCM khẳng định “ Bây h học
thuyết nhiều chủ nghĩa nhiều nhưng chủ nghĩa chân chính nhất cách
mạng nhất là chủ nghĩa Lê Nin. HCM đã triệt để kế thừa những truyền
thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam. 3 Nhân tố chủ quan
- Khả năng tư duy và trí tuệ của HCM: là 1 người thông minh sáng suốt và sắc xảo
- Khả năng hoạt động thực ễn trải nghiệm thực nghiệm vốn sống đc trải nghiệm
-Phẩm chất đạo đức: Sự kết hợp nhuần nhuyễn phẩm chất đạo đức
giữa tài và đức của con người
=> Điều kiện đủ cho sự ra đời tư thưởng HCM
- 1 phần do hoàn cảnh gia đình