Tình yêu nước của dân tộc Việt Nam và sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội

lOMoARcP SD| 59062190
I. ẢNH HƯỞNG CỦA TINH THẦN YÊU NƯỚC, Ý CHÍ KIÊN CƯỜNG ĐẤU TRANH
CHỐNG GIẶC NGOẠI XÂM CỦA DÂN TỘC VIỆT NAM ĐỐI VỚI SỰ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là truyền thống quý
báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành
một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả
lũ bán nước và lũ cướp nước.” Dân tộc Việt Nam trong mấy ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ
nước đã vun đắp tình cảm, tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh kiên cường thành một nét truyền thống
quý báu xen sâu bấu nặng vào nếp sống, vào nét sinh hoạt của nhân dân. Đó là tình yêu thiên nhiên,
yêu đất nước, con người; tình yêu nước gắn với khát vọng tự do, khát vọng hòa bình; yêu nước gắn
với thương dân, dựa vào nhân dân. Những giá trị ấy là xuyên suốt, gắn chặt, không thể tách rời.
Chủ nghĩa yêu nước truyền thống Việt Nam đã được hình thành từ rất sớm. Song song với những
buổi đầu hình thành đất nước từ thời thượng cổ, tinh thần ấy đã trở thành dòng chủ lưu đưa con
thuyền dân tộc chảy xuyên suốt quãng trường kì lịch sử, là động lực cho sức mạnh của nhân dân để
vượt qua muôn vàn khó khăn, thử thách mà đến với những thắng lợi lừng lẫy năm châu. Chủ nghĩa
yêu nước đã sản sinh ra ý chí kiên cường, bất khuất của dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình nhà Nho với truyền thống yêu nước lâu đời. Ngay
từ trong cách giáo dục của gia đình, Người đã chịu sự ảnh hưởng mạnh mẽ từ người thân, thấm
nhuần chủ nghĩa yêu nước của dân tộc, chứng kiến cuộc sống khổ cực của nhân dân, sự áp bức, bóc
lột tàn bạo của bày lũ thực dân và phong kiến. Nhờ vậy, Người sớm hun đúc lòng mong cứu nước,
cứu dân, thôi thúc người con xứ Nghệ quyết ra đi tìm con đường giải phóng dân tộc.
Với trái tim nóng của một người dân chứng kiến cảnh đất nước đỏ lửa, từ thời niên thiếu, Hồ Chí
Minh đã tham gia vào các cuộc đấu tranh: Người làm liên lạc cho các sĩ phu yêu nước trong phong
trào Cần Vương, tham gia phong trào yêu nước chống Pháp của nhân dân Trung Kì, phong trào Đông
Du, cải cách Dân Chủ,... Và sau này, cũng chính lòng yêu nước ấy đã đưa Người đến với chủ nghĩa
Mác-Lênin, từng bước hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh: “Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước,
chứ chưa phải chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba.” (Người viết trong
Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Lênin (1960)). Cho thấy, chủ nghĩa yêu nước trong Hồ Chí
Minh đã được hiện thực hóa bằng ý chí, bằng hành động tìm đường cứu nước, giúp Người xác định
hướng đi và cách đi đúng. Người hiểu rõ, chỉ có đi sang phương Tây và trước hết là sang Pháp mới
hiểu được kẻ thù của mình và chỉ có đi bằng con đường lao động mới đi được xa nhất và lâu nhất.
Phải có lòng yêu nước sâu thế nào mà chàng “Văn Ba” khi ấy mới có thể bước đi không mủi lòng chỉ
với hai bàn tay trắng? Và phải có ý chí quật cường thế nào mà Người mới dám “không vào hang cọp
làm sao bắt được cọp” đầy nguy hiểm? Chủ nghĩa yêu nước đã đưa Người tìm ra lời giải đầy thuyết
phục về con đường Người tìm bấy lâu nay, để rồi không kìm được nước mắt khi bắt gặp Luận cương
của Lênin: “Luận cương của Lênin làm tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi
vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng kín mà tôi nói to lên như đang nói trước
quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là
con đường giải phóng chúng ta.”
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, chủ nghĩa yêu nước đã chi phối mọi suy nghĩ,
hành động của Người. Khi tha hương trên đất nước của kẻ thù, Người đã lấy tên là Nguyễn Ái Quốc
- cái tên như một lời tuyên bố mạnh mẽ mà trữ tình với thế giới, và với bản thân Người - lấy lòng yêu
nước làm cốt lõi, động lực để bước xa hơn trên chặng đường đầy chông gai. Người luôn đau đáu:
“Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy là tất cả
những điều tôi hiểu.” Hồ Chí Minh có nhận thức rất rõ ràng về vị trí, vai trò và sức mạnh của tinh
thần yêu nước, Người khẳng định yêu nước phải gắn liền với thương dân, nghĩa nước gắn liền với
tình dân, tình thân là cái gốc của chủ nghĩa yêu nước. Hồ Chí Mịn đã từ chủ nghĩa yêu nước để đến
với chủ nghĩa Mác-Lênin, để tìm ra con đường duy nhất cho công cuộc giải phóng dân tộc là “con lOMoARcP SD| 59062190
đường cách mạng vô sản”. Người khẳng định: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới
giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ.” Từ đó,
Người đã tin theo Lênin, tin theo Quốc tế cộng sản, trở thành người cộng sản Việt Nam đầu tiên khi
bỏ phiếu tán thành Quốc tế thứ III của Lênin tại Đại hội Tour tháng 12 năm 1920.
Chủ nghĩa yêu nước là động lực lớn của đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh thấu hiểu hơn ai hết
truyền thống quý báu đó của dân tộc. Người khẳng định: “Đối với các dân tộc thuộc địa ở phương
Đông, chủ nghĩa dân tộc là động lực to lớn của đất nước”, “người ta sẽ không thể làm gì được cho
người An Nam nếu không dựa trên cái động lực vĩ đại và duy nhất trong đời sống của họ”. Chủ
nghĩa dân tộc ở đây là tinh thần yêu nước và tinh thần dân tộc, từ niềm tin: “Người Việt Nam ai cũng
có lòng yêu nước, ghét giặc”, Người đã khơi dậy truyền thống yêu nước đó, phát huy được sức mạnh
của nhân dân cùng với Đảng đứng lên làm cách mạng giành lại độc lập tự do cho dân tộc và hạnh
phúc của nhân dân. Sức mạnh nội sinh to lớn từ chủ nghĩa yêu nước chính là cơ sở để xây dựng,
củng cố khối đoàn kết dân tộc. Bởi trừ những thành phần phản động, tay sai cho đế quốc, thì dù là
địa chủ hay nông dân, thương gia… đều là người nô lệ. Xây dựng Mặt trận dân tộc thống nhất để đại
đoàn kết dân tộc là sự sáng tạo của Hồ Chí Minh. Phương châm đoàn kết các giai cấp, tầng lớp khác
nhau của Hồ Chí Minh là “cầu đồng tồn dị”. Minh chứng lịch sử đã cho thấy, đại đoàn kết dân tộc đã
tạo sức mạnh vô địch giúp cho cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
Như vậy, chủ nghĩa yêu nước và ý chí kiên cường, bất khuất trong đấu tranh dựng nước và giữ
nước của dân tộc ta là một truyền thống quý báu, là động lực tinh thần to lớn góp phần vào sự trường
tồn của dân tộc và sự phồn vinh của đất nước. Đồng thời, các giá trị ấy đã ảnh hưởng sâu sắc đến sự
hình thành, phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh. Với cách nhìn biện chứng cho thấy, nếu như không có
chủ nghĩa yêu nước là động lực để Bác ra đi tìm đường cứu nước thì sẽ không đến được với chủ
nghĩa Mác - Lênin và từ đó không thể có tư tưởng Hồ Chí Minh. Chủ nghĩa yêu nước như con thuyền
lớn đã đưa Bác đến được với chủ nghĩa Mác – Lênin và tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc.