Đề cương Môn Xã hội học văn hóa | Đại học Văn hóa Hà Nội

lOMoAR cPSD| 60888405
ĐỀ CƯƠNG XÃ HỘI HỌC VĂN HÓA
Câu 1: Hãy trình bày hiểu biết của anh/chị về giá trị xã hội và chuẩn mực xã
hội (giáo trình từ trang 123)
1.1. Giá trị xã hội -
Khái niệm: có rất nhiều định nghĩa về giá trị được đưa ra; các định nghĩa tuy
nhìnnhận ở các góc độ khác nhau nhưng đều có một điểm chung đó là: coi giá trị là
kết quả của hoạt động đánh giá từ phía chủ thế (con người). Giá trị ở đây có thể quy
chiếu vào các mối quan tâm, thích thú, sở thích, bổn phận, trách nhiệm, nhu cầu,
những ác cảm, những lôi cuốn. Giá trị như những quan niệm về cái đúng mong muốn
ảnh hưởng tới hành vi lựa chọn, giá trị thường mang sắc thái tình cảm vì chúng biểu
thị giá trị những gì mà chúng thấy cần phải bảo vệ. Khi được nhận thức một cách
công khai, đầy đủ các giá trị trở thành tiêu chuẩn cho sự ưa thích, lựa chọn và phán
xét. Chính vì vậy, các giá trị là quan niệm về cái có ý nghĩa được chia sẻ trong một
cộng đồng xã hội. Đối với mỗi cá nhân, mỗi cộng đồng, nó là cái được mong muốn,
đánh có, ưa thích và cho là quan trọng để hướng dẫn cho hành động của mình -
Bản chất: dưới góc độ xã hội học, giá trị có tính chất hướng dẫn và lựa chọn.
Vìvậy, khi nó chỉ ra những cái gì là phù hợp, cái gì không phù hợp với cá nhân, với
cộng đồng, với xã hội đồng thời chúng cũng chấp nhận những kiểu hành vi nào đó
và phủ nhận những hành vi khác. Giá trị được thực hiện thông qua hành động của
các vai trò xã hội và vì vậy giá trị quy định tính thống nhất của các vai trò xã hội,
kiến tạo “sự đồng thuận xã hội” - Độ phổ quát:
 Giá trị mang tính tương đối và hệ thống giá trị vì thế cũng chỉ có sự ổn định
tương đối. Nó thường xuyên cho thấy sự lưỡng phân của các giá trị. Cái đáng
mong muốn luôn được đối mặt với cái không đáng mong muốn
 Giá trị về nguyên tắc mang tính cộng đồng do nảy sinh trong một bối cảnh xã
hội nhất định nên nó chính là sở thích của cả cộng đồng mang tính kết hợp và
đóng vai trò điều tiết trong nội bộ cộng đồng ấy. Tuy nhiên, giá trị chung của
cộng đồng không phải bao giờ cũng là cái tạo nên sự thống nhất trong xã hội,
do nó thống nhất hành vi xã hội như thế nào thì cũng chia rẽ hành vi xã hội
thế ấy. Chủ nghĩa cá nhân cũng đã từng được cá nhân ủng hộ mãnh liệt nhưng
cũng chính họ lên án hết mức. Vì thế, trong mỗi hệ thống giá trị, cần phân biệt
những hạt nhân cứng rắn (cái cốt lõi) với những phần tử biến thiên của nó. Ở
đây, thuật ngữ biến thiên có thể chỉ sự khoan dung của xã hội với các sở thích
cá nhân được coi là hợp thức và được tự do lựa chọn. Các hệ thống giá tị luôn lOMoAR cPSD| 60888405
là các hệ thống mở cho những ảnh hưởng của đời sống, đồng thời có một logic
khi chỉ cho phép những liên kết nhất định - Các loại giá trị & đặc điểm:
 Phân loại thành hệ thống các giá trị phổ biến theo các lĩnh vực hoạt động của con người:
• Giá trị nhân văn: biểu thị sự tôn trọng và yêu thương con người, thừa
nhận quyền phát triển tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc
• Giá trị đạo đức: biểu hiện ở những chuẩn mực quy định mối quan hệ
người – người, người – giới tự nhiên và xã hội (gia đình, cộng đồng…)
trên tinh thần yêu thương hay hận thù, tôn trọng hay không tôn trọng,
sự phát trển hay kìm hãm tài năng, tự do và hạnh phúc
• Giá trị văn hóa: gắn liền với sự phát triển của KHKT & CN trên cơ sở
tiến bộ xã hội và biểu hiện ở đạo đức và lối sống có văn hóa cũng như
phát triển toàn diện con người
• Giá trị chính trị, luật pháp: biểu hiện thái độ với việc giành và giữ chính
quyền, thể chế nhà nước, với quyền lợi dân tộc, giai cấp, cộng đồng và
thể hiện ở quyền công dân, mối quan hệ bình đẳng, tự do và dân chủ…
• Giá trị kinh tế: hướng vào sự hoạt động của nghề nghiệp, lao động, sản
xuất, kinh doanh, các hình thức sở hữu, thu nhập và đời sống vật hât, sự
giàu nghèo và hưởng thụ…
 Dựa vào tổ hợp nhu cầu tổng quát và các thiết chế quan trọng trong đời sống
xã hội, có thể phân chia các hạng giá trị xã hội như sau:
• Giá trị thuộc lĩnh vực tự nhiên: xuất phát từ những nhu cầu sinh học của
con người biểu hiện ở hai khía cạnh: sống lâu (thọ) với cơ thể khỏe
(khang) và nối dõi. Để đáp ứng nhu cầu này, xã hội lập ra các thiết chế
xã hội như: nhà trường, bệnh viện, sân vận động, nhà dưỡng lão…đặc
biệt nhất là thiết chế gia đình
• Giá trị thuộc lĩnh vực kinh tế: xuất phát từ nhu cầu tồn tại vật chất của
con người. Truyền thống Trung Hoa xưa gọi giá trị này bằng chữ Phú
(giàu có). Để đáp ứng nhu cầu này, xã hội lập ra các thiết chế kinh tế
như: các ngân hàng, các xí nghiệp, các tổ chức tài chính,…
• Giá trị thuộc lĩnh vực trí thức: xuất phát từ nhu cầu tổng kết, trao quyền
kinh nghiệm cho đời sau. Trung Hoa xưa gọi giá trị này bằng chứ Trí
(hiểu biết). Đáp ứng nhu cầu này, xã hội lập ra các thiết chế khoa học,
giáo dục như: các viện nghiên cứu, trường học các cấp, các câu lạc bộ nghiên cứu,…
• Giá trị thuộc lĩnh vực chính trị: xuất phát từ nhu cầu đảm bảo an toàn
xã hội. Trung hoa xưa gọi giá trị này bằng chữ Quý (sang trọng). Để lOMoAR cPSD| 60888405
đáp ứng nhu cầu này, xã hội lập ra các thiết chế chính trị như: hệ thống
cơ quan quyền lực nhà nước, các đảng phái,…
• Giá trị thuộc lĩnh vực thẩm mỹ: xuất phát từ nhu cầu giải trí bằng sáng
tạo và cảm thụ trong thế giới khách quan. Giá trị này được biểu thị bằng
chữ Mỹ (cái đẹp). Để đáp ứng nhu cầu này, xã hội lập ra các thiết chế
văn hóa thẩm mỹ, sáng tạo và giải trí
• Giá trị thuộc lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo: xuất phát từ nhu cầu tinh
thần muốn khắc phục những rủi ro ngẫu nhiên bằng các giải pháp tâm
lý như các ước mơ, những mong muốn. Có thể gọi đó là giá trị tâm linh.
Để đáp ứng các nhu cầu này, xã hội lập ra các tổ chức tín ngưỡng và các
thiết chế tôn giáo 1.2. Chuẩn mực xã hội - Khái niệm:
 Dưới góc độ của xã hội học: Chuẩn mực là quy tắc hành vi có giá trị phổ biến
mà việc tuân thủ nó được những thành viên khác của xã hội trông đợi và thừa
nhận (theo từ điển XHH)
 Theo nghĩa bóng: Chuẩn mực là phép tắc, quy phạm phải tuân theo trong ứng
xử của con người trong xã hội hay nói cách khác chuẩn mực là hệ thống những
quy định cụ thể, những quy tắc của đạo đức hoặc chờ đợi của xã hội đối với
hành vi mà mọi người phải tuân theo -
Các loại chuẩn mực và đặc điểm: dựa vào mức độ thiết chế hóa, mức độ
cộngđồng, mức độ nghiêm khắc của sự trừng phạt nếu cá nhân vi phạm và vào cường
độ cảm xúc liên quan tới thái độ đối với cá nhân
 Theo William G Sumner (1840 – 1910) – nhà xã hội học Mỹ, chuẩn mực được
chia thành hai loại: Lề thói và Phép tắc
• Lề thói là cái nên làm mà không tuân theo lệnh của bất kỳ ai, đó là
những tục lệ, quy ước, chuẩn mực. Sự vi phạm lề thói chỉ bị chỉ trích
nhẹ như: lắc đầu, tặc lưỡi, bàn tán… Lề thói được con người tiếp thu
trong giao tiếp và được truyền đi từ thế hệ này sang thế hệ khác, nó biến
đổi cùng với sự biến đổi của văn hóa hoặc khi con người gặp những
tình huống và hoàn cảnh khác nhau
• Phép tắc thường phân biệt rạch rời giữa đúng và sai, gắn với nhưng giá
trị mà xã hội cho là quan trọng hơn lề thói. Vì vậy vi phạm phép tắc sẽ
bị trừng phạt nghiêm khắc hơn. Lề thói và phép tắc chỉ khác nhau ở mức
độ nên nhiều khi khó phân biệt chúng. Hơn thế nữa, đây là hai thành tố
của văn hóa nên các hội khác nhau, các nhóm văn hóa khác nhau thì
cũng có những hình thái khác nhau. lOMoAR cPSD| 60888405
• Theo Siegfried Lamnek (nhà xhh Đức), chuẩn mực được chia thành:
chuẩn mực phải (luật pháp), chuẩn mực nên (đạo đức), và chuẩn mực
có thể (tập quán, thói quen), trong đó chuẩn mực nên và chuẩn mực có
thể là những chuẩn mực ngoài luật. Tần số và mức độ hình phạt giảm
dần từ chuẩn mực phải xuống chuẩn mực có thể. Ở chuẩn mực phải và
sự sai lệch khỏi nó thường xuất hiện bộ máy định hình phạt được hợp
pháp hóa riêng cho việc này (cảnh sát, tòa án) trong khi ở những chuẩn
mực ít bắt buộc hơn thường thiên về các hình phạt không chính thức
Câu 2: Hiện tượng trong giới trẻ đang xuất hiện nhiều giá trị, chuẩn mực mới.
Anh/ chị nhận xét gì về hiện tượng này? Hãy nêu ví dụ và phân tích?
Hiện nay, trong bộ phận giới trẻ đã xuất hiện nhiều giá trị, chuẩn mực đạo đức mới
có sự cải biến và thay đổi nhiều hơn so với những chuẩn mực trước đây như -
Trong nhận thức về cái đẹp và nghệ thuật, giới trẻ ngày nay cho rằng không
cóbất kì định nghĩa nhất định nào để nhận xét cái đẹp, có thể đơn giản, phức tạp,
sang trọng, phá cách, kì dị,... tùy vào thị hiếu thẩm mỹ của mỗi người. -
Người xưa quan niệm hàm răng đen là một hàm răng đẹp và khỏe, họ
nhuộmrăng, ăn trầu để có răng đen bóng. Hiện tại, một hàm răng đẹp không còn màu
đen nữa mà là trắng, càng trắng càng đẹp. -
Các chuẩn mực được du nhập từ những khu vực khác, nước khác, khiến giới
trẻcó hiện tượng “chạy theo xu hướng” từ thẩm mỹ, beauty, fashion style, nghệ thuật, giới tính, tình yêu,... -
Một bộ phận cho rằng giá trị của cuộc sống không phụ thuộc nhiều vào vật
chấtmà nằm ở tinh thần, thể hiện ở chỗ họ lựa chọn “sống an nhàn khi còn trẻ” cho
rằng tuổi trẻ là để đi đây đi đó, trải nghiệm và khám phá, tận hưởng nhiều hơn là lao
đầu vào công việc với áp lực và sự nhàm chán -
Giới trẻ thậm chí có những chuẩn mực trái pháp luật, sử dụng pod, vape (thuốc
láđiện tử), như một trào lưu văn hóa, dần lan truyền khiến nó được phổ biến rộng rãi. -
Thờ ơ, không quan tâm tới truyền thống “uống nước nhớ nguồn” bao đời của
dântộc, nhưng lại đam mê, cuồng đu theo Idol, Văn hóa thần tượng,...
+ Tích cực: Nhiều loại hình văn hóa mới được tiếp nhận, cải biến làm đa dạng bản
sắc văn hóa và đời sống tinh thần, đa dạng phát triển phong cách của các bạn trẻ,
sống tự tịn, sống “là chính mình”. Lĩnh vực nghệ thuật nói chung ngày càng được
phát triển, tạo điều kiện để giao lưu hội nhập cùng nghệ thuật thế giới nhiều hơn. lOMoAR cPSD| 60888405
+ Tiêu cực: Chuẩn mực mới ra đời cùng với đó là sự tiếp thu không chọn lọc, thiếu
hiểu biết mang tới nhiều hệ lụy, văn hóa ứng xử, đạo đức có thể bị ảnh hưởng, đi
xuống gây khó khăn cho vấn đề quản lí an ninh, văn hóa của Nhà nước. Nguy cơ
đánh mất dần những giá trị truyền thống lâu đời của nước nhà, văn hóa truyền thống
mai một, lu mờ, lịch sử dần chìm vào quên lãng theo thời gian. VÍ DỤ:
Hiện nay, việc phẫu thuật thẩm mĩ đã gần như quá phổ biến và được biết tới rộng rãi.
Thậm chí, nhiều người còn đề cao vẻ đẹp “nhân tạo” và không quan trọng giá trị của
vẻ đẹp tự nhiên nữa. Giới trẻ thậm chí có thể bỏ ra rất nhiều tiền của, sẵn sàng chịu
đau đớn để có được vẻ đẹp nhân tạo, không đề cao sức khỏe, đẹp tự nhiên mà chi
tiền tiêm boxtox, uống thuốc giảm cân, hút mỡ... -
Việc sử dụng phẫu thuật thẩm mĩ sẽ không có gì đáng nói, nếu như mọi
ngườikhông lạm dụng nó quá mức, sửa quá đà, không tìm hiểu kĩ, sửa quá nhiều, vẻ
đẹp tự nhiên dần biến mất ở họ và gương mặt dần trở nên công nghiệp. -
Có những cơ sở, bệnh viện thẩm mĩ không có chứng chỉ hoạt động hay cấp
giấyphép kinh doanh, bằng cấp nhưng các “bác sĩ” ấy vẫn hành nghề. Việc đụng dao
kéo có thể mang tới rất nhiều nguy hiểm, tới cả tính mạng, thực tế đã có rât nhiều vụ việc không hay xảy ra.
=> Đón nhận và tiếp thu những chuẩn mực mới không phải lúc nào cũng sai/đúng
hoàn toàn, vì thế cần có sự chọn lọc, cải biến để đó phù hợp với chuẩn mực xã hội
mới nhưng vẫn trân trọng giá trị truyền thống, văn hóa tốt đẹp.
Câu 3: Hãy nêu hiểu biết cuả anh/ chị về ứng xử xã hội và khuôn mẫu ứng xử
1.1.Ứng xử xã hội
- Khái niệm: Văn hóa ứng xử là một trong những yếu tố cấu thành nên bản sắc văn
hóa của cả một cộng đồng, một xã hội, một dân tộc. Đó là thái độ và hành vi của cá
nhân hay cộng đồng người được xác định để xử lý các mối quan hệ giữa con người
với môi trường tự nhiên, môi trường xã hội và với chính bản thân mình.
VÍ DỤ: Văn hóa thờ thần sông, thần biển, thờ cá ông,... ở một số địa phương vùng biển, sông nước.
+ Văn hóa làm nhà sàn của đồng bào dân tộc miền núi lOMoAR cPSD| 60888405
- Các nhân tố quyết định và đặc điểm văn hóa ứng xử
+ Nhân tố tự nhiên: Khí hậu, thời tiết, thủy văn, gió mùa, vị trí địa lý, hình dáng lãnh
thổ, sinh vật, đất đai thổ nhưỡng. Tùy vào mỗi điều kiện trên mà con người sẽ có
những cách sinh sống, sản xuất và thích nghi với nơi sống, từ đó hình thành nên cách
ứng xử đối với tự nhiên và những hiện tượng trong tự nhiên.
+ Nhân tố kinh tế xã hội: Các nhân tố tự nhiên thường là tiền đề cho các nhân tố xã
hội, từ đó con người sẽ tạo nên các hình thái kinh tế xã hội và các cách ứng xử với môi trường xã hội.
1.2 Khuôn mẫu ứng xử. -
Khuôn mẫu ứng xử là một hệ thống quy tắc về hành vi, thái
độ ứng xử theo quytắc được đưa ra dựa theo pháp luật và các chuẩn
mực đạo đức xã hội nhằm giúp hình thành nhân cách con người,
giúp cá nhân và cộng đồng xử lí các mối quan hệ giữa người với
người, con người với môi trường tự nhiên, xã hội.
Ví dụ: Truyền thống tôn sư trọng đạo (tôn kính bề trên, thầy cô đã dạy dỗ mình) -
Những điều kiện để ứng xử trở thành khuôn mẫu+ Dựa trên
các quy tắc về pháp luật.
+ Quy tắc ứng xử phải hàm chứa những giá trị và chuẩn mực xã hội cùng những kinh
nghiệm đã được xã hội hình thành, thừa nhận nhằm giúp cho mỗi cá nhân có thể hội
nhập vào nền văn hoá chung của toàn xã hội.
+ Quy cách ứng xử được hình thành và được gọi là khuôn mẫu khi nó được cộng
đồng xã hội và pháp luật chấp nhận, được áp dụng rộng rãi, nhiều người biết tới, là
một quy luật bất thành văn
- Đặc điểm của khuôn mẫu ứng xử
+ Khác với pháp luật, khuôn mẫu ứng xử bao gồm cả các chuẩn mực được viết thành
văn bản và những chuẩn mực bất thành văn. Song dưới góc nhìn của Xã hội học Văn
hóa, chúng ta thường quan tâm nhiều hơn đến những chuẩn mực bất thành văn.
+ Khuôn mẫu ứng xử khả biến trong phạm vi một nền văn hóa và mỗi nền văn hóa
khác nhau, là một phần không thể thiếu trong mỗi nền văn hóa và đời sống mỗi con người. lOMoAR cPSD| 60888405
+ Khuôn mẫu ứng xử khả biến cả trong từng giai đoạn, từng thời điểm, có sự thay
đổi khi các thiết chế xã hội thay đổi.
+ Khuôn mẫu ứng xử vừa ra lệnh vừa cấm đoán, việc nào nên làm và việc nào không
nên làm trong cac tình huống xã hội khác nhau
+ Các khuôn mẫu này giống như một công cụ xã hội hóa, góp phần hình thành nhân
cách cá nhân ở các cấp độ khác nhau (gia đình, nhà trường, xã hội)
+ Có tầm ảnh hưởng lớn mang tính chất định hướng cho cá nhân và cho cộng đồng,
định hướng mục tiêu, giá trị, tri thức và xúc cảm, đảm bảo cho tính quy tắc của hành động.
Câu 4: Hiện nay trong giới trẻ đang xuất hiện nhiều biểu hiện ứng xử mới.
Anh/chị nhận xét gì về hiện tượng này? Hãy nêu ví dụ và phân tích!
- Một số biểu hiện ứng xử mới trong giới trẻ hiện nay
+ Hiện nay, văn hóa ứng xử của giới trẻ được thể hiện rõ nhất qua những sự việc
hàng ngày trên mạng xã hội, hành vi phản cảm của các bạn trẻ, thể hiện tình cảm yêu
đương quá trớn tại nơi công cộng như quán xá, rạp chiếu phim, công viên,...
+ Thậm chí trong những hoạt động tại các thành phố lớn, các bạn trẻ hồn nhiên dẫm
đạp và cướp hoa tại phố đi bộ…ảnh hưởng xấu đến dư luận và thể hiện được văn hóa
ứng xử của giới trẻ ở nơi công cộng hiện nay. Không chỉ vậy, một sự việc được thể
hiện quan điểm tại Mạng Xã hội đã thể hiện rõ, những lời bình phẩm, phê phán gay
gắt của người sử dụng. -Nhận xét
Văn hóa ứng xử của giới trẻ hiện nay đang là vấn đề được dư luận quan tâm.Với sự
phát triển của công nghệ khoa học giúp cho giới trẻ được tiếp xúc thể hiện sự năng
động nhảy bén của mình trong việc tiếp thu cái mới. Thế hệ trẻ ngày nay được sống
trong thời kỳ giao lưu văn hóa mạnh mẽ giữa các nước đồng thời chúng còn được
tiếp nhận internet thứ đang phát triển vũ bão từ rất sớm.Thế hệ trẻ hiện nay là một
thế hệ tiếp thu rất nhiều đa dạng thông tin ngay từ khi chúng ta còn ở độ tuổi học tập
có thể nói hành vi ứng xử các bạn trẻ trong xã hội ngày nay là sự giao thoa nhuần
nhuyễn giữa cái mới và cái cổ điển từ đó hình thành cách ứng sự tiến bộ. Nhưng sự
phát triển của khoa học công nghệ cũng đem lại những mặt trái cho sự ứng xử của
giới trẻ ngày nay nếu không được rèn luyện trau dồi kiến thức, giáo dục trẻ sẽ bị lệch
hướng bị ảnh hưởng xấu từ mạng xã hội. Nếu không kịp thời chấn chỉnh sẽ tạo ra lOMoAR cPSD| 60888405
một lỗ hổng trong văn hóa ứng xử của giới trẻ ở gia đình, nơi công cộng, nhà trường
và mạng xã hội - Mặt Tích Cực:
Những hủ tục trọng nam khinh nữ hay các lễ kiến nho giáo đã dần được xoá nhoà,thay
vào đó là lối tư duy cởi mở và không bị gò bó bởi tư tưởng cũ,do đó cách ứng xử của
các bạn cũng rất tiến bộ và không bị các định kiến ràng buộc.
VD: ví dụ như định kiến giới các bạn đã tìm hiểu và lên tiếng ủng hộ nữ quyền phê
phán vấn đề nam tính độc hại và lên tiếng kêu gọi sự bình đẳng giữa hai ruổi ngoài
ra một vài bạn trẻ không đồng ý với quan điểm cũ là phụ nữ phải ở nhà nội trợ để
con chăm con và chăm chồng.Thay vào đó là công việc hai vợ chồng bình đẳng như
nhau cùng nhau hỗ trợ làm việc nhà cùng nhau làm việc kiếm tiền.
+ Bên cạnh đó sự cởi mở của các bạn đã thể hiện ở chỗ các bạn dễ dàng tiếp thu sự
khác biệt giữa người với người và tôn trọng sự khác biệt của nhau điều này có thể
thấy qua sự ủng hộ của giới trẻ hiện nay đối với cộng đồng thiểu số các độ cộng đồng
khác biệt về văn hóa: ủng hộ các bạn thuộc cộng động LGBT, phản đối các chính
sách kì thị người da màu … - Mặt Tiêu Cực:
+ Ngược lại cũng có nhiều thành phần lệch chuẩn mực trong văn hóa ứng xử, nhìn ở
góc độ xã hội văn hóa ứng xử cộng đồng và ứng xử với con người của một bộ phận
giới trẻ thực sự có vấn đề. Họ đề cao cái tôi của mình quá lớn luôn chứng minh bản
lĩnh của bản thân luôn muốn mình phải trở thành người trung tâm dễ dàng có những
hành động bạo lực để giải quyết vấn đề hay có những lối ứng xử không chuẩn mực
thiếu tôn trọng với những người xung quanh.
Ví dụ: ngày nay không khó để ta bắt gặp những hình ảnh các bạn trẻ tụ tập đua xe
hò hét, nẹt bô, đánh nhau, vô lễ, chửi nhau với người lớn hay thầy cô giáo. Hay trong
giao tiếp hằng ngày các bạn trẻ cũng dễ dàng văng tục chửi bậy những lời lẽ kém văn
minh. Hay đôi lúc vì không kiểm soát được cái tôi của mình mà dễ dàng dẫn đến
đánh nhau chỉ vì một cái nhìn mà các bạn cho là nhìn đểu.
+ Hay một tiktok có tên tài khoản là Nờ Ô Nô trong một video đã có lời lẽ không
chuẩn mực khi đang làm thứ mà anh cho là từ thiện với câu nói “ hello bà già nghèo
khổ giữa trời đông cô đơn” điều này đã gây ảnh lớn đến bộ phận giới trẻ và bị lên án
kịch liệt. Nếu như video này không bị lên án thì rất có thể sẽ gây hậu quả lớn đến với
người dùng trên mạng xã hội này và nhất là đối với trẻ con. Chúng sẽ học theo và gây hệ luỵ lớn.
=> Giới trẻ ngày nay có nhiều điểm tích cực trong lối ứng xử tuy nhiên cũng có rất
nhiều điểm hạn chế nếu không kịp thời được giáo dục, uốn nắn sẽ gây hệ luỵ lớn về sau. lOMoAR cPSD| 60888405
Câu 5: Hãy nêu hiểu biết của anh/ chị về thời gian rỗi và hoạt động trong thời
gian rỗi. 1.1. Thời gian rỗi
- Khái niệm: Thời gian nhàn rỗi là thời gian mà mỗi người được tự do sử dụng nó để
tham gia các hoạt động hoặc nghỉ ngơi, giải trí...theo đúng ý thích của người đó.
Theo nghĩa đó, thời gian nhàn rỗi còn được gọi là thời gian tự do chi phối.
1.2 Các cấp độ của thời gian rỗi và hoạt động trong thời gian rỗi -
Do những tiến bộ khoa học công nghệ và toàn cầu hóa, cạnh tranh kinh tế,
nhómthời gian làm công việc gia đình ngày càng giảm, thời gian nhàn rỗi ngày càng tăng. -
Các cấp độ của thời gian rỗi khác nhau được quyết định bởi cách sử dụng
củamỗi người, cụ thể gồm 4 nhóm chính:
+ Thời gian cần thiết để thỏa mãn các nhu cầu nhu cầu sinh lý (ăn, ngủ)
+ Thời gian thực hiện công việc gia đình, phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày của
gia đình (mua hàng, dọn dẹp nhà cửa, giặt là quần áo, chăm sóc con cái, nấu nướng...)
+ Thời gian tham gia các hoạt động xã hội
+ Thời gian làm các công việc nhưng có định hướng mang đến niềm vui nhưng mang
tiện ích cho lâu dài như một khóa học thêm, tự học một khóa đào tạo,... -
Hoạt động văn hóa, giải trí trong thời gian rỗi là thời gian được sử dụng vào
cácmục đích tham gia hoạt động cộng đồng xã hội, với định hướng cảm xúc, mang
tới cảm hứng, niềm vui. -
Mục đích sử dụng thời gian rỗi tuỳ thuộc vào đặc điểm, tính cách của từng
người,hoàn cảnh gia đình, môi trường sống... Nhiều kết quả nghiên cứu cho thấy, có
mối quan hệ tỷ lệ thuận giữa thòi gian nhàn rỗi và nhu cầu du lịch. Du lịch là hoạt
động sử dụng thời gian nhàn rỗi lý tường nhất vì nó là một hoạt động tổng hợp, có
thể thoả mãn nhiều nhu cầu cùng một lúc như nghỉ ngơi, thư giãn, vui choi giải trí,
nâng cao kiến thức, mở rộng quan hệ xã hội.
Câu 6: Anh/ chị nhận xét gì về xu hướng sử dụng thời gian rỗi của giới trẻ hiện
nay? Hãy nêu ví dụ và phân tích?
1.1 Biểu hiện của việc sử dụng thời gian rỗi của giới trẻ hiện nay
- Sau khi thống kê số liệu từ SAVY2, hiện nay Xem tivi và nghe nhạc là 2 lựa chọn
chiếm số đông áp đảo với lần lượt là 96,8% và 90,8%. 85% số người được hỏi dùng lOMoAR cPSD| 60888405
thời gian rảnh rỗi đi chơi với bạn bè và người yêu, 77% thích đọc sách và 60,9%
dành thời gian cho việc chơi thể thao.
+ Dùng máy tính, lướt web cũng là một thói quen của đa số giới trẻ. 45% các bạn trả
lời lựa chọn phương án này để tiêu xài thời gian rảnh rỗi. 43,9% thích hoạt động xã
hội và 21,8% đến các trung tâm giải trí.
+ Tuy nhiên, ngoài các số liệu lạc quan về chuyện sử dụng thời gian rỗi hợp lý của
các bạn trẻ kể trên, các tác giả cũng đưa ra những con số khác: 3,3% chọn việc đánh
bạc để tiêu khiển, 27,5% thích uống bia với bạn bè, 38,2% thích chơi game khi rảnh rỗi.
+ Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tỷ lệ sử dụng Internet của nhóm thanh niên từ
14 đến 17 tuổi cao hơn so với nhóm 18-21 tuổi là 3,9% và cao hơn so với nhóm 2227
tuổi là 15,5%. So với 5 năm trước, trong nghiên cứu của SAVY 1 thì tỷ lệ sử dụng
Internet ngày nay của giới trẻ đã tăng rất nhanh: từ 17% đến 61%.
+ Ở nhóm có độ tuổi càng cao, giới trẻ càng có xu hướng hướng ngoại nhiều hơn:
đến các trung tâm giải trí để xem phim ở rạp, uống bia thậm chí cả đánh bạc. 1.2 Nhận xét:
1.2.1 Mặt tích cực -
Theo thống kê cho thấy, số bạn trẻ biết cách sử dụng thời gian rỗi hợp lí khá
cao, điều này giúp giới trẻ có thể quản lí và sử dụng thời gian của mình một cách hợp lí và hiệu quả -
Sử dụng thời gian rỗi vào việc đọc sách, hoạt động xã hội hay ngoại khóa,
mộtkhóa học,.. Điều này cho phép giới trẻ có thời gian để học hỏi và trang bị kiến
thức, có thêm kĩ năng phát triển bản thân, kĩ năng cộng đồng. -
Thời gian rỗi để nghỉ ngơi, tham gia vui chơi giải trí, game, mạng xã hội,..
giúpcon người thoải mái, điều chỉnh lại tâm trạng hay kết nối với cộng đồng, bạn bè
trực tiếp và trực tuyến. 1.2.2 Mặt tiêu cực -
Một bộ phận không dùng thời gian rỗi đúng cách dẫn tới những hậu quả tiêu
cực, quá làm dụng hoạt động giải trí cũng khiến nó trở nên độc hại, mất thời gian vô bổ và lãng phí. -
Hiện nay với sự phát triển của xã hội, công nghệ - khoa học khiến thời gian
rỗicũng trở nên nhiều hơn. Nếu không biết cách tận dũng thời gian rỗi để phát triển
bản thân sẽ khiến một bộ phận giới trẻ trở nên lười nhác, nhiều hệ lụy kéo theo như
thất nhiệp, các tệ nạn xã hội, sức khỏe,... lOMoAR cPSD| 60888405
Câu 7: Trình bày hiểu biết của anh/ chị về xã hội hóa cá nhân! Con người sẽ
trở thành thành viên của xã hội sinh ra hay xã hội nuôi dưỡng mình? Vì sao?
1.1 Khái niệm XHH cá nhân
- Xã hội hóa cá nhân là quá trình xã hội trong đó con người học tập và hành động
dưới tác động của các yếu tổ xã hội sao cho phù hợp với những gì học được từ xã
hội. Hay nói cách khác, xã hội học cá nhân là quá trình biến một cá thể người thành
một con người xã hội, thành nhân cách.
-Theo từ điển xã hội học Đức: Xã hội hóa là quá trình thích ứng và cọ xát với các giá
trị, chuẩn mực và các mẫu hình hành vi xã hội mà trong quá trình đó các thành viên
xã hội tiếp nhận và duy trì khả năng hoạt động xã hội.
1.2 Mục đích XHH cá nhân -
Giúp con người hoàn thiện nhân cách để trở thành một thành viên của xã hội,
con người học bí quyết để trở nên thành viên của một nhóm, một cộng đồng. Chu
trình này không những giúp mọi người làm quen với các group xã hội mà nhờ đó các
nhóm xã hội này có thể tự kéo dài theo thời gian. -
Xã hội hóa có những mục đích cho cả thanh không đủ niên và người lớn. Nó
dạytrẻ em những yếu tố nền tảng cho sự nhận thức bản thân và toàn cầu xung quanh.
quá trình xã hội hóa cũng giúp các cá nhân hình thành nhân cách để thích ứng, thích
hợp với các giá trị tiêu chuẩn xã hội. Qua đấy cá nhân duy trì được năng lực hoạt động xã hội.
1.3 Các thiết chế tiến hành XHH cá nhân 1.4 Đặc điểm XHH cá nhân
- Xã hội hóa trẻ em: Xã hội hóa trẻ được phân tích qua các giai đoạn phát triển của trẻ.
+ Sự bắt chước: đây là giai đoạn trẻ sao chụp lại những hành vi của những người
xung quanh, nhưng chưa hiểu về ý nghĩa của các hành vi đó, Ví dụ đứa trẻ thấy mẹ
gấp quần áo nó cũng bắt chước mẹ gấp quần áo. Hay thấy người lớn viết chúng cũng lấy bút vẽ.
+ Sự đồng nhất: là quá trình đứa trẻ lĩnh hội vị trí cuộc sống của cha mẹ, người thân
nhận biết được những đặc điểm nhân cách, vị trí, vai trò của cha mẹ và những người
xung quanh, qua đó dần hình thành trong trẻ có những hành vi ứng với các vai trò khác. lOMoAR cPSD| 60888405
+ Sự xẩu hổ: là cơ chế cảm xúc khi đứa trẻ nhận biết hành vi của chúng vi phạm các
chuẩn mực, nguyên tắc và sự mong đợi của các những nguời xung quanh, gia đình hay xã hội.
+ Sự đồng nhất: là quá trình đứa trẻ lĩnh hội vị trí cuộc sống của cha mẹ, người thân
nhận biết được những đặc điểm nhân cách, vị trí, vai trò của cha mẹ và những người
xung quanh, qua đó dần hình thành trong trẻ có những hành vi ứng với các vai trò khác.
+ Sự xẩu hổ: là cơ chế cảm xúc khi đứa trẻ nhận biết hành vi của chúng vi phạm các
chuẩn mực, nguyên tắc và sự mong đợi của các những nguời xung quanh, gia đình hay xã hội.
+ Sự biết lỗi: Trẻ cảm thấy mình có lỗi với mọi người và xấu hổ trước hành vi của
mình. Chính nhờ cơ chế xấu hổ đứa trẻ tự điều chỉnh hành vi, cách ứng xừ của mình
cho phù họp với các chuẩn mực chung nó có sức mạnh điều tiết, củng cố hành vi tích
cực, ngăn chặn hành vi sai lệch. Chính điều đó giúp trẻ học hỏi các khuôn mẫu hành
vi, các chuẩn mực xã hội, cách ứng xử được xã hội chấp nhận và loại bỏ những cái
mà xã hội không chấp nhận. -
Xã hội hóa người lớn: Khác với xã hội hóa trẻ em, xã hội hóa người lớn diễn
ra theo 2 khuynh hướng thích nghi và phát triển.
+ Khuynh hướng thích nghi: một số nhà xã hội học khẳng định rằng, sự thay đổi của
quá trình xã hội hóa ở người lớn được giải thích bằng sự thích nghi, bởi đây là thời
kỳ trưởng thành, thời kỳ mà người lớn phải trải qua nhiều những đòi hỏi, thách thức
và những khủng hoảng trong cuộc sống (khá khác biệt so với trẻ em). Cuộc sống của
người lớn được biết đến với hàng loạt những cuộc khủng hoảng mong đợi và bất ngờ
mà cần phải nhận thức được và vượt qua. Chẳng hạn có thể xem sự vận động chậm
chạp của cơ thể cùng với sự gia tăng tuổi tác là một cuộc khủng hoảng mong đợi,
một trong hai vợ chồng mất sớm là một cuộc khủng hoảng bất ngờ. Do đó, buộc phải
nhận thức được, vượt qua và thích nghi với những vẩn đề khó khăn để tìm cách giải
quyết sao cho mình có thể đạt được những mong muốn của bản thân và phù họp với
các giá trị chuẩn mực của xã hội.
+ Khuynh hướng phát triển: quá trình xã hội hóa người lớn không kết thúc bằng sự
vượt qua một cuộc khủng hoảng này và chuyển sang cuộc khủng hoảng khác. Trong
khi, cá nhân vượt qua và tìm cách thích nghi với các vấn đề của cuộc sống, chính là
lúc cá nhân góp phần duy trì và phát triển các kinh nghiệm xã hội, các giá trị và chuẩn lOMoAR cPSD| 60888405
mực xã hội. Đồng thời, chính việc giải quyết các cuộc khủng hoảng chính là yếu tố
tạo thành cơ sở cho sự phát triển của nhân cách. -
Như vậy, xã hội hóa cá nhân được thực hiện trong suốt cuộc đời mỗi người,
xãhội hóa diễn ra ở trẻ em khác với xã hội hóa của người lớn về chất, mặc dù có
những mô hình văn hóa, hành vi ứng xử,... của thời thơ ấu có ảnh hưởng đến sự hình
thành và phát triển nhân cách. Với trẻ em, khi tương tác với môi trường xung quanh
chúng phải làm theo các kinh nghiệp và chuẩn mực đã được định sẵn cho các hành
vi, thái độ của chúng. Với người lớn phải thích nghi với điều kiện sống xung quanh
để thực hiện các hành vi, thái độ, việc làm cho phù hợp với vai trò đã được học.
Trong quá trình thích nghi đó, người lớn có thể loại bỏ hoặc thay đổi một số kinh
nghiệm, chuẩn mực không còn phù hợp với xã hội đó, giữ lại những giả trị, chuẩn
mực và kinh nghiệm phù hợp, từ đó con người vừa tuân theo, vừa phát triển những
hạt nhân hợp lý của nền văn hóa trước để truyền lại cho thế hệ sau, tạo nên sự tồn tại xã hội.
1.5 Các phương thức XHH cá nhân
Câu 8: Anh chị nhận xét gì về nhân cách của giới trẻ Việt Nam hiện nay. Nêu ví dụ và phân tích
- Khái niệm nhân cách: Nhân cách được định nghĩa là một tập hợp các đặc tính của
những kiểu mẫu hành vi, nhận thức, và cảm xúc được hình thành từ các yếu tố sinh học và môi trường. ●
Nhận xét: nhân cách của giới trẻ Việt Nam hiện nay đang không ngừng được
nâng cao và hoàn thiện sống chuẩn mực đạo đức nhân cách của các bạn trẻ không
ngừng được rèn luyện và tu dưỡng hướng tới mục tiêu tốt đẹp của xã hội xây dựng
một xã hội văn minh. Tuy nhiên còn một số bộ phận các bạn trẻ có nhân cách không
đúng đắn lối sống không lành mạnh nguyên nhân là do môi trường sống và sự thiếu
giáo dục từ nhà trường và gia đình ●
Tích cực: trong xã hội hiện đại ngày nay các bạn trẻ được tiếp cận với nền
giáo dục hiện đại được quan tâm bồi dưỡng tu dưỡng giáo dục phát triển nhân cách
tốt đẹp ngay từ khi còn bé. Được giáo dục về cách đối nhân xử thế cư xử chuẩn mực xã hội.
- Ví Dụ: khi gặp những người khó khăn cần sự giúp đỡ các bạn luôn sẵn lòng giúp
đỡ hết sức mình mà không mong nhận lại. Điều này không phải ai cũng làm được
nhiều không được dạy dỗ chỉ bảo và khích lệ giúp các bạn hoàn thiện nhân cách biết
yêu thương biết chia sẻ hướng tới cuộc sống hạnh phúc một xã hội văn minh lOMoAR cPSD| 60888405
● Tiêu cực: nhưng ở một số bộ phận các bạn trẻ hiện nay vì một số lý do mà nhân
cách phát triển theo hướng lịch lạc có thể do trưởng thành trong một môi trường thiếu
lành mạnh không nhận được sự quan tâm giáo dục từ gia đình chưa được sự giáo dục
đúng cách từ nhà trường và thiếu quan tâm từ xã hội nên nhân cách triển chưa toàn diện và sai hướng.
- ví dụ: một số bạn trẻ có hành vi xấu như trộm cắp chửi bới lăng mạ người khác
dùng lời lẽ thiếu lễ phép khi giao tiếp với mọi người xung quanh.
Câu 9: Hãy nêu hiểu biết của anh/ chị về tương tác văn hóa! Bản sắc văn hóa có
vai trò như thế nào trong tương tác văn hóa?
1. Tương tác văn hóa -
Khái niệm: Tương tác văn hóa là một quá trình phức tạp, liên quan đến những
con người khác nhau trong các hình thức khác nhau. Nó là một quá trình tương tác
giữa hai hoặc nhiều đối tác… Mặt đối lập của nó là xung đột xã hội, trong đó văn
hóa với tư cách là một cấu trúc được sử dụng như một cái cớ cho bạo lực và chiến
tranh và như một công cụ để tạo ra kẻ thù. -
Các hình thức tương tác văn hóa: Tương tác giữa các thành viên trong nhóm,
bên ngoài các thành viên và với môi trường. -
Đặc điểm của tương tác văn hóa: Khi các nền văn hóa tương tác, họ có thể
thay đổi tích cực. Những tác động tích cực này có thể là một hiệp định thương mại
hữu nghị giữa hai nền văn hóa. Các tác động tích cực cũng có thể bao gồm hiệp ước
hòa bình, hoặc hệ thống liên minh giữa hai bên. … Các nền văn hóa có thể bất đồng
trong nhiều tình huống và điều này dẫn đến sự thay đổi tiêu cực.
2. Vai trò của bản sắc văn hóa trong tương tác văn hóa.
- Bản sắc văn hóa là yếu tố giúp nhận diện các dân tộc thông qua những đặc trưng
trong văn hóa của dân tộc đó, dân tộc có bản sắc riêng giúp quá trình giao thoa và
tiếp xúc văn hóa không làm mất đi giá trị truyền thống vốn có của dân tộc, quốc gia
không có bản sắc của riêng mình thì sẽ nhanh chóng bị hòa tan khi chạy theo giá trị
ngoại lai (vì thiếu giá trị nội tại)
Câu 10: Hiện nay tương tác văn hóa đang đưa vào VN nhiều hiện tượng văn hóa
mới. Anh/chị nhận xét gì về hiện tượng này? Hãy nêu ví dụ và phân tích.
1. Khái niệm: lOMoAR cPSD| 60888405 -
Tương tác văn hóa là một quá trình phức tạp, liên quan đến những con người
khácnhau trong các hình thức khác nhau. Nó là một quá trình tương tác giữa hai hoặc
nhiều đối tác… Mặt đối lập của nó là xung đột xã hội, trong đó văn hóa với tư cách
là một cấu trúc được sử dụng như một cái cớ cho bạo lực và chiến tranh và như một
công cụ để tạo ra kẻ thù. -
Các hình thức tương tác văn hóa: Tương tác giữa các thành viên trong nhóm,
bên ngoài các thành viên và với môi trường. -
Đặc điểm của tương tác văn hóa: Khi các nền văn hóa tương tác, họ có thể
thay đổi tích cực. Những tác động tích cực này có thể là một hiệp định thương mại
hữu nghị giữa hai nền văn hóa. Các tác động tích cực cũng có thể bao gồm hiệp ước
hòa bình, hoặc hệ thống liên minh giữa hai bên. … Các nền văn hóa có thể bất đồng
trong nhiều tình huống và điều này dẫn đến sự thay đổi tiêu cực. -
Dưới sự phát triển không ngừng của thời đại công nghiệp kĩ thuật số, thông
quanhiều các trang mạng xã hội khác nhau mà con người nói chung và con người
Việt Nam nói riêng có sự giao lưu, tương tác văn hóa với các quốc gia trên thế giới.
Từ đó mà con người có sự giao lưu học hỏi được nhiều nền văn hóa khác nhau đa
dạng và phong phú hơn. Nhiều hiện tượng văn hóa mới từ các quốc gia du nhập vào
Việt Nam và được các bạn trẻ ưa chuộng, nhiều hiện tượng văn hóa tích cực được
lan rộng trở thành phong trào tốt, tuy nhiên bên cạnh tiếp thu các văn hóa tốt đẹp từ
các quốc gia thì cũng có một số hiện tượng văn hóa trải qua quá trình tương tác đã
bị biến tướng và trở thành tiêu cực khi đưa vào Việt Nam, hay có những hiện tượng
văn hoá không phù hợp với các giá trị truyền thống cốt lõi của con người Việt Nam
cũng được du nhập vào theo quá trình tương tác văn hóa. Tương tác văn hóa là một
quá trình không thể thiếu trong thời đại ngày nay, tuy nhiên tương tác văn hóa cũng
mang 2 mặt tốt và xấu vì vậy trong quá trình tương tác con người phải tiếp thu có
chọn lọc để có thể vừa tiếp thu tinh hoa văn hóa thế giói vừa giữ gìn giá trị cốt lỗi
của dân tộc. Tiếp thu văn hóa dựa trên sự phù hợp với phong tục tập quán của con
người Việt Nam. Ví dụ: tích cực -
Quá trình tương tác văn hóa đã tác động đến rất nhiều đến nền văn hóa Việt
Nam,các hiện tượng văn hóa mới xuất hiện trên hầu hết các lĩnh vực như nghệ thuật,
kiến trúc, hội họa, điêu khắc...và trong số đó không thể không kể đến đó là âm nhạc:
nhiều loại hình âm nhạc của nước ngoài đã du nhập vào Việt Nam đem đến một làn
sống âm nhạc mới, tạo nên sự phong phú đã dạng cho nền âm nhạc nước nhà. Những
loại hình âm nhạc nước ngoài như EDM, R&b kết hợp với âm nhạc dân ca Việt Nam
đem đến những ca khúc có giai điệu tuyệt với và tiếp cận gần hơn với các bạn trẻ,
không những vậy còn quảng bá và đưa nền âm nhạc Việt Nam vươn tầm thế giới. lOMoAR cPSD| 60888405
Đây là mặt tích cực của sự tương tác văn hoá,vừa tiếp thu văn hóa nước ngoài mà
vẫn giữ được những giá trị văn hóa cổ truyền của dân tộc
Ví dụ: tiêu cực -
Ngoài tiếp thu những tinh hoa văn hóa của nhân loại thì quá trình tương tác
vănhóa cũng có những mặt trái của nó. Đi cùng với làn sóng tương tác văn hóa thì
những hiện tượng tiêu cựu cũng du nhập vào cùng trên nhiều lĩnh vực. Lĩnh vực âm
nhạc cũng là một điển hình. Nhiều thể loại âm nhạc khi về Việt Nam đã biến tướng
với những giai điệu và câu từ cổ súy việc cho những hành vi sai trái, do sự du nhập
của nền văn hóa nươcx ngoài mà nhiều bạn trẻ cuồng các idol kpop đến từ Hàn Quốc
chê bai nền âm nhạc Việt Nam. Hay những trào lưu ảnh hưởng từ các mạng xã hội
như facebook,tiktok với nội dung phân hóa giàu nghèo giữa các tầng lớp. Đây là
những mặt trái của quá trình giao lưu,tương tác văn hóa -
Quá trình tương tác văn hóa là quá trình tất yếu của xã hội ngày nay,vừa
giúpchúng ta tiếp thu văn hóa nước ngoài vừa giúp ta quảng bá văn hóa dân tộc đến
với bạn bè thế giới. Nhưng khi tiếp thu nền văn hoa thế giới chúng ta phải có hiểu
biết và chọn lọc đề vừa tiếp thu tinh hoa của nhân loại mà vẫn giữ gìn được bản sắc dân tộc.
Câu 11. Hãy nêu hiểu biết của anh/ chị về tác phẩm văn hóa! Tại sao biểu
tượng là điều không thể thiếu trong tác phẩm văn hóa ?
1. Khái niệm về tác phẩm văn hóa.
- Là các tác phẩm có chưa đựng các giá trị, thông điệp văn hóa. ("Văn hóa" là
khái niệm tương đối rộng). Tác phẩm văn hóa là một sản phẩm của một quá trình
sáng tạo nghệ thuật do con người sáng tạo ra, được bảo lưu từ thế hệ này qua thế
hệ khác thông qua các thiết chế. 2. Biểu tượng trong tác phẩm văn hóa.
2.1 Khái niệm biểu tượng trong tác phẩm văn hóa
- Trong nghĩa rộng, biểu tượng là đặc trưng phản ánh cuộc sống bằng hình tượng
của văn học nghệ thuật. Theo nghĩa hẹp, biểu tượng là một phương thức chuyển
nghĩa của lời nói hoặc một loại hình tượng nghệ thuật đặc biệt có khả năng truyền
cảm lớn, vừa thể hiện một quan niệm, một tư tưởng hay một triết lí sâu xa về con
người và cuộc đời, biểu tượng là hình ảnh trừu tượng phản ánh bản chất bên trong của tác phẩm văn hóa. lOMoAR cPSD| 60888405
2.2 Biểu tượng là điều không thể thiếu
- Một tác phẩm văn hóa cần phải có tính biểu tượng để khái quát được nội
dungmình muốn truyền tải tới với công chúng, biểu tượng là một yếu tố tạo nên
nét đặc trưng riêng cho tác phẩm, nhận diện tác phẩm cũng như nội dung.
- Biểu tượng kết hợp với hình tượng để làm thành hai mặt biểu hiện tồn tại
trongcùng một tác phẩm - thuộc phạm trù nghệ thuật. Chúng có mối tương quan
và gắn bó khá chặt chẽ với nhau trong quá trình hình thành nên tác phẩm nghệ thuật.
- Một tác phẩm thành công là một tác phẩm mà khi nhắc đến biểu tượng, ngườita
nghĩ ngay tới tác phẩm và ngược lại, nhắc tới tác phẩm người ta nghĩ ngay tới
biểu tượng của tác phẩm đó.
Câu 12: Anh/chị nhận xét gì về các tác phẩm âm nhạc và thị hiếu tưởng thức
âm nhạc của giới trẻ Việt Nam hiện nay? Hãy nêu ví dụ và phân tích Nhận xét:
- Các tác phẩm âm nhạc và thị hiếu âm nhạc của giới trẻ hiện nay ngày càng
phongphú và đa dạng hơn. Tiếp thu từ nền âm nhạc nước ngoài đặc biệt là làn
sóng hallyu từ thị trường âm nhạc Hàn Quốc hay các dòng nhạc US,UK. Ưa
chuộng những dòng nhạc mạnh với tiết tấu nhanh như EDM, remix. Gu âm nhạc
ngày nay của các bạn trẻ cũng có cá tính hơn, những người sáng tác trẻ cũng xây
dựng nền âm nhạc mang cái tôi cá nhân thể hiện cuộc sống nội tâm của người trẻ.
Nếu trước đây Rap là một thể loại rất kén người nghe bởi giai điệu nhanh và dồn
dập thì giờ đây lại được các bạn trẻ vô cùng yêu thích bởi nội dung và cách diễn
tả nhẹ nhàng mà không mất đi chất rap. Có thể kể đến vài rapper nổi bật trong
làng Rap Việt Nam như Đen Vâu, Hieuthuhai,Pháo...Âm nhạc Việt Nam thay đổi
theo xu hướng và thời đại, những làn điệu dân ca hay những bài ca trù,cải lương
nếu trước đây chỉ được ưa thích bởi các mẹ,các bà thì giờ đây với sự sáng tạo của
người trẻ kết hợp giữa dòng nhạc hiện đại và dân gian đã đưa các làn điệu gần
gũi hơn với các bạn trẻ. Các tác phẩm nghệ thuật và thị hiếu âm nhạc của giới trẻ
hiện nay ngày càng đa dạng phong phú mang nhiều phong cách tự do, phóng khoáng
Ví dụ : tích cực - Thị trường âm nhạc Việt Nam không ngừng được mở rộng và tiếp
thu từ thị trường âm nhạc nước ngoài, làm cho nền âm nhạc nước nhà không được
nâng cao. Âm nhạc của giới trẻ ngày càng trở nên có cá tính mang đậm cái tôi cá
nhân, thể hiện cuộc sống đời thường. Ví dụ trong bài rap “ đi về nhà “ của rapper
Đen Vâu đã không ngừng thu hút người nghe bởi giai điệu nhẹ nhàng như một lời
thủ thỉ vừa có lyric cuốn hút. Các thể loại EDM đa dạng phong phú từ phương tây... lOMoAR cPSD| 60888405
Ví dụ : tiêu cực -
Bên cạnh những tích cực của thị trường âm nhạc trẻ thì nó cũng có những
mặttrái. Ví dụ như một số các nhạc sĩ trẻ ngày nay tiếp thu âm nhạc nước ngoài
nhưng không có sự sáng tạo mà trực tiếp sao chép, đạo nhái các sản phẩm nước ngoài
rồi viết lời Việt tạo thành tác phẩm của mình. Hay cũng chính vì phong cách âm nhạc
bây giờ của các bạn trẻ có phần cởi mở phóng khoáng hơn mà nhiều ca từ nhạy cảm
cũng được đưa vào bài hát gâynđeens ảnh hưởng xấu. Tuy có sự sáng tạo nhưng
nhiều thể loại âm nhạc truyền thống của Việt Nam vẫn bị lu mờ trước làn sóng âm
nhạc nước ngoài, hay sự biến tấu quá đà làm mất đi chất dân gian trong âm nhạc Việt. -
Các tác phẩm âm nhạc và thị hiếu âm nhạc của giới trẻ Việt đang không
ngừngđược nâng cao, tô đậm cái tôi cá nhân và sự sáng tạo và giao lưu văn hóa với
nhiều nền âm nhạc trên thế giới. Vì vậy nó đói hỏi người nghe và người viết phải có
sự tiếp thu chọn lọc để sao vừa có sự mới lạ trong âm nhạc mà không mất đi cái
truyền thống. Nghe có chọn lọc phù hợp với lứa tuổi và thuần phong mỹ tục con người Việt Nam.