Đề cương ôn tập học phần Pháp luật đại cương | Trường đại học Bách Khoa Hà Nội

Đề cương ôn tập học phần Pháp luật đại cương | Trường đại học Bách Khoa Hà Nội. Tài liệu được biên soạn giúp các bạn tham khảo, củng cố kiến thức, ôn tập và đạt kết quả cao kết thúc học phần. Mời các bạn đọc đón xem!

Đi vi Office15 vo View chn Outline
1, Nh nưc:
>Quan đim phi m"c x$t v% ngu'n gc c(a nh nưc:
-Thuy,t th-n hc:
+Mi s1 vâ 3t hiê 3n tư5ng trong x7 hô 3i đ%u b: ;nh hư<ng b<i tư tư<ng tôn gi"o
th-n b$. Theo h th, gii do Thư5ng đ, sinh ra v s?p đă 3 t.
-Thuy,t gia trư<ng:
+Nh nưc ph"t trin tA mô 3t gia đBnh, ngưCi đDng đ-u nh nưc l ngưCi đDng
đ-u gia đBnh.
+Nh nưc l mô 3t hiê 3n tư5ng t1 nhiên.
-Thuy,t bEo l1c:
+Nh nưc ra đCi l s1 bEo l1c c(a th: tô 3c ny vi th: tô 3c kh"c.
-Thuy,t kh, ưc x7 hô 3 i:
+Nh nưc l mô 3t kh, ưc b<i viê 3c k$ k,t giGa nhưng con ngưCi không theo nh
nưc no. Trong đH mi ngưCi sI đHng thu, nuôi dưJng nh nưc đ nh nưc
đ;m b;o quy%n l5i c(a ngưCi dân.
-Như5c đim chung:
+C"c hc thuy,t b: chi phi b<i l5i $ch giai cMp nên l$ gi;i theo nhu c-u c(a giai
cMp v che đâ 3y b;n chMt thâ 3t.
+C"c hc thuy,t ny khi xem xNt s1 ra đCi c(a nh nưc, t"ch rCi ra kh<i đi%u
kiê 3n t1 nhiên, kinh t,, x7 hô 3i v c"c qu" trBnh l:ch sO đ chDng minh nh nưc
không thuô 3c giai cMp no v t'n tEi trong mi x7 hô3i.
>Quan đim c(a ch( nghPa m"c lê nin v% ngu'n gc c(a nh nưc:
-D1a trên hc thuy,t ti,n ho" c(a Đ"c uyn, d1a trên ch( nghPa duy vâ 3 t
biê 3n chDng v duy vâ 3t l:ch sO, ch( nghPa M"c Lê nin nhâ 3n đ:nh:
+Nh nưc l hiê 3n tư5ng x7 hô 3i mang t$nh chMt l:ch sO. Nh nưc không ph;i
bMt bi,n m cH qu" trBnh hBnh thnh, t'n tEi, ph"t trin v diê 3t vong.
+Trong qu" trBnh l:ch sO, đ7 cH thCi gian chưa t'n tEi nh nưc. V nh nưc chi
ra đCi khi x7 hô 3i loi ngưCi đEt đ,n mô 3t trBnh đô 3 nhMt đ:nh.
-Nguyên nhân quan trng nhMt l xuMt hiê 3n nh nưc đH l kinh t,:
+Nh nưc ra đCi sau ba l-n phân công lao đô 3ng.
+L-n 1: Chăn nuôi t"ch khTi tr'ng trt. Lm cho s;n phUm lao đô 3ng gia tăng, x7
3i phân ho" giu nghVo, tư hGu xuMt hiê 3n.
+L-n 2: Tiu th( công nghiê 3p t"ch khTi công nghiê 3p. Lm gia tăng sDc lao
đô 3ng, tư hGu rX nNt hơn, phân ho" x7 hô 3i đư5c đUy nhanh.
+L-n 3: Thương nghiê 3 p t"ch thnh ngnh kinh t, đô3c lâ 3p. Trong x7 hô3i xuMt
hiê 3n t-ng lp buôn b"n t"ch khTi s;n xuMt, n?m quy%n đi%u hnh s;n xuMt.
Th: tô 3c tan r7 yêu c-u c-n cH giai cMp n?m quy%n l1c kinh t, đi%u hnh, qu;n
l[ x7 hô 3i. Nh nưc v ph"p luâ 3t xuMt hiê 3n.
-Nguyên nhân tr1c ti,p lm xuMt hiê 3n nh nưc đH l x7 hô 3i:
+Theo hc thuy,t M"c Lê nin, nh nưc v ph"p luâ 3t ra đCi khi trong x7 hô 3i
xuMt hiê 3n c"c giai cMp cH l5i $ch kh"c nhau. XuMt hiê 3n mâu thu]n đi kh"ng giưa
c"c giai cMp. Khi c"c mâu thu]n đi kh"ng v c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i không th
t1 đi%u ti,t đư5c nGa thB t_ chDc x7 hô 3i l nh nưc ra đCi, đHng vai tr` đi%u
chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i v b;o vê 3 giai cMp n?m trong tay quy%n l1c kinh
t,.
>Kh"i niê 3m nh nưc:
-Nh nưc l mô 3t t_ chDc x7 hô 3i đă 3c biê 3t, n?m trong tay quy%n l1c ch$nh
tr:. L bô 3 m"y chuyên lm nhiê 3m va th1c hiê 3n c"c chDc năng qu;n l[, cưJng
ch,, giG gBn trâ 3t t1 x7 hô 3i nhbm mac đ$ch b;o vê 3 đ:a v: c(a giai cMp thng tr:
trong x7 hô 3i.
>B;n chMt c(a nh nưc
-B;n chMt giai cMp:
+Nh nưc l s;n phUm c(a x7 hô 3i cH giai cMp.
+Quy%n l1c nh nưc mang t$nh giai cMp: b;o vê 3 v duy trB đ:a v: c(a giai cMp
thng tr: trong x7 hô 3i, l công ca đ đn "p s1 ph;n kh"ng c(a c"c giai cMp
kh"c.
-B;n chMt x7 hô 3i:
+Xây d1ng c"c công trBnh công cô 3ng, th1c hiê 3n c"c công viê 3c chung c(a x7 hô 3i.
+B;o vê 3 trâ 3t t1 x7 hô 3i.
>ChDc năng c(a nh nưc:
-ChDc năng đi nô 3i:
+Đ;m b;o trâ 3t t1 x7 hô 3i.
+Đn "p c"c giai cMp ph;n kh"ng.
+B;o vê 3 ch, đô3 kinh t,
-ChDc năng đi ngoEi:
+Ph`ng th( đMt nưc. B;o vê 3 đMt nưc trưc mi s1 xâm nhâ 3p, chng ph" tA
bên ngoi.
+Thi,t lâ 3p mi quan hê 3 vi c"c quc gia kh"c.
>C"c đă 3c trưng c(a nh nưc
-CH ch( quy%n l7nh th_ quc gia.
-Phân chia dân cư theo c"c đơn v: hnh ch$nh l7nh th_.
-Ban hnh ph"p luâ 3 t buô 3c mi thnh viên trong nh nưc th1c hiê 3n.
-Thi,t lâ 3p quy%n l1c công đă 3c biê 3t.
-Quy đ:nh v ti,n hnh thu c"c loEi thu,.
>HBnh thDc, kiu nh nưc
-HBnh thDc nh nưc l c"ch thDc th1c hiê 3n quy%n l1c nh nưc v c"c
biê 3n ph"p đ th1c hiê 3n quy%n l1c c(a nh nưc đH, bao g'm:
+HBnh thDc ch$nh th: L c"ch t_ chDc v trBnh t1 lâ 3p ra c"c cơ quan ti cao
trong bô 3 m"y nh nưc v quan hê 3 giGa c"c cơ quan đH.
+HBnh thDc cMu trfc: L s1 t_ chDc nh nưc thnh c"c đơn v: hnh ch$nh l7nh
th_ v mi liên quan giGa c"c cơ quan < trung ương v đ:a phương.
+Ch, đô 3 ch$nh tr:. L t_ng th c"c phương ph"p, c"ch thDc m nh nưc thông
qua c"c cơ quan nh nưc đ th1c thi quy%n l1c c(a mBnh.
-HBnh thDc ch$nh th:
+Quân ch( tuyê 3t đi: NgưCi đDng đ-u nh nưc l vua cH quy%n l1c tuyê 3t đi.
+Quân ch( hEn ch,: NgưCi đDng đ-u nh nưc chi n?m mô 3 t ph-n quy%n l1c
hoă 3c mang t$nh chMt tư5ng trưng, bên cEnh đH c`n cH cH cơ quan nh nưc kh"c
đi%u hnh nh nưc hoEt đô 3ng.
+Cô 3ng ho đEi ngh:: L hBnh thDc ch$nh th m ngh: viê 3n l thi,t ch, quy%n l1c
trung tâm, giG v: tr$ v vai tr` quy,t đ:nh trong hoEt đô 3ng c(a nh nưc. Nguyên
th( quc gia do ngh: viên b-u ra. Ch$nh ph( do đ;ng chi,m đa s trong ngh:
viê 3n thnh lâ 3p ch:u tr"ch nhiê 3m trưc ngh: viê 3n. Ngh: viê 3n cH th bT phi,u t$n
nhiê 3m buô 3c ch$nh ph( ph;i gi;i t"n.
+Cô 3ng ho t_ng thng: L hBnh thDc ch$nh th m trong đH, vai tr` c(a nguyên
th( quc gia vô cgng quan trng. T_ng thng do ngưCi dân tr1c ti,p b-u ra.
T_ng thng thnh lâ 3p ra ch$nh ph(, ngh: viê 3n không cH quy%n gi;i t"n ch$nh ph(
v ngư5c lEi.
-HBnh thDc cMu trfc:
+Nh nưc đơn nhMt:
+Nh nưc liên bang:
-Ch, đô 3 ch$nh tr::
-Kiu nh nưc:
+XHCN +Tư s;n
+Phong ki,n +Ch( nô
2, Bô 3 m"y nh nưc:
>Kh"i niê 3m bô 3 m"y nh nưc:
-Bô 3 m"y nh nưc l hê 3 thng c"c cơ quan chuyên tr"ch c(a nh nưc
thnh lâ 3p đ th1c hiê 3n c"c chDc năng v nhiê 3m va c(a nh nưc.
>Đă 3c đim c(a cơ quan nh nưc:
-Đư5c thnh lâ 3p theo th( tac trBnh t1 quy đ:nh trong Hi,n ph"p.
-SO dang quy%n l1c nh nưc, nhân danh nh nưc.
-Mii cơ quan nh nưc đ%u cH thUm quy%n nhMt đ:nh.
-HoEt đô 3ng c(a cơ quan nh nưc đư5c đ;m b;o b<i cơ s< vâ 3t chMt v ti
ch$nh nh nưc.
>T_ chDc bô 3 m"y nh nưc:
-Quy%n l1c nh nưc:
+Quy%n lâ 3p ph"p: Quc hô3i, Ngh: viê 3n
+Quy%n hnh ph"p: Ch$nh ph(
+Quy%n tư ph"p: To" "n
>Phân loEi cơ quan nh nưc:
-Theo cơ ch, th1c hiê 3 n quy%n l1c nh nưc:
+Lâ 3p ph"p
+Hnh ph"p
+TD ph"p
-TrBnh t1 thnh lâ 3p:
+Cơ quan do nhân dân tr1c ti,p b-u ra
+Cơ quan không do nhân dân tr1c ti,p b-u ra
-Theo phEm vi quy%n l1c:
+Cơ quan nh nưc < trung ương
+Cơ quan nh nưc < đ:a phương
>Hê 3 thng ch$nh tr: < V 3t Nam
-Mă 3t trâ 3n T_ quc V 3t Nam v c"c thnh viên:
+Công đon
+Hô 3i nông dân
+Đon thanh niên
+Hô 3i liên hiê 3p pha nG V 3t Nam
-Nh nưc CHXHCNVN
-Đ;ng Cô 3ng s;n V 3t Nam
>Nguyên t?c t_ chDc bô 3 m"y XHCNVN
-Đ;m b;o s1 l7nh đEo c(a Đ;ng Cô 3ng s;n V 3t Nam trong hoEt đô3ng c(a
3 m"y nh nưc.
-Nguyên t?c ton bô 3 quy%n l1c nh nưc v% nhân dân.
-Nguyên t?c quy%n l1c nh nưc l thng nhMt, cH s1 phi h5p giGa c"c
cơ quan trong c"c hoEt đô 3ng lâ 3p ph"p, hnh ph"p v tư ph"p.
-Nguyên t?c tâ 3p trung dân ch(.
>T_ chDc bô 3 m"y nh nưc CHXHCNVN:
-Ch, đ:nh ch( t:ch nưc l ch, đi:nh c"c nhân không nbm trong cơ quan
no trnog nh nưc nhưng lEi n?m trong tay c; ba quy%n hnh ph"p, lâ 3p ph"p v
tư ph"p.
-Ch( t:ch nưc l ch( t:ch quc ph`ng an ninh thng lPnh hô 3i đô 3ng an
ninh.
3, Ph"p luâ 3 t:
>Kh"i niê 3m ph"p luâ 3t
-Ph"p luâ 3t l hê 3 thng c"c quy t?c xO s1 do nh nưc ban hnh v đ;m
b;o th1c hiê 3n, th hiê 3n [ ch$ c(a giai cMp thng tr: v l nhân t đi%u chinh c"c
mi quan hê 3 x7 hô3i.
>Ngu'n gc ra đCi c(a ph"p luâ 3t
-Theo quan đim c(a Mac Lê nin, nhGng nguyên nhân d]n đ,n s1 ra đCi
c(a nh nưc cjng ch$nh l nhGng nguyên nhân d]n đ,n s1 ra đCi c(a ph"p luâ 3t.
>B;n chMt c(a ph"p luâ 3t
-B;n chMt giai cMp c(a ph"p luâ 3t:
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp thng tr:
+Mac đ$ch đi%u chinh c(a ph"p luâ 3t l hưng c"c quan hê 3 x7 hô 3i theo trâ 3t t1
phg h5p
-B;n chMt x7 hô 3i c(a ph"p luâ 3t:
+Ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp kh"c trong x7 hô 3i
+Ph"p luâ 3t mang t$nh kh"ch quan phg h5p vi đi%u kiê 3n kinh t,, x7 hô3i c(a đMt
nưc.
>C"c đă 3c trưng c(a ph"p luâ 3t:
-T$nh quy%n l1c:
+Ph"p luâ 3t do nh nưc ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n.
-T$nh quy phEm ph_ bi,n:
+L quy t?c xO s1, l khuôn m]u đư5c x"c đ:nh ca th đ đi%u chinh hnh vi
c(a con ngưCi, x"c đ:nh nhGng c"i đư5c lm v không đư5c lm.
-T$nh [ ch$ c(a ph"p luâ 3t:
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp c-m quy%n.
-T$nh kh"ch quan c(a ph"p luâ 3t:
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp thng tr:. Tuy nhiên, đ ph"p luâ 3t cH th
ph"t huy đư5c hiê 3u l1c thB nH ph;i phg h5p vi c"c đi%u kiê 3n v% phong tac tâ 3p
qu"n, trBnh đô 3 ph"t trin c(a kinh t, x7 hô 3i.
>ChDc năng c(a ph"p luâ 3t:
-Đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô3i.
-B;o vê 3 c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i:
+kp dang c"c hBnh thDc cưJng ch, khi cH vi phEm.
-ChDc năng gi"o dac:
+T"c đô 3ng vo [ thDc con ngưCi lm cho con ngưCi cH [ thDc ph"p luâ 3t v đi%u
chinh hnh vi c(a mBnh.
>Mi quan hê 3 c(a ph"p luâ 3t v c"c hiê 3n tư5ng x7 hô3i kh"c
-Ph"p luâ 3t đi vi kinh t,:
+Ph"p luâ 3t do trBnh đô 3 kinh t, quy,t đ:nh.
+Ph"p luâ 3t cH th t"c đô 3ng ngư5c lEi n%n kinh t, theo hai hưng, thfc đUy n%n
kinh t, ph"t trin hoă 3c kBm h7m n%n kinh t,.
-Ph"p luâ 3t đi vi đEo đDc:
+Ph"p luâ 3t ch:u s1 t"c đô 3ng c(a đEo đDc.
+Ph"p luâ 3t cH chDc năng gi"o dac.
-Ph"p luâ 3t đi vi nh nưc:
+Ph"p luâ 3t v nh nưc l hai hiê 3n tư5ng không th t"ch rCi.
+Nh nưc sO dang ph"p luâ 3t đ qu;n l[ x7 hô3i, đ'ng thCi cjng b: gii hEn b<i
ph"p luâ 3t.
4, HBnh thDc ph"p luâ 3 t:
>Kh"i niê 3m hBnh thDc c(a ph"p luâ 3t:
-L c"c dEng t'n tEi th1c t, c(a ph"p luâ 3t trong c"c kiu nh nưc (đư5c
c"c quan to "p dang khi xNt xO )
>C"c hBnh thDc c(a ph"p luâ 3t:
-Tâ 3p qu"n ph"p:
+L nhGng phong tac, tâ 3p qu"n lưu truyn trong x7 hô 3i phg h5p vi l5i $ch c(a
nh nưc đư5c nh nưc nâng lên thnh quy phEm ph"p luâ 3t.
-kn lê 3:
+L nhGng quy,t đ:nh, b;n "n c(a cơ quan hnh ch$nh, cơ quan xNt xO khi xNt
xO, gi;i quy,t c"c va viê 3c ca th đư5c nh nưc thAa nhâ 3n v "p dang cho c"c
va viê 3c tương t1 l-n sau.
-Văn b;n ph"p luâ 3t:
+L văn b;n do c"c cơ quan nh nưc ban hnh theo đfng thUm quy%n, trBnh t1
v th( tac luâ 3t đ:nh, trong đH cH quy t?c xO s1 chung đư5c nh nưc đ;m b;o
th1c hiê 3n nhbm đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i v "p dang nhi%u l-n trong
đCi sng x7 hô 3i.
-Đi%u ưc quc t,:
+L nhGng cam k,t, tho; thuâ 3n giGa c"c quc gia v ch( th kh"c c(a công
ph"p quc t, hBnh thnh nên c"c đi%u ưc quc t, song phương v đa phương.
-C"c hc thuy,t ph"p l[:
+L c"c công trBnh nghiên cDu c(a c"c hc gi;, c"c bi b"o, [ ki,n liên quan đ,
nh nưc v ph"p luâ 3t.
-LI công bbng:
+Trong trưCng h5p gi;i quy,t va viê 3c không đư5c quy đ:nh trong luâ 3t, quan to
sI "p dang nhGng s"ng tEo, vâ 3n dang nhGng hc thuy,t ph"p l[, phong tac tâ 3 p
qu"n, ni%m tin c(a con ngưCi đ đưa ra c"c ph"n quy,t.
5, Văn b;n ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m v đă 3c đim c(a văn b;n ph"p luâ 3t (hBnh thDc ph"p luâ 3t ch( y,u <
V 3t Nam):
-L c"c văn b;n do cơ quan nh nưc ban hnh theo đfng thUm quy%n,
trBnh t1 th( tac quy đ:nh trong luâ 3t, trong đH chDa đ1ng c"c quy t?c xO s1 chung
đư5c nh nưc đ;m b;o th1c hiê 3n nhbm "p dang nhi%u l-n trong cuô3c sng.
>C"c loEi văn b;n quy phEm ph"p luâ 3t < V 3t Nam:
>Hiê 3u l1c c(a văn b;n ph"p luâ 3t:
a,Hiê 3u l1c thCi gian:
-L gii hEn t"c đô 3ng c(a văn b;n ph"p luâ 3t tA khi ph"t sinh đ,n khi k,t
thfc.
-ThCi đim ph"t sinh:
+N,u văn b;n quy đ:nh rX thCi đim ph"t sinh, thB văn b;n sI cH hiê 3u l1c tA thCi
đim đH.
+N,u văn b;n không quy đ:nh rX:
Đi vi văn b;n c(a Quc hô 3i v Up ban thưCng va Quc hô 3 i, thCi đim
ph"t sinh l ngy Ch( t:ch nưc k$ s?c lê 3nh công b.
Đi vi văn b;n c(a Ch( t:ch nưc, thCi đim ph"t sinh l ngy đăng trên
công b"o.
Đi vi văn b;n c(a ch$nh ph( v c"c bô 3 sI cH hiê 3u l1c sau 15 ngy công
b trên b"o.
-ThCi đim chMm dDt:
+N,u văn b;n quy đ:nh rX thCi đim chMm dDt, văn b;n sI h,t hiê 3u l1c tA thCi
đim đH.
+Trong trưCng h5p văn b;n không quy đ:nh rX thCi đim chMm dDt hiê 3u l1c, nH
chi chMm dDt khi cH văn b;n mi ra đCi v quy đ:nh thay th, văn b;n cj.
-Hiê 3u l1c h'i t c(a văn b;n ph"p luâ 3t:
+Gi" tr: thi hnh c(a văn b;n ph"p luâ 3t x;y ra trưc ngy văn b;n đH cH hiê 3u
l1c.
+V% nguyên t?c, văn b;n ph"p luâ 3t không cH hiê 3u l1c h'i t, tuy nhiên, trong
3t s trưCng h5p c-n thi,t, văn b;n ph"p luâ 3 t cH th quy đ:nh hiê 3u l1c h'i t.
+Không quy đ:nh cho c"c trưCng h5p: Quy đ:nh tr"ch nhiê 3m ph"p l[ đi vi
nhGng trưCng h5p trưc đH không quy đ:nh tr"ch nhiê 3m ph"p l[.
+Nguyên t?c bMt h'i t l nguyên t?c chung c(a ph"p luâ 3t. Chi "p dang tr< v%
trưc nhbm mac đ$ch phac va x7 hô 3i vB l[ do nhân đEo.
b,Hiê 3u l1c không gian:
-L gii hEn t"c đô 3ng c(a văn b;n trên phEm vi l7nh th_ nhMt đ:nh, cH th
l mô 3t đơn v: hnh ch$nh ngnh, lPnh v1c hoă 3c trên ton bô3 l7nh th_.
-N,u văn b;n quy đ:nh rX thB văn b;n sI đư5c "p dang trong phEm vi đH.
-N,u văn b;n không quy đ:nh rX thB hiê 3u l1c ny đư5c x"c đ:nh theo hai
y,u t: thUm quy%n, t$nh chMt nô 3i dung.
-Thông thưCng c"c văn b;n ph"p luâ 3t do cơ quan trung ương ban hnh cH
hiê 3u l1c trên ton l7nh th_ v đư5c "p dang đi vi mi c" nhân, cơ quan nh
nưc c(a V 3t Nam; c"c văn b;n ph"p luâ 3t do c"c cơ quan nh nưc ban hnh sI
cH hiê 3u l1c < tAng đ:a phương cơ quan đH qu;n l[.
c,Hiê 3u l1c đi tư5ng:
-L ch( th ch:u s1 t"c đô 3ng c(a văn b;n ph"p luâ 3t đH.
-Văn b;n ph"p luâ 3t luôn x"c đ:nh rX đi tư5ng ch:u s1 t"c đô 3ng c(a văn
b;n đH.
6, Hê 3 thng ph"p luâ 3t:
>Kh"i qu"t hê 3 thng ph"p luâ 3t:
-Hê 3 thng ph"p luâ 3t quc gia: L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t c(a
quc gia đH.
-Hê 3 thng ph"p luâ 3t quc t,: L tâ 3p h5p mô 3t s hê 3 thng ph"p luâ 3t quc
gia cH nhi%u đim tương đ'ng theo tiêu ch$ nhMt đ:nh.
>Kh"i niê 3m hê 3 thng ph"p luâ 3t:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t cH mi quan hê 33i tEi thng nhMt
vi nhau thnh c"c ngnh luâ 3t, c"c ch, đ:nh ph"p luâ 3t, quy phEm ph"p luâ 3t v
đư5c th hiê 3n ra bên ngoi bbng c"c văn b;n ph"p luâ 3t do nh nưc ban hnh
hoă 3c thAa nhâ 3n.
7, Quy phEm ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m quy phEm ph"p luâ 3t
-Quy phEm ph"p luât l c"c quy t?c Dng xO chung c(a x7 hô 3i do nh nưc
ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n nhbm đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô3i theo
đ:nh hưng v mac đ$ch nhMt đ:nh.
>Đă 3c trưng:
-Do nh nưc ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n.
-Quy phEm ph"p luâ 3t cH t$nh ph_ bi,n, b?t buô 3c chung đi vi tMt c; mi
ngưCi tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t m nH đi%u chinh.
-L quy t?c xO s1 chung, l tiêu chuUn đ"nh gi" hnh vi con ngưCi.
-Quy đ:nh quy%n v nghPa va c(a c"c bên tham gia quan hê 3 x7 hô 3i đư5c
nH đi%u chinh.
>CMu trfc c(a quy phEm ph"p luâ 3t:
-Gi; đ:nh:
+Nêu rX hon c;nh, đi%u kiê 3n ca th c(a cuô 3c sng c" nhân, t_ chDc < trong
hon c;nh đi%u kiê 3n ny ph;i th1c hiê 3n theo quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
NgưCi ( t_ chDc no) Khi no Trong đi%u kiê 3n hon c;nh no
-Quy đ:nh:
+Nêu rX quy t?c Dng xO m c" nhân, t_ chDc < trong hon c;nh, đi%u kiê 3n đ7
nêu trong ph-n gi; đ:nh.
Ph;i lm gB Đư5c lm gB, không đư5c lm gB Lm như th, no
-Ch, ti:
+Nêu biê 3n ph"p xO l[ d1 ki,n đư5c "p dang đi vi ngưCi xO s1 không đfng
hoă 3c tr"i vi nô 3i dung đư5c ghi trong ph-n quy đ:nh
3u qu; như th, no MDc đô 3
8, Quan hê 3 ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t l c"c quan hê 3 x7 hô 3i m quy%n v nghPa va c(a c"c
bên tham gia đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh v đ;m b;o th1c hiê 3n.
>Đă 3c đim:
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t mang t$nh [ ch$, ph;n "nh [ ch$ c(a c"c bên tham gia.
Ngoi ra nH đư5c s1 đi%u chinh c(a ph"p luâ 3t nên nH ph;n "nh [ ch$ nh nưc.
-Quy%n v nghPa va c(a c"c bên tham gia đ%u đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t đư5c nh nưc đ;m b;o
>Phân loEi quan hê 3 ph"p luâ 3t:
>Thnh ph-n c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t:
a,Ch( th:
-L c" nhân hoă 3c t_ chDc cH th tham gia vo quy%n v nghPa va ph"p l[
trong quan hê 3 ph"p luâ 3t ca th.
-Đi%u kiê 3n đ c" nhân tr< thnh ch( th c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t l c" nhân
ph;i cH đ-y đ( c; hai năng l1c:
+Năng l1c ph"p luâ 3t
+Năng l1c hnh vi
-Năng l1c ph"p luâ 3t:
+L kh; năng đư5c hư<ng c"c quy%n v nghPa va ph"p l[ m nh nưc quy đ:nh
cho c"c ch( th.
+ThCi đim ph"t sinh: Khi c" nhân đư5c sinh ra (trA mô 3t s trưCng h5p chi ph"t
sinh khi đ( đô 3 tu_i)
+ThCi đim k,t thfc: Khi c" nhân qua đCi (trA mô 3t s trưCng h5p, năng l1c
hnh vi c(a ch( th b: chMm dDt b<i nh nưc)
+Năng l1c ph"p luâ 3t c(a mi ngưCi l ging nhau.
-Năng l1c hnh vi:
+L kh; năng c(a c" nhân đH bbng ch$nh hnh vi c(a mBnh tham gia vo viê 3c
th1c hnh quy%n v nghPa va ph"p l[ đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
+Pha thuô 3 c vo th l1c (đô 3 tu_i)
+Pha thuô 3 c vo tr$ tuê 3 (trBnh đô 3 nhâ 3n thDc)
-C"c mDc đô 3 năng l1c hnh vi c(a c" nhân:
+NgưCi không cH năng l1c hnh vi: Trv em dưi 6 tu_i.
+NgưCi cH năng l1c hnh vi mô 3t ph-n: TA 6 tu_i đ,n dưi 18 tu_i
+NgưCi cH năng l1c hnh vi đ-y đ(: TA 18 tu_i tr< lên
+NgưCi mMt năng l1c hnh vi
+NgưCi b: hEn ch, năng l1c hnh vi
-Năng l1c ph"p luâ 3t l đi%u kiê 3n c-n v năng l1c hnh vi l đi%u kiê 3n đ(
đ ch( th tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t. Trong trưCng h5p không cH năng l1c
ph"p luâ 3t thB không th tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t. Trong trưCng h5p năng
l1c hnh vi b: hEn ch,, b: mMt năng l1c hnh vi thB viê 3c th1c hiê 3n thông qua
ngưCi gi"m hô 3.
-Ch( th l t_ chDc:
+T_ chDc cH tư c"ch ph"p nhân.
+T_ chDc không cH tư c"ch ph"p nhân.
-Tư c"ch ph"p nhân:
+L kh"i niê 3m m ph"p luâ 3t đă 3t ra cho t_ chDc cH đ( đi%u kiê 3n tr< thnh ch( th
trong quan hê 3 ph"p luâ 3t.
+Trong t tang, ph"p nhân tr< thnh nguyên đơn, b: đơn cH quy%n l5i, nghPa va
ph"p luâ 3t.
-Đi%u kiê 3n đ t_ chDc cH tư c"ch ph"p nhân:
+Đư5c thnh lâ 3p h5p ph"p, theo đfng trBnh t1 th( tac đư5c quy đ:nh trong luâ 3t
do cơ quan cH thUm quy%n cho phNp.
+Ph;i cH cơ cMu t_ chDc chă 3t chI, đư5c cMu tEo nên b<i mô 3t s ph`ng ban nhMt
đ:nh t'n tEi dưi ban l7nh đEo v cH ngưCi đEi diê 3n theo ph"p luâ 3t.
+ĐEi diê 3n theo ph"p luâ 3t l ngưCi đDng đ-u v đư5c ph"p luâ 3t công nhâ 3n trong
quy,t đ:nh thnh lâ 3p t_ chDc.
+CH ti s;n đô 3c lâ 3p vi c"c c" nhân t_ chDc kh"c v t1 ch:u tr"ch nhiê 3m bbng
c"c ti s;n ny.
+T_ chDc ph;i nhân danh mBnh đ tham gia vo c"c quan hê 3 ph"p luâ 3t mô 3t c"ch
đô 3c lâ 3p.
-Đi vi t_ chDc không cH tư c"ch ph"p nhân
+Th1c hiê 3n quy%n v nghPa va c(a t_ chDc đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
+T_ chDc, nhân viên c(a t_ chDc cH vi phEm ph"p luâ 3t ph;i ch:u c"c tr"ch
nhiê 3m ph"p l[ do cơ quan cH thUm quy%n quy đ:nh.
b,Nô 3i dung c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-L c"c quy%n v nghPa va tương Dng c(a ch( th khi tham gia vo c"c
quan hê 3 ph"p luâ 3t.
-Quy%n c(a ch( th:
+L c"c xO s1 c(a ch( th m ph"p luâ 3t cho phNp ch( th th1c hiê 3n.
+Ch( th đư5c th1c hiê 3n, đư5c hư<ng l5i $ch ph"p luâ 3t quy đ:nh.
+CH quy%n yêu c-u bên cH nghPa va th1c hiê 3 n hoă 3c không th1c hiê 3n mô 3t s
hnh vi nhMt đ:nh.
+CH th dgng c"c biê 3n ph"p cưJng ch, đ đ;m b;o quy%n.
-NghPa va c(a ch( th:
+L c"ch xO s1 m ph"p luâ 3t buô 3c c"c ch( th ph;i th1c hiê 3n nhbm đ"p Dng nhu
c-u c(a ch( th bên kia.
+Ph;i xO s1 theo yêu c-u c(a ph"p luâ 3t.
+Ph;i ch:u tr"ch nhiê 3 m ph"p l[ khi cH c"ch xO s1 không đfng.
c,Kh"ch th c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-L l5i $ch, mac tiêu m c"c bên ch( th mong mun đEt đư5c thông qua
quan hê 3 ph"p luâ 3t, l cơ s< đ hBnh thnh quy%n v nghPa va c(a c"c bên.
>NhGng đi%u kiê 3n lm ph"t sinh, thay đ_i, chMm dDt quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-S1 kiê 3n ph"p l[:
+L nhGng s1 kiê 3n cH thâ 3t x;y ra trong đCi sng x7 hô 3i, phg h5p vi đi%u kiê 3n
đ7 đư5c ph"p luâ 3t d1 đo"n v do đH lm ph"t sinh, thay đ_i, chMm dDt quan hê 3
ph"p luâ 3t ca th.
-S1 bi,n:
+S1 kiê 3n ph"t sinh không pha thuô 3c vo [ ch$ con ngưCi.
-Hnh vi: C"ch xO s1 th hiê 3n [ ch$ con ngưCi bbng hnh đô 3ng hoă 3c
không hnh đô 3ng.
9, Th1c hiê 3n ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m th1c hiê 3n ph"p luâ 3t
-L hoEt đô 3ng cH mac đ$ch, lm cho nhGng quy đ:nh ph"p luâ 3t đi vo
cuô 3c sng.
>C"c hBnh thDc c(a th1c hiê 3n ph"p luâ 3t:
-Tuân th( ph"p luâ 3t:
+L hBnh thDc ki%m ch,, không lm nhGng gB ph"p luâ 3t cMm hoă 3c không cho
phNp.
-Thi hnh ph"p luâ 3t:
+L c"ch xO s1 t$ch c1c khi c"c ch( th th1c hiê 3n nghPa va do ph"p luâ 3t quy
đ:nh.
-Vâ 3n dang ph"p luâ 3t:
+L hBnh thDc ch( th th1c hiê 3n c"c quy%n c(a mBnh do ph"p luâ 3t cho phNp.
-kp dang ph"p luâ 3t:
+L hBnh thDc th1c hiê 3n ph"p luâ 3t nh nưc thông qua c"c cơ quan cH thUm
quy%n đ cho c"c ch( th th1c hiê 3n quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t hoă 3c t1 mBnh căn cD
vo c"c quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t đ tEo ra c"c quy đ:nh lm ph"t sinh, thay đ_i,
chMm dDt c"c quan hê 3 ph"p luâ 3t.
>C"c trưCng h5p "p dang ph"p luâ 3t:
-Khi quy%n v nghPa va c(a ch( th không mă 3c nhiên ph"t sinh n,u
không cH s1 can thiê 3p c(a nh nưc.
-Khi x;y ra c"c tranh chMp v% quy%n, nghPa va giGa c"c bên m c"c bên
không t1 gi;i quy,t đư5c.
-kp dang c"c ch, ti đi vi hnh vi vi phEm ph"p luâ 3 t.
-Nh nưc x"c nhâ 3n s1 t'n tEi hay không t'n tEi c(a mô 3t s1 kiê 3n th1c t,
no đH.
10, Vi phEm ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m vi phEm ph"p luâ 3t:
-L hnh vi x"c đ:nh c(a con ngưCi tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t, cH
lii, do ch( th cH đ( năng l1c tr"ch nhiê 3m ph"p l[ th1c hiê 3n xâm hEi hoă 3c đe
doE xâm hEi d,n c"c quan hê 3 x7 hô3i đư5c ph"p luâ 3t b;o vê 3.
>DMu hiê 3u c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L hnh vi x"c đ:nh c(a con ngưCi.
-Tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
-Do ch( th đ( năng l1c ph"p l[ th1c hiê 3n.
-CH y,u t lii c(a ch( th.
+Lii: Th hiê 3n trEng th"i tâm l[ bên trong c(a ch( th khi th1c hiê 3n nhưng hnh
vi ca th đ`i hTi ch( th ph;i cH kh; năng nhâ 3n thDc đư5c hâ 3u qu; c(a hnh vi
gây ra v cH nhi%u l1a chn đ th1c hiê 3n hnh vi c(a mBnh nhưng l1a chn c"ch
hnh đô 3ng tr"i vi ph"p luâ 3t.
>Phân loEi vi phEm ph"p luâ 3t:
-Vi phEm hBnh s1:
+Xâm hEi đ,n đô 3 c lâ 3p, ch( quy%n, t$nh mEng, sDc khov.
+Ch( th vi phEm l c" nhân.
-Vi phEm dân s1:
+Xâm hEi ti quan hê 3 ti s;n, quan hê 3 nhân thân.
+Ch( th vi phEm l c" nhân hoă 3c t_ chDc.
-Vi phEm hnh ch$nh:
+Xâm phEm đ,n c"c quy t?c qu;n l[ nh nưc.
+Ch( th vi phEm l c" nhân hoă 3c t_ chDc.
-Vi phEm ki luâ 3t:
+Xâm hEi đ,n c"c quy t?c x"c lâ 3 p trâ 3t t1 trong t_ chDc nh nưc.
+Ch( th vi phEm l c" nhân trong t_ chDc.
>CMu thnh vi phEm ph"p luâ 3t:
a,Mă 3t kh"ch quan c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L ton bô 3 c"c dMu hiê 3u bên ngoi c(a vi phEm ph"p luâ 3t bao g'm c"c
y,u t:
+Hnh vi tr"i ph"p luâ 3t.
+Hâ 3u qu; m hnh vi tr"i ph"p luâ 3t gây ra.
+Mi quan hê 3 giGa hnh vi v hâ 3u qu;.
b, Mă 3t ch( quan c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L y,u t bên trong c(a ch( th khi th1c hiê 3n hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t:
+Y,u t lii.
Lii c [: tr1c ti,p hay gi"n ti,p.
Lii vô [: do qu" t1 tin hay do cUu th;.
+Đô 3ng cơ c(a vi phEm ph"p luâ 3t: L nhGng nguyên nhân been trong v c"c nhu
c-u tho; m7n thfc đUy yêu c-u vi phEm ph"p luâ 3 t.
+Mac đ$ch c(a vi phEm ph"p luâ 3t: L mac tiêu ch( th c-n đEt ti khi th1c hiê 3n
hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t.
c, Kh"ch th c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L nhGng quan hê 3 x7 hô 3i đư5c ph"p luâ 3t b;o vê 3 nhưng b: xâm phEm b<i
hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t gây ra.
d, Ch( th c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L c" nhân hoă 3c t_ chDc cH năng l1c tr"ch nhiê 3m ph"p l[ gây nên.
11, Tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
>Kh"i niê 3m tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
-L quan hê 3 ph"p luâ 3t đă 3c biê 3t ph"t sinh giGa nh nưc v ch( th vi
phEm ph"p luâ 3t. Trong đH, nh nưc thông qua c"c ch( th cH thUm quy%n "p
dang c"c biê 3n ph"p cưJng ch, quy đ:nh < ph-n ch, ti c(a quy phEm ph"p luâ 3 t
đi vi ch( th vi phEm ph"p luâ 3t. Ch( th ny cH nghPa va g"nh ch:u nhGng bMt
l5i do hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t c(a mBnh gây ra.
>Đă 3c đim c(a tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
-Cơ s< ph"t sinh tr"ch nhiê 3m ph"p l[: vi phEm ph"p luâ 3t.
-Hâ 3u qu;: Liên quan mâ 3t thi,t vi cưJng ch, nh nưc.
-Ch( th "p dang: Ch( th cH thUm quy%n.
>C"c loEi tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
-Tr"ch nhiê 3m hBnh s1:
+Đi tư5ng "p dang: Tô3i phEm
+HBnh thDc: HBnh phEt
+Ch( th "p dang: To "n
-Tr"ch nhiê 3m dân s1:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân hoă 3c t_ chDc
+HBnh thDc: B'i thưCng, xin lii,...
+Ch( th "p dang: C"c bên, to "n, trng ti,...
-Tr"ch nhiê 3m hnh ch$nh:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân hoă 3c t_ chDc
+HBnh thDc: XO phEt
+Ch( th "p dang: Ch( th cH thUm quy%n ti,n hnh
-Tr"ch nhiê 3m ki luâ 3t:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân trong t_ chDc
+HBnh thDc: Khin tr"ch, c;nh c"o, c"ch chDc,...
+Ch( th "p dang: ĐEi diê 3n h5p ph"p c(a t_ chDc.
12, Ngnh luâ 3t:
>Kh"i niê 3m ngnh luâ 3t
-Ngnh luâ 3t g'm nhGng quy phEm ph"p luâ 3t cH đă 3c đim chung cgng
đi%u chinh c"c quan hê 3 ph"p x7 hô3i cgng loEi trong cgng mô 3t ngnh, lPnh v1c
nhMt đ:nh.
>C"c ngnh luâ 3t ch( y,u trong ph"p luâ 3t V 3t Nam
a, Ngnh luâ 3t Hi,n ph"p:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t đi%u chinh c"c quan hê 3 x7 hô 3i n%n
t;ng trong c"c lPnh v1c: ch$nh tr:, văn ho", kinh t,, x7 hô 3i; quy%n l1c nh nưc,
t_ chDc bô 3 m"y cơ quan nh nưc, c"ch hBnh thnh cơ quan nh nưc; quy%n v
nghPa va cơ b;n c(a công dân.
-L ngnh luâ 3t ch( đEo, cơ s< ph"p l[ cao nhMt c(a nh nưc, l căn cD
ban hnh c"c văn b;n ph"p luâ 3t thuô 3c c"c ngnh kh"c.
b, Ngnh luâ 3t hnh ch$nh:
-Luâ 3t hnh ch$nh đi%u chinh tMt c; c"c quan hê 3 x7 hô 3i, nhGng hoEt đô3ng
qu;n l[ nh nưc, đư5c th1c hiê 3n b<i nh nưc hoă 3c nhân danh nh nưc m
đi tư5ng l c"c hoEt đô 3ng chMp hnh, đi%u hnh hê 3 thng qu;n l$ cơ quan nh
nưc.
-Đi%u chinh c"c đi tư5ng:
+Quan hê 3 ph"t sinh trong hoEt đô 3ng chMp hnh v đi%u hnh c"c cơ quan qu;n
l[ nh nưc vi bên ngoi nhbm th1c hiê 3n c"c chDc năng cơ b;n c(a qu;n l[
nh nưc.
+NhGng quan hê 3 mang t$nh chMp hnh, đi%u hnh, trong t_ chDc v hoEt đô 3ng
c(a c"c cơ quan bô 3 mây nh nưc.
+NhGng quan hê 3 chMp hnh, đi%u hnh c(a c"c t_ chDc x7 hô 3i đư5c nh nưc
giao mô 3t s thUm quy%n qu;n l[ hnh ch$nh.
c, Ngnh luâ 3t ti ch$nh:
-Đi%u chinh c"c quan hê 3 x7 hô 3i ph"t sinh trong t_ chDc v hoEt đô3ng ti
ch$nh c(a nh nưc bao g'm:
+Lâ 3p, phê chuUn v sO dang ngân s"ch nh nưc.
+Quy đ:nh thu c"c loEi thu,, ph$, lê 3 ph$; hoEt đô3ng t$n dang nh nưc; thanh
quy,t to"n qua ngân hng, kim to"n nh nưc.
13, Luâ 3 t hBnh s1:
>Kh"i niê 3m luâ 3t hBnh s1:
-L t_ng th c"c vi phEm ph"p luâ 3t x"c đ:nh hnh vi nguy him cho x7
3i v quy đ:nh hBnh phEt đi vi ngưCi phEm tô3i.
-Đi tư5ng đi%u chinh:
+C"c quan hê 3 x7 hô3i ph"t sinh giGa ngưCi th1c hiê 3n hnh vi m bô 3 luâ 3t hBnh s1
quy đ:nh l tô 3i phEm vi nh nưc.
-Phương ph"p đi%u chinh:
+Mê 3nh lê 3nh quy%n uy th hiê 3n c"c cơ quan ti,n hnh t tang cH quy%n "p dang
c"c ch, ti đi vi ngưCi phEm tô 3i.
>Nguyên t?c xO l[ c(a bô 3 luâ 3t hBnh s1:
-Mi ngưCi đ%u ph;i bBnh đzng trưc ph"p luâ 3t, không phân biê 3t nam nG,
tôn gi"o, dân tô 3c, t$n ngưJng, thnh ph-n, đ:a v: x7 hô3i.
-Nghiêm tr: đi vi ngưCi ch( mưu, c-m đ-u, ngoan c, chng đi, lưu
manh côn đ', t"i phEm nguy him, l5i dang chDc va quy%n hEn đ phEm tô 3i,
phEm tô 3i cH t_ chDc, dgng th( đoEn x;o quyê 3t, cH t$nh chMt chuyên nghiê 3p, gây
3u qu; nghiêm trng cho x7 hô 3i
-Khoan h'ng đi vi nhGng ngưCi t1 thf, thnh khUn khai b"o, t gi"c
đ'ng phEm, lâ 3p công chuô3c tô3i, ăn năn hi c;i, t1 nguyê 3n sOa chGa hoă 3c b'i
thưCng thiê 3t hEi mBnh gây ra.
-Đi vi ngưCi phEm tô 3i l-n đ-u, $t nghiêm trng, đ7 hi c;i thB cH th "p
dang hBnh phEt nh{ hơn hBnh phEt tg, giao cho cơ quan, t_ chDc hoă 3c gia đBnh
gi"m s"t, gi"o dac.
>Tô 3i phEm:
-Tô 3i phEm l ngưCi cH hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i đư5c quy đ:nh
trong bô 3 luâ 3t hBnh s1. Th1c hiê 3n mô 3t c"ch c [, vô [ xâm phEm ti:
+Đô 3c lâ 3p ch( quy%n v ton v{n l7nh th_.
+Ch, đô 3 kinh t,, văn ho", an ninh quc ph`ng, trâ 3t t1 an ton x7 hô 3i
+Quy%n, l5i $ch h5p ph"p c(a c" nhân, t_ chDc.
+T$nh mEng, sDc khov, nhân phUm, danh d1, t1 do, ti s;n c"c quy%n l5i h5p
ph"p kh"c c(a công dân.
+Xâm phEm ti c"c lPnh v1c kh"c c(a trâ 3t t1 x7 hô 3i.
>Phân loEi tô 3i phEm:
-Căn cD vo t$nh chMt v mDc đô 3 nguy him cho x7 hô 3i cH c"c loEi tô 3i
phEm:
+Tô 3i phEm $t nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc hBnh phEt cao nhMt l 3 năm
tg.
+Tô 3i phEm nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc hBnh phEt cao nhMt l 7 năm tg.
+Tô 3i phEm rMt nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc cao nhMt c(a hBnh phEt l 15
năm tg
+Tô 3i phEm đă 3c biê 3t nghiêm trng: L tô3i phEm m mDc hBnh phEt trên 15 năm
tg.
-Lii l dMu hiê 3u đô 3c lâ 3p v b?t buô 3c khi truy cDu tr"ch nhiê 3m hBnh s1 đi
vi ngưCi vi phEm ph"p luâ 3t hBnh s1. C"c cơ quan t tang ph;i cH chDc năng
chDng minh lii c(a ngưCi phEm tô 3i.
-TrưCng h5p không truy cDu tr"ch nhiê 3m hBnh s1:
+Th1c hiê 3n hnh vi gây hâ 3u qu; nguy hEi cho x7 hô 3i do s1 kiê 3n bMt ngC.
+NgưCi th1c hiê 3n hnh vi nguy him cho x7 hô 3i khi đang m?c bê 3nh tâm th-n
hoă 3c mô 3t bê 3nh kh"c lm mMt kh; năng đi%u khin hnh vi c(a mBnh (không "p
dang cho đi tư5ng phEm tô 3i do dgng chMt k$ch th$ch)
>NhGng dMu hiê 3u cơ b;n c(a tô3i phEm:
-T$nh nguy him cho x7 hô 3i:
+L thuô 3c t$nh kh"ch quan, dMu hiê 3u vâ 3t chMt c(a tô3i phEm, gây thiê 3t hEi hoă 3c đe
doE gây thiê 3t hEi cho mi quan hê 3 x7 hô 3i.
-CH lii c(a tô 3 i phEm
-Tr"i ph"p luâ 3t hBnh s1
-T$nh ph;i ch:u hBnh phEt
>CMu thnh tô 3i phEm
a, Ch( th c(a tô 3i phEm:
-L ngưCi ca th gây ra hnh vi nguy him cho x7 hô3i, đư5c luâ 3t hBnh s1
quy đ:nh l tô 3i phEm, cH kh; năng tr"ch nhiê 3m ph"p l[ hBnh s1 v đEt đô 3 tu_i
theo quy đ:nh c(a luâ 3t hBnh s1.
-Tu_i ch:u tr"ch nhiê 3m hBnh s1: tA 16 tu_i tr< lên.
-TA 14 đ,n 16 tu_i ch:u tr"ch nhiê 3m hBnh s1 v% tô 3i phEm rMt nghiêm trng
do c [ hoă 3c tô 3i phEm đă 3c biê 3t nghiêm trng.
b, Mă 3t kh"ch quan c(a tô 3i phEm:
-L biu hiê 3n, di|n bi,n c(a tô3i phEm bên ngoi th, gii kh"ch quan:
+Hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i
+Hâ 3u qu; hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i
+Mi quan hê 3 nhân qu; giGa hnh vi v hâ 3u qu;
+Phương tiê 3n, công ca, thCi gian v đ:a đim gây ra hnh vi phEm tô 3i.
c, Mă 3t ch( quan c(a tô 3i phEm:
-Di|n bi,n tâm l[ c(a tô 3 i phEm:
+Lii:
+Đô 3ng cơ
+Mac đ$ch
d, Kh"ch th c(a tô 3i phEm:
-Quan hê 3 x7 hô 3i đư5c luâ 3t hBnh s1 b;o vê 3 b: tô 3i phEm gây thiê 3t hEi hoă 3c
đe doE gây thiê 3t hEi.
>HBnh phEt
-HBnh phEt l biện ph"p cưJng ch, nghiêm kh?c c(a Nh nưc "p dang
đi vi ngưCi phEm tội nhbm tưc bT hoặc hEn ch, quy%n, l5i $ch h5p ph"p c(a
ngưCi phEm tội. HBnh phEt đư5c quy đ:nh trong bộ luật hBnh s1 v do t`a "n
quy,t đ:nh.
>C"c hBnh phEt:
-HBnh phEt ch$nh:
+Mii tội phEm t`a "n chi tuyên một hBnh phEt ch$nh.
+C;nh c"o; phEt ti%n; c;i tEo không giam giG; trac xuMt; tg cH thCi hEn; tg chung
thân; tO hBnh.
-HBnh phEt b_ sung:
+Không đư5c tuyên độc lập chi cH th tuyên kVm theo một hBnh phEt ch$nh
+CMm đ;m nhiệm nhGng chDc va, lm nhGng ngh%, công việc nhMt đ:nh; cMm cư
trf, qu;n ch,, tưc một s quy%n công dân, t:ch thu ti s;n, phEt ti%n
14, Luâ 3t dân s1:
>Kh"i niê 3m:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t đi%u chinh quan hê 3 ti s;n quan hê 3
nhân thân giGa ch( th.
-Đi tư5ng đi%u chinh: l c"c quan hê 3 ti s;n, quan hê 3 nhân thân ph"t sinh
trong qu" trBnh giao d:ch tho; m7n nhu c-u hbng ngy c(a c"c thnh viên trong
x7 hô 3i.
>C"c quy%n dân s1 cơ b;n:
a, Quy%n s< hGu:
-Bao g'm c"c quy%n:
+Quy%n chi,m hGu: L quy%n n?m giG, qu;n l[ ti s;n
+Quy%n sO dang: L quy%n khai th"c công dang v hư<ng l5i $ch tA ti s;n đH
+Quy%n đ:nh đoEt: L quy%n chuyn giao quy%n s< hGu hoă 3c quy%n tA bT quy%n
s< hGu
b, Quy%n giao k,t h5p đ'ng dân s1:
-H5p đ'ng dân s1 tho; thuâ 3 n giGa c"c bên v% viê 3c x"c lâ 3p, thay đ_i, chMm
dDt quy%n, nghPa va dân s1.
-Nguyên t?c giao k,t h5p đ'ng dân s1: tho; m7n hai nguyên t?c x"c lâ 3p
h5p đ'ng.
+Nguyên t?c 1: Quy%n t1 do k$ k,t h5p đ'ng nhưng không tr"i vi ph"p luâ 3t.
+Nguy%n t?c 2: T1 nguyê 3n, thiê 3n ch$, bBnh đzng, h5p t"c giGa c"c bên trong
qu" trBnh k$ k,t, th1c hiê 3n h5p đ'ng.
-HBnh thDc c(a h5p đ'ng: Văn b;n; Miê 3ng; Hnh vi.
c, Quy%n thAa k,.
15, Quy%n thAa k,:
>C"c kh"i niê 3m:
-Quy%n thAa k, l viê 3c chuyn quy%n s< hGu đi vi nhGng ti s;n c(a
ngưCi đ7 mMt cho ngưCi thAa k,, thông qua [ nguyê 3n c" nhân đư5c th hiê 3n
bbng di chfc hoă 3c căn cD theo quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
-Bao g'm c"c quy%n:
+Chi đ:nh ngưCi thAa k,
+Phân đ:nh ti s;n cho ngưCi thAa k,
+Giao nghPa va cho ngưCi thAa k,
+TruMt quy%n hư<ng di s;n c(a mô 3t hay nhi%u ngưCi thAa k, theo ph"p luâ 3t m
không nhMt thi,t ph;i nêu l[ do.
-NgưCi lâ 3p di chfc cH quy%n sOa đ_i b_ sung di chfc đ7 lâ 3p, thay th, di
chfc đ7 lâ 3p bbng di chfc kh"c, hup bT di chfc.
>ThAa k, theo di chfc
a, NgưCi lâ 3p di chfc:
-NgưCi lâ 3p di chfc ph;i cH năng l1c hnh vi.
-NgưCi tA 15 tu_i đ,n 18 tu_i đư5c lâ 3p di chfc n,u cH cha m{ hoă 3 c ngưCi
gi"m hô 3 đ'ng [ không b: lAa di v tr"i quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
b, HBnh thDc c(a di chfc:
-Di chfc bbng văn b;n:
+Trong di chfc ph;i cH chG k$ hoă 3c chi đim c(a ngưCi lâ 3p di chfc.
+NgưCi lập di chfc cH th t1 vi,t hoặc nhC ngưCi kh"c vi,t b;n di chfc, nhưng
ngưCi lập di chfc ph;i k[ hoặc đim chi trưc mặt ngưCi cH tr"ch nhiệm chDng
th1c c(a cơ quan công chDng hoặc Up ban nhân dân x7, phưCng, th: trMn.
+Di chfc vi,t không cH chDng th1c, x"c nhận đư5c coi l di chfc h5p ph"p, n,u
đfng l do ngưCi đ lEi di s;n t1 nguyện lập trong khi minh m]n, không b: lAa
di v không tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luật.
-Di chfc miê 3 ng:
+Đư5c lâ 3p khi t$nh mEng c(a ngưCi lâ 3p di chfc b: đe doE do bê 3nh tâ 3t hoă 3c do
nguyên nhân kh"c m không th lâ 3p di chfc bbng văn b;n.
+Đi%u kiê 3n di chfc miê 3ng tho; m7n: Ph;i cH $t nhMt 2 ngưCi lm chDng. NgưCi
lm chDng ph;i k$ v chi đim vo văn b;n. Sau 5 ngy di chfc miê 3ng th hiê 3n
[ nguyên, di chfc ph;i đư5c công chDng. Sau 3 thnh k tA ngy lâ 3 p di chfc
miê 3ng m ngưCi lâ 3p di chfc v]n sng thB di chfc b: hup bT.
c, Đi%u kiê 3n đ di chfc h5p ph"p:
-NgưCi lâ 3p di chfc ph;i săng sut, không đư5c cưJng Np, đe doE.
-Nô 3i dung di chfc không tr"i ph"p luât, đEo đDc x7 hô 3i.
-HBnh thDc di chfc h5p ph"p.
-NhGng ngưCi thAa k, không pha thuô 3 c vo di chfc: NhGng ngưCi sau
đây v]n đư5c hư<ng ti s;n bbng 2/3 suMt c(a ngưCi thAa k, theo ph"p luâ 3t n,u
ngưCi lâ 3p di chfc không cho h đư5c hư<ng hoă 3c hư<ng $t hơn 2/3 suMt trong
trưCng h5p h tA chi nhâ 3n di s;n hoă 3c không cH quy%n nhâ 3n di s;n:
+Cha m{, v5 hoă 3c ch'ng, con chưa thnh niên.
+Con đ7 thnh niên m không cH kh; năng lao đô 3ng.
>ThAa k, theo ph"p luâ 3t:
-TrưCng h5p chia thAa k, theo ph"p luâ 3t:
+Không cH di chfc do ngưCi đ7 mMt đ lEi.
+Di chfc không h5p ph"p.
+NhGng ngưCi thAa k, theo di chfc đ%u ch,t trưc hoă 3 c cgng thCi đim.
+Cơ quan t_ chDc nh?c ti trong di chfc không c`n t'n tEi.
-X"c đ:nh diê 3n thAa k,:
+L nhGng ngưCi cH quan hê 3 hôn nhân, quan hê 3 huy,t thng hoă 3c quan hê 3 nuôi
dưJng vi ngưCi đ lEo di s;n.
-X"c đ:nh hng thAa k,:
-Nguyên t?c chia thAa k, theo ph"p luâ 3t:
+Ti s;n sI đư5c chia h,t theo mô 3 t hng thAa k,.
+Mii ngưCi < cgng hng thAa k, đư5c hư<ng ph-n di s;n bbng nhau.
+NhGng ngưCi thAa k, < hng thAa k, sau chi đư5c thAa k, khi không cH ai <
hng thAa k, trưc hoă 3c ngưCi < hng thAa k, trưc tA chi quy%n thAa k,.
+TrưCng h5p ngưCi thAa k, mMt trưc thCi đim vi ngưCi đ lEi ti s;n thB th1c
hiê 3n thAa k, th, v:.
+Nh nưc l ngưCi thAa k, đă 3c biê 3t cui cgng.
| 1/24

Preview text:

Đi vi Office15 vo View chn Outline 1, Nh nưc:
>Quan đim phi m"c x$t v% ngu'n gc c(a nh nưc: -Thuy,t th-n hc:
+Mi s1 vâ 3t hiê 3n tư5ng trong x7 hô 3i đ%u b: ;nh hưth-n b$. Theo h th, gii do Thư5ng đ, sinh ra v s?p đă 3 t.
-Thuy,t gia trư+Nh nưc ph"t trin tA mô 3t gia đBnh, ngưCi đDng đ-u nh nưc l ngưCi đDng đ-u gia đBnh.
+Nh nưc l mô 3t hiê 3n tư5ng t1 nhiên. -Thuy,t bEo l1c:
+Nh nưc ra đCi l s1 bEo l1c c(a th: tô 3c ny vi th: tô 3c kh"c. -Thuy,t kh, ưc x7 hô 3 i:
+Nh nưc l mô 3t kh, ưc bnưc no. Trong đH mi ngưCi sI đHng thu, nuôi dưJng nh nưc đ nh nưc
đ;m b;o quy%n l5i c(a ngưCi dân. -Như5c đim chung:
+C"c hc thuy,t b: chi phi bcMp v che đâ 3 y b;n chMt thât. 3
+C"c hc thuy,t ny khi xem xNt s1 ra đCi c(a nh nưc, t"ch rCi ra khkiê 3n t1 nhiên, kinh t,, x7 hô 3i v c"c qu" trBnh l:ch sO đ chDng minh nh nưc
không thuô 3c giai cMp no v t'n tEi trong mi x7 hôi.3
>Quan đim c(a ch( nghPa m"c lê nin v% ngu'n gc c(a nh nưc:
-D1a trên hc thuy,t ti,n ho" c(a Đ"c uyn, d1a trên ch( nghPa duy vâ 3 t
biê 3n chDng v duy vâ 3t l:ch sO, ch( nghPa M"c Lê nin nhâ 3n đ:nh:
+Nh nưc l hiê 3n tư5ng x7 hô 3i mang t$nh chMt l:ch sO. Nh nưc không ph;i
bMt bi,n m cH qu" trBnh hBnh thnh, t'n tEi, ph"t trin v diê 3t vong.
+Trong qu" trBnh l:ch sO, đ7 cH thCi gian chưa t'n tEi nh nưc. V nh nưc chi
ra đCi khi x7 hô 3i loi ngưCi đEt đ,n mô 3t trBnh đô 3 nhMt đ:nh.
-Nguyên nhân quan trng nhMt l xuMt hiê 3
n nh nưc đH l kinh t,:
+Nh nưc ra đCi sau ba l-n phân công lao đô 3ng.
+L-n 1: Chăn nuôi t"ch khTi tr'ng trt. Lm cho s;n phUm lao đô 3ng gia tăng, x7
hô 3i phân ho" giu nghVo, tư hGu xuMt hiê n.3
+L-n 2: Tiu th( công nghiê 3p t"ch khTi công nghiê 3p. Lm gia tăng sDc lao
đô 3ng, tư hGu rX nNt hơn, phân ho" x7 hô 3i đư5c đUy nhanh.
+L-n 3: Thương nghiê 3 p t"ch thnh ngnh kinh t, đô 3c lâ 3p. Trong x7 hô 3i xuMt
hiê 3n t-ng lp buôn b"n t"ch khTi s;n xuMt, n?m quy%n đi%u hnh s;n xuMt.
 Th: tô 3c tan r7 yêu c-u c-n cH giai cMp n?m quy%n l1c kinh t, đi%u hnh, qu;n
l[ x7 hô 3i. Nh nưc v ph"p luâ 3t xuMt hiê 3 n.
-Nguyên nhân tr1c ti,p lm xuMt hiê 3n nh nưc đH l x7 hô 3i:
+Theo hc thuy,t M"c Lê nin, nh nưc v ph"p luâ 3t ra đCi khi trong x7 hô 3i xuMt hiê 3
n c"c giai cMp cH l5i $ch kh"c nhau. XuMt hiê 3
n mâu thu]n đi kh"ng giưa
c"c giai cMp. Khi c"c mâu thu]n đi kh"ng v c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i không th
t1 đi%u ti,t đư5c nGa thB t_ chDc x7 hô 3 i l nh nưc ra đCi, đHng vai tr` đi%u
chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i v b;o vê 3 giai cMp n?m trong tay quy%n l1c kinh t,.
>Kh"i niê 3m nh nưc:
-Nh nưc l mô 3t t_ chDc x7 hô 3i đă 3c biê 3t, n?m trong tay quy%n l1c ch$nh
tr:. L bô 3 m"y chuyên lm nhiê 3m va th1c hiê 3n c"c chDc năng qu;n l[, cưJng
ch,, giG gBn trâ 3t t1 x7 hô 3i nhbm mac đ$ch b;o vê 3 đ:a v: c(a giai cMp thng tr: trong x7 hô 3i. >B;n chMt c(a nh nưc -B;n chMt giai cMp:
+Nh nưc l s;n phUm c(a x7 hô 3i cH giai cMp.
+Quy%n l1c nh nưc mang t$nh giai cMp: b;o vê 3 v duy trB đ:a v: c(a giai cMp
thng tr: trong x7 hô 3i, l công ca đ đn "p s1 ph;n kh"ng c(a c"c giai cMp kh"c. -B;n chMt x7 hô 3i:
+Xây d1ng c"c công trBnh công cô 3ng, th1c hiê 3n c"c công viê 3c chung c(a x7 hô 3i.
+B;o vê 3 trâ 3t t1 x7 hô 3i.
>ChDc năng c(a nh nưc: -ChDc năng đi nô 3i:
+Đ;m b;o trâ 3t t1 x7 hô 3i.
+Đn "p c"c giai cMp ph;n kh"ng. +B;o vê 3 ch, đô 3 kinh t, -ChDc năng đi ngoEi:
+Ph`ng th( đMt nưc. B;o vê 3 đMt nưc trưc mi s1 xâm nhâ 3p, chng ph" tA bên ngoi.
+Thi,t lâ 3p mi quan hê 3 vi c"c quc gia kh"c.
>C"c đă 3c trưng c(a nh nưc
-CH ch( quy%n l7nh th_ quc gia.
-Phân chia dân cư theo c"c đơn v: hnh ch$nh l7nh th_.
-Ban hnh ph"p luâ 3 t buô 3c mi thnh viên trong nh nưc th1c hiê 3n.
-Thi,t lâ 3p quy%n l1c công đă 3c biê 3t.
-Quy đ:nh v ti,n hnh thu c"c loEi thu,.
>HBnh thDc, kiu nh nưc
-HBnh thDc nh nưc l c"ch thDc th1c hiê 3n quy%n l1c nh nưc v c"c
biê 3n ph"p đ th1c hiê 3n quy%n l1c c(a nh nưc đH, bao g'm:
+HBnh thDc ch$nh th: L c"ch t_ chDc v trBnh t1 lâ 3p ra c"c cơ quan ti cao
trong bô 3 m"y nh nưc v quan hê 3 giGa c"c cơ quan đH.
+HBnh thDc cMu trfc: L s1 t_ chDc nh nưc thnh c"c đơn v: hnh ch$nh l7nh
th_ v mi liên quan giGa c"c cơ quan < trung ương v đ:a phương.
+Ch, đô 3 ch$nh tr:. L t_ng th c"c phương ph"p, c"ch thDc m nh nưc thông
qua c"c cơ quan nh nưc đ th1c thi quy%n l1c c(a mBnh. -HBnh thDc ch$nh th:
+Quân ch( tuyê 3t đi: NgưCi đDng đ-u nh nưc l vua cH quy%n l1c tuyê 3t đi.
+Quân ch( hEn ch,: NgưCi đDng đ-u nh nưc chi n?m mô 3 t ph-n quy%n l1c
hoă 3c mang t$nh chMt tư5ng trưng, bên cEnh đH c`n cH cH cơ quan nh nưc kh"c
đi%u hnh nh nưc hoEt đô 3ng.
+Cô 3ng ho đEi ngh:: L hBnh thDc ch$nh th m ngh: viê 3n l thi,t ch, quy%n l1c
trung tâm, giG v: tr$ v vai tr` quy,t đ:nh trong hoEt đô 3ng c(a nh nưc. Nguyên
th( quc gia do ngh: viên b-u ra. Ch$nh ph( do đ;ng chi,m đa s trong ngh:
viê 3n thnh lâ 3p ch:u tr"ch nhiê 3m trưc ngh: viê 3n. Ngh: viê 3n cH th bT phi,u t$n
nhiê 3m buô 3c ch$nh ph( ph;i gi;i t"n.
+Cô 3ng ho t_ng thng: L hBnh thDc ch$nh th m trong đH, vai tr` c(a nguyên
th( quc gia vô cgng quan trng. T_ng thng do ngưCi dân tr1c ti,p b-u ra.
T_ng thng thnh lâ 3p ra ch$nh ph(, ngh: viê 3n không cH quy%n gi;i t"n ch$nh ph( v ngư5c lEi. -HBnh thDc cMu trfc: +Nh nưc đơn nhMt: +Nh nưc liên bang: -Ch, đô 3 ch$nh tr:: -Kiu nh nưc: +XHCN +Tư s;n +Phong ki,n +Ch( nô 2, Bô 3 m"y nh nưc:
>Kh"i niê 3m bô 3 m"y nh nưc:
-Bô 3 m"y nh nưc l hê 3 thng c"c cơ quan chuyên tr"ch c(a nh nưc
thnh lâ 3p đ th1c hiê 3n c"c chDc năng v nhiê 3m va c(a nh nưc.
>Đă 3c đim c(a cơ quan nh nưc:
-Đư5c thnh lâ 3p theo th( tac trBnh t1 quy đ:nh trong Hi,n ph"p.
-SO dang quy%n l1c nh nưc, nhân danh nh nưc.
-Mii cơ quan nh nưc đ%u cH thUm quy%n nhMt đ:nh.
-HoEt đô 3ng c(a cơ quan nh nưc đư5c đ;m b;o bch$nh nh nưc.
>T_ chDc bô 3 m"y nh nưc: -Quy%n l1c nh nưc:
+Quy%n lâ 3p ph"p: Quc hô 3i, Ngh: viê 3n +Quy%n hnh ph"p: Ch$nh ph( +Quy%n tư ph"p: To" "n
>Phân loEi cơ quan nh nưc:
-Theo cơ ch, th1c hiê 3 n quy%n l1c nh nưc: +Lâ 3p ph"p +Hnh ph"p +TD ph"p -TrBnh t1 thnh lâ 3p:
+Cơ quan do nhân dân tr1c ti,p b-u ra
+Cơ quan không do nhân dân tr1c ti,p b-u ra -Theo phEm vi quy%n l1c:
+Cơ quan nh nưc < trung ương
+Cơ quan nh nưc < đ:a phương
>Hê 3 thng ch$nh tr: < Viê 3t Nam
-Mă 3t trâ 3n T_ quc Viê 3t Nam v c"c thnh viên: +Công đon +Hô 3i nông dân +Đon thanh niên
+Hô 3i liên hiê 3p pha nG Viê 3t Nam -Nh nưc CHXHCNVN -Đ;ng Cô 3ng s;n Viê 3t Nam
>Nguyên t?c t_ chDc bô 3 m"y XHCNVN
-Đ;m b;o s1 l7nh đEo c(a Đ;ng Cô 3ng s;n Viê 3t Nam trong hoEt đô 3ng c(a bô 3 m"y nh nưc.
-Nguyên t?c ton bô 3 quy%n l1c nh nưc v% nhân dân.
-Nguyên t?c quy%n l1c nh nưc l thng nhMt, cH s1 phi h5p giGa c"c
cơ quan trong c"c hoEt đô 3ng lâ 3p ph"p, hnh ph"p v tư ph"p.
-Nguyên t?c tâ 3p trung dân ch(.
>T_ chDc bô 3 m"y nh nưc CHXHCNVN:
-Ch, đ:nh ch( t:ch nưc l ch, đi:nh c"c nhân không nbm trong cơ quan
no trnog nh nưc nhưng lEi n?m trong tay c; ba quy%n hnh ph"p, lâ 3p ph"p v tư ph"p.
-Ch( t:ch nưc l ch( t:ch quc ph`ng an ninh thng lPnh hô 3i đô 3ng an ninh. 3, Ph"p luâ 3 t: >Kh"i niê 3m ph"p luâ 3t
-Ph"p luâ 3t l hê 3 thng c"c quy t?c xO s1 do nh nưc ban hnh v đ;m
b;o th1c hiê 3n, th hiê 3n [ ch$ c(a giai cMp thng tr: v l nhân t đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i.
>Ngu'n gc ra đCi c(a ph"p luâ 3t
-Theo quan đim c(a Mac Lê nin, nhGng nguyên nhân d]n đ,n s1 ra đCi
c(a nh nưc cjng ch$nh l nhGng nguyên nhân d]n đ,n s1 ra đCi c(a ph"p luâ 3t. >B;n chMt c(a ph"p luât3
-B;n chMt giai cMp c(a ph"p luât: 3
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp thng tr:
+Mac đ$ch đi%u chinh c(a ph"p luâ 3t l hưng c"c quan hê 3 x7 hô 3i theo trâ 3t t1 phg h5p
-B;n chMt x7 hô 3i c(a ph"p luâ 3t:
+Ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp kh"c trong x7 hôi3
+Ph"p luâ 3t mang t$nh kh"ch quan phg h5p vi đi%u kiê 3n kinh t,, x7 hô 3i c(a đMt nưc.
>C"c đă 3c trưng c(a ph"p luâ 3t: -T$nh quy%n l1c:
+Ph"p luâ 3t do nh nưc ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n. -T$nh quy phEm ph_ bi,n:
+L quy t?c xO s1, l khuôn m]u đư5c x"c đ:nh ca th đ đi%u chinh hnh vi
c(a con ngưCi, x"c đ:nh nhGng c"i đư5c lm v không đư5c lm. -T$nh [ ch$ c(a ph"p luâ 3t:
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp c-m quy%n.
-T$nh kh"ch quan c(a ph"p luâ 3t:
+Ph"p luâ 3t ph;n "nh [ ch$ c(a giai cMp thng tr:. Tuy nhiên, đ ph"p luâ 3t cH th
ph"t huy đư5c hiê 3u l1c thB nH ph;i phg h5p vi c"c đi%u kiê 3n v% phong tac tâ 3p
qu"n, trBnh đô 3 ph"t trin c(a kinh t, x7 hô 3i.
>ChDc năng c(a ph"p luâ 3t:
-Đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i.
-B;o vê 3 c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i:
+kp dang c"c hBnh thDc cưJng ch, khi cH vi phEm. -ChDc năng gi"o dac:
+T"c đô 3ng vo [ thDc con ngưCi lm cho con ngưCi cH [ thDc ph"p luâ 3t v đi%u chinh hnh vi c(a mBnh.
>Mi quan hê 3 c(a ph"p luâ 3t v c"c hiê 3n tư5ng x7 hô 3i kh"c
-Ph"p luâ 3t đi vi kinh t,:
+Ph"p luâ 3t do trBnh đô 3 kinh t, quy,t đ:nh.
+Ph"p luâ 3t cH th t"c đô 3ng ngư5c lEi n%n kinh t, theo hai hưng, thfc đUy n%n
kinh t, ph"t trin hoă 3c kBm h7m n%n kinh t,.
-Ph"p luâ 3t đi vi đEo đDc:
+Ph"p luâ 3t ch:u s1 t"c đô 3ng c(a đEo đDc.
+Ph"p luâ 3t cH chDc năng gi"o dac.
-Ph"p luâ 3t đi vi nh nưc:
+Ph"p luâ 3t v nh nưc l hai hiê 3n tư5ng không th t"ch rCi.
+Nh nưc sO dang ph"p luâ 3t đ qu;n l[ x7 hô 3i, đ'ng thCi cjng b: gii hEn bph"p luâ 3t. 4, HBnh thDc ph"p luâ 3 t:
>Kh"i niê 3m hBnh thDc c(a ph"p luâ 3t:
-L c"c dEng t'n tEi th1c t, c(a ph"p luâ 3t trong c"c kiu nh nưc (đư5c
c"c quan to "p dang khi xNt xO )
>C"c hBnh thDc c(a ph"p luâ 3t: -Tâ 3p qu"n ph"p:
+L nhGng phong tac, tâ 3p qu"n lưu truyn trong x7 hô 3i phg h5p vi l5i $ch c(a
nh nưc đư5c nh nưc nâng lên thnh quy phEm ph"p luâ 3t. -kn lê 3:
+L nhGng quy,t đ:nh, b;n "n c(a cơ quan hnh ch$nh, cơ quan xNt xO khi xNt
xO, gi;i quy,t c"c va viê 3c ca th đư5c nh nưc thAa nhâ 3n v "p dang cho c"c va viê 3c tương t1 l-n sau. -Văn b;n ph"p luâ 3t:
+L văn b;n do c"c cơ quan nh nưc ban hnh theo đfng thUm quy%n, trBnh t1
v th( tac luâ 3t đ:nh, trong đH cH quy t?c xO s1 chung đư5c nh nưc đ;m b;o
th1c hiê 3n nhbm đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i v "p dang nhi%u l-n trong đCi sng x7 hô 3i. -Đi%u ưc quc t,:
+L nhGng cam k,t, tho; thuâ 3n giGa c"c quc gia v ch( th kh"c c(a công
ph"p quc t, hBnh thnh nên c"c đi%u ưc quc t, song phương v đa phương. -C"c hc thuy,t ph"p l[:
+L c"c công trBnh nghiên cDu c(a c"c hc gi;, c"c bi b"o, [ ki,n liên quan đ,
nh nưc v ph"p luâ 3t. -LI công bbng:
+Trong trưCng h5p gi;i quy,t va viê 3 c không đư5c quy đ:nh trong luâ 3t, quan to
sI "p dang nhGng s"ng tEo, vâ 3n dang nhGng hc thuy,t ph"p l[, phong tac tâ 3 p
qu"n, ni%m tin c(a con ngưCi đ đưa ra c"c ph"n quy,t. 5, Văn b;n ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m v đă 3c đim c(a văn b;n ph"p luâ 3t (hBnh thDc ph"p luâ 3t ch( y,u < Viê 3t Nam):
-L c"c văn b;n do cơ quan nh nưc ban hnh theo đfng thUm quy%n,
trBnh t1 th( tac quy đ:nh trong luâ 3t, trong đH chDa đ1ng c"c quy t?c xO s1 chung
đư5c nh nưc đ;m b;o th1c hiê 3n nhbm "p dang nhi%u l-n trong cuô 3c sng.
>C"c loEi văn b;n quy phEm ph"p luâ 3t < Viê 3t Nam:
>Hiê 3u l1c c(a văn b;n ph"p luâ 3t: a,Hiê 3u l1c thCi gian:
-L gii hEn t"c đô 3ng c(a văn b;n ph"p luâ 3t tA khi ph"t sinh đ,n khi k,t thfc. -ThCi đim ph"t sinh:
+N,u văn b;n quy đ:nh rX thCi đim ph"t sinh, thB văn b;n sI cH hiê 3u l1c tA thCi đim đH.
+N,u văn b;n không quy đ:nh rX:
Đi vi văn b;n c(a Quc hô 3i v Up ban thưCng va Quc hô 3 i, thCi đim
ph"t sinh l ngy Ch( t:ch nưc k$ s?c lê 3nh công b.
Đi vi văn b;n c(a Ch( t:ch nưc, thCi đim ph"t sinh l ngy đăng trên công b"o.
Đi vi văn b;n c(a ch$nh ph( v c"c bô 3 sI cH hiê 3u l1c sau 15 ngy công b trên b"o. -ThCi đim chMm dDt:
+N,u văn b;n quy đ:nh rX thCi đim chMm dDt, văn b;n sI h,t hiê 3u l1c tA thCi đim đH.
+Trong trưCng h5p văn b;n không quy đ:nh rX thCi đim chMm dDt hiê 3u l1c, nH
chi chMm dDt khi cH văn b;n mi ra đCi v quy đ:nh thay th, văn b;n cj.
-Hiê 3u l1c h'i t c(a văn b;n ph"p luâ 3t:
+Gi" tr: thi hnh c(a văn b;n ph"p luâ 3t x;y ra trưc ngy văn b;n đH cH hiê 3u l1c.
+V% nguyên t?c, văn b;n ph"p luâ 3t không cH hiê 3u l1c h'i t, tuy nhiên, trong
mô 3t s trưCng h5p c-n thi,t, văn b;n ph"p luâ 3 t cH th quy đ:nh hiê 3u l1c h'i t.
+Không quy đ:nh cho c"c trưCng h5p: Quy đ:nh tr"ch nhiê 3m ph"p l[ đi vi
nhGng trưCng h5p trưc đH không quy đ:nh tr"ch nhiê 3m ph"p l[.
+Nguyên t?c bMt h'i t l nguyên t?c chung c(a ph"p luâ 3 t. Chi "p dang tr< v%
trưc nhbm mac đ$ch phac va x7 hô 3i vB l[ do nhân đEo. b,Hiê 3u l1c không gian:
-L gii hEn t"c đô 3ng c(a văn b;n trên phEm vi l7nh th_ nhMt đ:nh, cH th
l mô 3t đơn v: hnh ch$nh ngnh, lPnh v1c hoă 3c trên ton bô 3 l7nh th_.
-N,u văn b;n quy đ:nh rX thB văn b;n sI đư5c "p dang trong phEm vi đH.
-N,u văn b;n không quy đ:nh rX thB hiê 3u l1c ny đư5c x"c đ:nh theo hai
y,u t: thUm quy%n, t$nh chMt nô 3i dung.
-Thông thưCng c"c văn b;n ph"p luâ 3t do cơ quan trung ương ban hnh cH
hiê 3u l1c trên ton l7nh th_ v đư5c "p dang đi vi mi c" nhân, cơ quan nh
nưc c(a Viê 3t Nam; c"c văn b;n ph"p luâ 3t do c"c cơ quan nh nưc ban hnh sI
cH hiê 3u l1c < tAng đ:a phương cơ quan đH qu;n l[. c,Hiê 3u l1c đi tư5ng:
-L ch( th ch:u s1 t"c đô 3ng c(a văn b;n ph"p luâ 3t đH.
-Văn b;n ph"p luâ 3t luôn x"c đ:nh rX đi tư5ng ch:u s1 t"c đô 3ng c(a văn b;n đH. 6, Hê 3 thng ph"p luâ 3t:
>Kh"i qu"t hê 3 thng ph"p luâ 3t:
-Hê 3 thng ph"p luâ 3t quc gia: L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t c(a quc gia đH.
-Hê 3 thng ph"p luâ 3t quc t,: L tâ 3p h5p mô 3t s hê 3 thng ph"p luâ 3t quc
gia cH nhi%u đim tương đ'ng theo tiêu ch$ nhMt đ:nh.
>Kh"i niê 3m hê 3 thng ph"p luâ 3t:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t cH mi quan hê 3 nô 3i tEi thng nhMt
vi nhau thnh c"c ngnh luâ 3t, c"c ch, đ:nh ph"p luâ 3t, quy phEm ph"p luâ 3t v
đư5c th hiê 3n ra bên ngoi bbng c"c văn b;n ph"p luâ 3t do nh nưc ban hnh hoă 3c thAa nhâ 3n. 7, Quy phEm ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m quy phEm ph"p luâ 3t
-Quy phEm ph"p luât l c"c quy t?c Dng xO chung c(a x7 hô 3i do nh nưc
ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n nhbm đi%u chinh c"c mi quan hê 3 x7 hô 3i theo
đ:nh hưng v mac đ$ch nhMt đ:nh. >Đă 3c trưng:
-Do nh nưc ban hnh v đ;m b;o th1c hiê 3n.
-Quy phEm ph"p luâ 3t cH t$nh ph_ bi,n, b?t buô 3c chung đi vi tMt c; mi
ngưCi tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t m nH đi%u chinh.
-L quy t?c xO s1 chung, l tiêu chuUn đ"nh gi" hnh vi con ngưCi.
-Quy đ:nh quy%n v nghPa va c(a c"c bên tham gia quan hê 3 x7 hô 3i đư5c nH đi%u chinh.
>CMu trfc c(a quy phEm ph"p luâ 3t: -Gi; đ:nh:
+Nêu rX hon c;nh, đi%u kiê 3n ca th c(a cuô 3c sng c" nhân, t_ chDc < trong
hon c;nh đi%u kiê 3n ny ph;i th1c hiê 3n theo quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
NgưCi ( t_ chDc no) Khi no 
 Trong đi%u kiê 3n hon c;nh no -Quy đ:nh:
+Nêu rX quy t?c Dng xO m c" nhân, t_ chDc < trong hon c;nh, đi%u kiê 3n đ7 nêu trong ph-n gi; đ:nh.
Ph;i lm gB Đư5c lm gB, không đư5c lm gB  Lm như th, no  -Ch, ti:
+Nêu biê 3n ph"p xO l[ d1 ki,n đư5c "p dang đi vi ngưCi xO s1 không đfng
hoă 3c tr"i vi nô 3i dung đư5c ghi trong ph-n quy đ:nh
Hâ 3u qu; như th, no MDc đô  3 8, Quan hê 3 ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t l c"c quan hê 3 x7 hô 3i m quy%n v nghPa va c(a c"c
bên tham gia đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh v đ;m b;o th1c hiê 3n. >Đă 3c đim:
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t mang t$nh [ ch$, ph;n "nh [ ch$ c(a c"c bên tham gia.
Ngoi ra nH đư5c s1 đi%u chinh c(a ph"p luâ 3t nên nH ph;n "nh [ ch$ nh nưc.
-Quy%n v nghPa va c(a c"c bên tham gia đ%u đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
-Quan hê 3 ph"p luâ 3t đư5c nh nưc đ;m b;o
>Phân loEi quan hê 3 ph"p luâ 3t:
>Thnh ph-n c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t: a,Ch( th:
-L c" nhân hoă 3c t_ chDc cH th tham gia vo quy%n v nghPa va ph"p l[
trong quan hê 3 ph"p luâ 3t ca th.
-Đi%u kiê 3n đ c" nhân tr< thnh ch( th c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t l c" nhân
ph;i cH đ-y đ( c; hai năng l1c: +Năng l1c ph"p luâ 3t +Năng l1c hnh vi -Năng l1c ph"p luâ 3t:
+L kh; năng đư5c hưcho c"c ch( th.
+ThCi đim ph"t sinh: Khi c" nhân đư5c sinh ra (trA mô 3t s trưCng h5p chi ph"t sinh khi đ( đô 3 tu_i)
+ThCi đim k,t thfc: Khi c" nhân qua đCi (trA mô 3t s trưCng h5p, năng l1c
hnh vi c(a ch( th b: chMm dDt b+Năng l1c ph"p luâ 3t c(a mi ngưCi l ging nhau. -Năng l1c hnh vi:
+L kh; năng c(a c" nhân đH bbng ch$nh hnh vi c(a mBnh tham gia vo viê 3c
th1c hnh quy%n v nghPa va ph"p l[ đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
+Pha thuô 3 c vo th l1c (đô 3 tu_i)
+Pha thuô 3 c vo tr$ tuê 3 (trBnh đô 3 nhâ 3n thDc)
-C"c mDc đô 3 năng l1c hnh vi c(a c" nhân:
+NgưCi không cH năng l1c hnh vi: Trv em dưi 6 tu_i.
+NgưCi cH năng l1c hnh vi mô 3t ph-n: TA 6 tu_i đ,n dưi 18 tu_i
+NgưCi cH năng l1c hnh vi đ-y đ(: TA 18 tu_i tr< lên
+NgưCi mMt năng l1c hnh vi
+NgưCi b: hEn ch, năng l1c hnh vi
-Năng l1c ph"p luâ 3t l đi%u kiê 3n c-n v năng l1c hnh vi l đi%u kiê 3n đ(
đ ch( th tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t. Trong trưCng h5p không cH năng l1c
ph"p luâ 3t thB không th tham gia vo quan hê 3 ph"p luâ 3t. Trong trưCng h5p năng
l1c hnh vi b: hEn ch,, b: mMt năng l1c hnh vi thB viê 3c th1c hiê 3n thông qua ngưCi gi"m hô 3. -Ch( th l t_ chDc:
+T_ chDc cH tư c"ch ph"p nhân.
+T_ chDc không cH tư c"ch ph"p nhân. -Tư c"ch ph"p nhân:
+L kh"i niê 3m m ph"p luâ 3t đă 3t ra cho t_ chDc cH đ( đi%u kiê 3n tr< thnh ch( th trong quan hê 3 ph"p luâ 3t.
+Trong t tang, ph"p nhân tr< thnh nguyên đơn, b: đơn cH quy%n l5i, nghPa va ph"p luâ 3t.
-Đi%u kiê 3n đ t_ chDc cH tư c"ch ph"p nhân:
+Đư5c thnh lâ 3p h5p ph"p, theo đfng trBnh t1 th( tac đư5c quy đ:nh trong luâ 3t
do cơ quan cH thUm quy%n cho phNp.
+Ph;i cH cơ cMu t_ chDc chă 3t chI, đư5c cMu tEo nên bt s ph`ng ban nhMt
đ:nh t'n tEi dưi ban l7nh đEo v cH ngưCi đEi diê 3n theo ph"p luâ 3t.
+ĐEi diê 3n theo ph"p luâ 3t l ngưCi đDng đ-u v đư5c ph"p luâ 3t công nhâ 3n trong
quy,t đ:nh thnh lâ 3p t_ chDc.
+CH ti s;n đô 3c lâ 3p vi c"c c" nhân t_ chDc kh"c v t1 ch:u tr"ch nhiê 3m bbng c"c ti s;n ny.
+T_ chDc ph;i nhân danh mBnh đ tham gia vo c"c quan hê 3 ph"p luâ 3t mô 3t c"ch đô 3c lâ 3p.
-Đi vi t_ chDc không cH tư c"ch ph"p nhân
+Th1c hiê 3n quy%n v nghPa va c(a t_ chDc đư5c ph"p luâ 3t quy đ:nh.
+T_ chDc, nhân viên c(a t_ chDc cH vi phEm ph"p luâ 3t ph;i ch:u c"c tr"ch
nhiê 3m ph"p l[ do cơ quan cH thUm quy%n quy đ:nh.
b,Nô 3i dung c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-L c"c quy%n v nghPa va tương Dng c(a ch( th khi tham gia vo c"c quan hê 3 ph"p luâ 3t. -Quy%n c(a ch( th:
+L c"c xO s1 c(a ch( th m ph"p luâ 3t cho phNp ch( th th1c hiê 3n.
+Ch( th đư5c th1c hiê 3n, đư5c hư+CH quy%n yêu c-u bên cH nghPa va th1c hiê 3 n hoă 3c không th1c hiê 3n mô 3t s hnh vi nhMt đ:nh.
+CH th dgng c"c biê 3n ph"p cưJng ch, đ đ;m b;o quy%n. -NghPa va c(a ch( th:
+L c"ch xO s1 m ph"p luâ 3t buô 3c c"c ch( th ph;i th1c hiê 3n nhbm đ"p Dng nhu c-u c(a ch( th bên kia.
+Ph;i xO s1 theo yêu c-u c(a ph"p luâ 3t.
+Ph;i ch:u tr"ch nhiê 3 m ph"p l[ khi cH c"ch xO s1 không đfng.
c,Kh"ch th c(a quan hê 3 ph"p luâ 3t:
-L l5i $ch, mac tiêu m c"c bên ch( th mong mun đEt đư5c thông qua
quan hê 3 ph"p luâ 3t, l cơ s< đ hBnh thnh quy%n v nghPa va c(a c"c bên.
>NhGng đi%u kiê 3n lm ph"t sinh, thay đ_i, chMm dDt quan hê 3 ph"p luâ 3t: -S1 kiê 3n ph"p l[:
+L nhGng s1 kiê 3n cH thâ 3t x;y ra trong đCi sng x7 hô 3i, phg h5p vi đi%u kiê 3n
đ7 đư5c ph"p luâ 3t d1 đo"n v do đH lm ph"t sinh, thay đ_i, chMm dDt quan hê 3 ph"p luâ 3t ca th. -S1 bi,n:
+S1 kiê 3n ph"t sinh không pha thuô 3c vo [ ch$ con ngưCi.
-Hnh vi: C"ch xO s1 th hiê 3n [ ch$ con ngưCi bbng hnh đô 3ng hoă 3c không hnh đô 3ng. 9, Th1c hiê 3n ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m th1c hiê 3n ph"p luâ 3t
-L hoEt đô 3ng cH mac đ$ch, lm cho nhGng quy đ:nh ph"p luâ 3t đi vo cuô 3c sng.
>C"c hBnh thDc c(a th1c hiê 3n ph"p luâ 3t: -Tuân th( ph"p luâ 3t:
+L hBnh thDc ki%m ch,, không lm nhGng gB ph"p luâ 3t cMm hoă 3 c không cho phNp. -Thi hnh ph"p luâ 3t:
+L c"ch xO s1 t$ch c1c khi c"c ch( th th1c hiê 3n nghPa va do ph"p luâ 3t quy đ:nh. -Vâ 3n dang ph"p luâ 3t:
+L hBnh thDc ch( th th1c hiê 3n c"c quy%n c(a mBnh do ph"p luâ 3t cho phNp. -kp dang ph"p luâ 3 t:
+L hBnh thDc th1c hiê 3n ph"p luâ 3t nh nưc thông qua c"c cơ quan cH thUm
quy%n đ cho c"c ch( th th1c hiê 3n quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t hoă 3c t1 mBnh căn cD
vo c"c quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t đ tEo ra c"c quy đ:nh lm ph"t sinh, thay đ_i,
chMm dDt c"c quan hê 3 ph"p luâ 3t.
>C"c trưCng h5p "p dang ph"p luâ 3t:
-Khi quy%n v nghPa va c(a ch( th không mă 3c nhiên ph"t sinh n,u
không cH s1 can thiê 3p c(a nh nưc.
-Khi x;y ra c"c tranh chMp v% quy%n, nghPa va giGa c"c bên m c"c bên không t1 gi;i quy,t đư5c.
-kp dang c"c ch, ti đi vi hnh vi vi phEm ph"p luâ 3 t.
-Nh nưc x"c nhâ 3n s1 t'n tEi hay không t'n tEi c(a mô 3t s1 kiê 3n th1c t, no đH. 10, Vi phEm ph"p luâ 3t:
>Kh"i niê 3m vi phEm ph"p luâ 3t:
-L hnh vi x"c đ:nh c(a con ngưCi tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t, cH
lii, do ch( th cH đ( năng l1c tr"ch nhiê 3m ph"p l[ th1c hiê 3n xâm hEi hoă 3c đe
doE xâm hEi d,n c"c quan hê 3 x7 hô 3i đư5c ph"p luâ 3t b;o vê 3.
>DMu hiê 3u c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L hnh vi x"c đ:nh c(a con ngưCi.
-Tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t.
-Do ch( th đ( năng l1c ph"p l[ th1c hiê 3n.
-CH y,u t lii c(a ch( th.
+Lii: Th hiê 3n trEng th"i tâm l[ bên trong c(a ch( th khi th1c hiê 3n nhưng hnh
vi ca th đ`i hTi ch( th ph;i cH kh; năng nhâ 3n thDc đư5c hâ 3u qu; c(a hnh vi
gây ra v cH nhi%u l1a chn đ th1c hiê 3n hnh vi c(a mBnh nhưng l1a chn c"ch
hnh đô 3ng tr"i vi ph"p luâ 3t.
>Phân loEi vi phEm ph"p luâ 3 t: -Vi phEm hBnh s1:
+Xâm hEi đ,n đô 3 c lâ 3p, ch( quy%n, t$nh mEng, sDc khov.
+Ch( th vi phEm l c" nhân. -Vi phEm dân s1:
+Xâm hEi ti quan hê 3 ti s;n, quan hê 3 nhân thân.
+Ch( th vi phEm l c" nhân hoă 3c t_ chDc. -Vi phEm hnh ch$nh:
+Xâm phEm đ,n c"c quy t?c qu;n l[ nh nưc.
+Ch( th vi phEm l c" nhân hoă 3c t_ chDc. -Vi phEm ki luâ 3t:
+Xâm hEi đ,n c"c quy t?c x"c lâ 3 p trâ 3t t1 trong t_ chDc nh nưc.
+Ch( th vi phEm l c" nhân trong t_ chDc.
>CMu thnh vi phEm ph"p luâ 3t:
a,Mă 3t kh"ch quan c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L ton bô 3 c"c dMu hiê 3
u bên ngoi c(a vi phEm ph"p luâ 3t bao g'm c"c y,u t: +Hnh vi tr"i ph"p luâ 3t.
+Hâ 3u qu; m hnh vi tr"i ph"p luâ 3t gây ra.
+Mi quan hê 3 giGa hnh vi v hâ 3u qu;.
b, Mă 3t ch( quan c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L y,u t bên trong c(a ch( th khi th1c hiê 3n hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t: +Y,u t lii.
Lii c [: tr1c ti,p hay gi"n ti,p.
Lii vô [: do qu" t1 tin hay do cUu th;.
+Đô 3ng cơ c(a vi phEm ph"p luâ 3t: L nhGng nguyên nhân been trong v c"c nhu
c-u tho; m7n thfc đUy yêu c-u vi phEm ph"p luâ 3 t.
+Mac đ$ch c(a vi phEm ph"p luâ 3t: L mac tiêu ch( th c-n đEt ti khi th1c hiê 3n
hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t.
c, Kh"ch th c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L nhGng quan hê 3 x7 hô 3i đư5c ph"p luâ 3t b;o vê 3 nhưng b: xâm phEm bhnh vi vi phEm ph"p luâ 3t gây ra.
d, Ch( th c(a vi phEm ph"p luâ 3t:
-L c" nhân hoă 3c t_ chDc cH năng l1c tr"ch nhiê 3m ph"p l[ gây nên. 11, Tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
>Kh"i niê 3m tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
-L quan hê 3 ph"p luâ 3t đă 3c biê 3t ph"t sinh giGa nh nưc v ch( th vi
phEm ph"p luâ 3t. Trong đH, nh nưc thông qua c"c ch( th cH thUm quy%n "p
dang c"c biê 3n ph"p cưJng ch, quy đ:nh < ph-n ch, ti c(a quy phEm ph"p luâ 3 t
đi vi ch( th vi phEm ph"p luâ 3t. Ch( th ny cH nghPa va g"nh ch:u nhGng bMt
l5i do hnh vi vi phEm ph"p luâ 3t c(a mBnh gây ra.
>Đă 3c đim c(a tr"ch nhiê 3m ph"p l[:
-Cơ s< ph"t sinh tr"ch nhiê 3m ph"p l[: vi phEm ph"p luâ 3t.
-Hâ 3u qu;: Liên quan mâ 3t thi,t vi cưJng ch, nh nưc.
-Ch( th "p dang: Ch( th cH thUm quy%n.
>C"c loEi tr"ch nhiê 3m ph"p l[: -Tr"ch nhiê 3m hBnh s1:
+Đi tư5ng "p dang: Tô 3i phEm +HBnh thDc: HBnh phEt +Ch( th "p dang: To "n -Tr"ch nhiê 3m dân s1:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân hoă 3c t_ chDc
+HBnh thDc: B'i thưCng, xin lii,...
+Ch( th "p dang: C"c bên, to "n, trng ti,... -Tr"ch nhiê 3m hnh ch$nh:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân hoă 3c t_ chDc +HBnh thDc: XO phEt
+Ch( th "p dang: Ch( th cH thUm quy%n ti,n hnh -Tr"ch nhiê 3m ki luâ 3t:
+Đi tư5ng "p dang: C" nhân trong t_ chDc
+HBnh thDc: Khin tr"ch, c;nh c"o, c"ch chDc,...
+Ch( th "p dang: ĐEi diê 3n h5p ph"p c(a t_ chDc. 12, Ngnh luâ 3t:
>Kh"i niê 3m ngnh luâ 3t
-Ngnh luâ 3t g'm nhGng quy phEm ph"p luâ 3t cH đă 3c đim chung cgng
đi%u chinh c"c quan hê 3 ph"p x7 hô 3i cgng loEi trong cgng mô 3t ngnh, lPnh v1c nhMt đ:nh.
>C"c ngnh luâ 3t ch( y,u trong ph"p luâ 3t Viê 3t Nam a, Ngnh luâ 3t Hi,n ph"p:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t đi%u chinh c"c quan hê 3 x7 hô 3i n%n
t;ng trong c"c lPnh v1c: ch$nh tr:, văn ho", kinh t,, x7 hô 3i; quy%n l1c nh nưc,
t_ chDc bô 3 m"y cơ quan nh nưc, c"ch hBnh thnh cơ quan nh nưc; quy%n v
nghPa va cơ b;n c(a công dân.
-L ngnh luâ 3t ch( đEo, cơ s< ph"p l[ cao nhMt c(a nh nưc, l căn cD
ban hnh c"c văn b;n ph"p luâ 3t thuô 3c c"c ngnh kh"c.
b, Ngnh luâ 3t hnh ch$nh:
-Luâ 3t hnh ch$nh đi%u chinh tMt c; c"c quan hê 3
x7 hô 3i, nhGng hoEt đô 3ng
qu;n l[ nh nưc, đư5c th1c hiê 3n bđi tư5ng l c"c hoEt đô 3ng chMp hnh, đi%u hnh hê 3
thng qu;n l$ cơ quan nh nưc.
-Đi%u chinh c"c đi tư5ng:
+Quan hê 3 ph"t sinh trong hoEt đô 3ng chMp hnh v đi%u hnh c"c cơ quan qu;n
l[ nh nưc vi bên ngoi nhbm th1c hiê 3n c"c chDc năng cơ b;n c(a qu;n l[ nh nưc.
+NhGng quan hê 3 mang t$nh chMp hnh, đi%u hnh, trong t_ chDc v hoEt đô 3 ng
c(a c"c cơ quan bô 3 mây nh nưc.
+NhGng quan hê 3 chMp hnh, đi%u hnh c(a c"c t_ chDc x7 hô 3 i đư5c nh nưc
giao mô 3t s thUm quy%n qu;n l[ hnh ch$nh.
c, Ngnh luâ 3t ti ch$nh:
-Đi%u chinh c"c quan hê 3 x7 hô 3i ph"t sinh trong t_ chDc v hoEt đô 3ng ti
ch$nh c(a nh nưc bao g'm:
+Lâ 3p, phê chuUn v sO dang ngân s"ch nh nưc.
+Quy đ:nh thu c"c loEi thu,, ph$, lê 3 ph$; hoEt đô 3ng t$n dang nh nưc; thanh
quy,t to"n qua ngân hng, kim to"n nh nưc. 13, Luâ 3 t hBnh s1:
>Kh"i niê 3m luâ 3t hBnh s1:
-L t_ng th c"c vi phEm ph"p luâ 3t x"c đ:nh hnh vi nguy him cho x7
hô 3i v quy đ:nh hBnh phEt đi vi ngưCi phEm tô 3i. -Đi tư5ng đi%u chinh:
+C"c quan hê 3 x7 hô 3i ph"t sinh giGa ngưCi th1c hiê 3n hnh vi m bô 3 luâ 3t hBnh s1
quy đ:nh l tô 3i phEm vi nh nưc. -Phương ph"p đi%u chinh:
+Mê 3nh lê 3nh quy%n uy th hiê 3n c"c cơ quan ti,n hnh t tang cH quy%n "p dang
c"c ch, ti đi vi ngưCi phEm tô 3i.
>Nguyên t?c xO l[ c(a bô 3 luâ 3t hBnh s1:
-Mi ngưCi đ%u ph;i bBnh đzng trưc ph"p luâ 3t, không phân biê 3t nam nG,
tôn gi"o, dân tô 3c, t$n ngưJng, thnh ph-n, đ:a v: x7 hô 3i.
-Nghiêm tr: đi vi ngưCi ch( mưu, c-m đ-u, ngoan c, chng đi, lưu
manh côn đ', t"i phEm nguy him, l5i dang chDc va quy%n hEn đ phEm tô 3i,
phEm tô 3i cH t_ chDc, dgng th( đoEn x;o quyê 3t, cH t$nh chMt chuyên nghiê 3 p, gây
hâ 3u qu; nghiêm trng cho x7 hô 3i
-Khoan h'ng đi vi nhGng ngưCi t1 thf, thnh khUn khai b"o, t gi"c
đ'ng phEm, lâ 3p công chuô 3c tô 3i, ăn năn hi c;i, t1 nguyê 3n sOa chGa hoă 3c b'i
thưCng thiê 3t hEi mBnh gây ra.
-Đi vi ngưCi phEm tô 3i l-n đ-u, $t nghiêm trng, đ7 hi c;i thB cH th "p
dang hBnh phEt nh{ hơn hBnh phEt tg, giao cho cơ quan, t_ chDc hoă 3c gia đBnh gi"m s"t, gi"o dac. >Tô 3i phEm:
-Tô 3i phEm l ngưCi cH hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i đư5c quy đ:nh
trong bô 3 luâ 3t hBnh s1. Th1c hiê 3n mô 3t c"ch c [, vô [ xâm phEm ti:
+Đô 3c lâ 3p ch( quy%n v ton v{n l7nh th_.
+Ch, đô 3 kinh t,, văn ho", an ninh quc ph`ng, trâ 3 t t1 an ton x7 hô 3i
+Quy%n, l5i $ch h5p ph"p c(a c" nhân, t_ chDc.
+T$nh mEng, sDc khov, nhân phUm, danh d1, t1 do, ti s;n c"c quy%n l5i h5p ph"p kh"c c(a công dân.
+Xâm phEm ti c"c lPnh v1c kh"c c(a trâ 3t t1 x7 hô 3i. >Phân loEi tô 3i phEm:
-Căn cD vo t$nh chMt v mDc đô 3 nguy him cho x7 hô 3i cH c"c loEi tô 3i phEm:
+Tô 3i phEm $t nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc hBnh phEt cao nhMt l 3 năm tg.
+Tô 3i phEm nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc hBnh phEt cao nhMt l 7 năm tg.
+Tô 3i phEm rMt nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc cao nhMt c(a hBnh phEt l 15 năm tg
+Tô 3i phEm đă 3c biê 3t nghiêm trng: L tô 3i phEm m mDc hBnh phEt trên 15 năm tg.
-Lii l dMu hiê 3u đô 3c lâ 3p v b?t buô 3c khi truy cDu tr"ch nhiê 3m hBnh s1 đi
vi ngưCi vi phEm ph"p luâ 3t hBnh s1. C"c cơ quan t tang ph;i cH chDc năng
chDng minh lii c(a ngưCi phEm tô 3i.
-TrưCng h5p không truy cDu tr"ch nhiê 3m hBnh s1:
+Th1c hiê 3n hnh vi gây hâ 3u qu; nguy hEi cho x7 hô 3i do s1 kiê 3n bMt ngC.
+NgưCi th1c hiê 3n hnh vi nguy him cho x7 hô 3i khi đang m?c bê 3nh tâm th-n
hoă 3c mô 3t bê 3nh kh"c lm mMt kh; năng đi%u khin hnh vi c(a mBnh (không "p
dang cho đi tư5ng phEm tô 3i do dgng chMt k$ch th$ch) >NhGng dMu hiê 3 u cơ b;n c(a tô 3i phEm:
-T$nh nguy him cho x7 hô 3i:
+L thuô 3c t$nh kh"ch quan, dMu hiê 3 u vâ 3t chMt c(a tô 3
i phEm, gây thiê 3t hEi hoă 3c đe
doE gây thiê 3t hEi cho mi quan hê 3 x7 hô 3i. -CH lii c(a tô 3 i phEm -Tr"i ph"p luâ 3t hBnh s1 -T$nh ph;i ch:u hBnh phEt >CMu thnh tô 3i phEm a, Ch( th c(a tô 3i phEm:
-L ngưCi ca th gây ra hnh vi nguy him cho x7 hô 3i, đư5c luâ 3t hBnh s1
quy đ:nh l tô 3i phEm, cH kh; năng tr"ch nhiê 3m ph"p l[ hBnh s1 v đEt đô 3 tu_i
theo quy đ:nh c(a luâ 3t hBnh s1.
-Tu_i ch:u tr"ch nhiê 3m hBnh s1: tA 16 tu_i tr< lên.
-TA 14 đ,n 16 tu_i ch:u tr"ch nhiê 3m hBnh s1 v% tô 3i phEm rMt nghiêm trng
do c [ hoă 3c tô 3i phEm đă 3c biê 3t nghiêm trng.
b, Mă 3t kh"ch quan c(a tô 3i phEm:
-L biu hiê 3n, di|n bi,n c(a tô 3i phEm bên ngoi th, gii kh"ch quan:
+Hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i
+Hâ 3u qu; hnh vi gây nguy him cho x7 hô 3i
+Mi quan hê 3 nhân qu; giGa hnh vi v hâ 3u qu;
+Phương tiê 3n, công ca, thCi gian v đ:a đim gây ra hnh vi phEm tô 3i.
c, Mă 3t ch( quan c(a tô 3i phEm:
-Di|n bi,n tâm l[ c(a tô 3 i phEm: +Lii: +Đô 3ng cơ +Mac đ$ch
d, Kh"ch th c(a tô 3i phEm:
-Quan hê 3 x7 hô 3i đư5c luâ 3t hBnh s1 b;o vê 3 b: tô 3i phEm gây thiê 3t hEi hoă 3c đe doE gây thiê 3t hEi. >HBnh phEt
-HBnh phEt l biện ph"p cưJng ch, nghiêm kh?c c(a Nh nưc "p dang
đi vi ngưCi phEm tội nhbm tưc bT hoặc hEn ch, quy%n, l5i $ch h5p ph"p c(a
ngưCi phEm tội. HBnh phEt đư5c quy đ:nh trong bộ luật hBnh s1 v do t`a "n quy,t đ:nh. >C"c hBnh phEt: -HBnh phEt ch$nh:
+Mii tội phEm t`a "n chi tuyên một hBnh phEt ch$nh.
+C;nh c"o; phEt ti%n; c;i tEo không giam giG; trac xuMt; tg cH thCi hEn; tg chung thân; tO hBnh. -HBnh phEt b_ sung:
+Không đư5c tuyên độc lập chi cH th tuyên kVm theo một hBnh phEt ch$nh
+CMm đ;m nhiệm nhGng chDc va, lm nhGng ngh%, công việc nhMt đ:nh; cMm cư
trf, qu;n ch,, tưc một s quy%n công dân, t:ch thu ti s;n, phEt ti%n 14, Luâ 3t dân s1: >Kh"i niê 3m:
-L t_ng th c"c quy phEm ph"p luâ 3t đi%u chinh quan hê 3 ti s;n quan hê 3 nhân thân giGa ch( th.
-Đi tư5ng đi%u chinh: l c"c quan hê 3 ti s;n, quan hê 3 nhân thân ph"t sinh
trong qu" trBnh giao d:ch tho; m7n nhu c-u hbng ngy c(a c"c thnh viên trong x7 hô 3i. >C"c quy%n dân s1 cơ b;n: a, Quy%n s< hGu: -Bao g'm c"c quy%n:
+Quy%n chi,m hGu: L quy%n n?m giG, qu;n l[ ti s;n
+Quy%n sO dang: L quy%n khai th"c công dang v hư+Quy%n đ:nh đoEt: L quy%n chuyn giao quy%n s< hGu hoă 3c quy%n tA bT quy%n s< hGu
b, Quy%n giao k,t h5p đ'ng dân s1:
-H5p đ'ng dân s1 tho; thuâ 3 n giGa c"c bên v% viê 3c x"c lâ 3p, thay đ_i, chMm dDt quy%n, nghPa va dân s1.
-Nguyên t?c giao k,t h5p đ'ng dân s1: tho; m7n hai nguyên t?c x"c lâ 3 p h5p đ'ng.
+Nguyên t?c 1: Quy%n t1 do k$ k,t h5p đ'ng nhưng không tr"i vi ph"p luâ 3t.
+Nguy%n t?c 2: T1 nguyê 3n, thiê 3n ch$, bBnh đzng, h5p t"c giGa c"c bên trong
qu" trBnh k$ k,t, th1c hiê 3n h5p đ'ng.
-HBnh thDc c(a h5p đ'ng: Văn b;n; Miê 3ng; Hnh vi. c, Quy%n thAa k,. 15, Quy%n thAa k,: >C"c kh"i niê 3m:
-Quy%n thAa k, l viê 3c chuyn quy%n s< hGu đi vi nhGng ti s;n c(a
ngưCi đ7 mMt cho ngưCi thAa k,, thông qua [ nguyê 3n c" nhân đư5c th hiê 3n
bbng di chfc hoă 3c căn cD theo quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t. -Bao g'm c"c quy%n: +Chi đ:nh ngưCi thAa k,
+Phân đ:nh ti s;n cho ngưCi thAa k,
+Giao nghPa va cho ngưCi thAa k,
+TruMt quy%n hưt hay nhi%u ngưCi thAa k, theo ph"p luâ 3t m
không nhMt thi,t ph;i nêu l[ do.
-NgưCi lâ 3p di chfc cH quy%n sOa đ_i b_ sung di chfc đ7 lâ 3p, thay th, di
chfc đ7 lâ 3p bbng di chfc kh"c, hup bT di chfc. >ThAa k, theo di chfc a, NgưCi lâ 3p di chfc:
-NgưCi lâ 3p di chfc ph;i cH năng l1c hnh vi.
-NgưCi tA 15 tu_i đ,n 18 tu_i đư5c lâ 3p di chfc n,u cH cha m{ hoă 3 c ngưCi
gi"m hô 3 đ'ng [ không b: lAa di v tr"i quy đ:nh c(a ph"p luâ 3t. b, HBnh thDc c(a di chfc: -Di chfc bbng văn b;n:
+Trong di chfc ph;i cH chG k$ hoă 3c chi đim c(a ngưCi lâ 3p di chfc.
+NgưCi lập di chfc cH th t1 vi,t hoặc nhC ngưCi kh"c vi,t b;n di chfc, nhưng
ngưCi lập di chfc ph;i k[ hoặc đim chi trưc mặt ngưCi cH tr"ch nhiệm chDng
th1c c(a cơ quan công chDng hoặc Up ban nhân dân x7, phưCng, th: trMn.
+Di chfc vi,t không cH chDng th1c, x"c nhận đư5c coi l di chfc h5p ph"p, n,u
đfng l do ngưCi đ lEi di s;n t1 nguyện lập trong khi minh m]n, không b: lAa
di v không tr"i vi quy đ:nh c(a ph"p luật. -Di chfc miê 3 ng:
+Đư5c lâ 3p khi t$nh mEng c(a ngưCi lâ 3p di chfc b: đe doE do bê 3nh tâ 3t hoă 3c do
nguyên nhân kh"c m không th lâ 3p di chfc bbng văn b;n.
+Đi%u kiê 3n di chfc miê 3ng tho; m7n: Ph;i cH $t nhMt 2 ngưCi lm chDng. NgưCi
lm chDng ph;i k$ v chi đim vo văn b;n. Sau 5 ngy di chfc miê 3ng th hiê 3n
[ nguyên, di chfc ph;i đư5c công chDng. Sau 3 thnh k tA ngy lâ 3 p di chfc
miê 3ng m ngưCi lâ 3p di chfc v]n sng thB di chfc b: hup bT.
c, Đi%u kiê 3n đ di chfc h5p ph"p:
-NgưCi lâ 3p di chfc ph;i săng sut, không đư5c cưJng Np, đe doE.
-Nô 3i dung di chfc không tr"i ph"p luât, đEo đDc x7 hô 3i. -HBnh thDc di chfc h5p ph"p.
-NhGng ngưCi thAa k, không pha thuô 3 c vo di chfc: NhGng ngưCi sau
đây v]n đư5c hưngưCi lâ 3p di chfc không cho h đư5c hưtrưCng h5p h tA chi nhâ 3n di s;n hoă 3c không cH quy%n nhâ 3n di s;n:
+Cha m{, v5 hoă 3c ch'ng, con chưa thnh niên.
+Con đ7 thnh niên m không cH kh; năng lao đô 3ng. >ThAa k, theo ph"p luâ 3t:
-TrưCng h5p chia thAa k, theo ph"p luâ 3t:
+Không cH di chfc do ngưCi đ7 mMt đ lEi. +Di chfc không h5p ph"p.
+NhGng ngưCi thAa k, theo di chfc đ%u ch,t trưc hoă 3 c cgng thCi đim.
+Cơ quan t_ chDc nh?c ti trong di chfc không c`n t'n tEi. -X"c đ:nh diê 3n thAa k,:
+L nhGng ngưCi cH quan hê 3 hôn nhân, quan hê 3 huy,t thng hoă 3c quan hê 3 nuôi
dưJng vi ngưCi đ lEo di s;n. -X"c đ:nh hng thAa k,:
-Nguyên t?c chia thAa k, theo ph"p luâ 3t:
+Ti s;n sI đư5c chia h,t theo mô 3 t hng thAa k,.
+Mii ngưCi < cgng hng thAa k, đư5c hư+NhGng ngưCi thAa k, < hng thAa k, sau chi đư5c thAa k, khi không cH ai <
hng thAa k, trưc hoă 3c ngưCi < hng thAa k, trưc tA chi quy%n thAa k,.
+TrưCng h5p ngưCi thAa k, mMt trưc thCi đim vi ngưCi đ lEi ti s;n thB th1c hiê 3n thAa k, th, v:.
+Nh nưc l ngưCi thAa k, đă 3c biê 3t cui cgng.