-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Đề cương ôn tập Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Đề cương ôn tập Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Tư tưởng Hồ Chí Minh (POLI1208) 88 tài liệu
Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh 640 tài liệu
Đề cương ôn tập Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Đề cương ôn tập Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!
Môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh (POLI1208) 88 tài liệu
Trường: Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh 640 tài liệu
Thông tin:
Tác giả:
Tài liệu khác của Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh
Preview text:
Câu 1. Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc ở Việt Nam
1. Tính chất nhiệm vụ và mục tiêu của cách mạng giải phóng dân tộc
PhântíchthựctiễnxãhộithuộcđịaHCMnhậnthấysự phân hóa giai cấp ở các nước
thuộc địa phương Đông không giống như các nước tư bản phương Tây. Cácgiaicấpở
thuộcđịacósựkhácnhauítnhiềunhưngđềucóchungsốphậnlàngườinôlệmấtnước.
MâuthuẫncơbảnvàchủyếutrongcácnướcĐônglàmâu thuẫn giữa dân tộc bị áp bức
với chủ nghĩa thực dân và tay sai của chúng.Dovậy,cuộcđấutranhgiaicấpkhôngdiễn
ranhưởphươngTâymâuthuẫngiữagiai cấp tư sản và giai cấp vô sản.Nếuởcácnước
phảitiếnhànhđấutranhgiaicấpthìcácnướcthuộcđịatrướchếtphảitiếnhànhđấutranh
giảiphóngdântộc.
Đốitượngcáchmạngởthuộcđịakhôngphảilàgiaicấpbảnxứ,khôngphảilàgiaicấp
địachủnóichungmàlàchủnghĩathựcdânvàtaysaiphảnđộng. Cáchmạngthuộcđịa
trướchếtphải“lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa đế quốc”,chứchưaphảilàcuộccách
mạngxoábỏsựtưhữu,sựbóclộtnóichung.
Ởcácnướcthuộcđịanôngdânlànạnnhânchínhbịbóclộtbởichủnghĩađếquốc.
Nôngdâncóhaiyêucầulàđộclậpdântộcvàruộngđất,nhưnghọluônđặtyêucầuđộclập
dântộccaohơnsovớiyêucầuruộngđất.Haynóicáchkhácyêucầubứcthiếtcủanhândân
cácnướcthuộcđịalàđộclậpdântộc.
Mâu thuẫn chủ yếu ở thuộc địa là mâu thuẫn dân tộc, quy định tính chất và nhiệm
vụ hàng đầu của cách mạng ở thuộc địa là giải phóng dân tộc.
“Đườngcáchmệnh”,Ngườiphânloạithành3cuộccáchmạng:CMTS,CMVSvà
CMGPDTvànhấnmạnhtínhchất,nhiệmvụcủacáchmạngViệtNamlàcáchmạng
giảiphóngdântộc.
“Cươnglĩnhchínhtrịđầutiên”củaĐảngNgườixácđịnhnhữngnhiệmvụchính
trị,kinhtế,vh-xh,nhưngnổilênhàngđầulànhiệmvụchốngđếquốcgiànhđộclập
dântộc,nóđãbaohàmmộtphầncôngcuộcgiảiphónggiaicấp,giảiphóngcon người.
HộinghịTW8(5/1941)doHồChíMinhchủtrìkiênquyếtgiươngcaongọncờ
giảiphóngdântộc,nhấnmạnhđólà“nhiệmvụbứcthiếtnhất”,chủtrươngtạmgác
khẩuhiệu“cáchmạngruộngđất”chỉtiếnhànhnhiệmvụđómứcđộthíchhợpnhằm
phụcvụchonhiệmvụgiảiphóngdântộc.
Trongnhiềubàiviết,bàinóithờikỳkhángchiếnchốngPháp,chốngMỹ,Người
tiếptụckhẳngđịnhnhiệmvụgiảiphóngdântộc.“Trườngkỳkhángchiếnnhấtđịnh
thắnglợi,thốngnhấtđộclậpnhấtđịnhthànhcông”. Mục tiêu CMGPDT
Đánh đổ ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc và thiết lập
chính quyền của nhân dân.NguyễnÁiQuốcrađitìmđườngcứunước,Ngườitin
theoLênin,quốctếthứ3vìquốctếthứ3cóchủtrươnggiảiphóngdântộcbịápbức
Người xác định mục tiêu cấp thiết ở CM thuộc địa chưa phải là giành quyền lợi
riêng biệt ở mỗi giai cấp mà là quyền lợi chung của toàn dân tộc.Phùhợpvớixu
thếcủathờiđạiCMchốngđếquốc,thờiđạigiảiphóngdântộc,đápứngnguyện
vọngđộclập,tựdocủaquầnchúngnhândân.
2. Cách mạng GPDT muốn thắng lợi phải đi theo con đường CM vô sản
PhongtràoyêunướcchốngthựcdânPhápởViệtNamcuốithếkỷXIXđầuthếkỷXX
ôngchatađãchiếnđấurấtanhdũng,sửdụngnhiềuconđườngkhácnhaunhưngđềubịthấtbại,
đấtnướclâmvào“tình hình đen tối tưởng như ko có đường ra”.
=>Điềuchứngtỏrằng,nhữngconđườnggiảiphóngdântộcdướingọncờtưtưởngphongkiến
hoặctưtưởngtưsảnlàkhôngđápứngđượcyêucầukháchquanlàgiànhđộclập,tựdocủadân
tộcdolịchsửđặtra.Chínhvìthếmặcdùrấtkhâmphụctinhthầncứunướccủaôngcha,nhưng
HồChíMinhkhôngtánthànhcácconđườngcứunướcấy,màquyếttâmrađitìmmộtcon
đườngcứunướcmới
TrongquátrìnhbônbatìmđườngcứunướcHồChíMinhđãtìmhiểuvàkhảosátthựctiễn
cáccuộcCMlớntrênTGnhưCMTSAnh,Pháp,Mỹ...Ngườiđọctuyên ngôn độc lậpcủanước
Mỹ,tuyên ngôn dân quyền và nhân quyềncủaCMPháp.Ngườinhậnthấy:“ Cách mệnh Pháp
cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng
hoà và dân chủ , kỳ thực trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa”.Vì
vậyNgườikhôngđitheoconđườngCMTS.
HồChíMinhthấyđượcCMthángmườiNgakhôngchỉlàmộtcuộcCMvôsản,mà
cònlàmộtcuộcCMGPDT.Nónêutấmgươngsángvềsựnghiệpgiảiphóngcácdântộc
thuộcđịavà“mở ra trước mắt họ thời đại CM chống đế quốc, thời đại GPDT”. Người
thấytronglýluậncủaLêninmộtphươnghướngmớiđểgiảiphóngdântộc: con đường
cách mạng vô sản. ThựcchấtđâylàconđườngđộclậpdântộcgắnliềnvớiCNXH,giải
phóngdântộcgắnliềnvớigiảiphónggiaicấpvàgiảiphóngconngười“ Chỉ có giải phóng
GCVS thì mới giải phóng được dân tộc, cả hai cuộc giải phóng này chỉ có thể là sự
nghiệp của chủ nghĩa cộng sản và của cách mạng thế giới”
Nhưvậylà,vượtquasựhạnchếvềtưtưởngcủacácsĩphuvàcủacácnhàcáchmạng
cóxuhướngtưsảnđươngthời,HồChíMinhđãđếnvớihọcthuyếtcáchmạngcủachủ
nghĩaMác-Lêninvàlựachọnkhuynhhướngchínhtrịvôsản.Ngườikhẳngđịnh:“ Muốn
cứu nước và GPDT không có con đường nào khác con đường CMVS”.
Cáchmạngvôsảntrướchếtlàgiànhlạiđộclậpvàdầndầntừngbước"đitớixãhội
cộngsản".LựclượnglãnhđạocáchmạnglàgiaicấpcôngnhânvớiĐảngCộngsảnlàđội
tiềnphong.Lựclượngcáchmạnglàkhốiđoànkếttoàndân,nòngcốtlàliênminhgiữagiai
cấpcôngnhânvớigiaicấpnôngdânvàlaođộngtríóc.Mặtkhác,sựnghiệpcáchmạngcủa
ViệtNamlàmộtbộphậnkhăngkhítcủacáchmạngthếgiới,chonênphảiđoànkếtquốctế.
3. Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo
Ngườikhẳngđịnhmuốnlàmcáchmệnh:“trước phải làm cho dân giác ngộ...phải
giảng lý luận và chủ nghĩa cho dân hiểu” “ Cách mệnh phải hiểu trong triều thế giới,
phải bày sách lược cho dân. Vậy nên sức cách mệnh phải tập trung, muốn tập trung
phải có đảng cách mệnh.”
TrongtácphẩmĐườngcáchmệnhngườikhẳngđịnh:“Trước hết phải có đảng cách
mệnh, để trong thì vận động ngoài thi liên lạc với các dân tộc bị áp bức và vô sản giai
cấp ở mọi nơi. Đảng có vững cách mệnh mới thành công, cũng như người cầm lái có
vững thuyền mới chạy.”
Đầunăm1930,NgườisánglậpraĐảngCộngảnViệtNammộtchínhĐảngcủagiai
cấpcôngnhânvàdântộcViệtNamđượcxâydựngtheonguyêntắcĐảngkiểumớicủa
Lênin,lấychủnghĩaMácLêninlàmnềntảngtưtưởngvàkimchỉnamchohànhđộng,cótổ
chứcchặtchẽ,kỷluậtnghiêmminh,mậtthiếtliênlạcvớiquầnchúng.NhưvậyĐCSVN là
đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động là của dân tộc Việt Nam.
=>Ngườinói:“ Đảng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nghĩa là những
người thợ thuyền, dân cày và lao động trí óc kiên quyết nhất, hăng hái nhất, trong sạch
nhất, tận tâm tận lực phụng sự Tổ quốc và nhân dân”
ĐCSVNlàĐảngcủaBácHồ,làĐảngcủamìnhvàđềugọiĐảnglà“Đảngta”.Nười
đãxâydựngđượcmộtĐảngCMtiênphongphùhợpvớithựctiễnVN.Đảngđãnắmngọn
cờlãnhđạoduynhấtđốivớiCMVNvàtrởthànhnhântốhàngđầubảođảmchomọithắng
lợicủacáchmạng.
4. Lực lượng của cách mạng giải phóng dân tộc bao gồm toàn dân tộc
CMlàsựnghiệpcủadânchúngbịápbức. Năm1924HồChíMinhđãnghĩđến
mộtcuộckhởinghĩavũtrangtoàndân.Đểthắnglợiphảicótínhchấtcuộckhởinghĩaquần
chúngchứkhôngphảimộtcuộcnổiloạncủamộthaingười.Vìvậyphảiđoànkếttoàndân.
Sỹcôngnôngthươngđềunhấttríchốnglạicườngquyềnnhưngtromgsựtổnghợprộngrãi
đóNgườiluônnhắcnhởkhôngđượcquên cốt lõi của nó là công nông.Phảinhớ công
nông là người chủ CM, là gốc CM
Quanđiểm“lấy dân làm gốc”xuyênsuốtquátrìnhchỉđạochiếntranhcủaNgười,
“Códânlàcótấtcả”,“Dễtrămlầnkhôngdâncũngchịu,khóvạnlầndânliệucũngxong”.
KhilàmviệcởnướcngoàiNgườinói:“Đốivớitôi,câutrảlờiđãrõràng:trởvềnước,đi
vàoquầnchúng,thứctỉnhhọ,đoànkếthọ,huấnluyệnhọ,đưahọrađấutranhgiànhtựdo độclập”
Vềlựclượnggiảiphóngdântộc.HồChíMinhphântích:cuộckhángchiếncủatalà
cuộckhángchiếntoàndân,phảiđộngviêntoàndân,vũtrangtoàndân.Dântộccáchmệnh
thìchưaphângiaicấp,nghãlásĩ,nông,công,thươngđềunhấttríchốnglạicườngquyền.
Tronglựclượngtoàndântộccácgiaicấpcôngnhânvànôngdâncósốlượngđông
nhấtnêncósứcmạnhlớnnhất.VìvậyNgườihếtsứcnhấnmạnhvai trò động lực cách
mạng của công nhân và nông dân.BêncạnhđóNgườicũngkhôngcoinhẹkhảnăngtham
giasựnghiệpgiảiphóngdântộccủacácgiaicấpvàtầnglớpkhác.Ngườicoitiểutưsảnvà
tưsảndântộcvàmộtbộphậngiaicấpđịachủlàbạnđồngminhcủaCM.
5. Cách mạng GPDT cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khả năng giành
thắng lợi trước CMVS ở chính quốc
Trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân, CM thuộc địa
có tầm quan trọng đặc biệt. Nhân dân các dân tộc thuộc địa có khả năng CM to lớn.Theo
Người,phải“Làmchocácdântộcthuộcđịa,từtrướcđếnnayvẫncáchbiệtnhau,hiểubiết
nhauhơnvàđoànkếtlạiđểđặtcơsởchomộtliênminhphươngĐôngtươnglai,khốiliên
minhnàysẽlàmộttrongnhữngcáicánhcủaCMVS”
VậndụngcoomgthứccủaC.Mác:“sựgiảiphóngcủagiaicấpcôngnhânphảilàsự
nghiệpcủabảnthângiaicấpcôngnhân”,Ngườiđiđếnluậnđiểm:“ công cuộc giải phóng
anh em ( nhân dân thuộc địa TG) chỉ có thể thực hiện được bằng sự nổ lực của anh em”..
TheoHồChíMinh,giữaCMGPDTởthuộcđịavàCMVSchínhquốccómốiquanhệ
mậtthiếtvớinhau,tácđộngqualạilẫnnhautrongcuộcđấutranhchốngkẻ thù chung là
chủ nghĩa đế quốc.Đólàmốiquanhệbìnhđẳngchứkhôngphảilàquanhệlệthuộc,hoặc
quanhệchính-phụ.Nhândâncácnướcthuộcđịavàphụthuộccóthểchủđộngđứnglên
đemsứctamàgiảiphóngchonhândântagiànhthắnglợitrướcCMVSởchínhquốc.Đây
chínhlàmộtluậnđiểmsángtạocógiátrịthựctiễntolớn,mộtcốnghiếnquantrọngcủaHồ
ChíMinhvàokhotànglýluậncủachủnghĩaMác-Lênin.
6. Cách mạng giải phóng dân tộc phải được thực hiện bằng con đường bạo lực
Cácthếlựcđếquốcsửdụngbạolựcđểxâmlượcvàthốngtrịthuộcđịa,đànápdãman
cácphongtràoyêunước.Đánhgiáđúngbảnchấtcựckýphảnđộngcủabọnđếquốcvàtay
sai,HồChíMinhvạchrõtính tất yếucủabạolựcCM:“ Trong cuộc đấu tranh gian khổ
chống kẻ thù của giai cấp và của dân tộc, cần dùng bạo lực CM chống lại bạo lực phản
CM, giành lấy chính quyền và bảo vệ chính quyền”.
QuántriệtquanđiểmcủachủnghĩaMác-Lênin,coisựnghiệpCMlàsựnghiệpcủa
quầnchúng,Ngườichorằngbạo lực CM là bạo lực của quần chúng. Trongđócơsởbạo
lựcCMgồmlựclượngchínhtrị,quầnchúnglấylựclượngvũtrangnhândânlàmnòngcốt.
MặttrậnViệtMinhrađờilàmộtlựclượngcơbảngiữvaitròquyếtđịnhtrongtổngkhởi nghĩavũtrang.
Hình thức của bạo lực CM bao gồm cả đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang
nhưngphải“tùytìnhhìnhcụthểmàquyếtđịnhnhữnghìnhthứcđấutranhCMthíchhợp,
sưdụngđúngvàkhéokếthợpcáchìnhthứcđấutranhvũtrangvàđấutranhchínhtrịđể
giànhđượcthắnglợichoCM.”
TưtưởngHồChíMinhvềbạolựcCMkháchẳnvớitưtưởnghiếuchiếncủathếlựcđế
quốcxâmlược.Xuất phát hòa bình, từ tình yêu thương con người, quý trọng sinh mạng
con người,Ngườiluôntranhthủkhảnănggiànhvàgiữchínhquyềnítđổmáu.Việctiến
hànhchiếntranhchỉlàgiảiphápbắtbuộccuốicùng.Chỉkhikhôngcókhảnănghòahoãn,
khikẻthùngoancốbámgiữlậptrườngthựcdân,chỉmuốngiànhthắnglợibằngquânsựthì
Ngườimớikiênquyếtphátđộngchiếntranh.
TheoHồChíMinh,trongsựnghiệpkhángchiến,kiếnquốc “ lực lượng chính là ở
dân”. Ngườichủrươngtiếnhànhkhởinghĩatoàndânvàchiếntranhnhândân.Ngườinói:“
Không dùng toàn lực của nhân dân về đủ mọi mặt để ứng phó, không thể nào ứng phó
được.”Ngườisửdụngphươngchâmchiếnlượcđánhlâudài.Trongchiếntranh“quân sự
là chủ chốt”nhưngđồngthờiphảikếthợpgiữađấutranhchínhtrị,ngoạigiao,kinhtế,văn
hóatưtưởngvàphảicótinhthầntựlựccánhsinhtránhbịđộngtrôngchờvàosựgiúpđỡ
củabênngoài.MặcdùrấtcoitrọngsựgiúpđỡquốctếnhưngNgườiluônđểcaosứcmạnh
bêntrong,pháthuyđếnmứccaonhấtmọinổlựccủadântộc,đềcaotinhthầnđộclậptự chủ.
Tư tưởng HCM về vấn đề CMGP dân tộc đã có những luận điểm sáng tạo, đặc sắc,
có giá trị lý luận và thực tiễn lớn. Tư tưởng đó đã góp phần soi đường thắng lợi cho
CM giải phóng dân tộc ở VN.
Câu 2 Quan điểm của HCM về tính tất yếu, bản chất và đặc trưng của CNXH ở Việt Nam 1. Tính tất yếu
Tiếpthu,vậndụngsángtạoCNMác-Lêninvềsựpháttriểntấtyếucủaxãhộiloài
ngườitheocáchìnhtháikt-xh.HồChíMinhđưaraquanđiểm:Tiến lên CNXH là bước
phát triển tất yếu ở Việt Nam sau khi nước nhà đã giành được độc lập theo con đường CMVS.
MụctiêugiảiphóngdântộctheoconđườngCMVSmàHCMđãlựcchọnchodân
tộcVNlànhànướcđộclập,nhândânđượchưởngcuộcsốngấmno,tựdo,hạnhphúc tức
là sau khi giành độc lập dân tộc nhân dân ta sẽ xây dựng một xã hội mới xã hội XHCN.
2. Bản chất và đặc trưng của CNXH ở Việt Nam
a. Cách tiếp cận của HCM về CNXH
HồChíMinhđếnvớiCNXHtừlậptrườngcủamộtngườiyêunướcđitìmđườnggiải
phóngdântộcđểxâydựngmộtxãhộimớitốtđẹp.Ngườitiếpthuquanđiểmcủanhững
ngườisánglậpCNXHkhoahọc,đồngthờicósựbổsungcáchtiếpcậnmớivềCNXH
Hồ Chí Minh tiếp thu lý luận về CNXH khoa học Mác-Lênin trước hết là từ lòng
yêu nước, ý chí quyết tâm cứu nước và khát vọng giải phóng dân tộc Việt Nam.Mụctiêu
cuốicùngcủaCNCSlàsựthốngnhấtbiệnchứngcủagiảiphóngdântộc,giảiphóngxãhội
(gồmGPGC),giảiphóngconngười.
Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH ở một phương diện nữa là đạo đức, hướng tới giá trị
nhân đạo, nhân văn mácxit giải quyết tốt mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội.
Bao trùm lên tất cả là Hồ Chí Minh tiếp cận CNXH từ văn hoá.Vănhóatrong
CNXHởVNcóquanhệbiệnchứngvớichínhtrị,kinhtế.QuátrìnhxâydựngCNXHở
ViệtNamcũnglàquátrìnhxâydựngmộtnềnvănhoácósựkếttinh,kếthừa,pháttriển
nhữnggiátrịtruyềnthốngvănhoátốtđẹphàngngànnămcủadântộc,tiếpthutinhhoavăn
hoánhânloại,kếthợptruyềnthốngvớihiệnđại,dântộcvàquốctế.
Nhưvậy,nhândânVNđãtuântheoquyluậtpháttriểncủadântộcVN: độc lập dân
tộc là tiền đề, là điều kiện tiên quyết để xây dựng CNXH , xây dựng CNXH thành công là
một điều kiện bảo đảm vững chắc, đồng thời là mục tiêu cho dân tộc hướng tới.
b. Bản chất và đặc trưng tổng quát của CNXH
HồChíMinhbàytỏquanđiểmcủamìnhvềCNXHởVNvẫnlàtheocácnguyêntắc
cơbảnchủnghĩaMác-LêninnhưngvớicáchdiễnđạtngônngữvàviếtcủaNgườithì
nhữngvẫnđềđầychấtlýluậnchínhtrịphongphú,phứctạpđượcbiểuđạtbằngngônngữ
cuộcsốngcủanhândânVNrấtmộcmạc,dungmị,dễhiểu.
XétvềđặctrưngbảnchấttổngquátcủaCNXHởViệtNamNgườinhấnmạnhchủyếu nhữngmặtsau:
Về chính trị, đó là một chế độ chính trị do dân làm chủ.CNXHcóchếđộchínhtrị
dânchủ,nhândânlaođộnglàmchủ,nhànướclàcủadân,dodânvàvìdân,dựatrênkhối
đạiđoànkếttoàndânmànòngcốtlàliênminhcông-nông-tríthức,doĐCSlãnhđạo.
Mọiquyềnlựctậptrungtrongtaynhândân,nhândânlàngườiquyếtđịnhvậnmệnh
vàsựpháttriểncủađấtnướcdướichếđộCNXH.Nhândâncóvịtrítốithượngtrongmọi
mạnhcủatoàndânđểđưalạiquyềnlợichonhândân
Về kinh tế, CNXH là một xã hội có nền kinh tế phát triển cao, gắn liền với sự phát
triển của khoa học-kỹ thuật. Đólàxãhộicómộtnềnkinhtếpháttriểndựatrêncơsởnăng
suấtlaođộngxãhộicao,sứcsảnxuấtluônluônpháttriển,gắnliềnsựpháttriểnKH-CN-
KT,ứngdụngcóhiệuquảnhữngthànhtựuKH-KTcủanhânloại.
Về xã hội, CNXH là chế độ không còn người bóc lột người. TrongCNXHkhôngcòn
bóclột,ápbức,bấtcông,thựchiệnchếđộsởhữuxãhộivềtưliệusảnxuấtvàthựchiện
nguyêntắcphânphốilaođộng.Đólàmộtxãhộiđượcxâydựngtrênnguyêntắccôngbằng, hợplý.
Về văn hóa, CNXh là một xã hội phát triển cao về văn hóa, đạo đức. Đólàmộtxã
hộicóquanhệxãhộilànhmạnh,côngbằng,bìnhđẳngkhôngcóápbức,bóclột,bấtcông,
khôngcònsựđốilậpgiữalaođộngchântayvàlaođộngtríóc,giữathànhthịvànôngthôn,
conngườiđượcgiảiphóngcóđiềukiệnpháttriểntoàndiện,cósụhàihòatrongpháttriển
xãhộivàtựnhiên.
Từ những đặc trưng tên ta thấy được: CNXH là công trình tập thể của nhân dân, do
nhân dân tự xây dựng dưới sự lãnh đạo của ĐCS. CNXH là hiện thân đỉnh cao của
tiến trình tiến hóa lịch sử nhân loại. Đó là một hệ thống giá trị làm nền tảng điều
chỉnh các quan hệ xã hội trong đó có những giá trị tạo nên tiền đề, có giá trị hạt
nhân. Đây chính là mục tiêu chủ yếu của CNXH
Câu 3 Quan điểm HCM về thời kỳ quá độ đi lên CNXH ở VN. Loại hình quá độ,
đặc điểm nhiệm vụ và nội dung xây dựng thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN
1. Thực chất, loại hình và đặc điểm của thời kỳ quá độ
C.Mác,Ph.Ăngghen,V.I.Lêninđềukhẳngđịnhtínhtấtyếukháchquancủathờikỳ
quáđộlênCNXHvàchỉrõvịtrílịchsử,nhiệmvụđặcthùcủanótrongquátrìnhvậnđộng,
pháttriểncủahìnhtháikinhtế-xãhộicộngsảnchủnghĩa.
TheoquanđiểmcủacácnhàkinhđiểncủachủnghĩaMác-Lênin,thìcóhaicon
đườngquáđộtiếnlênCNXH.Con đường thứ nhất là con đường quá độ trực tiếp lên chủ
nghĩa xã hội từ những nước tư bản phát triển ở trình độ cao. Con đường thứ hai là quá
độ gián tiếp lên chủ nghĩa xã hội ở những nước chủ nghĩa tư bản phát triển còn thấp
hoặc các nước tiền tư bản.
TrêncơsởvậndụnglýluậnvềCMkhôngngừng,vềthờikỳquáđộlênCNXHcủa
chủnghĩaMác–Lênin,từđặcđiểmtìnhhìnhthựctếcủaViệtNam,HồChíMinhđãkhẳng
địnhcon đường cách mạng Việt Nam là tiến hành giải phóng dân tộc, hoàn thành cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân, tiến dần lên chủ nghĩa xã hội.Nhưvậy,thờikỳquáđộ
lênCNXHởViệtNamlàquan niệm về một hình thái quá độ gián tiếp cụ thể - quá độ từ
một xã hội thuộc địa, nửa phong kiến, nông nghiệp lạc hậu đi lên chủ nghĩa xã hội.
TheoHồChíMinh,khibướcvàothờikỳquáđộlênCNXH,nướctacóđặc điểm lớn
nhất là từ một nước nông nghiệp lạc hậu tiến lên chủ nghĩa xã hội không phải kinh qua
giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa.Đặcđiểmnàychiphốicácđặcđiểmkhác,thểhiện
trongtấtcảcáclĩnhvựccủađờisốngxãhộivàlàmcơsởnảysinhnhiềumâuthuẫn.Trong
đó,Ngườiđặcbiệtlưuýđếnmâu thuẫn cơ bảncủathờikỳquáđộ,đólà mâu thuẫn giữa
nhu cầu phát triển cao của đất nước theo xu hướng tiến bộ và thực trạng kinh tế - xã hội
quá thấp kém của nước ta.
2. Nhiệm vụ
TheoHồChíMinh,thựcchấtcủathờikỳquáđộlênCNXHởnướctalàquá trình cải
biến nền sản xuất lạc hậu thành nền sản xuất hiện đại.Thựcchấtpháttriểnvàcảitạonền
kinhtếquốcdâncũnglàcuộcđấutranhgiaicấpgaygo,phứctạptrongđiềukiệnmới,khi
mànhândântahoànthànhcơbảnCMdântộcdânchủ,sosánhlựclượngtrongnướcvà
quốctếđãcónhữngbiếnđổi.Điềunàyđòihỏiphảiápdụngtoàndiệncáchìnhthứcđấu
tranhcảvềchínhtrị,kinhtế,vănhóa,xãhộinhằmchốnglạicácthếlựcđingượclạicon đườngXHCN
TheoHồChíMinh,donhữngđặcđiểmvàtínhchấtquyđịnh,quáđộlênCNXHởViệt
Namlàmộtquátrìnhdầndần,khókhăn,phứctạpvàlâudài.Nhiệmvụlịchsửcủathờikỳ
quáđộlênCNXHởViệtNambaogồmhainộidunglớn:
Một là,xâydựngnềntảngvậtchấtvàkỹthuậtchochủnghĩaxãhội,xâydựngcác
tiềnđềvềkinhtế,chínhtrị,vănhóa,tưtưởngchochủnghĩaxãhội.
Hai là,cảitạoxãhộicũ,xâydựngxãhộimới,kếthợpcảitạovàxâydựng,trongđó
lấyxâydựnglàmtrọngtâm,làmnộidungcốtyếunhất,chủchốt,lâudài.
HồChíMinhnhấnmạnhđếntínhchấttuầntự,dầndầncủathờikỳquáđộlênchủ
nghĩaxãhội.TínhchấtphứctạpvàkhókhăncủanóđượcHồChíMinhlýgiảitrêncác điểmsau:
Thứ nhất,đâythựcsựlàmộtcuộccáchmạnglàmđảolộnmọimặtđờisốngxãhội,
cảlựclượngsảnxuấtvàquanhệsảnxuất,cảcơsởhạtầngvàkiếntrúcthượngtầng.Nóđặt
ravàđòihỏiđồngthờigiảiquyếthàngloạtmâuthuẫnkhácnhau.
Thứ hai,trongsựnghiệpxâydựngchủnghĩaxãhội,Đảng,Nhànướcvànhândân
tachưacókinhnghiệm,nhấtlàtrênlĩnhvựckinhtế.Đâylàcôngviệchếtsứcmớimẻđối
vớiĐảngta,nênphảivừalàm,vừahọcvàcóthểcóvấpvápvàthiếusót.Xâydựngxãhội
mớibaogiờcũngkhókhăn,phứctạphơnđánhđổxãhộicũđãlỗithời.
Thứ ba,sựnghiệpxâydựngchủnghĩaxãhộiởnướctaluônluônbịcácthếlựcphản
độngtrongvàngoàinướctìmcáchchốngphá
Từđây,Ngườiluônluônnhắcnhởcánbộ,đảngviênluônphảithậntrọng,tránhnôn
nóng,chủquan,đốtcháygiaiđoạn.Vấnđềcơbảnlàphảixácđịnhđúngtừngbướcđivà
hìnhthứcphùhợpvớitrìnhđộcủalựclượngsảnxuất,biếtkếthợpcáckhâutrunggian,quá
độ,tuầntựtừngbước,từthấpđếncao.Vìvậy,xâydựngCNXHđòihỏimộtnănglựclãnh
đạomangtínhkhoahọc,vừahiểubiếtcácquyluậtvậnđộngxãhội,lạiphảicónghệthuật
khônkhéochothậtsátvớitìnhhìnhthựctế. 3. Nội dung
Côngcuộcxâydựngchủnghĩaxãhộiởnướctalàmộtsựnghiệpcáchmạngmangtính
toàndiện.HồChíMinhđãxácđịnhrõnhiệmvụcụthểchotừnglĩnhvực:
Trong lĩnh vực chính trị,nộidungquantrọngnhấtlàphảigiữvữngvàpháthuyvai
tròlãnhđạocủaĐảng.Đảngphảiđượcchỉnhđốn,nângcaosứcchiếnđấu,cóhìnhthứctổ
chứcphùhợpđểđápứngcácyêucầu,nhiệmvụmới.BướcvàothờikỳquáđộlênCNXH,
ĐảngtađãtrởthànhĐảngcầmquyền.
MộtnộidungchínhtrịquantrọngtrongthờikỳquáđộlênCNXHlàcủngcốvàmở
rộngmặttrậndântộcthốngnhất,nòngcốtlàliênminhcôngnhân,nôngdânvàtríthức,do
ĐảngCộngsảnlãnhđạo;củngcốvàtăngcườngsứcmạnhtoànbộhệthốngchínhtrịcũng
nhưtừngthànhtốcủanó.
Trong lĩnh vực kinh tế, HồChíMinhđềcậptrêncácmặt:lựclượngsảnxuất,quan
hệsảnxuất,cơchếquảnlýkinhtế.Ngườinhấnmạnhđếnviệctăngnăngsuấtlaođộngtrên
cơsởtiếnhànhcôngnghiệphóaXHCN.
Trongcơcấukinhtếnông-côngnghiệp,lấynôngnghiệplàmmặttrậnhàngđầu,
củngcốhệthốngthươngnghiệplàmcầunốitốtnhấtgiữacácngànhsảnxuấtxãhội,thỏa
mãnnhucầuthiếtyếucủanhândân.
Đốivớikinhtếvùng,lãnhthổ,Ngườilưuýphảipháttriểnđồngđềugiữakinhtếđô
thịvàkinhtếnôngthôn,đặcbiệtchútrọngchỉđạopháttriểnkinhtếvùngnúi,hảiđảo,vừa
tạođiềukiệnkhôngngừngcảithiệnvànângcaođờisốngcủađồngbào,vừabảođảman
ninh,quốcphòngchođấtnước.
HCMlàngườiđầutiênchủtrươngpháttriểncơcấukinhtếnhiềuthànhphầntrong
suốtthờikỳquáđộlênCNXH.Ngườixácđịnhrõvịtrívàxuhướngvậnđộngcủatừng
thànhphầnkinhtế.Nướctacầnưutiênpháttriểnkinhtếquốcdoanhđểtạonềntảngvật
chấtchochủnghĩaxãhội,thúcđẩyviệccảitạoXHCN.
Bêncạnhchếđộvàquanhệsởhữu,Ngườirấtcoitrọngquanhệphânphốivàquản
lýkinhtế.Quảnlýkinhtếphảidựatrêncơsởhạchtoán,đemlạihiệuquảcao,sửdụngtốt
cácđònbẩytrongpháttriểnsảnxuất.Ngườichủtrươngvàchỉrõcácđiềukiệnthựchiện
nguyêntắcphânphốitheolaođộng:làmnhiềuhưởngnhiều,làmíthưởngít,khônglàm
khônghưởng.Gắnliềnvớinguyêntắcphânphốitheolaođộng,HồChíMinhđềcậpđến
vấnđềkhoántrongsảnxuất,"Chế độ làm khoán là một điều kiện của CNXH, nó khuyến
khích người công nhân luôn luôn tiến bộ, cho nhà máy tiến bộ. Làm khoán là ích chung
và lại lợi riêng... làm khoán tốt thích hợp và công bằng dưới chế độ ta hiện nay"
Trong lĩnh vực văn hóa - xã hội,HCMnhấnmạnhđếnvấnđềxâydựngconngười
mới.Đặcbiệt,đềcaovaitròcủavănhóa,giáodụcvàkhoahọckỹthuậttrongxãhội
XHCN.Ngoàira,Ngườirấtcoitrọngviệcnângcaodântrí,đàotạovàsửdụngnhântài.Hồ
ChíMinhkhẳngđịnhvaitròtolớncủavănhóatrongđờisốngxãhội.
Câu 4. Quan điểm của HCM về sự ra đời, vai trò và bản chất của ĐCS Việt Nam
ĐCSlàmộttổchứcchínhtrịdogiaicấpvôsản,tầnglớpnhândânlaođộngbầura,lấy
chủngĩaMác-Lêninlàmnềntảng,đứnglênlãnhđạonhằmđápứngnhucầu,nguyệnvọng
củatầnglớpnhândânlaođộng. 1. Sự ra đời
KhiđềcậpcácyếutốchosựrađờiĐCS,xuấtpháttừhoàncảnhcụthểcủanướcNga
vàcủaphongtràocôngnhânchâuÂu,theoLêninĐCSchínhlàsảnphẩmcủasựkếthợp
giữahaiyếutố:chủ nghĩa Mác và phong trào công nhân.
DựavàođiềukiệncụthểVNtheoHồChíMinhĐCSVNrađời3/2/1930làsản
phẩmcủasựkếthợpchủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước.
Theo HCM sự hình thành ĐCSVN không thể thiếu yếu tố phong trào yêu nước bởi vì:
Một là,ViệtNamlàmộtquốcgiadântộcđượchìnhthànhtừrấtsớmcónềnvănhiến
lâuđời,trongđóyêunướclàtruyềnthốngquýbáunhấtvàđặcsắcnhất.Đólàdòngchảy
xuyênsuốtlịchsửpháttriểndântộcVN.Ngoàira,chủnghĩayêunướclànhântốchủđạo
quyếtđịnhsựnghiệpchốnggiặcngoạixâmcủanướcta.
Hai là,Phongtràocôngnhânngaytừkhimớirađờiđãkếthợpvớiphongtràoyêu
nước.Cơsởcủasựkếthợptừđầu,liêntục,chặtchẽgiữahaiphongtràonàydomâuthuẫn
cơbảncủaxãhộiViệtNamlúcbấygiờlàmâuthuẫngiữatoànthểdântộcvớibọnđếquốc
vàtaysai,cảhaiphongtràođềucó mục tiêu chung là giải phóng dân tộc, làm cho nước
Việt Nam hoàn toàn độc lập, xây dựng đất nước giàu mạnh.Khácvớinhữngngườicộng
sảnphươngTây,HồChíMinhvànhữngngườicộngsảnViệtNamđãđitừchủnghĩayêu
nướcđếnvớichủnghĩaMác-Lênin,từgiácngộdântộcđếngiácngộgiaicấp.
Ba là,Phongtràonôngdânkếthợpvớiphongtràocôngnhânngaytừđầu.Đầuthếkỷ
XX,nôngdânViệtNamchiếmkhoảnghơn90%dânsố,họlàbạnđồngminhtựnhiêncủa
giaicấpcôngnhân.Haigiaicấpnàyhợpthànhđộiquânchủlựccủacáchmạng.
Bốn là,PhongtràoyêunướccủatríthứcViệtNamlànhântốquantrọngthúcđẩysự
kếthợpcácyếutốchosựrađờicủaĐảngCộngsảnViệtNam.TríthứcViệtNamlànhững
ngườichâm“ngòinổ”chocácphongtràoyêunướcgiảiphóngdântộc.Họcũngrấtnhạy
cảmvớithờicuộcdovậyhọluônchủđộngvàcócơhộiđónnhậnnhững“luồnggiómới”
củatấtcảcáctràolưutưtưởngtrênthếgiớivàoViệtNam.
Quy luật về sự hình thành của Đảng Cộng sản Việt Nam là một luận điểm cực kỳ
sáng tạo, có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với cách mạng nước ta mà còn ảnh
hưởng lớn đến phong trào cách mạng thế giới. Với sự sáng tạo này đã giúp cho
CMVN ngay từ khi Đảng ra đời đã giương cao ngọn cờ dân tộc và phát huy được
tinh thần yêu nước của nhân dân ta; giúp cho giải quyết đúng đắn mối quan hệ
giữa dân tộc và giai cấp, giữa GPDT và GPGC. Sự sáng tạo này giúp cho ĐCS VN
xác lập được vai trò lãnh đạo của mình đối với CMVN 2. Vai trò ĐCSVN
Sứcmạnhcủanhândânlàvôcùngtolớn,nhưngchỉđượcpháthuykhiđượcgiácngộ,
tậphợp,đoànkết,lãnhđạocủamộttổchứccáchmạng.Ngườinói:“Lực lượng của giai
cấp công nhân và nhân dân lao động là rất to lớn, vô cùng vô tận. Nhưng lực lượng ấy
cần có Đảng lãnh đạo mới chắc chắn thắng lợi”. Đảnglàngườiđềrađưởnglốichiến
lược,sáchlược,nhiệmvụ,mụctiêuvàphươngphápđúngđắnchoCMVN.
HồChíMinhcònkhẳngđịnh:cáchmạngmuốnthắnglợiphảicóĐảnglãnhđạođể
nhậnrõtình hình, đường lối,vàđịnhphương châm chođúng,đểkhỏilạcđường.Làm
cáchmạnglà rất gian khổ,phảicóchíkhíkiênquyết,phảiđượctổchứcchặtchẽ.Vìvậy
phảicóĐảngđểtổ chức và giáo dụcnhândânthànhmộtđộiquânthậtmạnh,đểgiànhlấy chínhquyền.
“Cáchmạngthắnglợirồi,quầnchúngvẫncầncóĐảnglãnhđạo”
ĐCSkhôngcómụcđíchtựthân,ngoàilợicủaGCCN,củanhândânlaođộng,lợiích
củatoàndântộcVN,lợiíchchủanhândântiếnbộTG,Đảngkhôngcólợiíchnàokhác.Do
đóĐảngcóđủuytínvàkhảnăng.
Đảnglàngườiliênhệ,đoànkếtvớicáclựclượngCMtrêntoànthếgiới.
ĐảngCộngsảnViệtNamlàđộitiênphongcủagiaicấpcôngnhânViệtNam,cókhả
năngđoànkếttậphợpcáctầnglớpnhândânkháclàmcáchmạng.Đảnglàđộitiềnphong
dũngcảmvàlàđộithammưusángsuốt.ĐảngCộngsảnViệtNamtậntâm,tậnlựcphụng
sựTổQuốc,phụngsựnhândân,trungthànhtuyệtđốivớilợiíchcủagiaicấp,củanhândân,
củadântộc,Đảng không có lợi ích nào khác ngoài lợi ích của nhân dân và của dân tộc.
MụctiêuphấnđấucủaĐảnglàđộclậpchodântộc,tựdochonhândân,hạnhphúcchomọi
người. Thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh: Đảng Cộng sản Việt Nam là
người lãnh đạo, tổ chức, thực hiện và quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. 3. Bản chất ĐCSVN
HồChíMinhkhẳngđịnh:“Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng của giai cấp công
nhân, đội tiên phong của giai cấp công nhân, mang bản chất giai cấp công nhân.”
QuanđiểmcủaHCMhoàntoàntuânthủnhữngquanđiểmcủaV.I.Lêninvềxây
dựngĐảngkiểumớicủagiaicấpVS.NhưngcáchthểhiệncủaNgườivềbảnchấtGCCN
củaĐCSVNkhônghoàntoàntheokiểucủaLêninmàvậndụngsángtạo,phùhợpvớihoàn cảnhlịchsửVN.
TuycónhiềucáchthểhiệnkhácnhaunhữngquanđiểmnhấtquáncủaNgườivềbản
chấtgiaicấpcủaĐảnglàĐảngtamangbảnchấtGCCN.Trongbáocáochínhtrịtạiđạihội
IIkhinêulênĐảngtacònlàĐảngcủanhândânlaođộngvàcủatoàndântộc,HCMcũng
nêulêntoànbộcơsởlýluậnvànguyêntắctổchứcsinhhoạtĐảng,ngữngnguyêntắcnày
tuânthủmộtcáchchặtchẽhọcthuyếtvềĐảngkiểumớicủaGCVScủaV.I.Lênin
HCMkhẳngđịnhbảnchấtGCCNcủaĐảngtadựatrêncơsởthấyrõsứmệnhlịchsử
củaGCCNVN.CòncácgiaicấptầnglớpkhácchịusựlãnhđạocủaGCCN.Nộidungquy
địnhbảnchấtGCCNkhôngchỉlàsốlượngĐảngviênxuấtthântừCNmàcònởnềntảnglý
luậnvàthựctiễncủaĐảngvàchủnghĩaMac-Lênin.MụctiêucủaĐảngcầnđạttớilà
CNCS,Đảngtuânthủmộtcáchnghiêmtúc,chặtchẽnhữngnguyêntắcxâydựngĐảngkiểu mớicủaGCVS.
QuanniệmcủaĐảngkhôngnhữnglàĐảngcủaGCCNmàcònlàĐảngcủanhândân
laođộngvàcủatoàndântộccóýnghĩalớnđốivớiCMVN.Đảngđạidiệncholợiíchcua
toàndântộcchonênnhândânVNcoiĐcslàĐảngcủachínhmình.Đảngcũngkhẳngđịnh
rằngđểđảmbảovàtăngcườngbảnchấtGCCN,ĐảngtaluônluôngắnbómậtthiếtGCCN,
nhândânlaođộngvàtoànthểdântộctrngcácthờikỳCM.
TrongquatrìnhrènluyệnĐảng,HCMluônchútrọngtínhthốngnhấtgiữayếutốgiai
cấpvàyếutốdântộc.SứcmạnhcủaĐảngkhôngchỉbắtnguồntừGCCNmàcònbắtnguồn
từcáctầnglớplaođộngkhác.
Câu 5 Nội dung cơ bản của tư tưởng HCM về đại đoàn kết dân tộc
1. Cơ sở hình thành
Thứ nhất, trảiquahàngngànnămđấutranhdựngnướcvàgiữnước,tinhthầnyêu
nướcgắnliềnvớiýthứccộngđồng,ýthứccốkếtdântộc,đoànkếtdântộccủadântộcViệt
Namđãđượchìnhthànhvàcủngcố,tạothànhmộttruyềnthốngbềnvững.HồChíMinhđã
sớmhấpthụvànhậnthứcđượcvaitròcủatruyềnthốngyêunước-nhânnghĩa-đoànkết
củadântộc. Chínhvìthế chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đoàn kết, cộng đồng của dân
tộc Việt Nam là cơ sở đầu tiên, sâu xa cho sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc.
Thứ hai,chủnghĩaMác-Lêninđãchỉravaitròcủaquầnchúngnhândântronglịch
sửvàchỉravịtrícủakhốiliênminhcôngnôngtrongcáchmạngvôsản, coi CM là sự
nghiệp của quần chúng.ĐólànhữngquanđiểmlýluậnhếtsứccầnthiếtđểHCMcócơsở
khoahọctrongsựđánhgiáchínhxácyếutốtíchcựccũngnhưnhữnghạnchếtrongcácdi
sảntruyềnthống,trongtưtưởngtậphợplựclượngcủacácnhàyêunướcViệtNamtiềnbối
vàcácnhàcáchmạnglớntrênthếgiới,từđóhìnhthànhtưtưởngcủaNgườivềđạiđoànkết dântộc.
Thứ ba, tổng kết những kinh nghiệm thành công và thất bại của các phong trào
cách mạng Việt Nam và thế giới. Trongquátrìnhrađitìmđườngcứunướccũngnhưsau
này,HCMđãluônchúýnghiêncứu,tổngkếtnhữngkinhnghiệmcủaphongtràoyêunước
ViệtNamvàphongtràocáchmạngởnhiềunướctrênthếgiới,nhấtlàphongtràogiải
phóngdântộcởcácnướcthuộcđịa.Đặcbiệt,nhữngkinhnghiệmrútratừthànhcônghay
thấtbạicủacácphongtràodântộcdânchủ,nhấtlà kinh nghiệm thắng lợi của Cách mạng
Tháng Mười Nga là cơ sở thực tiễn cần thiết cho việc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh
về đại đoàn kết dân tộc.
2. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp CM
a. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược, quyết định thành công của cách mạng
HCMchỉrarằngtrogthờiđạimới,đểđánhbạicácthểlựcđếquócthựcdânnhằmgiải
phóngdântộc,giaicấpvàconngười,nếuchỉcótinhthầnyêunươcthìchưađủ;CMmuốn
thànhcôngđếnnơi,phảitậphợptấtcảmọilựclượngcóthểtậphợp,xâydựngđượckhối
đạiđòankếtdântộcbềnvững.ChínhvìvậytrongtưtưởngHCM,ĐĐKDT là vấn đề có ý
nghĩa chiến lược, cơ bản, nhất quán và lâu dài, xuyên suốt tiến trình CM.
Trongtừngthờikỳ,từnggiaiđoạnCM,đểquytụđượcmọilựclượngvàokhốiđại
đoànkếttoàndân,phảicóchínhsáchphươngphápphùhợpvớitừngđốitượng,nhưng
ĐĐKDT phải luôn được nhận thức là vấn đề sống còn, quyết định thành bại của CM.
ChínhsáchmặttrậncủaĐảngtavàchủtịchHCMđặtralàđểthựchiệnđoànkếtdân
tộc.Nhờtưtưởngnhấtquánvàchínhsáchmặttrậnđúngđắn,ĐảngtavàchủtịchHCMđã
xâydựngthànhcôngkhốiĐĐKDTđưaCMVNgiànhđượcnhiềuthắnglợitolớn.
Từthựctiễn,Ngườiđãkháiquátthànhnhiềuluậndiểmcótínhchânlývềkhốiđại
đoànkết:Đoàn kết là sức mạnh. HồChíMinhđãđưaranhiềuluậnđiểmvềvấnđềđoàn
kếtdântộc,đoànkếtquốctế:Đoànkếtlàsứcmạnh,làthenchốtcủathànhcông;Đoànkết
làđiểmmẹ;điểmnàymàthựchiệntốtthìđẻraconcháuđềutốt;
“Đoànkết,đoànkết,đạiđoànkết
Thànhcông,thànhcông,đạithànhcông.”
b. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, của dân tộc
TrongtưtưởngHCM,yêunước-nhânnghĩa-đoànkếtlàsứcmạnh,làmạchnguồncho
mọithắnglợi.Dođó,ĐĐKphảiđượcxácnhậnlànhiệmvụhàngđầucủaĐảng,hảiđược
quántriệttrongtấtcảmọilĩnhvực,từđườnglối,chủtrương,chínhsáchtớihoạtđộngthực tiễncủaĐảng.
TronglờikếtthúcbuổiramắtcủaĐảngLaođộngVN3/3.1951HCMthaymặtĐảng
tuyênbốtrởthànhtoànthểdântộc: “ Mục đích của đảng lao động Việt Nam gồm 8 chữ
là: Đoàn kết dân tộc,phụng sự Tổ quốc”
ĐĐKDT là nhiệm vụ hàng đầu của Đảng, đồng thời cũng là nhiệm vụ hàng đầu
của mọi giai đoạn CM.Đảngcụthểhóamọimụctiều,nhiệmvụphươnghướngCMphù
hợpvớitừnggiaiđoạnlịchsửđểlôikéotậphợpquầnchúngtạothựclựcchoCMđólà ĐĐKDT
HCMcònchỉrarằng, ĐĐKDT không phải chỉ là mục tiêu của Đảng, mà còn là
nhiệm vụ hàng đầu của cả dân tộc.BởivìCMlàsựnghiệpcủaquầnchúng,phảidoquần
chúng,vìquầnchúng.ĐCScósứmệnhthứctỉnh,tậphợp,hướngdẫnquầnchúng,chuyền
nhữngnhucầu,nhữngđòihỏikháchquan,tựphátcủaquầnchúngthànhnhữngđòihỏitự
giác,thànhhiệnthựccótổchứctrongkhốiĐĐKDT,tạothànhsứcmạnhtổnghợpchocuộc
đấutranhvìđộclậpdântộc,tựdochonhândânvàhạnhphúcconngười.
3. Lực lượng đại đoàn kết dân tộc
a. Đại đoàn kết dân tộc là đại đoàn kết toàn dân
ĐứngtrênlậptrườngcủaGCCNvàquanđiểmquầnchúng,HCMđãđềcậpđến
vấnđềdânvànhân dânmộtcáchrõràngvàtoàndiện,cósựcthuyếtphục,thuphụclòng
người.DânvànhândânhọchínhlàchủthểcủakhốiĐĐKDTthựcchấtlàđạiđoànkếttoàn dân.
NóiĐĐKDTcũngcónghĩalàphảitậphợpđượctấtcảmọingườidânvàomộtkhối
trongcuộcđấutranhchung.ĐĐKDTthựcchấtlàkhốiđạiđoànkéttoàndân.HCMcho
rằngđoàn kết của ta: “ không những rộng rãi mà còn phải đoàn kết lâu dài...Ta đoàn kết
để đấu tranh cho thống nhất và độc lập của Tổ quốc, ta phải đoàn kết để xây dựng nước
nhà. Ai có tài, có sức, có lòng phụng sự Tổ quốc và phục vụ cho nhân dân thì ta đoàn kết
với họ”. “Ta”ởđâyvừalàchủthể,làĐCSVNnóiriêng,làmọingườidânVNnóichung.
Ngườichỉrõ,trongquatrìnhxâydựngkhốiĐĐKDTphảiđứngvữngtrênlậptrường
GCCN,giảiquyếthàihòamốiquanhệgiaicấp,dântộcđểtậptrunglựclượngvàNgườiđã
địnhhướngchoviệcxâydựngkhốiđạiđoànkếttoàndântrongsuốttiếntrìnhCM,Từ
CMGPDTtừCMdânchủnhândânvàtừCMDCNDđếnCMXHCN.
b. Điều kiện thực hiện ĐĐKDT
Để xây dựng khối ĐĐKDT phải kế thừa truyền thống yêu nước- nhân nghĩa-đoàn
kết của dân tộc. Truyềnthốngđóchínhlàcuộinguồnsứcmạnhvôđịchđểcảdântộcchiến
đấuvàchiếnthắngmọithiêntai,dịchhọa,làmchođấtnướcđượctrườngtồn,bảnsắcdân
tộcđượcgiữvững.
Phải có lòng khoan dung, độ lượng với con người. HCMchỉrõ,trongmỗicánhân
cũngnhưmỗicộngđồngđềucóưuđiểm,khuyếtđiểm,mặttốt,mặtxấu..chonênvìlợiích
củaCMcầncólòngkhoandungđộlượng,trântrọngcáiphầnthiệndùnhỏnhấtởmỗicon
ngườimớicóthểtậphợp,quytụrộngrãimọilựclượng.
LòngkhoandungđộlượngcủaNgườikhôngphảilàmộtsáchlượcnhấtthời,mộtthủ
đoạnchínhtrịmàlàsựtiếpnốivàpháttriểntruyềnthốngnhânái,baodungcủadântộc,từ
chínhmụctiêucủacuộcCMmàNgườitheođuổisuốtđời.
Ngườithathiếtkêugọitấtcảnhuwgxaicólòngyêunước,khôngphânbiệttầnglớp,
tínngưỡng,chínhkiếnvàtrướcđâyđãtừngđứngvềphenàohãycùngnhauđoànkếtvì
nướcvìdân.Đểthựchiệnđượcđoànkết,cầnxóabỏhếtmọithànhkiếncầnthậtthàhợptác
vàgiúpđỡlẫnnhaucùngtiếnbộ.
Để thực hành đoàn kết rộng rãi cần có niềm tin vào nhân dân. VớiHCMyêudân,
tindân,dựavàodân,sống,đấutranhvìhạnhphúccủanhândânlànguyêntắctốicao.Theo
Người,dânlàchỗdựavữngchắccủaĐảng,lànguồnsứcmạnhvôtậnvàvôđịchcủakhối
đạiđoànkết,quyếtđịnhthắnglợicủaCM,lànền, gốcvàchủthểcủamặttrận.
4. Hình thức tổ chức khối ĐĐKDT
a. Hình thức tổ chức khối ĐĐKDT là mặt trận thống nhất
TrongtưtưởngHCMĐĐKDTphảitrởthànhmộtchiếnlượcCM,phảitrởthànhkhẩu
hiệuhànhđộngcủatoànĐảng,toàndântộc.Nóphảibiếnsứcmạnhvậtchấttrởthànhlực
lượngvậtchấttổchức.Tổchứcđóchínhlàmặt trận dân tộc thống nhất
Toàndântộcchỉtrởthànhlựclượngtolớn,cósứcmạnhvôđịchtrongđấutranhbảo
vệvàxâydựngTổquốckhiđượctậphợp,tổchứclạithànhmộtkhốivữngchắc,đượcgiác
ngộvềmụctiêuchiếnđấuchungvàhoạtđộngtheomộtđườnglốichínhtrịđúngđắn.
Mặttrậndântộcthốngnhấtlàtổchứcchínhtrị-xãhộirộnglớncủanhândânVN,nơi
quytụtậphợpcácgiaicấp,tầnglớp,tôngiáo,đảngphái,cáctổchứcvàcáccánhânyêu
nước,phânđấuvìmụctiêuchunglàđộclậpthốngnhấtcủaTổquốc,làtựdo,hạnhphúc
củanhândân.Mặttrậnphảicócươnglĩnhvàđiềulệphùhợpvớiyêucầucủanhiệmvụcủa
từngthờikỳ,từnggiaiđoạnCM.
b. Một số nguyên tắc cơ bản về xây dựng và hoạt động của mặt trận dân tộc thống nhất
Mặt trận dân tộc thống nhất phải được xây dựng trên nền tảng khối liên minh
công-nông-trí thức, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.Đâychínhlànguyêntắccốtlõitrong
chiênlượcđạiđoànkếtcủachủtịchHCM.
Ngườichỉrõsởdĩphảilấyliênminhcông-nônglàmnềntảng“ Vì họ là người trực
tiếp sản xuất tất cả mọi tài phú làm cho xã hội sống. Vì họ đông hơn hết, mà cũng chịu
áp bức bóc lột nặng nề hơn hết. Vì chí khí CM của họ chắc chắn, bền bỉ hơn của mọi
tầng lớp khác.”HồChíMinhcoiquanhệgiữaMặttrậnđoànkếtdântộcvàliênminhcông,
nông,tríthứclàmốiquanhệgiữadântộcvàgiaicấp.Mốiquanhệbiệnchứngđótạorasức
mạnhtolớnchocáchmạngmàkhôngkẻthùnàophánổi.
Mặttrậndântộccàngrộngrãi,sứcmạnhcủakhốiliênminhcàngđượctăngcường,
càngcósứcmạnhchốngkẻthù.Đạiđoànkếtlàcôngviệccủatoàndânnhưngnóchỉcóthể
đượccủngcốvàpháttriểnkhicóĐảnglãnhđạo.SựlãnhđạocủaĐảngvừamangtính
nguyêntắc,vừamangtínhtấtyếuđảmbảochomặttrậntồntại,pháttriểnvàcóhiệulực
trongthựctiễn.ĐCSVNvừalàthànhviêncủamặttrậndântộcthốngnhất,vừalàlựclượng
lãnhđạomặttrận.
Đểlãnhđạomặttrận,Đảngcầncómộtchínhsáchđúngđắn,phùhợpvớitừnggiai
đoạn,phùhợpvớiquyềnlợivànguyệnvọngcủađạiđasốnhândân.
Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động trên cơ sở đảm bảo lợi ích tối cao của
dân tộc, quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân. Thànhlậpmặttrậnthốngnhấtđể
thựchiệnđạiđoànkếttoàndân,songkhốiđạiđoànkếtđóchỉcóthểthựchiệnbềnchặtvà
lâudàikhicósựthốngnhấtcaođộvềmụctiêuvàlợiích.Độclập,tựdolànguyêntắcbất
dibấtdịch,làngọncờđoànkếtvàlàmẫusốchungđểquytụcáctầnglớp,giaicấp,đảng
phái,dântộc,tôngiáovàotrongmặttrận.
Trêncơsởxácđịnhlợiíchtốicaocủadântộc,nhữngquyềnlợicơbảncủacáctầnglớp
nhândâncũngđượcHCMkếttinhvàotiêuchícủanướcVNdânchủCộnghòalàđộclập,
tựdo,hạnhphúc.Cáctiêuchínàyđượccụthểhóatrongtừnglĩnhvựcphùhợpvớimọi
tầnglớp,từngđốitượngtrongthờikỳlịchsử.
Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động theo nguyên tắc hiệp thương dân chủ,
bảo đảm đoàn kết ngày càng rộng rãi và bền vững. Tấtcảmọivấnđềcủamặttrậnđều
phảiđượcđưarađểtấtcảthànhviêncùngnhaubànbạccôngkhai,đểđiđếnnhấttrí,loại
trừmọisựápđặthoặcdânchủhìnhthức. ĐảnglãnhđạoMặttrậnnhưngchủtrươngchính
sáchcủaĐảngchoMặttrậnphảitrìnhbàytrướcMặttrậnvàcùngvớicácthànhviênMặt
trậnbànbạc,hiệpthươngđểđiđếnthốngnhất.
ĐểthựchiệnhiệpthươngdânchủphảiđứngvữngtrênlậptrườnGCCN,giảiquyếthài
hòamốiquanhệgiữalợiíchdântộcvàlợiíchgiaicấp,lợiíchchungvàlợiíchriêng,lợi
íchlâudàivàlợiíchtrướcmắt.... HồChíMinhchỉrõnếulàmtốthiệpthương,dânchủsẽ
củngcốđượcmốiquanhệbềnchặt,đồngthuậnnhằmthựchiệnmụctiêubốn“chữđồng”
củanhândântalà:đồngtình,đồngsức,đồnglòng,đồngtâm.
Mặt trận dân tộc thống nhất là khối đại đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thật
sự, chân thành, thân ái giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Mặttrậnlàtậphợpcủanhiềutầnglớp,
tôngiáo,giaicấp,bêncạnhcáichungcócáiriêng,bêncạnhcáitươngđồngcócáikhác
biệt,cụcbộ,nhânlênnhữngnhântốtíchcực,nhântốchungđiđếnthốngnhất,đoànkết.
ĐểgiảiquyếtvấnđềnàyHCMnóiphảilấycáichungđểhạnchếcáiriêng“cầuđồng
tồn dị”. Đoàn kết phải gắn với đấu tranh, đấu tranh để tăng cường đoàn kết.
Phảicótấmlòngkhoandung,độlượng,nhânái,phảinêucaotựphêbìnhvàphêbình...
“Đoànkếtthựcsựnghĩalàmụcđíchphảinhấttrívàlậptrườngcũngphảinhấttrí.
Đoànkếtthựcsựnghĩalàvừađoànkết,vừađấutranh,họcnhữngcáitốtcủanhau,phêbình
cáisaicủanhauvàphêbìnhtrênlậptrườngthânáivìnước,vìdân.Tómlạimuốntiếnlên
chủnghĩaxãhộithìtoàndâncầnđoànkếtlâudài,đoànkếtthựcsựvàcùngnhautiếnbộ”
Đại đoàn kết dân tộc là chiến lược cách mạng, là cội nguồn sức mạnh làm nên mọi
thắng lợi của cách mạng Việt Nam, một đóng góp quan trọng vào cách mạng thế
giới. Tư tưởng đại đoàn kết dân tộc của HCM là một đóng góp quan trọng vào kho
tàng kinh nghiệm cách mạng thế giới, làm phong phú lý luận chủ nghĩa Mác- Lênin
về công tác vận động và tổ chức quần chúng của Đảng Cộng sản.
Thực tiễn CMVN đã và đang chứng minh sức sống ký diệu của tư tưởng đại
đoàn kết HCM, đây là một trong những nhân tố quan trọng giúp chúng ta vượt qua
mọi khó khăn thử thách để tiến tới mục tiêu: “ Dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh”.
Câu 6 Nội dung tư tưởng HCM về Đoàn kết quốc
1. Cơ sở hình thành
Tiếpthutruyềnthốngyêunước,đoànkếtcủadântộc,amhieurvốnvănhóaphương
Đông,vàmộtphànvănhóaphươngTây.Đólàvốnquý,làcơsỏquantrọngđểtiếpthu
chânlýCM,lànhântốđầutiêntrongquátrìnhhìnhthànhtưtưởngHCMvềĐKQT.
Saucuộchànhtrìnhgầnmườinămđikhắpcácchâulụcđểtìmđườngcứunước,từ
thựctiễnNgườinhậnthựcrõchủnghĩathựcdânlàkẻthùchungcủanhândânlaokhổtrên
toànthếgiới.Dođó,cácnướcthuộcđịaphảiđoànkếtlạivớinhau,tạonênsứcmạnhtổng
hợpđểđánhbạikẻthùchungtạonênmộtkhốiĐKQT.
ThamgiavàomọihoạtđộngCMchủtịchHCMtìmthấyvũkhísắcbénđểđấutranh,
đólàviếtbáo,thamgiacácbuổimíttinh,thảoluận.NgườiđềuđềcậpđếnvấnđềĐKQT,
Ngườinói:“Trong các cuộc bản cãi, người ta rất ít nói đến sự đoàn kết các nước thuộc
địa. Nhưng đó lại là vấn đề Người quan tâm hơn cả”.VàtrongđóchủnghĩaMác-Lênin
vàQuốctếcộngsảnlànhântốquantrọngnhất,nhântốquyếtđịnhhìnhthànhtưtưởng
ĐKQTcủaHCM.
1. Vai trò của đoàn kết quốc tế
a. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho cách mạng VN
Thựchiệnđoànkếtquốctếđểtậphợplựclượngbênngoài,tranhthủsựđồngtình,
ủnghộvàgiúpđỡcủabạnbèquốctế,kếthợpsứcmạnhdântộcvớisứcmạnhcủacáctrào
lưucáchmạngthếgiớitạorasứcmạnhtổnghợpchocáchmạngchiếnthắngkẻthù.
Sứcmạnhdântộclàtổnghợpcácyếutốvậtchấtvàtinhthần,songtrướchếtlàchủ
nghĩayêunướctruyềnthống,ýthứctựlực,tựcườngcủadântộc,sứcmạnhcủatinhthần
đoànkết,củaýchíđấutranhanhdũng,bấtkhuấtchođộclập,tựdo...Sứcmạnhđóđãgiúp
chonhândântavượtquamọikhókhăn,thửtháchtrongquátrìnhdựngnướcvàgiữnước.
Trongquátrìnhhoatđộngcáchmạngcủamình,HCMluônchúýtổngkếtthựctiễn
dướiánhsángchủnghĩaMác-Lênin,Ngườiđãtừngbướcpháthiệnrasứcmạnhvĩđạitiềm
ẩntrongcáctràolưucáchmạngthếgiớimàViệtNamcầntranhthủ,điểnhìnhlàcáchmạng
ThángMườiNganăm1917.Khitìmthấyconđườngcứunước,Ngườiđãsớmxácđịnh
CMVN là một bộ phận của CMTG, CMVN chỉ có thể thành công và thành công đến nơi
khi thực hiện đoàn kết chặt chẽ với phong trào CMTG.
TheoHồChíMinhthựchiệnđoànkếtdântộcphảigắnliềnvớiđoànkếtquốctế.
Đoànkếtdântộcphảilàcơsởchothựchiệnđoànkếtquốctế.Đoànkếtquốctếlànhântố
thườngxuyênvàhếtsứcquantrọnggiúpchocáchmạngViệtNamđitớithắnglợihoàn
toàntrongsựnghiệpgiảiphóngdântộc,thốngnhấtđấtnướcvàquádộđilênCNXH.
a. Thực hiện đoàn kết quốc tế, nhằm góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện
thắng lợi các mục tiêu cách mạng
HCMchỉrarằng,chủnghĩayêunướcchânchínhphảigắnliềnvớichủnghĩaquốctế
vôsản,ĐĐKDTphảigắnliềnvớiĐKQT;thựchiệnĐKQTkhôngphảichỉvìthắnglợicủa
CMmỗinước,màcònvìsựnghiệpchungcủanhânloạitiếnbộtrongcuộcđấutranhchống
chủnghĩađếquốcvàcácthếlựcphảnđộngvìcácmụctiêuCMcủathờiđại.
ThờiđạimàHCMsốngvàhoạtđộngchínhtrịlàthờiđạiđãchấmdứtthờikỳtồntại
biệtlậpgiữacácquốcgia,mởracácquanhệquốctếngàycàngsâurộngchocácdântộc,
làmchocậnmệnhcủamỗidântộckhôngthểtáchrờivậnmệnhchungcủacảloàingười.Vì
lẽđó,HCMchorằng, Đảng phải lấy toàn bộ thực tiễn của mình để chứng minh: chủ
nghĩa yêu nước triệt để không thể nào tách rời với chủ nghĩa quốc tế vô sản trong sáng.
TheoHCM, muốntăngcườngđoànkếtquốctếtrongcuộcđấutranhvìmụctiêu
chung,cácĐảngCộngsảnphảikiêntrìchốnglạimọikhuynhhướngsailầmcủachủnghĩa
cơhội,chủnghĩavịkỷdântộc,chủnghĩaSôvanh…nhữngkhuynhhướnglàmsuyyếusức
mạnhđoànkếtthốngnhấtcủacáclựclượngcáchmạngthếgiới.
Nhưvậy,trongtưtưởngHCM,thựchiệnđoànkếtquốctế,kếthợpchặtchẽchủnghĩa
yêunướcvớichủnghĩaquốctếvôsảnlànhằmgópphầncùngnhândânthếgiớithựchiện
thắnglợicácmụctiêucáchmạngcủadântộcvàcủathờiđại.Bởilẽ,theoNgười:Độc lập
cho dân tộc mình đồng thời là độc lập cho dân tộc bạn, giúp bạn là tự giúp mình.
b. Lực lượng đoàn kết và hình thức tổ chức
a. Các lực lượng cần đoàn kết
LựclượngĐKQTtrongtưtưởngHCMrấtphongphú,songtậptrungchủyếuphong
tràocộngsảnvàcôngnhânquốctế,phongtràođấutranhGPDTvàphongtràohòa,bình
dânchủthếgiới,trướchếtlàphongtràochốngchiếntranhcủanhândâncácnươcđangxâm lượcVN.
Thứ nhất, với phong trào cộng sản và nhân dân thế giới- lực lượng nòng cốt của
ĐKQT .Sựđoànkếtgiữagiaicấpvôsảnquốctếlàmộtđảmbảovữngchắcchothắnglợi
củachủnghĩacộngsản.ĐiềunàyđượcHCMthểhiệntronglờiphátbiểucủamìnhtạiĐại
hộiTuaTháng12/1920:“Nhân danh toàn thể loài người, nhân danh tất cả các đảng viên
xã hội, cả phái hữu lẫn phái tả, chúng tôi kêu gọi: các đồng chí hãy cứu chúng tôi”.
Chủtrươngđoànkếtgiaicấpvôsảncácnước,đoànkếtgiữacácđảngCộngsảntrong
tưtưởngHồChíMinhcònxuấtpháttừtínhtấtyếuvềvaitròcủagiaicấpvôsảntrongthời
đạingàynay,thờiđạiquáđộtừchủnghĩatưbảnlênCNXHtrênphạmvitoànthếgiới.
Thựctế,Ngườinhậnthấy,chủnghĩađếquốclàmộtlựclượngphảnđộngquốctế,làkẻ
thùchungcủanhândânlaođộngtoànthếgiới.Vìvậy,chỉcósựđoànkết,nhấttrí,đồng
tìnhvàủnghộlẫnnhaucủalaođộngthếgiớitheotinhthần“bốn phương vô sản đều là
anh em” mớicóthểthắngđượcnhữngâmmưuthâmđộccủachủnghĩathựcdân.
Thứ hai, với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc. CNĐQlàkẻthùcủanhân
loại,chúngcóâmmưuchiarẽdântộc,tạosựbiệtlập,đốikhángvàthùghétdântộc,chủng
tộc…nhằmlàmsuyyếuphongtràođấutranhgiảiphóngdântộcởcácnướcthuộcđịa.Vìlẽ
đó,NgườiđãkiếnnghịBanphươngĐôngQuốctếCộngsảnvềnhữngbiệnphápnhằm:“
Làm cho các dân tộc thuộc địa, từ trước đến nay vẫn cách biệt nhau hiểu biết nhau hơn
và đoàn kết lại để đặt cơ sở cho một liên minh Phương Đông tương lai, khối liên minh
này sẽ là một trong cái cánh của cách mạng vô sản”.Ngườinói,đứngtrướcCNĐQ,
quyềnlợicủaGCVSchínhquốcvàcủanhândâncácnướcthuộcđịalàthốngnhất.
Thứ ba, với các lực lượng tiến bộ, những người yêu chuộng hòa bình, dân chủ,
tự do và công lý.HCMcũngtìmmọicáchđểthựchiệnđoànkết.Trongquátrìnhđó,đãgắn
cuộcđấutranhvìđộclậpởVNvớimụcđíchbảovệhòabình,tựdo,cônglývàbìnhđẳng
đểtậphợpvàtranhthủsựủnghộcủacáclựclượngtiếnbộtrênthếgiới,từđóHCMđã
khơigợilươngtricủaloàingườitiếnbộ,tạonhữngtiếngnóiủnghộmạnhmẽtừcáctổ
chứcquầnchúng,cácnhânsĩtríthứcvàtừngconngườitrênhànhtinh,tíchcựcđấutranhvì
sựtiếnbộvàpháttriểncủaloàingười.
b. Hình thức tổ chức
ĐKQTtrongtưtưởngHCMkhôngphảilàvấnđềsáchlược,mộtthủđoạnchínhtrị
nhấtthờimàlàvấnđềcótínhnguyêntắc,mộtđòihỏikháchquancủaCMVNtrongthờiđại mới.
Dựatrêncơsởcácquanhệvềđịalí-chínhtrịvàtínhchấtchínhtrịxãhộitrongkhu
vựcvàtrênthếgiới,cũngnhưtìnhhìnhvànhiệmvụcáchmạngtrongmỗithờikì.HCMđã
từngbướcxâydựngvàcủngcốkhối đại đoàn kết quốc tếtranhthủsựđồngtình,ủnghộ
củacáctràolưucáchmạngthờiđại,gópphầnthựchiệnthắnglợicácnhiệmvụcủacách mạngViệtNam.
HCMluôndànhsựquantâmđặcbiệtđốivớicácdântộctrênbánđảoĐôngDương.
Bởilẽ,cảbadântộcđềulàlánggiềnggầngũicủanhau,cónhiềuđiểmtươngđồngvềlịch
sử,vănhóavàcùngchungmộtkẻthùlàthựcdânPháp.Năm1941,đểkhơidậysứcmạnh
vàquyềntựquyếtcủamỗidântộc.NgườiquyếtđịnhthànhlậpriêngbiệtMặttrậnđộclập
đồngminhchotừngnướcViệtNam,Lào,CaoMiên,tiếntớithànhlậpĐông Dương độc
lập đồng minh và Mặt trận đoàn kết Việt- Miên- Làonhằmphốihợpvàgiúpđỡnhaucùng
chiếnđấu,cùngthắnglợi.
Đốivớicácnướckhác,Ngườichămlocủngcốmốiquanhệđoànkết,hữunghị,hợp
tácnhiềumặttheotinhthần“ vừa là đồng chí, vừa là anh em”.Nhưvậy,trongtư tưởng
đại đoàn kết,HCMđãđịnhhướngchoviệchìnhthànhbốntầngmặttrận: mặt trận đại
đoàn kết dân tộc, mặt trận đoàn kết Việt- Miên- Lào, mặt trận nhân dân Á- Phi đoàn kết
với Việt Nam, mặt trận nhân dân thế giới đoàn kết với VN chống đế quốc xâm lược.Đây
thựcsựlàsựpháttriểnrựcrỡnhấtvàthắnglợitolớnnhấtcủatưtưởngđạiđoànkếtcủa HCM.
c. Nguyên tắc đoàn kết quốc tế
a. Đoàn kết trên cơ sở thống nhất mục tiêu và lợi ích, có lý, có tình
HCMđãpháthiệnrasựtươngđồnggiữacácnướcchốngđếquốcchủnghĩanhờđặt
cáchmạngViệtNamtrongbốicảnhchungcủathờiđạikếthợplợiíchcủacáchmạngViệt
NamvớitràolưucáchmạngthếgiớivànhậnthứcvềnghĩavụcủaViệtNamđốivớisự
nghiệpchungcủaloàingườitiếnbộ.
Để đoàn kết với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, HCM giương cao
ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, thực hiện đoàn kết thống nhất
trên nền tảng của chủ nghĩa Mác - Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô sản có lý, có tình.
Ngườichỉrarằngđậychínhlà“điềukiệnquantrọngnhấtđểđảmbảochophongtrào
cộngsảnvàcôngnhântoànthắngtrongcuộcđấutranhvĩđạichotươnglạitươisángcủa
toànthểloàingười.”
“Cólý”:phảituânthủnhữngnguyêntắccơbảncủachủnghĩaMác-Lênin,phảixuất
pháttừlợiíchchungcủacáchmạngthếgiới.
“Cótình”:làsựtôntrọnglẫnnhau,thôngcảm,chiasẻ,trêntinhthầntìnhcảmcủa
nhữngngườicùngchunglýtưởng,cùngchungmụctiêuđấutranh,cùnghànhđộngvìlợi íchchung.
“Cólý”,“cótính”vừathểhiệntínhnguyêntắc,vừalàmộtnộidungcủachủnghĩa
nhânvănHồChíMinh-chủnghĩanhânvăncộngsản.Nócótácdụngrấtlớntrongviệc
củngcốkhốiđoànkếtquốctếcủagiaicấpcôngnhânvàcủanhândânlaođộng.
Để đoàn kết với các dân tộc trên thế giới, HCM giương cao ngọn cờ độc lập, tự
do và quyền bình đẳng giữa các dân tộc.
ĐộclậptựdochomỗidântộclàtưtưởngnhấtquánđượcHCMcoilàchânlý,là“lẽ
phảikhôngaichốicảiđược”.Suốtcuộcđờimình,Ngườikhôngchỉđấutranhchođộclập,
tựdocủadântộcmìnhmàcònchocácdântộckhác.
Trongquanhệvớicácnướclánggiềngcũngnhưcácnướckhác,HồChíMinhthực
hiệnnhấtquánquanđiểmcótínhnguyêntắc:Dân tộc Việt Nam tôn trọng độc lập, chủ
quyền và toàn vẹn lãnh thổ, quyền tự quyết của tất cả các quốc gia, dân tộc trên thế giới,
đồng thời mong muốn các quốc gia, dân tộc trên thế giới quan hệ hợp tác, hữu nghị với
Việt Nam trên cơ sở những nguyên tắc đó.Ngườicũngkhẳngđịnhnhấtquánchínhsách
ngoạigiaocủaViệtNamlà:“làm bạn với tất cả các nước dân chủ, không gây thù oán với một ai”
Nêucaotưtưởngđộclập,tựdovàquyềnbìnhđẳnggiữacácdântộc,HồChíMinhtrở
thànhngườikhởixướngvàlàhiệnthâncủanhữngkhátvọngcủacácdântộctrongviệc
khẳngđịnhbảnsắcdântộcmình,đồngthờithúcđẩychosựhiểubiếtlẫnnhau,thựchiện
đoànkết,hữunghịgiữacácdântộctrênthếgiớivớiViệtNamvìthắnglợicủacáchmạng mỗinước.
Để đoàn kết với các lực lượng tiến bộ trên TG , HCM giương cao ngọn cờ hòa bình
trong công lý.
Giươngcaongọncờhoàbìnhvàđấutranhbảovệhoàbình,chốngchiếntranhxâm
lượclàtưtưởngbấtdibấtdịchcủaHCM,nhưngđóphảilà“một nền hoà bình chân chính
xây trên công bình và lý tưởng dân chủ”,chốngchiếntranhxâmlượcvìcácquyềncơbản
củamỗiquốcgia.ChínhquanđiểmnàycủaHCMvàlòngkhaokháthoàbìnhcủanhândân
ViệtNamđãlàmrungđộngtráitimcủanhândântiếnbộtrênthếgiới.Bởivậy,tronghai
cuộckhángchiếnchốngthựcdânPhápvàđếquốcMỹ,dântộctađãnhậnđượcsựđồng
tình,ủnghộtolớncủarấtnhiềulựclượngyêuchuộnghoàbình,nhờvậychúngtađãlàm
nênnhữngchiếnthắngvẻvang,lừnglẫynămchâu,chấnđộngđịacầu.
ĐánhgiávaitròvàcốnghiếncủaHồChíMinhtrongcôngtáctậphợplựclượngcách
mạngxâydựngkhốiđạiđoànkết,nguyênChủtịchhoàbìnhthếgiớichorằng:“Bất cứ nơi
nào chiến đấu cho độc lập, tự do, ở đó có HCM và ngọn cờ HCM bay cao. Bất cứ ở đâu
chiến đấu cho hoà bình và công lý, ở đó có Hồ Chí Minh và ngọn cờ Hồ Chí Minh bay
cao. Bất cứ ở đâu, nhân dân chiến đấu cho một thế giới mới, chống lại đói nghèo, ở đó
có ngọn cờ Hồ Chí Minh bay cao”
b. Đoàn kết trên cơ sở độc lập, tự chủ, tự lực tự cường.
TheoHCMđoànkếtquốctếlàtranhthủsựđồngtình,ủnghộ,giúpđỡcủacáclực
lượngquốctế.Đểđoànkếtquốctếtốtphảicónộilựctốt.Nộilựclànhântốquyếtđịnh,còn
nguồnlựcngoạisinhchỉcóthểpháthuytácdụngthôngquanguồnlựcnộisinh.Vìvậy,
trongđấutranhcáchmạng,Hồ Chí Minh luônnêucaokhẩuhiệu:“Tự lực cánh sinh, dựa
vào sức mình là chính”; “muốn người ta giúp cho thì trước hết mình phải tự mình giúp
lấy mình đã”;vàNgườichỉrõ:“Một dân tộc không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân
tộc khác giúp đỡ thì không xứng đáng được độc lập”.
HCMchỉrõ,muốntranhthủđượcsựủnghộquốctế.Đảngphảicóđườnglốiđộc
lập,tựchủđúngđắn.ThắnglợicủaCáchmạngThángTámnăm1945vàkhángchiến
chốngthựcdânPhápcủaViệtNamlàthắnglợicủađườnglốiđúngđắnvàsángtạocủa
ĐảngvàChủtịchHồChíMinh,đếnkhángchiếnchốngMỹthắnglợivớiđườnglốiđộclập,
tựchủgiươngcaohaingọncờđộclậpdântộcvàchủnghĩaxãhội,kếthợphàihòalợiích
dântộcvàlợiíchquốctế.
Câu 7 Quan điểm của HCM về nhà nước của dân, do dân, vì dân
1. Nhà nước của dân
QuanđiểmnhấtquáncủaHCMlàxáclậptất cả mọi quyền lực trong Nhà nước và
trong xã hội đều thuộc về nhân dân.QuanđiểmnàyđượcthểhiệntrongcácbảnHiến
phápdoNgườilãnhđạosoạnthảo:Hiếnphápnăm1946vàhiếnphápnăm1959.
Nhândânlaođộnglàmchủnhànướcthìdẫnđếnmộthệquảlànhân dân có quyền
kiểm sát Nhà nước,cửtribầuracácđạibiểu,ủyquyềnchocácđạibiểuđóbànvàquyết
địnhnhữngvấnđềquốckếdânsinh.Đâythuộcvềvấnđềdânchủđạidiệnbêncạnhchếđộ
danchủtrựctiếp.Quyềnlàmchủđồngthờilàquyềnkiểmsoátcủanhândânthểhiệnởchỗ
nhândâncóquyềnbãimiễnnhữngđạibiểuQuốchộivàđạibiểuHộiđồngnhândânnào
nếunhữngđạibiểuđótỏrakhôngxứngđángvớisựtínnhiệmcủanhândân.
Dânchủlàkhátvọngmuônđờicủaconngười.HCMquanniệmdânchủnghĩalà
“dân là chủ”. Dânlàchủcónghĩalàxácđịnhvịthếcủadân,còndânlàmchủcónghĩalà
xácđịnhquyềnvànghĩavụcủadân.Nhànướccủadânvớiýnghĩađó,ngườidânđược
hưởngmọiquyềnlàmchủ.Bằngthiếtchếdânchủ,nhànướcphảicótráchnhiệmbảođảm
quyềnlàmchủcảudân,đểchonhândânthựcthiquyềnlàmchủcủamìnhtronghệthống
quyềnlựcxãhội.Quyềnlựccủanhândânđượcđặtởvịtrítốithượng. 2. Nhà nước do dân
Nhànướcdodânlậpnên,dodânủnghộ,dânlàmchủ.Chínhvìvậy,HCMthường
nhấnmạnhnhiệmvụcủanhữngngườiCMlàphảilàmchodânhiểu,làmchodângiácngộ
đểnângcaođượctráchnhiệmlàmchủ,năngcaođượcýthứctráchnhiệmchămloxâydựng
nhànướccủamình.HCMhẳngđịnh:Việc nước là việc của chung, mỗi người đều phải có
trách nhiệm “ghé vai gánh vác một phần”. Quyền lợi, quyền hạn bao giwof cũng đi đôi
với trách hiệm, nghĩa vụ.
TrongtưtưởngHCMvềxâydựngNhànướcVNmới,nhândâncóđủđiềukiện,cả
vềphápluậtvàthựctế,đểthamgiaquảnlýnhànước.Ngườinêurõquyềncủadân,nhà
nướcdodântạoravànhândânthamgiaquảnlýởchỗ:Toànbộcôngdanbầuraquốchội-
cơqunquyềnlựccaonhấtnhànước,coaquanquanrlysduynhấtcóquyềnlậppháp;Quốc
hộibầuraChủtịchnước,ỦybanthườngvụQuốchộivàhộiđồngChínhphủ;Hộiđồng
Chínhphủlfcơquanhànhchínhcaonhấtcủanhànước,thựchiệncácnghịquyếtcủaQuốc
hộivàchấphànhphápluật;mọicôngviệccủabộmáynàhnướctrongviệcquảnlýxãhộ
đềuthựchiệnýchícủadân.
3. Nhà nước vì dân
Nhànướcvìdânlàmộtnhànướclấylợiíchchínhđángcủanhândânlàmmụctiêu,tất
cảđềuvìlợiíchcủanhândân,ngoàirakhôngcóbấtcứlợiíchnàokhác.Đólàmộtnhà
nướctrongsạch,khôngcóbấtkỳmộtđặcquyền,đặclợinào.Trêntinhthầnđó,HCMnhấn
mạnh:mọi đường lối, chính sách đều chỉ nhằm đưa lại quyền lợi cho dân, việc gì có cơ
lợi dù nhỏ cũng cố gắng làm, việc gì có hại cho dân dù nhỉ cũng cố gắng tránh. Dânlà
gốccủanước.HCMluôntâmniệm:phảilàmchodâncóăn,cómặc,phảilàmchodâncó
chỗở,phảilàmchodânđượchọchành.
MộtnhànướcvìdântheoquanđiểmHCM,làtừChủtịchnướcđếncôngchứcbình
thườngđềuphảilàmcôngbộc,làmđầytớchonhândânchứkhôngphải“làm quan CM”
để“đè đầu cưỡi cổ nhân dân”.
Câu 8 Nội dung quan điểm tư tưởng HCM về văn hóa
1. Định nghĩa về văn hóa và quan điểm xây dựng nền văn hóa mới
Vănhóalàsựtổnghợpcủamọiphươngthứcsinhhoạtcùngvớibiểuhiệncủanómà
loàingườiđãsảnsinhranhằmthíchứngnhữngnhucầuđờisốngvàđòihỏisựsinhtồn.
CùngvớiđịnhnghĩavềVH,HCMcònđưaranămđiểmlớnđịnhhướngchoviệcxây
dựngnềnVHdântộc:
“1.Xâydựngtâmlý:tinhthầnđộclậptựcường.
2.Xâydựngluânlý:biếthuysinhmình,làmlợichoquầnchúng.
3.Xâydựngxãhội:mọisựnghiệpcóliênquanđếnphúclợicủanhândântrongxã hội.
4.Xâydựngchínhtrị:danquyền.
5.Xâydựngkinhtế
Nhưvậy,ngaytừrấtsớmHCMđãquantâmđếnvấnđềVH,đãthấyrõvaitrò,vị
tríVHtrongđờisốngXH.
2. Quan điểm của HCM về các vấn đề chung của VH
a. Quan điểm về vị trí và vai trò của VH trong đời sống XH
Một là, VH là đời sống tinh thần của XH, thuộc kiến thức thượng tầng
HCMđặtVHnganghàngvớiCT,KT,XHtạothành4vấnđềchủyếucủaĐSXHvà
cácvấnđềnàycóquanhệmậtthiếtvớinhau.Chonên,trongcôngcuộcxâydựngđấtnước,
cả4vấnđềnàyphảiđượccoitrọngnhưnhau.
Trong quan hệ với CT-XH.HCMchorằngCT,XHcóđượcgiảiphóngthìVHmới
đượcgiảiphóng.CTgiảiphóngsẽmởđườngchoVHpháttriển.ĐểVHpháttriểntựdo,
phảilàmcáchmạngchínhtrịtrước.ỞVN,tiếnhànhcáchmạngchínhtrịthựcchấtlàtiến
hànhcuộcCMGPDTđểgiànhchínhquyền,giảiphóngchínhtrị,giảiphóngxãhội,từđó
giảiphóngVH,mởđườngchoVHpháttriển.
Trong quan hệ với kinh tế:HCMchỉrõkinhtếlàthuộcvềcơsởhạtầng,lànền
tảngcủaviệcxâydựngVH.Ngườiviết:VHlàmộtkiếnthứcthượngtầng,nhưngcơsởhạ
tầngcủaXHcókiếnthiếtrồi,VHmớikiếnthiếtđượcvàcóđủđiềukiệnpháttriểnđược.
Nhưvậy,kinhtếphảiđitrướcmộtbước.
Hai là, văn hóa không thê đứng ngoài mà phải ở trong KT và CT phải phục vụ nhiệm
vụ CT và thúc đẩy sự phát triển KT.
Vănhóacótínhtíchcực,chủđộng,đóngvaitròtolớnnhưmộtđộnglựcthúcđẩysự
pháttriểnKTvàCT.
Vănhóaphảiởtrongkinhtếvàchínhtrị,cónghĩalàVHphảithamgiathựchiện
nhữngnhiệmvụCT,thúcđấyxâydựngvàpháttriểnKT.Quanđiểmnàykhôngchỉđịnh
hướngchoviệcxâydựngmộtnềnvănhóamớiởVNmàcònđịnhhướngchomọihoạt độngVH.
Vănhóaphảiởtrongkinhtếvàchínhtrị,điềuđócũngcónghĩalàkinhtếvàchínhtrị
cũngphảicótínhvănhóa,điềumàCNXHvàthờiđạiđangđòihỏi.Ngàynaytrongcông
cuộcxâydựngCNXH,ĐảngtachủtrươnggắnVHvớipháttriển,chủtrươngđuacácgiá
trịVHthấmsâuvàoKTvàCT,làmchoVHthựcsựlàmụctiêu,vừalàđộnglựccủacông
cuộcxâydựngvàpháttriểnđấtnước.
b. Quan điểm về tính chất của nền VH
NềnVHmớixâydựngtheotưtưởngHCMluônbaohàmbatínhchất:tínhdântộc,
tínhkhoahọcvàtínhđạichúng.
Thứ nhất về tính dân tộccủanềnVHđượcHCMbiểuđạtbằngnhiềukháiniệm,như
đặctínhdântộc,cốtcáchdântộc,nhằmnhấnmạnhđếnchiềusâubảnchấtrấtđặctrưngcủa
vănhóadântộc,giúpphânbiệt,khôngnhầmlẫnvớivănhóacủacácdântộckhác.Tính
dântộccủanềnVHkhôngchỉthểhiệnởchỗbiếtgiữgìn,kếthừa,pháthuynhữngtruyền
thốngtốtđẹpcủadântộcmàcònphảipháttriểnnhữngtruyềnthốngtốtđẹpấychophùhợp
vớiđiềukiệnlịchsửmớicủađấtnước.
Thứ hai về tính khoa học củanềnVHmớithếhiệnởtínhhiệnđại,tiêntiến,thuận
vớitràolưutiếnhóacủathờiđại.TínhkhoahọccủaVHđòihỏiphảiđấutranhchốnglại
nhữnggìtráivớikhoahọc,phảntiếnbộ,pháitruyềnbátưtưởngtriếthọcmacxit,đấutranh
chốnglạichủnghĩaduytâm,thầnbí,mêtíndịđoan,phảibiếtgạnđụckhơitrong,kếthừa
truyềnthốngtốtđẹpcủadântộcvàtiếpthutinhhoavănhóacủanhânloại.
Thứ ba, về tính đại chúngcủanềnVHđượcthểhiệnởchỗnềnvănhóaấyphảiphục
vụnhândânvàdonhândânxâydựngnên.
c. Quan điểm về chức năng của VH
ChứcnăngcủaVHrấtphongphúvàđadạng.HCMchorằng,VHcóbachứcnăngchủ yếusauđây:
Một là, bổi dưỡng tư tưởng đúng đắn và những tình cảm cao đẹp.
Tưtưởngvàtìnhcảmlàhaivấnđềchủyếunhấtcủađờisốngtinhthầncủaconngười.
ChứcnăngcaoquýnhấtcủaVHlàphảibồidưỡng,nêucaotưtưởngđúngđắnvàtìnhcảm
caođẹpchonhândân,loạibỏđượcnhữngsailầmvàthấphèncóthểcótrongtưtưởngtình cảmmỗingười.
Lý tưởnglàđiểmhộitụcủanhữngtưtưởnglớncủamộtĐảng,mộtdântộc.Chínhvì
vậyHCMđãchỉrachứcnănghàngđầucủaVHlàphảilàmthếnàochoaicũngcólýtưởng
tựchủ,độclập,tựdo,phảilàmthếnàochoaicũng“có tinh thần vì nước quên mình, vì lợi
ích chung và quên lợi ích riêng”
Tình cảm lớn,theoHCMlàlòngyêunướcthươngdân,thươngyêuconngười,yêu
tínhtrungthực,chânthànhchungthủy,ghétnhữngthóihưtậtxấu,sựxađọa...Thôngqua
cácmốiquanhệtốtđẹp,vănhóaphảigópphầnxâyđắpniềmtinchoconngười,tinvàobản
thân,tinvàonhândânvàtinvàotiềnđồcủacáchmạng.
Hai là, mở rộng hiếu biết, nâng cao dân trí.
Nóiđếnvănhóalàphảinóiđếndântrí.Đólàtrìnhđộhiểubiết,làvốnkiếnthứccủa
ngườidân.Nângcaodântríphảibắtđầutừchỗbiếtđọc,biếtviếtđểcóthểhiểubiếtcác
lĩnhvựckháccủađờisốngxãhộinhưKT,CT,lịchsử,khoahọc-kỹthuật,thựctiễnVNvà
TG....Nângcaodântrívớimụctiêulàđộclậpdântộcvàchủnghĩaxãhội.Nângcaodân
trílàđểnhândâncóthểthamgiasángtạovàhưởngthụVH,gópphầncùngĐảng,“biến
một nước dốt nát, cực khổ thành một nước văn hóa cao và đời sống tươi vui hạnh phúc”.
Ba là, bồi dưỡng những phâm chất, phong cách và loi sổng tốt đẹp, lành mạnh,
hướng con người đến chân, thiện, mỹ đê hoàn thiện bản thân.
Phẩmchấtvàphongcáchđượchìnhthànhtừđạođứclốisống,từthóiquencủacác
nhânvàphongtụctậpquáncủacảcộngđồng.PPvàPCtốtđẹplàmnêngiátrịcủacon
người.VHgiúpconngườihìnhthànhnhữngphẩmchất,phongcách,lốisốngtốtđẹp,lành
mạnhthôngquaphânbiệtcáiđẹp,lànhmạnhvớicáixấuxa,hưhỏng,cáitiếnbộvớicáilạc
hậu,bảothủ.Từđógiúpconngườiphấnđấulàmchocáitốtđẹp,lànhmạnhngàycàng
tăng,càngnhiều,cáilạchậu,bảothủngàycànggiảm,vươntớicáichân,thiện,mỹđểhoàn thiệnbảnthân.
2. Quan điểm HCM về một số lĩnh vực chính về VH a. Văn hóa giáo dục
TrongquátrìnhxâydựngnềnVHgiáodụcởVN,HCMđãđưaramộtsốhệthống
quanđiểmrấtphongphúvàtoàndiện,địnhhướngchonềnVHpháttriển,đúngđắngóp
phầnquantrọngvàisựnghiệpxâydựngCNXHvàđấutranhthốngnhấtnướcnhà.
Mục tiêu của văn hóa giáo dụcđểthựchiệncảbachứcnăngcủavănhóathông
quaviệcdạyvàhọc
Dạyvàhọcđểbồidưỡnglýtưởngđúngđắnvàtìnhcảmcaođẹp;mởmangdântrí;
bồidưỡngnhữngphẩmchấtvàphongcáchtốtđẹpchoconngười,đàotạoconngườicóích
choxãhội.“Học để làm việc, làm người, làm cán bộ”.Giáodụcnhằmđàotạolớpngười
cóđức,cótài,kếtụcsựnghiệpcáchmạng,làmchonướctasánhvaicùngcáccườngquốc nămchâu.
Nội dung giáo dụcphảiphùhợpvớithựctiễnVN.GDphảitoàndiện,baogồmcảVH,
CT,KH-KT,chuyênmônnghềnghiệp,laođộng.Cácnộidungnàycóquanhệchặtchẽvới
nhau.Bêncạnhđócònphảihọcchínhtrị.HọcchínhtrịlàhọcchủnghĩaMác-Lênin,đường
lốichínhsáchcủaĐảngvànhànước.Họcđểnắmvữngquanđiểm,lậptrườngcótính
nguyêntắccủaĐảng,củathếgiớiquan,phươngphápluận,khônggiáođiều.
Phương châm, phương pháp giáo dục:
Phương châm họcđiđôivớihành,lýluậnliênhệvớithựctế;họctậpkếthợpvới
laođộng;phốihợpnhàtrường-giađình-xãhội;thựchiệndânchủ,bìnhđẳngtronggiáo
dục;họcsuốtđời.Coitrọngviệctựhọc,tựđàotạovàđàotạolại.Họcởmọilúc,mọinơi, họcmọingười.
Phương phápgiáodụcphảixuấtphátvàbámchắcvàomụctiêugiáodục.Giáodục
làmộtkhoahọcnêncáchdạyphảiphùhợpvớilứatuổi;dạytừdễđếnkhó;kếthợphọctập
vớivuichơicóích,lànhmạnh;giáodụcphảidùngphươngphápnêugương;giáodụcphải
gắnliềnvớithiđua.
Về đội ngũ giáo viên phảixâydựngđộingũgiáoviêncóphẩmchấtyêunghề;phải
cóđạođứccáchmạng;phảiyêntâmcôngtác,đoànkết;phảigiỏivềchuyênmôn,thuần
thụcvềphươngpháp.Mỗigiáoviênphảilàmộttấmgươngsángvềđạođức,vềhọctập
“Học không biết chán, dạy không biết mỏi”
b. Văn hóa văn nghệ
Vănnghệđượchiểulàvănhọcvànghệthuật,biểuhiệntậptrungnhấtcủanềnVH,là
đỉnhcaocủađờisốngtinhthần,làhìnhảnhcủatâmhồndântộc.HCMlàngườikhaisinh
nềnvănnghệCMvàcónhiềucốnghiếntolớn,sángtạochonềnvănnghệnướcnhà.Sau
đâylàmộtsốquanđiểmchủyếucủaHồChíMinhvềVHvănnghệ:
Một là, văn nghệ là một mặt trận, văn nghệ sĩ là chiến sĩ, tác phẩm văn nghệ là
vũ khí sắc bén trong đấu tranh cách mạng
Văn hóa-văn nghệ là mặt trậntứclàkhẳngđịnhvaitrò,vịtrícủaVH–VNtrong
sựnghiệpCM,coimặttrậnVHcũngcótầmquantrọngnhưmặttrậnQS,CT,KT.Mặttrận
Vhnhưmột“cuộcchiếnkhổnglồ”giữachínhvàtà,giữaCMvàphảnCM.Cuộcchiếnđó
sẽrấtquyếtliệt,rấtlâudài,songrấtvẻvang.
Văn nghệ sĩ là chiến sĩ, vìvậy,cầncólậptrườngvững,tưtưởngđúngđắn,đặt
lợiíchvànhiệmvụphụngsựnhândânvàTổquốclêntrênhết.Họphảinângcaotrìnhđộ
chínhtrị,vănhóa,nghiệpvụ,đặcbiệtphảicóphẩmchất,bảnlĩnh,tàinăngđểsángtạora
nhữngsảnphẩmtinhthầnphụcvụcuộcsống,phụcvụnhândânngàycàngtốthơn.
Hai là, văn nghệ phải gắn với thực tiễn của đời sống nhân dân.
ThựctiễnđờisốngnhândânlànhữngnguồnnhựasốngcủaVH-VN.Đờisốnglao
động,chiếnđấu,sinhhoạt,xâydựng...củanhândânlàchấtliệukhôngbaogiờcạn,làsinh
khívôtậnchovănnghệsángtác.Vănnghệsĩcóquyềnhưcấu,songphảixuấtphátvàtrở
vềvớicuộcsốngthựctạicủaconngười,cáichânthậtcủasinhhoạt.Muốnlàmđượcđiều
đó,phải"từ quần chúng ra, trở lại nơi quần chúng";phải"liên hệ và đi sâu vào đời sống
của nhân dân"đểhiểuthấutâmtư,nguyệnvọng,tìnhcảmcủaquầnchúng.Quầnchúnglà
nhữngngườilàmralịchsử,sángtạoracủacảivậtchấtvàtinhthần.Họlànhữngngười
đánhgiátácphẩmvănnghệtrungthực,kháchquan,chínhxác.Nhândânlàngườihưởng
thụcácgiátrịtinhthần.
Ba là, phải có những tác phẩm xứng đáng với dân tộc và thời đại mới của đất nước và dân tộc
Mụctiêucủavănnghệlàphụcvụquầnchúng.Đểthựchiệnđượcmụctiêunày,cáctác
phẩmvănnghệphảiđạttớisựthốngnhấthàihòagiữanộidungvàhìnhthức.Ngườinói:“
Quầnchúngmongmuốnnhữngtácphẩmcónộidungchânthậtvàphonghú,cóhìnhthức
trongsángvàvuitươi.Khichưaxemthìmuốnxem,xemrồithìcóbổích”.Đólàmộttác phẩmhay.
TácphẩmVH-VNhaylàtácphẩmphảnánhđượcnhữnggiátrịtruyềnthốngcủadân
tộc,mangđượchơithởcủathờiđại;vừaphảicangợicáichânthậtngườitốt,việctốt,vừa
phảiphê phán cáigiả,cáiác,cáisai.Nhữngtácphẩmnhưvậyvừalàmgươngmẫuchocác
thếhệhômnay,vừagiáodụcnhắcnhởconcháuđờisau.Tácphẩmvănnghệphảiphong
phú,đadạngvềthểloại,khôngthểđơnđiệu,nghèonàn.Chínhsựphongphú,đadạngvề
hìnhthứcvàthểloạiđóđãmởraconđườngsángtạomớichovănnghệsĩ.
c. Văn hóa đời sống
Vănhóađờisốngthựcchấtlàđời sống mới vớibanộidung:đạo đức mới, lối sống
mới, nếp sống mới,trongđóđạođứcmớiđóngvaitròchủyếunhất.Bởivì,códựatrênnền
đạođứcmớithìmớixâydựngđượclốisốngmới,nếpsốngmới,vàđạođứcmớilạiđược
thểhiệntronglốisốngvànếpsống.
Đạo đức mới: Đểxâydựngđờisốngmớitrướchếtphảixâydựngđạođứcmới.“Nêu
caovàthựchànhcần,kiệm,liêm,chínhtứclànhenlửachođờisốngmới”
Lối sống mới: Lốisốngmớilàlốisốngcólýtưởng,cóđạođức.Đócònlàlốisống
vănminhkếthợphàihòatruyềnthốngtốtđẹpcủadântộcvàtinhhoavănhóanhânloại
tạonênlốisốngvănminh,tiêntiến.
Conngườivănhóatronglốisốnglàphảicómộtphongcáchsốngkhiêmtốn,giảndị,
chừngmực,điềuđộ,ngănnắp,vệsinh,yêulaođộng,quýthờigian,ítlònghammuốnvề
vậtchất,vềchứcquyền,danhlợi.Trongquanhệvớinhândân,bạnbè,đồngchíthìcởimở,
chântình,âncần,tếnhị;giàulòngthươngyêu,quýtrọngconngười;đốivớimìnhthì
nghiêm,đốivớingườithìkhoandung,độlượng.
Sửađổicáchlàmviệclàphảicótácphongquầnchúng,tácphongtậpthể-dânchủ,
tácphongkhoahọc.Điềunàyđặcbiệtcầnthiếtđốivớicánbộquảnlý,lãnhđạo.HồChí
Minhyêucầuởđộingũcánbộphảicóphongcáchsống,phongcáchlàmviệchợplòng dân.
Nếp sống mới: Xâydựngnếpsốngmới-nếpsốngvănminhlàxâydựngnhữngthói
quenvàphongtụctậpquántốtđẹp,kếthừavàpháttriểnđượcnhữngthuầnphongmỹtục
lâuđờicủadântộc.Tấtnhiênkhôngphảicáigìcũlàbỏhết,cáigìcũnglàmmới.Cáigìcũ
màxấuthìbỏ,cũmàkhôngxấunhưngphiềnphứcthìsửađổi.Cáigìcũmàtốtthìpháttriển
thêm,mớimàhaythìphảilàm,phảibổsung..
Quátrìnhđổimớinếpsốngphảirấtcẩnthận,chịukhó,lâudài,khôngthểdùngcách
trấnápthôbạođốivớicáicũ,lạchậu.Phảituyêntruyền,giảithíchmộtcáchhănghái,bền
gan,chịukhó,cẩnthận,khônkhéo,mềmmỏng,...Phảidùngbiệnphápnêugương:người
nêugương,nhàlàmgương,lànglàmgương.Nóiđiđôivớilàm,nếukhông,tuyêntruyền
giáodục,xâydựngnếpsốngmớikhóđạtkếtquả.
Tómlại,xâydựngvănhóađờisốngchungchocảxãhội,phảibắtđầutừtừngngười, từnggiađình.
Câu 9 Nội dung quan điểm tư tưởng HCM về một số chuẩn mực đạo đức cơ bản
và các nguyên tắc xây dựng đạo đức.
1. Quan điểm về chuẩn mực đạo đức CM
Một là, trung với nước, hiếu với dân.
Từkháiniệmcũ"trung với vua, hiếu với cha mẹ" trongtưtưởng đạođứctruyền
thốngcủaViệtNamvàphươngĐông,HCMđưavàođómộtnộidungmới,phảnánhđạo
đứcngàynaycaorộnghơnlà“Trungvớinướchiếuvớidân”.Đólàmộtcuộccáchmạng
trongquanniệmđạođức.
Ngườinói: “ Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất chân chống lên trời, Đạo
đức như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngửng lên trời”
Trungvớinước,hiếuvớidânlàphẩm chất đạo đức quan trọng nhất,baotrùmnhấtvà
chiphốicácphẩmchấtkhác.Ởđâytrungvớinướcphảigắnliềnvớihiếuvớidân,vìnước
làcủadânvàdânlàchủcủađấtnước…
Trungvớinướclàtuyệtđốitrungthànhvớisựnghiệpxâydựngvàgiữnước,trungthành
vớiconđườngđilêncủađấtnước,làsuốtđờiphấnđấuchoĐảng,chocáchmạng.
Hiếuvớidânthểhiệnởchỗthươngdân,tindân,phụcvụnhândânhếtlòng.Phảigần
dân,kínhtrọnghọctậpnhândân,phảidựavàodân,cáithiệndânsinh,lấydânlàmgốc.
Đểlàmđượcnhưvậy,phảigầndân,kínhtrọngvàhọctậpnhândân,phảidựavàodânvà
lấydânlàmgốc.Đốivớicánbộlãnhđạophảinắmvữngdân tình,hiểurõdân tâm,thường
xuyêncảithiệndân sinhvànângcaodân trí.
Hai là, Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư.
Đâylàphẩmchấtgắnliềnvớihoạtđộnghằngngàycủamỗingười,làđạicươngcủa
đạođứcHCM,làmộtbiểuhiệncụthể,mộtnộidungphẩmchất“trungvớinước,hiếuvới dân”
Cầnlàsiêngnăng,chămchỉ,laođộngcókếhoạch,cóhiệuquả,cónăngsuấtcaovới
tinhthầntựlựccánhsinh
Kiệmlàtiếtkiệm(tiếtkiệmvềthờigian,côngsức,củacải..)củanước,củadân,
“khôngxaxỉ,khônghoangphí,khôngbừabãi”,khôngphôtrươnghìnhthức,khôngliên
hoanchèchénlubù.
Liêmlàluôntôntrọngcủacôngvàcủadân.Phải“trongsạch,khôngthamlam”tiền
của,địavị,danhtiếng.
Chínhlàthẳngthắn,đứngđắn. Đốivớimình,khôngtựcao,tựđại,luônchịukhóhọc
tậpcầutiếnbộ,luônkiểmđiểmmìnhđểpháthuyđiềuhay,sửađổiđiềudở.Đốivớingười,
khôngnịnhhótngườitrên,xemkhinhngườidưới;luôngiữtháiđộchânthành,khiêmtốn,
đoànkết,khôngdốitrá,lừalọc.Đốivớiviệc,đểviệccônglêntrênviệctư,làmviệcgìcho
đếnnơi,đếnchốn,khôngngạikhó,nguyhiểm,cốgắnglàmviệctốtchodânchonước.
Cần, kiệm, liêm, chínhcàngcầnthiếtđốivớingườicánbộ,đảngviên.Nếuđảngviên
mắcsailầmthìsẽảnhhưởngđếnuytíncủaĐảng,nhiệmvụcủacáchmạng.Cần, kiệm,
liêm, chínhcònlàthướcđosựgiàucóvềvậtchất,vữngmạnhvềtinhthần,sựvănminh
củadântộc.“Nó”làcáicầnthiếtđể“làmviệc,làmngười,làmcánbộ,đểphụngsựĐoàn
thể,phụngsựgiaicấpvànhândân,phụngsựTổquốcvànhânloại”.
Chícôngvôtưlàcôngbằng,côngtâm,khôngthiêntư,thiênvị;làmviệcgìcũng
khôngnghĩđếnmìnhtrước,chỉbiếtvìĐảng,vìdântộc,“lotrướcthiênhạ,vuisauthiên
hạ”,nêucaochủnghĩatậpthể,trừbỏchủnghĩacánhân.
Thứ ba là yêu thương con người , sống có tình nghĩa
HCMxácđịnhđâylàmộttrongnhữngphẩmchấtđạođứccaođẹpnhất.Yêuthương
conngườitrongtưtưởngđạođứcHCMxuấtpháttừtruyềnthốngnhânnghĩacủadântộc,
kếthợpvớichủnghĩanhânvăncủanhânloại,chủnghĩanhânđạocộngsản.HồChíMinh
coiyêuthươngconngườilàphẩmchấtđạođứccaođẹpnhất.Yêuthươngconngườithể
hiệnmốiquanhệgiữacánhânvớicánhântrongquanhệxãhội.
Tìnhyêuthươngđólànhữngtìnhcảmrộnglớn,trướchếtdànhchonhữngngười
nghèokhổ,nhữngngườibịmấtquyền,nhữngngườbịápbức,bịbóclộtkhôngphânbiệt
màuda,dântộc.Tìnhyêuthươngconngườiphảiđượcxâydựngtrênlậptrườnggiaicấp
côngnhân,thểhiệntrênmốiquanhệhằngngàyvớibạnbè,đồngchí,anhem…Nóđòihỏi
mỗingườiphảinghiêmkhắcvớimình,độlượngvớingườikhác.Phảicótìnhnhânáivớicả
nhữngsailầm,đãnhậnrõvàcốgắngsữachữa,đánhthứcnhữnggìtốtđẹpcủamỗicon người.
Thứ tư là có tinh thần quốc tế trong sáng.
TưtưởngHồChíMinhlàsựthốngnhất,hòaquyệngiữachủnghĩayêunướcchân
chínhvớichủnghĩaquốctếtrongsáng.Chủnghĩaquốctếlàmộttrongnhữngđặcđiểm
quantrọngnhấtcủađạođứcCSCN,bắtnguồntừbảnchấtquốctếcủagiaicấpcôngnhân
vàcủaxãhộiXHCN
NộidungchủnghĩaquốctếtrongtưtưởngHồChíMinhrấtrộnglớnvàsâusắc.Đólàsự
tôntrọngthươngyêutấtcảcácdântộc,nhândâncácnước,đoànkếtvớigiaicấpvôsảnthế
giới,vớitấtcảcácdântộc…Chốnglạimọisựchiarẽ,hằnthù,bấtbìnhđẳngvàphânbiệt
chủngtộc,chủnghĩadântộchẹphòi,sôvanh,biệtlậpvàchủnghĩabànhtrướngbáquyền…
HCMchủtrươnggiúpbạnlàtựgiúpmìn.h
Đoànkếtquốctếnhằmthựchiệnmụctiêulớncủathờiđạilàhòabình,độclậpdântộc,
dânchủvàtiếnbộxãhội,làhợptácvàhữunghịtheotinhthần:Bốn phương vô sản, bể
đều là anh em.HồChíMinhđãdàycôngxâyđắptinhthầnhữunghịgiữanhândânViệt
namvànhândânthếgiưới,đãtạoramộtkiểuquanhệquốctếmới:đốithoạithaychođỗi
đầu,nhằmkiếntạomộtnềnvăn hóa hòa bìnhnhânloại
2. Quan điểm về những nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
Một là, Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo dức
NóiđiđôivớilàmHCMcoiđâylànguyêntắcquantrọngbậcnhấttrongxâydựngmột
nềnđạođứcmớivớiHồChíMinhchínhlàtấmgươngsángtuyệtvời
NêugươngvềđạođứclàmộtnétđẹpcủatuyềnthốngvănhóaphươngĐông.Nóiđi
đôivớilàmphảigắnliềnvớinêugươngvềđạođức:“Nóichungthìcácdântộcphương
Đôngđềugiàutìnhcảmvàđốivớihọtấmgươngsốngcòngiátrịhơnmộttrămbàidiễnvăn tuyêntruyền”
HCMchorằng,hơnbấtcứmộtlĩnhvựnàokhác,trongviệcxâydựngmộtnềnđạođức
mớiđạođứccánhmạngphảichútrọngđến“đạo làm gương”.Phảichúýpháthiện,xây
dựngnhữngđiểnhìnhngườitốt,việctốtrấtgầngũitrongđờithường,trongcáclĩnhvựclao
độngsảnxuất,trongchiếnđấu,tronghọctập…
Nhưvậy,mộtnềnđạođứcmớichỉcóthểđượcxâydựngtrênmộtcáinềnrộnglớn,
vữngchắckhinhữngchuẩnmựcđạođứctrởthànhhànhviđạođứchằngngàycủatoànxã hội.
Hai là xây đi đôi với chống
Trongcuộcsốnghằngngàynhữnghiệntượngtốt-xấu,đúng-sai,cáiđạođứcvàcáivõ
thướngđanxennhau,đốichọinhauthôngquahànhvicủaconngười.Dođó,xâyphảiđi
đôivớichống,muốnxâyphảichống,chốngnhằmmụcđíchxây.
Xâydựngđạođứcmớitrướchếtphảiđượctiếnhànhbằngviệcgiáodụcnhữngphẩm
chất,nhữngđạođứcmới.Việcgiáodụcphảiphùhợpvớitừnggiaiđoạn,lứatuổi,nghề
nghiệp,giaicấp,môitrường.Phảikhơidậyđượcýchíđạođứclànhmạnhởmỗingười:“
Mỗi con người đều có cái thiện và cái ác ở trong lòng. Ta phải biết làm cho phần tốt
trong mỗi con người nảy nở như hoa mùa xuân và phần xấu mất dần đi, đó là thái độ của người cách mạng”
Xâyphảiđidôivớichống,vớiviệcloạibỏcáisai,xấu,vôđạođứctrongđờisốnghằng
ngày.Phảikiêntrìmụctiêuchốngchủnghĩađếquốc,chốngnhữngthóiquen,tậpquánlạc
hậuvàloạitrừchủnghĩacánhân.
Ba là phải tu dưỡng đạo đức suốt đời
Mộtnềnđạođứcmớichỉđượcxâydựngtrêncơsởtựgiáctudưỡngđạođứccủamỗi
người.Khổngtửnói:“Chínhtâm,tưnhân…”.HồChíMinhchỉrõ“Chínhtâmtunhânlà
cảitạo.Cảitạocũngphảitrườngkỳgiankhổ,vìđólàmộtcuộccánhmạngtrongbảnthân
mỗiconngười.Bồidưỡngtưtưởngmớiđểđánhthắngtưtưởngcũ,đoạntuyệtvớicon
ngườicũđểtrởthànhconngườimớikhôngphảilàmộtcôngviệcdễdàng…Dùkhoakhăn
giankhổnhưngmuốncảitạothìnhấtđịnhthànhcông”.Đạođứccánhmạnglàđạođứcdấn
thân,đáođứctronghànhđộngvìđộclập,tựdocủadântộc,hạnhphúccủanhândân.“Đạo
đức cánh mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng
ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong.”