lOMoARcPSD|36451986
ÔN TẬP XÃ HỘI HỌC ĐÔ THỊ
1. Xã hội học đô thị là gì?
Xã hội học đô thị - Bối cảnh hình thành, phát triển
Những năm 20, Châu Âu và Bắc Mỹ hình thành môn học Xã hội học về đời sống đô thị (sociology of
urban life), hay xã hội học đô thị (urban sociology). Tại các nước phát triển (Anh, Pháp, Đức, Mỹ) có nhiều
trường và viện nghiên cứu, khảo sát, công bố nhiều ấn bản về đề tài xã hội học đô thị.
Tác phẩm "Đô thị" xuất bản năm 1905, Max Weber đã chứng minh rằng cơ cấu xã hội của đô thị tạo
khả năng cho sự phát triển của cá nhân và là công cụ cho sự thay đổi của lịch sử và Weber đã xem xét đô thị
như là một thiết chế xã hội.
Trong công trình "Thành phố lớn và cuộc sống tinh thần" (Metropolis and mental life) xuất bản năm
1903, Georg Simmel đã chú ý vào mô hình tương tác ở đô thị với tính chất chức năng và phi biểu cảm của
các mối quan hệ và sự tiếp xúc ở đô thị. Cũng như Weber, Simmel cho rằng cá nhân trong đời sống đô thị
không có bản sắc riêng.
Hội nghị đầu tiên của xã hội học đô thị được nhóm họp lần đầu tiên vào năm 1953 tại Đại học
Columbia (Mỹ), với sự tham gia của nhiều nhà xã hội học trên thế giới.
Đến năm 1956, một hội thảo khoa học được tổ chức tại Bangkok (Thái Lan) với chủ đề "Vấn đề phát
triển đô thị, các nhân tố kinh tế xã hội có ảnh hưởng tới đời sống đô thị các nước Châu Á" đã nói lên tầm
quan trọng của xã hội học đô thị trong quá trình phát triển nhanh chóng của xã hội.
Sự phát triển XHH ĐT qua các thời kỳ
1.Nửa đầu thề kỷ XX “Kỷ nguyên vàng” của XHH đô thị
- 1903, George Simmel trong cuốn sách “The Metropolis and mental life” (Các siêu đô thị và đời sống
tinh thần)-Nguyên nhân dẫn đến hình thành những đặc trưng vật thể của đô thị cũng như thị dân
- L. Wirth, có ba đặc trưng đô thị: quy mô lớn, mật độ cao và tính khác biệt về XH
- Trường phái Chicago rất nổi tiếng trong XHH Đô thị, với ba hệ quan điểm chính
• Sinh thái học nhân văn (Human ecology)
• Bệnh lý học XH (Social Pathology)
• Tâm lý học XH (Social psychology)
2. Nửa sau thế kỷ XX- Sự bế tắc về lý thuyết và các hướng phát triển mới
Làm sao để XHH đô thị phân biệt các vấn đề nghiên cứu của nó với các vấn đề ở nông thôn và các
vấn đề đô thị do các bộ môn khác n/c?
Đối tượng nghiên cứu
- Ban đầu, phạm vi rất rộng.
- Theo A. Boskoff: "Gia đình và hôn nhân, giáo dục trẻ em, tội phạm, đặc biệt là tội phạm trẻ em, sự di
cư, vấn đề chủng tộc, người gia, sức khoẻ tâm lý, giai cấp xã hội, tôn giáo học vấn và các xu hướng trong các
đời sống xã hội-đó là phạm vi các vấn đề xã hội học đô thị nghiên cứu".
- Các vấn đề nghiên cứu ở đây chiếm đa số các vấn đề xã hội.
- Cho thấy khi xã hội phát triển càng cao thì nảy sinh càng nhiều vấn đề phức tạp.
- Nói cách khác: XHH đô thị ra đời trong bối cảnh xã hội nông thôn đang thay đổi nhanh chóng,
các kiểu quan hệ truyền thống bị thay đổi trong xã hội hiện đại.
- Đối tượng n/c là các chuyển biến, đổi thay từ XH truyền thống sang XH hiện đại, với các cấu
trúc, thiết chế, giá trị, khuôn mẫu, quan hệ XH đổi khác
- Các nhà XHH đô thị có gắng giải thích bản chất các sự vật hiện tượng, cố gắng đi sâu vào nghiên cứu
cấu trúc, quá trình của xã hội đô thị qua đó lý giải bản chất của đô thị, cộng đồng đô thị, đời sống đô thị.
- Với sự phát triển của nghiên cứu thực nghiệm, đặc biệt với sự phát triển của XHH đô thị Mỹ, đặc biêt
là trường phái Chicago, nhấn mạnh đến điền dã (khảo sát thực địa) theo phương pháp nhân học, đối tượng
nghiên cứu được khu biệt hóa cụ thể hơn, rõ hơn.
- Có rất nhiều định nghĩa về xã hội học đô thị, nhưng định nghĩa chung nhất: "bao gồm việc khảo sát
rộng rãi quá trình đô thị hóa, trong đó nêu rõ những ảnh hưởng, tác động qua lại của các quá trình này tới
các tổ chức cá nhân và cộng đồng dân cư đô thị nói chung".
Lĩnh vực nghiên cứu của Xã hội học đô thị
1. Vị trí của đô thị trong XH, trong hệ thống cư trú. Quá trình phát triển đô thị trong các chế độ XH đã
qua. Những nguyên nhân cơ bản ảnh hưởng tới sự phát triển của đô thị, quá trình đô thị hóa cũng như bản
chất xh của quá trình đô thị hóa, đặc biệt trong giai đoạn công nghiệp phát triển mạnh mẽ như ngày nay. 1
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
2. Về cơ cấu xã hội cũng như các vấn đề nảy sinh và sự chuyển biến xh ở đô thị. (xem xét hàng loạt mối
quan hệ tạo nên cơ cấu XH của đời sống đô thị như mối quan hệ giữa các lĩnh vực hoạt động cơ bản của đời sống xh ở đô thị.
3. Về đặc điểm lối sống văn hóa và các vấn đề của cộng đồng dân cư ở đô thị cũng như môi trường đô
thị. Các vấn đề, các hiện tượng XH nảy sinh trên cơ sở lối sống, giao tiếp của XH đô thị cũng như trong mối
quan hệ giữa con người với tự nhiên, trong đời sống gia đình đô thị.
4. Về quá trình quản lý đô thị, các yếu tố XH cũng như hậu quả của quá trình di dân, sự hoạt động của
người dân thành phố. Sự phân loại các thành phố cũng như vai trò của các thành phố lớn trong hệ thống đô thị của xã hội.
Cần phân biệt XHH ĐT với các ngành khoa học khác có cùng khách thể nghiên cứu là đô thị. Kiến trúc Quy hoạch đô thị, Quản lý đô thị, Xây dựng đô thị,
Sinh thái học đô thị, v.v.
Các ngành khoa học khác như kiến trúc, quy hoạch đô thị, quản lý đô thị, xây dựng đô thị, sinh thái
học đô thị, v.v. . chủ yếu tập trung vào việc tạo ra không gian vật chất hình thể cho đô thị, bao gồm không
gian kiến trúc quy hoạch, cảnh quan đô thị, cơ sở hạ tầng kỹ thuật phù hợp với điều kiện khí hậu sinh thái tự nhiên.
Còn xã hội học đô thị chủ yếu hướng tới:
- khía cạnh tổ chức xã hội,
- vào cộng đồng dân cư với các thiết chế, luật lệ điều hành, các đặc điểm kinh tế - xã hội của cộng
đồng đó, sự thích ứng, hòa nhập vào môi trường vật chất, hình thể đô thị.
Điều này còn đúng không khi các ngành khoa học ngày càng quan tâm hơn đến các khía cạnh xã hội,
con người và nỗ lực có các cách tiếp cận liên ngành? HV suy nghĩ và có nhận định riêng
Đề 1: Là sự kết hợp giữa vấn đề về nghèo (Tp.HCM) và nhà ở đô thị
Câu 1: Nghèo (tính đa chiều kích) ( Từ khoá: Nghèo đa chiều Tp.HCM)
Tính đa chiều bao gồm cả yếu tố nhìn thấy và không nhìn thấy (Tính tổn thương, dễ bị loại trừ, tính
thiếu tiếp cận thông tin, phương tiện…) (Tổng cộng từ 8  mười mấy yếu tố)
Thách thức cho cuộc sống nghèo bền vững (có thể có) Trả lời
 Nghèo thường được định nghĩa như là mức thu nhập hay tiêu dùng không mang lại được mức sống
vừa đủ cho một người hay gia đình để họ có thể tham gia đầy đủ vào cuộc sống cộng đồng, chắc chắn
phải có đủ ăn và nơi sinh sống.
 Nhưng nghèo khác nhau giữa các nơi có nghĩa ngưỡng nghèo ở các nước giàu cao hơn các nước nghèo.
Tính tương đối của ngưỡng nghèo
 Hiện tại ngưỡng nghèo của Việt Nam là 750.000 đồng/người/tháng ở khu vực thành thị và 550.000
đồng/người/tháng ở nông thôn.
 Ngưỡng nghèo ở Mỹ được điều chỉnh theo quy mô hộ gia đình. Đối với hộ chỉ có một nhân khẩu thì
ngưỡng nghèo tính theo năm là 10.890 đô la vào năm 2011, còn đối với hộ có 4 nhân khẩu thì
ngưỡng nghèo là 22.250 đô la cũng trong năm này.
 Như vậy, ngưỡng nghèo đối với hộ 4 nhân khẩu của Mĩ cao hơn gấp 13 lần so với ngưỡng nghèo của
Việt Nam ở thành thị và gấp 18 lần so với nông thôn.
Tính tương đối-tuyệt đối của ngưỡng nghèo
 Các thước đo nghèo có thể mang tính tuyệt đối (ví dụ, ngưỡng nghèo “một đô-la một ngày của Ngân
hàng Thế giới) hay tương đối.
 Ngưỡng nghèo tuyệt đối thường bắt đầu bằng lượng calori tối thiểu phải được tiếp nhận tính theo
một số giá trị tiền tệ. Sau đó thành phần phi thực phẩm được đưa vào, thường là tỉ lệ yêu cầu lương
thực tối thiểu. Ngưỡng nghèo tuyệt đối ấn định tiêu chuẩn của cái gọi là chất lượng sống chấp nhận được.
Ngưỡng nghèo tương đối
 Ngưỡng nghèo tương đối thể hiện nghèo tương quan với một số thước đo xu hướng trung tâm. 2
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
 Ví dụ: ở Anh nghèo được xác định là mức thu nhập hộ gia đình dưới 60% thu nhập trung vị.
 Điều này có lợi thế đảm bảo rằng ngưỡng nghèo luôn đi kèm với các mức sống bình thường của xã
hội đó, và nó cũng giảm bớt nhu cầu phải tính toán phức tạp để thể hiện các loại hàng hóa thiết yếu
kể cả thực phẩm theo giá trị tiền tệ.
Ngưỡng nghèo
 Dù là tương đối hay tuyệt đối, ngưỡng nghèo được dùng để tính ra Chỉ số nghèo (headcount index)=
phần trăm (%) các cá nhân hay hộ gia đình có thu nhập hay tiêu dùng ít hơn ngưỡng nghèo.
 Điều này cho chúng ta một chỉ báo tượng trưng về thực trạng nghèo,
 Nhưng nó không phản ánh được độ sâu của nghèo: có những khác biệt lớn giữa các mức sống DƯỚI
ngưỡng nghèo + và chúng ta cần phải biết có bao nhiêu người trong số những người nghèo nhất và
họ nghèo hơn bao nhiêu so với những người khác.
 Chúng ta thường sử dụng tỉ lệ khoảng cách nghèo (poverty gap ratio) cho mục đích này: Tỉ lệ
khoảng cách nghèo là tổng tỉ lệ khoảng cách thu nhập đối với số dân sống dưới ngưỡng nghèo, chia cho tổng dân số.
Tính đa chiều kích của nghèo
- Phần lớn các quy định chuẩn nghèo chỉ căn cứ trên thu nhập (bình quân thu nhập đầu người)
- WB dùng PPP (rổ mua các sản phẩm thiết yếu cho cuộc sống)
- Song, nghèo có đặc trưng là đa chiều cạnh (multi-dimensional), đa diện (multi-faceted): không chỉ là
thu nhập + các yếu tố nhìn thấy (visible, như nhà ở, HTCS, vật dụng, trang phục,v.v.) mà còn ở các yếu tố
không nhìn thấy, dễ bị bỏ qua như:
- cơ hội & mức độ tiếp cận, - tiếng nói, - quyền ra quyết định, - sự tham gia,
- sự bao phủ/tính đến,
- Tính dễ bị tổn thương (do bị loại trừ, không được tính đến, phân biệt đối xử, các rào cản, dán nhãn,
thiếu năng lực ứng phó với các cú sốc, v.v.)
- Sự hội nhập/tái hòa nhập (đặc biệt quan trọng với người di cư và người trở về)
- Tăng năng lực để tự lực và giảm nghèo bền vững (cần câu thay vì con cá)
Các thách thức cho giảm nghèo ở VN
1. Nhiệm vụ giảm nghèo của Việt Nam còn chưa hoàn thành, và ở một số phương diện thì nhiệm vụ đó
hiện đã trở nên khó khăn hơn.
2. Chuẩn nghèo nhằm đáp ứng những “nhu cầu cơ bản” của VN được đặt ra ở mức thấp so với chuẩn
mực quốc tế và các phương pháp được sử dụng để theo dõi tình hình nghèo đói từ đầu thập kỷ 1990 đến
nay đã trở nên lỗi thời.
3. Các tiêu chuẩn được áp dụng cho VN khi còn là một nước thu nhập thấp vào thập kỷ 1990 không còn
phù hợp đối với một VN đang trỗi dậy trở thành một nước có thu nhập trung bình trong giai đoạn hiện nay.
4. Nguyện vọng của người dân ngày càng tăng lên, và do đó các chiến lược giảm nghèo phải phản ánh
cả những điều kiện thực tế mới về kinh tế và những nguyện vọng ngày càng tăng này.
Mặc dù hàng chục triệu hộ gia đình Việt Nam đã thoát nghèo trong thập kỷ vừa qua nhưng rất nhiều hộ
trong số đó có thu nhập rất sát với chuẩn nghèo và vẫn rất dễ bị tái nghèo do các cú sốc đặc thù (ví dụ như
mất việc, tai nạn, gia đình có người tử vong hoặc ốm), hoặc do các cú sốc trên toàn nền kinh tế có liên quan
(ví dụ như tác động của biến đổi khí hậu đối với lượng mưa và nhiệt độ, đại dịch cúm ở người và động vật,
và các tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu gần đây); Những cú sốc này có xu hướng trở nên
nặng nề hơn, thường xuyên hơn, và kéo dài hơn.
Thành công của Việt Nam đã tạo ra những thách thức mới:
1. khó tiếp cận những người nghèo còn lại hơn;
2. những người này phải đối mặt với những thách thức khó khăn – đó là sự cô lập, hạn chế về tài sản,
trình độ học vấn thấp, sức khỏe kém – và tốc độ giảm nghèo hiện nay không còn cùng nhịp với tăng trưởng KT như trước đây.
3. Nghèo trong nhóm đồng bào dân tộc thiểu số hiện đã trở thành một mối quan ngại đặc biệt.
4. Dù 53 dân tộc thiểu số chiếm dưới 15% tổng dân số của cả nước nhưng lại chiếm tới 47% trong
tổng số người nghèo vào năm 2010 (so với tỉ lệ 29% vào cuối thập kỷ 1990).
5. 66,3% đồng bào dân tộc thiểu số sống ở mức thấp hơn chuẩn nghèo (mới) vào năm 2010, trong khi
đó chỉ có 12,9% người dân tộc Kinh, là sống ở mức dưới chuẩn nghèo này. 3
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Các thách thức
 Sự chuyển dịch nhanh chóng về cơ cấu và quá trình quá độ sang nền kinh tế thị trường của Việt Nam
hiện nay đã mang lại những mô hình phát triển mới mà tạo thêm thách thức cho công tác giảm nghèo.
 Sự bất bình đẳng về thu nhập và cơ hội đang tăng lên, mà nguyên nhân là do sự chênh lệch về phát
triển con người giữa vùng nông thôn và thành thị đang tiếp tục kéo dài cũng như do khoảng cách
chênh lệch bên trong khu vực nông thôn và giữa các nhóm kinh tế-xã hội khác nhau đang ngày càng giãn rộng ra.
 Các khu vực nghèo hơn không được kết nối với các thị trường một cách thuận tiện.
 Mặc dù phạm vi bao phủ của cơ sở hạ tầng địa phương và của các dịch vụ cơ bản ở hầu hết các vùng
trong cả nước hiện đã đạt mức tương đối tốt nhưng mức độ tin cậy (ví dụ như dịch vụ điện) và chất
lượng dịch vụ còn chưa đồng đều.
 Quá trình đô thị hóa đang diễn ra với tốc độ ngày càng tăng và ngày càng có nhiều người lao động di cư
từ các vùng nông thôn ra thành phố để làm việc ở các công ty sản xuất và dịch vụ tư nhân.
 Rất nhiều công việc mang tính phi chính thức và không có được những phúc lợi mà khu vực công và
các doanh nghiệp nhà nước cho người lao động hưởng từ xưa tới nay.
 Nhu cầu đối với lao động trẻ và có kĩ năng ngày càng tăng; tuy nhiên, rất nhiều người lao động có tuổi
không được đào tạo hoặc không có các kĩ năng để có thể cạnh tranh tìm việc làm trong nền kinh tế hiện
đại đang mở rộng hiện nay. Chuẩn nghèo
 Đầu năm 2011, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định ban hành chuẩn hộ nghèo, hộ cận nghèo mới áp
dụng cho giai đoạn 2011 - 2015.
 Quyết định về chuẩn nghèo mới vừa được Chính phủ chính thức thông qua và có hiệu lực từ năm 2011 đến năm 2015.
 Theo đó, hộ nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập bình quân từ 400.000 đồng/người/tháng (từ 4,8
triệu đồng/người/năm) trở xuống.
 Hộ nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập bình quân từ 500.000 đồng/người/tháng (từ 6 triệu
đồng/người/năm) trở xuống.
 Hộ cận nghèo ở nông thôn là hộ có mức thu nhập bình quân từ 401 nghìn đồng đến 520.000 đồng/người/tháng.
 Hộ cận nghèo ở thành thị là hộ có mức thu nhập bình quân từ 501 nghìn đồng đến 650.000 đồng/người/tháng.
 Trao đổi với Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online, ông Ngô Trường Thi, Phó cục trưởng Cục bảo trợ xã hội,
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, cho biết chuẩn nghèo của 5 năm tới sẽ dùng các mức trên làm cơ
sở; sau đó, qua mỗi năm, con số này sẽ được cộng thêm chỉ số giá tiêu dùng để không bị thụt lùi so với
giá cả sinh hoạt thường tăng theo từng năm.
 Theo dự báo, nếu áp dụng theo phương án chuẩn nghèo mới, cả nước sẽ có khoảng 3,3 triệu hộ nghèo.
26-5, tại hội thảo Chia sẻ thông tin trong lĩnh vực an sinh xã hội, ông Ngô Trường Thi, Phó Cục
trưởng Cục Bảo trợ xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), cho biết hiện cả nước có hơn 3 triệu hộ nghèo, hơn
1,5 triệu hộ cận nghèo.
 Một chuẩn nghèo mới có nghĩa là chất lượng cuộc sống đã được nâng cao.
 Tuy vậy, chuẩn nghèo mới cũng là sức ép đối với chính quyền cơ sở trong việc thúc đẩy tiến trình xóa
nghèo, vì tăng số hộ nghèo và tương thích là tăng ngân sách cho các chương trình giảm nghèo Nghèo đa chiều
 Người nghèo không chỉ nghèo về thu nhập mà còn bị thiếu hụt các chiều kích: khó tiếp cận các dịch vụ
cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin, v.v.
 Theo đó, chuẩn nghèo mới vẫn bao gồm tiêu chí về mức thu nhập (cao hơn mức hiện nay) và tính tới
việc để người nghèo phải tiếp cận được những dịch vụ cơ bản như y tế, giáo dục, nước sạch, thông tin…
 Về tiêu chí mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, gồm 5 loại dịch vụ: 1. y tế, 2. giáo dục, 3.nhà ở,
4.nước sạch và vệ sinh, 5. tiếp cận thông tin.
 Các chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt: gồm 10 chỉ số: 4
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
1.trình độ giáo dục của người lớn;
2.tình trạng đi học của trẻ em;
3. tiếp cận các dịch vụ y tế; 4.bảo hiểm y tế; 5.chất lượng nhà ở;
6.diện tích nhà ở bình quân đầu người;
7.nguồn nước sinh hoạt; 8.loại hố xí/nhà tiêu;
9.sử dụng dịch vụ viễn thông;
10.tài sản phục vụ tiếp cận thông tin.
 Ngưỡng thiếu hụt đa chiều là mức độ thiếu hụt mà nếu hộ gia đình thiếu nhiều hơn mức độ này thì bị
coi là thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, từ 1/3 tổng điểm thiếu hụt trở lên
Hàm Ý của nghèo đa chiều
 Chú ý hơn đến các yếu tố phi vật chất, không nhìn thấy
 Thêm số hộ nghèo, đặc biệt tính đến các nhóm ngoài lề, dễ bị tổn thương (như di cư, không hộ khẩu thường trú. V.v.)
 Cần điều chỉnh, bổ sung ngân sách
 Cải thiện chất lượng sống và dịch vụ XH: như giáo dục, y tế, truyền thông, tham gia, tham vấn, v.v.
Câu 2: Phần nhà ở đô thị ( Cách tiếp cận mới về nhà ở: 3 thành phần
VD: Tp.Vinh, Hải Dương, thị xã Tân An…) ( slide cô Diệu Ánh, xem báo cáo Hiệp Hội Đô thị Việt Nam – slide Tp.Vinh)
 So sánh điểm dự án Tân Hoá – Lò Gốm 415 và cách tiếp cận mới về nhà ở của Hiệp Hội Đô thị Việt Nam.
(Dự án có vốn ODA và ngân sách)
Có thể thực hiện ở một số khu vực lớn có sự hợp tác cộng đồng cao hơn, có những khu vực buộc phải
giải toả đi: bờ kênh, sát sông, nhà sàn…)
 Tóm lại: Sự kết hợp giữa nghèo và nhà ở (cách tiếp cận mới)
(Đặc điểm lớn nhất: có sự hợp tác giữa 3 bên: chính uyền, nhà Qh và người dân tìm ra điểm chung
 Điều này có ý nghĩa gì với các anh chị và cơ quan của các anh chị. Trả lời
Nhà ở tại Việt nam • Tình trạng: -
25% (35% -UNHabitat) quỹ nhà ở được phân loại là nhà tạm hoặc dưới chuẩn •
Chính sách: không phù hợp -
Hỗ trợ các nhóm đối tượng được ưu tiên bởi hệ thống bao cấp -
Cơ hội không công bằng cho người trẻ -
Không phù hợp với khả năng tài chính của nhóm thu nhập thấp -
Không có cơ chế tài chính mà người thu nhập thấp có thể tiếp cận
Vai trò của người dân trong tiến trình thiết kế/quy hoạch tham gia 5
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Kinh nghiệm các bước thực hiện
Cải tạo nhà ở khu tập thể Hữu Nghị - Phường Cửa Nam - thành phố Vinh ( 4/2009 – 10/2010)
Với sự hỗ trợ của ACHR/ACCA và ACVN
Hiện Trạng Các khu Tập Thể đang xuống cấp
Một số thông tin về nhà ở
- Có 142 khu nhà ở tập thể cấp 4
27 nhà chung cư 4-5 tầng-
- Xây dựng cách đây 40 năm
Diện tích nhà ở của các hộ gia đình nhỏ hẹp
 Thiếu hạ tầng cơ bản
 Chủ quyền đất không rõ ràng
 Nhà dột nát hư hỏng, nhưng không thể đầu tư nâng cấp sửa chữa
 Các vấn đề rác thải và VSMT ô nhiễm
 Cộng đồng thiếu liên kết, thụ động
4 TIÊU CHÍ CƠ BẢN LỰA CHỌN CỘNG ĐỒNG THỰC HIỆN DỰ ÁN CỦA TP VINH
4 Tiêu chí cơ bản •
Có nhiều người nghèo •
Có nhiều vấn đề bức xúc về nhà ở và cơ sở hạ tầng •
Cộng đồng có ý thức tiết kiệm và gắn kết cùng nhau
* Chính quyền nơi đó phải quan tâm và có những lãnh đạo cộng đồng tâm huyết
I. Các hoạt động ở cấp thành phố
Bước 1: Bước chuẩn bị/tiền đề
- Cải tiến cơ cấu tổ chức điều hành quản lý Ban Quản lý CDF các cấp nhằm mở rộng hoạt động của CDF
hỗ trợ cải thiện HTCS và nhà ở. -
Cấp thành phố: Kiện toàn Ban Điều Hành Quỹ PTCĐ TP( từ năm 2006)và bổ sung nhân sự kết hợp
giữa XH & kỹ thuật (thêm lãnh đạo và chuyên viên của phòng. QLĐT, TNMT cùng HPN) ( công văn 378/QĐ-UBND ngày 12/2/2009) -
Cấp phường: thành lập Ban Quản lý Quỹ PTCĐ cấp phường xã và khối xóm thu hút sự tham gia của
chính quyền và cán bộ chuyên môn liên quan ( CB đô thị, địa chính) ( công văn 294/PTCĐ ngày 12/2/2009).
Bước 2: Thành lập nhóm KTS cộng đồng và tình nguyện viên cộng đồng:
Bước 3.A: Công khai thông tin quy hoạch và kế hoạch nhà ở của thành phố - Hội thảo toàn thành
phố lần thứ nhất « Cộng đồng tham gia quy hoạch và cùng nhau xây dựng nhà ở»
 Ai tham gia: Khoảng 400 đại diện 100 khu tập thể; đại diện các phòng ban chuyên môn của Tỉnh và
TP; đại diện chính quyền các phường.
 Làm gì? TP công khai các giải pháp nhà ở đề án « xóa 142 khu tập thể :
+Quy hoạch phân lô nâng cấp tại chỗ
+ Quy hoạch mới nhà ở cao tầng hiện đại
+ Di dời giải tỏa, tái định cư mới
 Đại biểu CĐ Việt Trì và Vinh chia sẻ kinh nghiệm
 Nhóm đại biểu Thái Lan gồm 4 lãnh đạo CĐ và 2 Kiến trúc sư cộng đồng chia sẻ kinh nghiệm:
« quỹ tiết kiệm cộng đồng và các giải pháp nhà ở tự lực của cộng đồng»
Bước 3.B: Cung cấp thông tin về các giải pháp/kỹ năng thực hành với cộng đồng- Hội thảo huấn
luyện. Cộng đồng tham gia thiết kế và cùng nhau xây dựng nhà ở
 Làm gì? Chia nhóm thảo luận & trình bày
+ Nhóm CĐ: Thống nhất 6 tiêu chí lựa chọn hỗ trợ cộng đồng thực hiện thí điểm
+ Nhóm CQ: Xác định vai trò của chính quyền TP và các cơ quan chuyên môn.
+ Các bước, các nội dung thiết yếu trong thiết kế và xây dựng nhà giá rẻ.
+ Xây dựng nhóm tiết kiệm nhà ở
Bước 4: Củng cố mạng lưới tiết kiệm cộng đồng toàn thành phố &hướng tới giải quyết các vấn đề bức xúc của CĐ và nhà ở.
 bước 1: Hội nghị họp mặt toàn thể hơn 400 lãnh đạo nhóm tiết kiệm và đại diện Hội Phụ Nữ 25 phường - 29/12/2008. 6
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
 bước 2: Nhận diện điển hình về nhóm tiết kiệm và Quỹ cộng đồng tự quản của TP. – thôn Hòa lam, xã Hưng Hòa.
 bước 3: Tổ chức giao lưu gặp mặt chia sẻ kinh nghiệm: 72 lãnh đạo nhóm TK của 11 phường ; tháng 7/2009
II. Giới thiệu chung về khu tập thể Hữu Nghị
KTT Hữu Nghị có 29 hộ với tổng 103 khẩu, đều là công nhân viên chức của Công ty CP Hữu Nghị và
đều thuộc thu nhập thấp.
Có 4 dãy nhà cấp 4, xây dựng từ năm 1974 đến 1978.
Diện tích các hộ khoảng 30-40m2, tổng diện tích của khu khoảng 1.800m2 (diện tích cho nhà ở gần 1.300m2).
Các bước tiến hành cấp phường & cộng đồng/ khu tập thể
Bước 1: Mapping cộng đồng nhận diện vấn đề & kỹ năng cộng đồng tham gia quy hoạch và thiết kế
NO – dựa trên các thông tin thực trạng, nhu cầu và khả năng của từng hộ , cộng đồng tham gia lập đề xuất
dự án cải thiện ( HTCS & nhà ở ).
Bao gồm Bầu Ban Đại diện diện cộng đồng và xác định vai trò hỗ trợ của các phòng ban chức năng và
chính quyền Phường ( thực hiện cho 5 KTT tại Hội Nghị ngày 12/9/2009)
Bước 2: Tham quan học tập trao đổi kinh nghiệm cộng đồng - các hoạt động tổng hợp : nhóm tiết
kiệm, quỹ CĐ, cải thiện HTCS& VSMT và xây dựng nhà ở) – có thể trong TP, ngoài TP hay ngoài nước.
Bước 3: Cộng đồng trình đề xuất tại Hội Nghị ACCA (hoặc có thể cũng là bước cùng nhau chọn lựa ưu
tiên các đề xuất HĐ tại cấp quốc gia / ACVN hay cấp TP)
Bước 4: Củng cố HĐ nhóm TK mục tiêu nhà ở (& HTCS) – với sự hỗ trợ của nhóm KTS cộng đồng; các
hộ gia đình bắt đầu tiến hành cùng nhau quy hoạch CĐ & phác thảo thiết kế NO và trình các phòng ban
chức năng. Bao gồm: thiết kế QH, trình bản vẽ TP phê duyệt; trình Sở Xây Dựng; trình UBND Tỉnh;
Bước 5: Thiết kế chi tiết và tổ chức cùng nhau xây dựng – hạ giá thành, hỗ trợ hộ nghèo etc…
------------------------------------------------------------
Bước 1: Huấn luyện và thực hành Cộng đồng tham gia Quy Hoạch và Thiết kế Nhà ở TP. Việt Trì, 17 – 23/4/2009 Ai tham gia:
 Hơn 100 hộ gia đình Khu 5, xã Vân
Phú & các tình nguyện viên CĐ.
 54 hộ khu 3, P. Nông Trang
 Cán bộ kỹ thuật phường và TP. Việt Trì
 TP. Vinh: 10 đại diện CĐ và 2 Kiến trúc sư tình nguyện
 Thái lan ( CODI): 3 lãnh đạo CĐ và 3 kiến trúc sư CĐ
 ACVN: 4 kiến trúc sư trẻ
Trình tự thực hiện: Cộng đồng tham gia quy hoạch và thiết kế nhà ở
Trình tự thực hiện
B.1: mỗi hộ tự vẽ căn nhà của mình
B.2: chia nhóm tự chọn
( 12 – 15 hộ/nhóm)
B.3: Thảo luận về các giải pháp/lựa chọn sắp xếp quy hoạch lô đất ( 3 lựa chọn)
B.4: Mỗi nhóm chọn lô đất ( bốc thăm)
B.5: Nhóm thiết kế nhà cùng nhau
Bước 2 & 3: Tham quan học tập kinh nghiệm & trình đề xuất 2 dự án nhà ở cộng đồng đầu tiên
tại Hội Nghị ACCA lần 2 , Bangkok & Rayong, Thái lan, 23 – 28/4/2009
 3 lãnh đạo CĐ ( P. Nông Trang, xã Vân Phú và P. Cửa Nam)
 2 kiến trúc sư tình nguyện của TP  Đại diện ACVN
Bước 4: Thành lập nhóm tiết kiệm nhà ở & cùng nhau lập quy hoạch cộng đồng, thiết kế NO & trình cấp thẩm quyền
 Tháng 6/2009 nhóm tiết kiệm nhà ở đầu tiên bắt đầu chính thức hoạt động
 Các kiến trúc sư tình nguyện làm việc với các nhóm hộ lập đề xuất quy hoạch cộng đồng và trình cơ quan chức năng.
 15/9/2009: UBND Tỉnh Nghệ An duyệt quy hoạch nhà ở cộng đồng 7
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Bước 5: Thiết kế chi tiết & tổ chức cùng nhau xây dựng nhà ở giá rẻ 14 – 16/1/ 2010  Ai Tham gia? + 29 hộ gia đình + KTS tình nguyện TP. Vinh + Đại diện CDF TP
+ KTS và lãnh đạo cộng đồng CODI Làm gì?
 Cùng phân tích khả năng và nhu cầu của từng hộ và phân chia nhóm hộ
 quy hoạch chia lô đất xây dựng thích hợp theo nhóm hộ (dãy lô 1 tầng, 2 tầng hay 3 tầng)
 Cùng thảo luận giải pháp thiết kế và mẫu nhà thích hợp giá rẻ
( chung móng, chung tường…)
 Kế hoạch tổ chức cùng xây dựng : tháo dỡ, san lấp, mua VLXD…
 Giải pháp hỗ trợ hộ nghèo nhất – mượn tường
Học tập “10 cùng” của TP. Việt Trì (cộng đồng cam kết & phấn đấu thực hiện) 1- Cùng tiết kiệm
2- Cùng tham gia thiết kế quy hoạch và nhà ở
3-Cùng tháo dỡ di chuyển nhà /giải phóng mặt bằng
4- Cùng tận dụng vật liệu cũ giảm giá thành nhà
5- Cùng mua vật liệu xây dựng ( giảm giá vật liệu theo bán sỉ)
6- Cùng vần đổi công, tận dụng nhân công gia đình
7- Cùng xây dựng lắp đặt HTCS
8 – Cùng giám sát
9- Cùng nhau tiếp tục các hoạt động phát triển cộng đồng
10- Cùng chia sẻ và học tập kinh nghiệm
4 điều quan trọng CÙNG NHAU XÂY DỰNG giảm giá thành
1 – Cùng nhau thiết kế; lựa chọn giải pháp thiết kế xây dựng thích hợp giá rẻ chung móng, chung tường…
2 - Sử dụng nhân công của gia đình và cộng đồng (thường chiếm 50% giá thành XD) – vần đổi công,
tháo dỡ nhà, san lấp mặt bằng, lắp đặt HTCS v.v…
3 – Cùng nhau tổ chức mua VLXD thương lượng giá sỉ
4 – Tận dụng VLXD cũ : gạch, gỗ, khung cửa v.v…
Quy hoạch thành phố TỐT HƠN NHÀ Ở PHÙ HỢP VÀ CUỘC SỐNG TỐT HƠN CHO CÁC CỘNG ĐỒNG THU NHẬP THẤP
- Chuẩn quy hoạch đô thị: đường rộng hơn, lô đất lớn hơn => nhiều người phải di dời, chi phí đền bù
tốn kém, nhiều lô bị bán, phá vỡ quan hệ xã hội/kinh tế trong cộng đồng
- Thiết kế và xây dựng riêng lẻ: chi phí cao hơn, thời gian xây dựng lâu hơn
- Chuẩn quy hoạch linh hoạt và phù hợp về khả năng tài chính: phân chia lại khu đất thành các lô nhỏ
hơn ‘chuẩn’ nhưng lớn hơn lô cũ => không có hộ phải di dời, liên hệ cộng đồng được duy trì
- Cùng nhau thiết kế và xây dựng: chi phí xây dựng rẻ hơn (tái sử dụng vật liệu cũ, lao động trong cộng
đồng), thờ gian ngắn hơn
Giải pháp nào cho những khu dân cư hiện hữu có diện tích dưới chuẩn???
Kinh nghiệm từ dự án ACCA tại KTT May 1 khu dân cư số 9, Phường Nguyễn Trãi, TP Hải Dương
Nguồn gốc hình thành
KTT trước đây là dãy nhà kho từ những năm 1960.
Năm 1978: ngăn thành các phòng 9-24 m2 phân cho công nhân của xí nghiệp May 1 ở
29 hộ gia đình sử dụng chung bể nước, bếp, nhà tắm nhà vệ sinh (không tự hoại)
Năm1990: đa số những người công nhân ở đây nghỉ hưu và nghỉ mất sức, tiếp tục sống tại đây vì
không có chỗ ở nào khác
Năm 2009: khu nhà đã xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ sụp đổ, môi trường thì ngập úng, nhà vệ
sinh thì bốc mùi hôi thối quanh năm Dưới chuẩn 8
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Vì diện tích dưới chuẩn: Xí nghiệp May 1 không thể thu hồi hoặc bán hóa giá. Xí nghiệp trả quyền quản lý cho Tỉnh.
Vì dưới chuẩn: Người Dân cũng không được phép sửa chữa hay xây lại. Họ tiếp tục chống đỡ tạm bợ để ngôi nhà không đổ
Dưới chuẩn là lý do đã ràng buộc người dân phải sống trong điều kiện không an toàn hơn 20 năm
Phối hợp các bên để giải quyết vấn đề “dưới chuẩn”
Hiệp hội các đô thị Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm “Cộng đồng tham gia quy hoạch và cùng nhau xây
dựng nhà ở”, Nhóm KTS tình nguyện luôn luôn khơi gợi và hỗ trợ những sáng kiến từ chính cộng đồng
Cộng đồng đề xuất phương án quy hoạch và xây dựng lại khu tập thể an toàn hơn, trình bày và tìm kiếm
sự ủng hộ từ Hiệp hội và từ chính quyền các cấp
Chính quyền đã tìm những giải pháp “có thể” để tạo điều kiện cho người dân có chỗ ở phù hợp, an toàn
Giải pháp nào cho những
Khu dân cư nghèo tự phát lấn chiếm đất công và ven kênh rạch ???
Kinh nghiệm từ dự án ACCA tại khu phố Bình Đồng 1 Phường 3 TP Tân An
Đặc điểm khu dân cư tự phát • Không điện • Không nước sạch •
Không có hệ thống thoát nước • Không nhà vệ sinh •
Nhà ở tạm bợ (che chắn bằng các vật liệu tạm, cây, que, nứa, lá) • Môi trường ô nhiễm •
Dân cư việc làm không ổn định, thu nhập bấp bênh, không hộ khẩu, không giấy tờ tùy thân
Nguồn gốc hình thành •
Dân cư di dân từ nông thôn di cư lên thành thị để tìm cách kiếm sống không có chỗ ở phải dựng tạm
lều bạt ở những khu đất trống không biết ai quản lý hoặc vên những kênh rạch
Giải tỏa -Tái định cư - Tái tự phát
Giải tỏa: Thu hồi đất không cho người dân tiếp tục sống trên các khu dân cư tự phát vậy những người
dân đang ở đó sẽ đi đâu???
Tái định cư: Xây dựng các khu tái định cư với hạ tầng đầy đủ (kinh phí nhà nước) để di dời người
dân về sinh sống. Tuy nhiên, các khu tái định cư do Nhà nước quy hoạch thường có diện tích lô đất lớn
(theo Chuẩn), và có hàng loạt những quy định về xây dựng đảm bảo quy hoạch (phải xây dựng theo
thiết kế), nên đa số người nghèo không có đủ khả năng xây dựng nhà theo chuẩn, họ thường bán các lô đất để lấy tiền
Tái tự phát: Để tiếp tục sống họ lại mua đất nông nghiệp (giá rẻ, không có hạ tầng) để xây dựng nhà
ở tạm, hình thành các khu nhà ở tự phát mới.
Hợp thức hóa khu dân cư tự phát •
Quy hoạch: Tổ chức cộng đồng cùng nhau quy hoạch lại khu dân cư tự phát phù hợp với khả năng
của chính họ, đảm bảo mỹ quan đô thị và định hướng phát trie§n của địa phương •
Tiết kiệm cộng đồng và tín dụng nhà ở: cộng đồng cùng nhau tiết kiệm vì mục tiêu cải thiện nơi
ở, đảm bảo các điều kiện sống cơ bản, nhà nước cung ca©p tín dụng đe§ người dân xây dựng nhà ở
và hoàn trả vo©n vay thông qua tiết kiệm •
Xây dựng: Cộng đồng tự lựa chọn đơn vị thi công, tự giám sát quá trình xây dựng hạ tầng và nhà ở,
giảm giá thành do không phải qua các khâu trung gian như các dự án do nhà nước đầu tư
Khu dân cư tự phát đã được hợp thức hóa • Có điện • Có nước sạch •
Có có hệ thống thoát nước • Có nhà vệ sinh •
Có không gian sinh hoạt cộng đồng • Nhà xây kiên cố • Môi trường sạch sẽ •
Dân cư đã có hộ khẩu, có giấy tờ tùy thân, an cư lạc nghiệp 9
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Phối hợp để thành công •
Sự hỗ trợ mang tính kết nối của nhóm chuyên gia/kiến trúc sư tình nguyện thuộc Hiệp Hội các Đô
thị Việt Nam giúp gia tăng sự tự tin của người nghèo trong quá trı̀nh tự đi tı̀m giải pháp tháo gỡ
khó khăn bằng nguo«n nội lực của chính họ •
Người dân thuộc nhóm nghèo nhất từ chỗ hoàn toàn thụ động trông chờ sự hỗ trợ từ bên
ngoài đã chủ động tham gia thay đổi cuộc sống của chính họ. Sư trao quyền chủ động cho người
dân đã giúp giảm giá thành xây dựng và tăng sự gắn kết của cộng đồng. •
Chính quyền địa phương là nhân tố rất quan trọng đóng vai trò hỗ trợ tạo điều kiện cho sự thành
công của dự án (ho¬ trợ một pha«n chi phı́ làm hạ ta«ng, cho nợ trả chậm tie«n sử dụng đa©t, vận động
cty tư va©n thie©t ke© mie¬n phı́…)
Dự án thí điểm 415 Nâng cấp đô thị và Làm sạch Kênh Tân Hóa – Lò Gốm
Báo cáo tại Hội thảo cuối kỳ
Cách tiếp cận có sự thamgia và Lồng ghép/Hợp nhất trong tiến trinh Hỗ trợ Nhà ở - Tái định cư
Sự đóng góp của Nhóm XH - TS. Huỳnh Thị Ngọc Tuyết & Nhóm XH Hai mục tiêu chính
1. Chuẩn mực sống của người dân ở lưu vực TH-LG sẽ được cải thiện, nhờ các hỗ trợ KT-XH và cải thiện môi trường;
2. Năng lực của CĐ và các tổ chức địa phuong có liên quan đến nghèo đói đô thị, giảm nghèo và cài
thiện MT sẽ được nâng lên và củng cố về mặt thể chế
Phương thức tham gia
Có được với Đầu vào và Các điều kiện cần và đủ nào?
 NĐ 29 về dân chủ cơ sở (ban hành tháng 5/1998)
 Các thỏa thuận ở cấp cao nhất giữa hai CP VN và VQ Bỉ, kèm theo các văn kiện Da: BC khả thi,
bản đề xuất, bản ghi nhớ, bản thỏa thuận)
 Sự thấu hiểu và đồng tình của các cấp đối tác, các bên có liên quan;
 Cấu tạo nhân sự của DA với các chuyên ngành khác nhau đủ đáp ứng các khía cạnh KT, KT-XH,
MT, trong đó có CTXH – PTCĐ và GDMT
 Có các dòng kinh phí cho “phần mềm” của DA=các hỗ trợ KT-XH-MT và các nhóm công tác tương ứng
 Thiết chế, hệ thống quản lý ở địa phuong (UBND, các đoàn thể (ĐT), cấp khu phố, TDP, vứa theo
hàng dọc, vừa theo hàng ngang, vừa tập trung quyền lực, vừa phân quyền, cho điều kiện tham
gia, giám sát của ĐT và các cơ quan dân cử.
 Kiến thức, Kỹ năng về CTXH-PTCĐ của nhóm XH (có kỹ năng thông tin, truyền thông, giáo dục).
 Sự đồng tình của người dân và chính uyền địa phuong vì thấy được lợi ích (hiểu, được công
khai, được tham gia ra quyết định, giảm phản đối/cưỡng chế) (cấp trung & vi mô)
Phương thức tham gia – Các yêu cầu
 Đảm bảo sự tham gia của các bên có liên quan trong tất cả các bước, giai đoạn của cả tiến trinh,
nhất là người hưởng lợi, người bị tác động.
 Thay đổi chiều ra quyết định: đi từ dưới lên, thay vì đi từ trên xuống, dù phải mất nhiều thồi gian và công sức hơn.
 Nâng cao năng lực các bên có liên quan
 Rút ra các bài học về, từ vừa học vừa làm, chuyên gia tư vấn, tham quan, hội thảo…vv…vv…
Tiếp cận đa dạng, lồng ghép
GĐ I: 7 chiến lược 1. Thu gom rác thải 2. Xử lý nước
3. Kè bờ _ Nạo vét kênh 4. Củng cố thể chế
5. Nâng cao năng lực . Gây nhận thức
6. Nâng cấp đô thị - tái định cư 7. Hỗ trợ KT-XH 10
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Phương thức tham gia & đa dạng
Làm gì và Làm như thế nào? (4/1998-2000) -
Điều tra cơ bản: XĐ hoàn cảnh KT-XH và nguyện vọng TĐC -
Nói chuyên thảo luận nhóm nhỏ (than mật, chính thức, phi chính thức) -
Đánh giá Nhanh có sự tham gia về nhu cầu, khả Đánh giá nhanh có sự tham gia về nhu cầu khả năng
tiềm năng các mối liên kết tài nguyên CĐ ảnh bên dưới -
Các nhân tố tích cực, các tổ chức nòng cốt. -
Các tổ chức CĐ (các nhóm TKTD, Ban QLCT TKTD, nhóm thanh niên - thiếu nhi nòng cốt về GDMT ,vv. vv. )
Giai đoạn 1- Phân tích hiện trạng: vấn đề, nhu cầu, tài sản/các nguồn lực: các yếu tố nhìn thấy
(hình ảnh thực tế hiện trạng)
Giai đoạn 1 - Phân tích hiện trạng: vấn đề, nhu cầu, tài sản/các nguồn lực: các yếu tố không nhìn thấy từ PRA
 Kỹ năng: lắng nghe, gây nhận thức, gợi mở, vận động, thương thảo, giải quyết mâu thuẫn
 Công cụ: thảo luận nhóm, họp chuyên đề, vẽ sơ đồ Venn, vẽ bản đồ, phân hạng KT hộ, cho điểm xếp
hạng vấn đề nghiêm trọng vai trò các tổ chức thứ tự ưu tiên nhu cầu. v. v
 tình trạng phụ thuộc nặng nề vào người cho vay nặng lãi hụi họ (hụi heo )
 Thiếu tiếp cận với các nguồn tài nguyên, các dịch vụ công, các chương trình trợ vốn, XĐGN, mất
lòng tin vào chính khả năng người nghèo và giữa họ với CQ -ĐT.
 Lỏng lẻo, tan vỡ, yếu đi các dây liên kết
 khát vọng thay đổi, có các nhân tố của sự thay đổi(TTTDP), BĐH KP, những người dân tích cực phần lớn là PN)
Cách tiếp cận ABCD o cái CĐ không có o cái CD có o chú ý vào điểm nào? Lời giải
Thay vì chú ý vào các chuyên đề không có chú ý và phát huy cái chuyên đề có
GD 1: Sắp xếp lại đường rác _ Phương thức tham gia thay vì đi từ trên xuống
Phương thức tham gia
Thực hiện giai đoạn mở rộng 2001 đến 2005
NCDT tại chỗ, với 166 hộ
 Tư vấn thiết kế ngân sách cấp thức đóng góp của người dân
 Các năm nhóm chuẩn bị cho nâng cấp của chuyên đề và nâng cấp nhà ở làm nhà vệ sinh lập nhóm
thiếu nhi thiết kế và nồng nhóm nòng cốt
 Xây dựng giám sát và duy tu bảo trì
 thách thức phù hợp được chấp nhận hay không bởi quy hoạch cấp quận vì không mở rộng hẻm
bằng quy chuẩn Chung? khá khác nhau giữa nhu cầu người dân - sự ủng hộ của nhóm xã hội và các
nhà quy hoạch đô thị Kiến trúc? khác giữa cách tiếp cận kinh tế xã hội và kỹ thuật
Phương thức tham gia tái định cư với 178 hộ làm gì, như thế nào?
1. Xác định nhu cầu cung cấp thông tin về ba lựa chọn: (A) chung cư thấp tầng tại phường 11 quận 6,
(B) lô đất có hạ tầng cơ sở tại P.BHH A, Q.BT, (C) nhận tiền mặt tự tìm Nơi ở mới
2. cũ cũng củng cố các kênh thông tin: các TCCĐ ( hơn 10 nhóm TKTD), các lãnh đạo CĐ ( chính thức, không chính thức)
3. tư vấn CĐ: thiết kế kiểu nhà chung cư, nhà chi phí thấp BHH, giá cả nhà ước tính, chính sách đền bù tái định cư.
4. Duy trì mối liên kết tương tác thông qua các TCCĐ ( nhất là các nhóm TKTD) - để theo giải pháp
nhà ở của D ( chỉ 6 TV nhóm TKTD nhận tiền mặt, trong số trên 120 thành viên chọn chung cư và lô đất)
5. nâng cao năng lực người dân và các tổ chức địa phương: tham quan, tập huấn, hội thảo, thảo luận, tranh luận.
6. khuyến khích người dân chọn 2 giải pháp nhà ở vì ít rủi ro lợi ích về giá cả ( ngang giá, không KD, hỗ trợ KTXH
7. Tư vấn về ký hợp đồng với nhà thầu xây dựng nhà ở BHH 11
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Các thách thức thay đổi khó lường trước/ không mong đợi:
 Bị kéo dài chậm trễ so với các hoạt bởi các thủ tục phê duyệt
 Không TVCĐ về giá cả đền bù và giá bán căn hộ và lô đất, người dân nằm ngoài tiến trình tính toán
( vì tính toán, quyết định bởi các sở ban ngành của nhà nước theo khung giá có sẵn)
 người dân mất kiên nhẫn dẫn tin tưởng vào tính khả thi, bị sức ép của nợ nần, nhà hư hỏng nặng
không sửa được, căn hộ nhận tiền mặt: 51 trong đó 178 hộ (28.6%), nhưng chỉ 6 người là thành viên các nhóm TKTD)
 dự tính khó chính xác nhu cầu chọn căn hộ chung cư hay lô đất người dân thường xuyên thay đổi ý
kiến do yếu tố thị trường nhà đất tính toán giá căn hộ chung cư lô đất với mức tối đa giá đền bù + hỗ trợ KTXH
 cơn sốt giá cả nhà đất trước năm 2004 + dự án bị kéo dài, người dân lo ngại giảm giá trị thật tiền đền bù
 chênh lệch giữa giá đền bù theo giá nhà nước và giá đất thị trường, không thỏa đáng cho người
chọn giải pháp nhận tiền mặt;
 các yếu tố tác động đến bán lại quyền tái định cư và nơi ở tái định cư
Phương thức tham gia_ giải pháp ứng phó_ kết quả ban đầu
Có sự tham gia Hiện Thực
 lắng nghe thấu hiểu khó khăn nguyện vọng người dân
 vận động thuyết phục người dân chờ đợi tin vào sự khả thi của nhà ở tái định cư
 cung cấp thông tin về các rủi ro thiệt hại của giải pháp nhận tiền mặt
 tác động, áp lực nhóm (TKTD )
 xác lập mối dây liên kết chọn lựa theo chuỗi gắn với: nhóm TKTD, người có uy tín tổ trưởng tổ dân
phố (TDP 29-KP2 nhận tiền mặt nhiều nhất)
 tạo sự ổn định tương đối trong bối cảnh nhiều biến động bất an: sự có mặt của nhóm xã hội sinh
hoạt nhóm TKTD, GSCĐ, họp dân… không đứt Sợi Dây liên kết
 Tạo thói quen TK theo nhóm, tạo nền móng cho trả vốn vay TD nhà ở và trả góp chung cư
Không có sự tham gia_ các giả định về hệ quả có thể xảy ra
 tăng nhận tiền mặt tự lo sẽ cao hơn 28,6%, do trễ hạn 2 năm
 tăng tổn thương căng thẳng tâm lý, bất mãn
 phụ thuộc nặng hơn nợ vay nặng lãi ( số tiền số người)
 mất mối dây liên kết CĐ, không hình thành chuỗi tái định cư ít tương trợ
 phải cưỡng chế không chấp nhận giá cả đền bù. hậu quả: mất hỗ trợ kinh tế xã hội, tăng tổn
thương, chi phí xã hội tài chính uy tín ngoại giao.
 không có các TCCĐ chính thức (nhóm TKTD, không TK, không cơ sở TD nhà ở có trả góp nhà chung cư)
 có nhiều hơn số hộ bán lại quyền tái định cư căn hộ và lô đất
 thay vì trường học ở BHH, sẽ là chợ (chung quanh đã có chợ )
Phương thức tham gia Phân tích SWOT Điểm mạnh
 sự đồng tình với phương thức tham gia, sự tham gia của nhóm xã hội, cấu tạo của ban quản lý dự án_ các nhóm công tác
 không khí cởi mở công khai Tôn trọng các giá trị của PTCĐ của toàn dự án, giúp các đối tác Thấu Hiểu và chia sẻ
 có khoản ngân sách dành cho phần mềm, sự và kinh tế xã hội, giữa phần mềm và phần cứng;
 tính linh hoạt nhạy bén thích ứng với thay đổi của ban quản lý dự án và các nhóm CT, cả nhóm xã hội
 Người dân và Chính quyền cấp phường và quận đồng tình vì thấy ý nghĩa của sự tham gia
 CĐ có nhiều tiềm năng nhiều nhân tố tích cực cho sự thay đổi, tính cởi mở và năng động
 thiết lập được nguồn vốn xã hội của người dân vùng dự án đặc biệt là người dân tái định cư
 nhóm xã hội: được đào tạo đúng chuyên ngành có kiến thức, thái độ và hành động đáp ứng được
yêu cầu + tính dấn thân + tính chịu trách nhiệm điểm yếu
 Sự chuyển biến chậm, từng bước về nhận thức hiểu và vận dụng cách thức có sự tham gia của các
cấp quản lý nhà nước vì dự án thí điểm chưa có nhiều kinh nghiệm/ tiền lệ
 Áp lực của thời gian nhất là sau khi dự án được duyệt đến giai đoạn thi công 12
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
 hạn chế hiểu biết, kinh nghiệm của nhóm xã hội và người dân về các khía cạnh kỹ thuật ( đọc bản
vẽ, Giám sát thi công…)
 Không tiến hành được TVCĐ và giá cả đền bù và cách tính toán giá cả đền bù tái định cư nhà ở (
trước khi ra chính sách). người dân ở ngoài tiến trình ra quyết định về giá cả
 Người dân khó/ không được thông tin về quy hoạch chi tiết ở các vùng ngoại thành nguy cơ cao về
hợp thức hóa nhà đất và giải tỏa đối với các hộ nhận tiền mặt mua nhà đất
 Không được nhóm tương trợ xây nhà như mong muốn vì: nhóm xã hội thiếu kinh nghiệm, người
dân chưa quen với hợp tác xã, Hợp tác nhà ở Như TL hay ở nông thôn.
 Sút giảm sinh hoạt tương tác nhóm sau khi bàn giao cho quỹ CEP (CEP Thiếu người không quy định họp nhóm định kỳ)
 Đánh giá tác động tái định cư còn bỏ ngỏ chưa đề ra trong chính sách của thành phố quận( sau khi
ban quản lý dự án hết nhiệm vụ) Cơ hội
 Khung pháp lý Nghị định 29 về DCCS, bản thỏa thuận giữa hai CP, mạng lưới ODAP
 Ý thức về quan hệ đối tác
 Phân bổ kinh phí cho các hỗ trợ KTXH, HĐ của nhóm xã hội
 Nhận thức người dân về sự cần thiết của mối liên kết CĐ
 nhiều nguồn vốn TD tạo thu nhập tại thành phố Hồ Chí Minh
 Chợ Lò Gốm, nguồn tạo thu nhập mới, thị trường tiêu dùng tăng khi DA NCĐT có CC cao tầng
 Di dời chợ Mai Xuân Thưởng
 Đóng băng thị trường nhà đất giảm đầu cơ và Cám Dỗ thách thức
 Các yếu tố tác động đến bán lại căn hộ chung cư và lô đất có HT CS: chênh lệch giá, nợ nần vượt quá
sự hỗ trợ của nhóm TKTD, người dân chọn lợi ích trước mắt bỏ qua lợi ích lâu dài chưa quen sống
ở chung cư, trả các chi phí…
 Không tay nghề chuyên môn, thu nhập thấp, không ổn định, hạn chế khả năng vượt qua các cú
sốc, nguy nguy cơ tiềm năng của trả nợ TD nhà và trả góp chung cư (thời hạn dài, dễ trả, Nhưng hàm chứa nhiều rủi ro
 Bộ máy quản lý theo hàng dọc của địa phương có khuyến khích sự tham gia bằng chiều ngang
Tính bền vững_ khả năng nhân rộng_ vấn đề nêu ra_ thảo luận đóng góp ý kiến
Những gì có thể nhân rộng?
 phương thức tham gia hợp nhất/ lồng ghép
 sự tham gia của nhóm CTXH và GDMT ( có nguồn cung cấp từ các trường đại học)
 Các TCCĐ, các nhân tố tích cực sẵn có trong CĐ, ( Nhóm TKTD, nhóm GSCĐ)
 Các HĐ như TKTD, GSCĐ, quản lý rác thải trên cơ sở CĐ, phân loại rác Tại nguồn, GDMT tại
CĐ cùng với trường học
Một số điểm chưa rõ cho việc nhân rộng?
 chưa Yêu cầu phải có nhóm xã hội và nhóm giáo dục môi trường trong các dự án NCĐT, DD-TĐC
 có dòng ngân sách cho các HĐ hỗ trợ CĐ, TG, của CĐ, chi cho phần mềm của dự án
 sẵn sàng chấp nhận tốn thời gian, Chi phí, nhân sự cho cách làm từng bước chờ đợi người dân đồng
tình/ bàn bạc đổi quy trình từ dưới lên thay cho từ trên xuống Vốn đã quen thuộc thành lối mòn. Đề 2:
Câu 1: Vấn đề di cư (một số lý thuyết về di cư, phân tích tiến trình và đặc điểm di cư ở nông thôn vào đô thị
Tp.HCM (trước đổi mới, 10 năm đầu sau đổi mới)  hệ luỵ (liên quan đến các vấn đề xã hội , quản lý) Trả lời Di dân -Tổng quan
-là thành phần cơ bản của đô thị hóa
-bị ảnh hưởng bởi các nhân tố kinh tế
-cộng với các tác nhân chính trị
-cùng các yếu tố xã hội-văn hóa
-có mối tương quan mật thiết với công nghiệp hóa, thay đổi cấu trúc kinh tế & chuyển dịch lao động 13
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Ở các nước đang phát triển Ở các nước XHCN
-do các nhân tố, lực ‘hút’ và ‘đẩy’
-ảnh hưởng của các nhân tố ‘hút’ và
(yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội, các ‘đẩy’ bị bóp méo, chi phối bởi các mục khuôn mẫu, giá trị)
tiêu kinh tế và chính trị, do ý chí muốn
kiểm soát di cư vào các đô thị (VN, TQ)
Các lý thuyết chính: vĩ mô
(i) Ravenstein, 7 quy luật của di cư (1889)
1. Đa số di chuyển ở khoảng cách ngắn, một số di chuyển ở phạm vi xa để đến các TP lớn, các KCN, thương mại
2. Theo nhiều giai đoạn, theo hướng chuyển về các TP lớn;
3. Mỗi dòng di cư thường tạo ra dòng ngược lại
4. Mức di cư nông thôn có xu hướng cao hơn mức ở đô thị (không còn đúng hiện nay)
5. Phụ nữ có xu hướng di cư nhiều hơn nam giới ở khoảng cách gần
6. Tăng lên theo trình độ phát triển kinh tế, kỹ thuật
7. Kinh tế có vai trò quan trọng, mặc dù khí hậu, môi trường XH, luật lệ, v.v có ảnh hưởng nhất định
Nhận xét: đơn giản, có điểm đã bị lỗi thời, song đặt nền móng cho các NC di dân hiện đại, tạo tiền đề cho các nhà KH khác
(ii) Hawley: về áp lực của đất nông nghiệp lên di cư (1950)
-đất nông nghiệp là nhân tố quan trọng thúc đẩy các dòng di cư liên tục trong LS nhân loại
-thời hiện đại công nghiệp hóa, tìm kiếm các nguồn đất SX nông nghiệp là động lực lớn nhất của di cư
-mật độ dân số cao: áp lực dân số, lương thực >> lực đẩy <<>> lực hút ở nơi có mật độ dân số thấp.
Quan hệ giữa lực hút và lực đẩy
(iii) Stouffer: các cơ hội can thiệp của di cư (DC) (1940)
Dùng để phân tích quan hệ giữa các dòng di cư và khoảng cách địa lý
“Số lượng di dân đến khoảng cách địa lý nào đó tỉ lệ thuận với % tăng lên của các cơ hội ở khoảng cách đó”. i ở khoảng cách đó”.
Số lượng di dân từ đô thị này đến đô thị khác thể hiện chức năng trực tiếp của 3 nhân tố: (1)
ảnh hưởng của quy mô đô thị (2) Các cơ hội can thiệp (3)
Sự cạnh tranh di dân giữa hai đô thị và các đô thị khác trong một khoảng cách nhất định
-hạn chế: không đo lường trực tiếp các nhân tố trực tiếp của DC -ưu điểm:
(i) quy mô dân số cũng phản ảnh quy mô kinh tế của đô thị
(ii) Đánh giá đồng thời (i) tác động của quy mô dân số của nơi đi và nơi đến, (ii) khoảng cách địa lý của
chúng đ/v quy mô các dòng di dân;
(iii) Các cơ hội can thiệp từ các đô thị khác trong phạm vi ảnh hưởng của các dòng di dân
(iv) Được phát triển, sử dụng rộng rãi trong các ng/cứu về di dân, bằng cách bổ sung các nhân tố KTXH.
(iv) Lý thuyết của Lee về các nhân tố quyết định của di cư (1966)
DC dựa trên 4 nhóm nhân tố
1. Các nhân tố gắn với nơi gốc
2. Các nhân tố gắn với nơi đến
3. Các trở ngại khi di cư
4. Các nhân tố gắn với người di cư
Lực hút, lực đẩy của xuất cư, nhập cư
-công nghiệp hóa, các cơ hội kinh tế (việc làm, thu nhập)
-các chi phí (vật chất, tinh thần. ) -khoảng cách địa lý
-chi phí di chuyển +chi phí vô hình (khó hội nhập với môi trường xa lạ + mất mạng lưới XH
-phẩm chất cá nhân của cá thể di cư
>> tính chọn lọc của di cư (selectivity of migration) 14
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Ưu điểm: có ích cho các ng/cứu cấp vĩ mô và vi mô.
Các nghiên cứu thực nghiệm về di cư đô thị
Lowry (1966): di cư là một chức năng của các nhân tố dân số, kinh tế, XH
Di cư giữa các bang của nước Mỹ có liên quan với các nhân tố: +quy mô
+ thành phần dân cư nơi gốc + khoảng cách địa lý
+thị trường lao động nơi đến
Greenwood (1969): phân tích về sự di chuyển lao động giữa các bang (Mỹ), GĐ 1955-60 Phát hiện:
-nguồn gốc di dân (đo lường bởi số người sinh ra ở bang i và đang sống ở bang j) có ảnh hưởng thuận
lớn nhất đến các dòng di dân;
Xu hướng (i) di chuyển từ bang có số trung vị thu nhập thấp đến nơi cao và (ii) nơi có dân số đô thị thấp đến nơi cao
Nơi có tỉ lệ thất nghiệp cao:tỉ lệ xuất cư cao
Trình độ giáo dục trung bình
Nhiệt độ môi trường sống
Các nghiên cứu thực nghiệm về di cư đô thị - Chan (Trung Quốc, 2001)
Cung cấp số liệu về di dân: cuối thập niên 1990 là 70 triệu, xấp xỉ 6% dân số TQ.
Có đến hàng trăm triệu di dân trôi nổi trong những năm gần đây.
Di cư tạm thời (theo Chan là: người đến TP, TX, thị trấn từ 6 tháng đến 1 năm; còn là di dân không có
hộ khẩu) đã tăng lên đáng kể sau cải cách, và đa số là đến các TP, TX.
Chính sách kiểm soát DC thành công đ/v DD lâu dài đến các TP, lại không mấy thành công đ/v DD tạm
thời vì ít chịu ràng buộc bởi các quy định, rào cản, ràng buộc…)
Các loại hình di dân:
Căn cứ theo ranh giới hành chính, chính trị, địa lý, lãnh thổ, tính chất, chức năng DD nội địa (internal)
DD xuyên biên giới (cross-border)
Di dân quốc tế (international) DD nông thôn-nông thôn DD nông thôn-đô thị DD đô thị - đô thị
-DD tự phát, tư do, tự nguyện: thường do lý do kinh tế
- DD có tổ chức: thường do nhà nước, chính quyền tổ chức, phần lớn là để tái phân phối dân số hoặc lý do quốc phòng, an ninh
-DD cưỡng bức (bao gồm cả người tỵ nạn, do chiến tranh, xung đột)
-DD vì lý do phát triển (development-induced migration):
- DD vì lý do môi trường (environamental-induced M) + vì biến đổi khí hậu (do thiên tai, nhân tai
(bão tố, lũ lụt, sạt lỡ đất, hạn hán,v.v.).
- DD kinh tế (economic): nội địa hay xuyên biên giới để tìm kiếm việc làm, sinh kế
- DD có đăng ký, có hồ sơ hay ngược lại (documented, undocumented, registered / unregistered)
- DD tạm thời (temporary), mùa vụ (seasonal)
- DD con lắc (circular): ra đi, trở về nhiều lần, nhiều lượt)
Các dạng thức, tiến trình DD ở VN
Theo các giai đoạn lịch sử và hình thái DD nội địa:
- Thời kỳ phong kiến: các luồng DD khai phá vùng đất phía Nam từ thế kỷ XVI đến XVIII.
- Sự hình thành TP Sài Gòn, Chợ Lớn và các TP khác, là nơi tụ hội cư dân và trung tâm KT-thương mại
(Cù lao phố ở Biên Hòa, TP Mỹ Tho, vv.).
- TK XX: theo các chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp. Từ năm 1954, các làn sóng di cư từ bắc vào nam. 15
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986 Giai đoạn 1954-1975:
- + phía Bắc: chính sách khai hoang, kinh tế mới, khai phá vùng đồi núi, trung du
- + phía Nam: chủ yếu DD nông thôn-đô thị, vừa do KT, vừa do chiến tranh (DD cưỡng bức-forced migration) Giai đoạn 1975-1986:
+ hai miền, chính sách hạn chế di dân nông thôn-đô thị, bằng các rào cản hộ khẩu và các quyền tiếp cận
các dịch vụ công (điện, nước, học hành, vay vốn, vv)
+ chính sách DD đô thị-nông thôn: đi KT mới và sự thất bại
Từ đổi mới (1986) đến nay:
- Các dòng DD tự do, tự phát, chủ yếu vì lý do kinh tế
- Ngày càng rõ thêm do môi trường, biến đổi khí hậu
- Sức hút của các đô thị, theo tiến trình CNH, đô thị hóa và hội nhập quốc tế
- Lực đẩy: sự phân hóa giàu nghèo, khoảng cách ngày càng doãng ra giữa nông thôn và đô thị Di dân ở TPHCM
Trong vòng một thập niên qua, tại TPHCM, có sự gia tăng đáng kể dân số mà phần lớn là di dân cơ học.
-Theo số liệu thống kê chính thức:
- tháng 12 /1996, TP có 116.121 hộ, 621.731 nhân khẩu đăng ký tạm trú, chiếm tỉ lệ 12,7 % dân số
thành phố (gồm tạm trú có thời hạn KT3 theo hộ gia đình là 116.121 hộ với 396.461 nhân khẩu và tạm trú
có thời hạn KT4 tính theo nhân khẩu lẻ là 225.270 nhân khẩu).
- tháng 12/2006, TP có 222.447 hộ, với 1.646.819 nhân khẩu đăng ký tạm trú, chiếm tỉ lệ 27,07% dân
số thành phố, chưa tính số người tạm trú vãng lai. Trong số những người đăng ký tạm trú, số người trong
tuổi lao động là 88,37%.
Trong vòng 10 năm sau chính sách mở cửa và đổi mới (1996-2005), số hộ, nhân khẩu đăng ký tạm trú
có thời hạn tại TPHCM tăng lên: + 116.894 hộ, +1.059.598 nhân khẩu,
tăng lên 100,6 % số hộ và 170,4% số nhân khẩu.
Như vậy, bình quân số người từ các tỉnh đổ về TPHCM tăng lên 100.000 nhân khẩu/năm.
Hệ luỵ (liên quan đến các vấn đề xã hội , quản lý)
Theo Báo cáo "Thay đổi Cảnh quan Đô thị Đông Á: Đánh giá một thập kỷ Phát triển Không gian” (do
Ngân hàng Thế giới công bố sáng 26/1/2015)
Dân số TPHCM đến 2020 sẽ hơn 10 triệu người, nếu mỗi năm dân số tăng trung bình 3,9%/năm
như trong giai đoạn 2000-2010,
Cũng theo báo cáo này, tốc độ mở rộng mỗi năm của Hà Nội là 3,8% và TPHCM là 4%, lớn hơn nhiều
so với tốc độ tăng trưởng các khu đô thị của các nước khác trong khu vực, trừ Trung Quốc
Dân số & Di cư & Cảnh quan đô thị
Cảnh quan đô thị của 2 TP lớn nhất cả nước là TPHCM và Hà Nội bị tác động rõ rệt bởi gia tăng dân
số nhanh chóng, với tốc độ vượt hơn hẳn so với gia tăng diện tích đô thị
Hơn 50% tổng diện tích đất đô thị cả nước nằm tại hai khu đô thị TPHCM và Hà Nội.
Khoảng cách giữa hai đô thị này với các khu đô thị khác của Việt Nam đang ngày càng mở rộng, với
75% tăng trưởng không gian đô thị mới thuộc về TPHCM và Hà Nội.
Hai thành phố này mở rộng thêm rất nhiều nhưng vẫn còn rất chật chội, với mật độ dân số rất cao,
nhất là các quận trung tâm và các quận có đông người nhập cư, quanh các khu công nghiệp.
Các khía cạnh, chiều kích của tiến trình DD ở VN Tính di động XH Tính biến động
Tính dễ bị tổn thương Tình trạng ngoài lề Sự loại trừ XH Sự hội nhập xã hội
Rào cản ngôn ngữ, khác biệt phong tục, tập quán, tôn giáo. Khía cạnh giới (gender) 16
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com) lOMoARcPSD|36451986
Quyền của người di dân cũng là quyền con người
Vai trò của các bên liên quan (nước gốc, nước tiếp nhận, chính quyền nơi đi và nơi đến, vai trò các tổ chức xã hội dân sự)
Vai trò của các mạng lưới xã hội
Mạng lưới xã hội của người di cư
Gia đình, Họ hàng, Nhóm đồng hương, Nhóm bạn bè đồng hương, Nhóm đồng nghiệp ở nơi làm việc Nhóm bạn cùng nhà trọ
Các mức độ của các mối quan hệ: -Mạnh -Yếu
Các dạng thức, tiến trình DD ở VN
Di dân xuyên biên giới -
Các dòng người ra đi sau năm 1975, vì nhiều lý do - Sau đổi mới: + học tập +Xuất khẩu lao động
+ dạng hôn nhân với người nước ngoài
+ xuyên biên giới với các nước láng giềng có chung đường biên giới (CPC, Lào, TQ)
+ mua bán người (human trafficking)
(Xem bài đọc tham khảo gởi qua email ngày 20/3 (bài tham luận tại hội thảo do Bộ LĐTBXH tổ chức)
Câu 2: Nhà ở đô thị (giống câu 2 đề 1)
 Câu nối kết thực tế, liên hệ và cảm nhận bản thân. Có ý nghĩa gì đến công việc (câu làm phân biệt điểm số) 17
Downloaded by Linh Chi ??ng (chithcsttst101@gmail.com)