Địa lí 11 Kết nối tri thức bài 21: Kinh tế Liên bang Nga

Địa lí 11 Kết nối tri thức bài 21: Kinh tế Liên bang Nga Mở đầu
Liên bang Nga có điều kiện tự nhên, dân cư và xã hội
thuận lợi để phát triển kinh tế. Quốc gia này đang từng
bước khẳng định vai trò, vị thế của mình trong nền kinh tế
thế giới. Kinh tế Liên bang Nga phát triển ra sao? Những
ngành kinh tế nào đóng vi trò quan trọng đối với nền kinh tế Liên bang Nga? Bài làm
- Tình hình phát triển kinh tế Liên Bang Nga:
+ Quy mô GDP khá lớn năm 2020 chiếm 1,7% GDP toàn cầu.
+ Tốc độ tăng trưởng GDP không ổn định.
+ Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng các
ngành dịch vụ và các ngành có hàm lượng khoa học - kĩ thuật cao.
- Những ngành kinh tế đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Liên Bang Nga:
+ Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản đóng vai trò quan
trọng đối với nền kinh tế.
+ Công nghiệp giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế.
+ Dịch vụ ngày càng giữ vị trí quan trọng trong nền kinh tế Liên Bang Nga.
I. Tình hình phát triển kinh tế
Câu hỏi: Dựa vào nội dung mục I, hãy nêu khái quát tình
hình phát triển kinh tế của Liên bang Nga. Bài làm
- Tình hình phát triển kinh tế của Liên Bang Nga:
+ Quy mô GDP khá lớn, năm 2020 đạt khoảng 1,5 nghìn tỉ
USD (chiếm khoảng 1,7% GDP toàn cầu).
+ Tốc độ tăng trưởng GDP không ổn định.
+ Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỉ trọng các
ngành dịch vụ và các ngành có hàm lượng khoa học - kĩ thuật cao.
II. Các ngành kinh tế
1. Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản
Câu hỏi 1: Xác định sự phân bố một số nông sản chính của Liên bang Nga. Bài làm Lúa mì:
+ Phân bố ở đồng bằng Đông Âu, phía Nam đồng bằng Tây Xibia
+ Nhờ địa hình đồng bằng màu mỡ, khí hậu ấm áp. - Củ cải đường:
+ Phân bố rìa Tây Nam nước Nga.
+ Nhờ điều kiện khí hậu ẩm, đất phì nhiêu.
Câu hỏi 2: Trình bày tình hình phát triển ngành nông
nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản của Liên bang Nga. Bài làm
- Nông nghiệp: đang đầu tư, áp dụng khoa học - công nghệ
vào sản xuất,.. để mang lại hiệu quả ngày càng cao. Sản
xuất nông nghiệp phát triển ở Đông Âu., phia đông nam,..
+ Cây trồng chiếm 40% giá trị sản xuất nông nghiệp. Các
cây trồng chính là cây lương thực lúa mì, khoai,... cây công
nghiệp củ cải đường, thuốc lá,.. và cây ăn quả.
+ Chăn nuôi khá phát triển.
- Lâm nghiệp: năm 2020 có diện tích rừng lớn nhất thế giới,
khoảng 815 triệu ha. Ngành đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho nền kinh tế.
- Thủy sản: có điều kiện tự nhiên để phát triển thủy sản.
Khai thác thủy sản tập trung chủ yếu ở ngư trường Viễn Đông, phía Nam,.. 2. Công nghiệp
Câu hỏi 1: Xác định sự phân bố một số ngành công nghiệp chính của Liên bang Nga. Bài làm
- Các trung tâm công nghiệp của Nga chủ yếu phân bố ở
phía tây, tây nam và ven biển phía đông lãnh thổ.
- Các trung tâm công nghiệp lớn:
+ Xanh Pêtecbua: Đóng tàu; cơ khí; hóa chất, phân bón;
khai thác, chế biến lâm sản; dệt, may; chế biến nông sản, thủy điện.
+ Matxcơva: Sản xuất giấy, xenlulô; cơ khí; chế biến nông
sản; hóa chất, phân bón; dệt, may; điện tử; luện kim; nhiệt điện; chế tạo máy bay.
+ Vlađivôxtôc: Cơ khí; hóa chất, phân bón; đóng tàu; dệt, may.
Câu hỏi 2: Trình bày tình hình phát triển ngành công nghiệp của Liên bang Nga. Bài làm - Tình hình phát triển:
+ Sản lượng nhiều sản phẩm công nghiệp tăng.
+ Công nghiệp dầu khí là ngành mũi nhọn, đứng đầu thế
giới về sản lượng khai thác dầu mỏ và khí tự nhiên.
+ Là cường quốc về công nghiệp vũ trụ, nguyên tử, công nghiệp quốc phòng. 3. Dịch vụ
Câu hỏi: Dựa vài thông tin mục 3, hãy trình bày tình hình
phát triển một số ngành dịch vụ của Liên bang Nga. Bài làm
Giao thông phát triển đủ loại hình, đang được nâng cấp.
- Kinh tế đối ngoại: Rất quan trọng.
+ Giá trị xuất khẩu tăng, là nước xuất siêu.
+ Hơn 60 % hàng xuất khẩu là nguyên liệu, năng lượng.
- Có tiềm năng du lịch lớn.
- Các ngành dịch vụ khác phát triển mạnh.
- Các trung tâm dịch vụ lớn: Mát-xcơ-va, Xanh-pê-téc-pua…
III. Một số vùng kinh tế
Câu hỏi 1: Xác định các vùng kinh tế của Liên bang Nga. Bài làm
Liên bang Nga có 12 vùng kinh tế. Mỗi vùng có nguồn lực
phát triển, các ngành kinh tế trọng điểm,... khác nhau. Các
vùng quan trọng như trung tâm đất đen, vùng U - ran vùng Viễn Đông.
Câu hỏi 2: Trình bày đặc điểm nổi bật của một số vùng kinh tế quan trọng. Bài làm Vùng Trung ương
- Phát triển nhất, tập trung nhiều ngành công nghiệp, sản
xuất nhiều lương thực, thực phẩm. - Có thủ đô Mát-xcơ-va Vùng Trung tâm đất đen
- Có dải đất đen phì nhiêu, thuận lợi phát triển nông nghiệp.
- Công nghiệp phát triển (đặc biệt là các ngành phục vụ nông nghiệp). Vùng u-ran - Giàu tài nguyên.
- Công nghiệp phát triển.
- Nông nghiệp còn hạn chế. Vùng Viễn Đông - Giàu tài nguyên.
- Phát triển công nghiệp khai thác khoáng sản, khai thác
gỗ, đánh bắt và chế biến hải sản.
- Là vùng kinh tế phát triển để hội nhập khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Luyện tập và vận dụng Luyện tập
Câu hỏi 1: Dựa vào bảng 21.1, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu
GDP của Liên bang Nga năm 2000 và năm 2020. Nêu nhận xét. Bài làm - Vẽ biểu đồ:
Biểu đồ thể hiện cơ cấu GDP của Liên bang Nga năm 2000 và năm 2020
- Nhận xét: Cơ cấu GDP của Liên bang Nga có sự thay đổi
giữa năm 2000 và năm 2020. Cụ thể:
+ Giảm cơ cấu GDP ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và
thủy sản, giảm từ 5,8% năm 2000 xuống chỉ còn 4% năm 2020.
+ Giảm tiếp cơ cấu GDP ngành công nghiệp - xây dựng,
giảm từ 33,9% năm 2000 xuống 29,9% năm 2020.
+ Tăng cơ cấu GDP ngành dịch vụ từ 49,7% năm 2000 lên 56,1% năm 2020.
+ Thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm giảm nhẹ không
đáng kể trong suốt 20 năm, từ 10,6% năm 2000 xuống 10% năm 2020.
Câu hỏi 2: Dựa vào bản đồ phân bố nông nghiệp của Liên
bang Nga, nhận xét sự phân bố các cây trồng và vật nuôi chính của Liên bang Nga. Bài làm Cây trồng, Phân bố Nguyên nhân vật nuôi Lúa mì Trung tâm đất đen và Đất đen màu mỡ,
phía Nam ĐB Tây Xi-bia khí hậu ẩm Củ cải Trung tâm đất đen và Có đất đen và đất đường vùng Bắc Cáp-ca pôt-dôn thích hợp Bò Nam Mát-xcơ-va, trung Có đồng cỏ, có kí lưu sông vôn ga hậu ẩm mát Lợn Trung tâm đất đen Có lương thực, thực phẩm Cừu Hạ lưu sông Vôn-ga, Khí hậu khô, ấm Nam ĐB Tây Xi-bia phù hợp
Thú có lông Ven bờ Bắc Băng Dương Có nguồn thức ăn quý từ địa y Vận dụng
Câu hỏi: Sưu tầm thông tin, hình ảnh và viết báo cáo ngắn
về một vấn đề kinh tế của Liên bang Nga mà em quan tâm. Bài làm
Sự kiện Tập đoàn dầu khí của Ả Rập Xê Út - Saudi Aramco
- trở thành công ty có lợi nhuận ròng lớn nhất thế giới trong
năm 2018 (111,1 tỷ USD - nhiều gấp 1,9 lần lợi nhuận ròng
của Apple và nhiều gấp 3,6 lần lợi nhuận ròng của Google)
không chỉ cho thấy nhu cầu dầu mỏ - khí đốt toàn cầu vẫn
tăng liên tục trong thời gian qua, mà còn một lần nữa khẳng
định dù giá “vàng đen” có thay đổi thế nào thì ngành năng
lượng vẫn là ngành có mức lợi nhuận khổng lồ và giữ vai
trò quan trọng trong phát triển kinh tế của nhiều nước.
Đây là một lợi thế cực kỳ lớn với những quốc gia sở hữu nguồn tài nguyên thiên
nhiên phong phú như Liên bang (LB) Nga.
Theo thống kê của LB Nga, năm 2018 nước này đã khai thác 556 triệu tấn dầu và
725 tỷ tấn khí đốt, thu về ngân sách khoảng 9 nghìn tỷ rub (tương đương 137 tỷ
USD). Sản lượng khai thác dầu của LB Nga chiếm khoảng 11,5% sản lượng khai
thác dầu toàn cầu với giá trị xuất khẩu chiếm tới 13% tổng giá trị xuất khẩu dầu mỏ
thế giới. Không chỉ sở hữu những con số ấn tượng, vị thế và vai trò của LB Nga trên
thị trường năng lượng thế giới cũng không ngừng được khẳng định.
-----------------------------------------------