Địa Tô Tư Bản Chủ Nghĩa: Khái Niệm, Bản Chất & Hình Thức Trong Nông Nghiệp

ĐỊA TÔ TƯ BẢN CHỦ NGHĨA 1. Khái niệm
Địa tô tư bản chủ nghĩa là lợi nhuận siêu ngạch dôi ra ngoài lợi nhuận bình
quân mà nhà tư bản kinh doanh nông nghiệp phải trả cho địa chủ vì đã kinh doanh
trên ruộng đất của địa chủ.
2. Bản chất của địa tô tư bản chủ nghĩa
- Địa tô xuất hiện từ khi có chế độ độc quyền sở hữu ruộng đất
- Ngoài xã hội tbcn, tư bản kinh doanh nông nghiệp phải thuê ruộng đất của địa chủ
- Ngoài lợi nhuận bình quân, các nhà tư bản phải thu được lợi nhuận siêu ngạch
- Trong nông nghiệp, lợi nhuận siêu ngạch lâu dài và ổn định mà nhà tư bản
kinh doanh nông nghiệp phải trả cho địa chủ
- Địa tô tbcn là một bộ phận của lợi nhuận siêu ngạch mà tb kinh doanh nông
nghiệp trả cho địa chủ
3. Nguồn gốc của địa tô
- Là một phần của giá trị thặng dư được tọa ra trong lĩnh vực sản xuất mà nhà
kinh doanh tư bản nông nghiệp phải trả cho địa chủ để sở dụng ruộng đất.
-Trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa nông nghiệp tồn tại 3 giai cấp: + địa chủ
+ tư bản kinh doanh nông nghiệp ( thuê ruộng).
+ công nhân nông nghiệp ( bị địa chủ và tư bản kinh doanh nn bóc lột)
4. Các hình thức địa tô tư bản chủ nghĩa * Địa tô chênh lệch
- Khái niệm: Địa tô chênh lệch là lợi nhuận siêu ngạch dôi ra ngoài lợi
nhuận bình quân được hình thành trên những ruộng đất có điều kiện kinh doanh trung bình và tốt.
- Địa tô chênh lệch có 2 loại: Địa tô chênh lệch I và địa tô chênh lệch II
+ Địa tô chênh lệch I: là loại địa tô thu được trên những ruộng đất có điều kiện
thuận lợi. Độ màu mỡ tốt, trung bình và có vị trí địa lí gần thị trường hay gần đường giao thông
Địa tô chênh lệch I thuộc về địa chủ sở hữu ruộng đất. Địa chủ thu địa tô
chênh lệch I bằng cách cho thuê ruộng đất với giá cả khác nhau. Ruộng đất tốt giá
cao hơn trung bình, ruộng đất trung bình cao hơn ruộng đất xấu, ruộng đất ở gần
thị trường cao hơn ruộng đất ở xa thị trường
+ Địa tô chênh lệch II là địa tô thu được gắn liền với thâm canh tăng năng suất,
là kết quả của tư bản đầu tư thêm trên cùng một đơn vị diện tích
Trong thời gian hợp đồng thuê đất, lợi nhuận siêu ngạch do đầu tư thâm canh
đem lại thuộc tư bản kinh doanh ruộng đất
Khi hết thời hạn hợp đồng thuê ruộng đất, địa chủ mới tìm cách nâng giá cho
thuê ruộng đất, biến địa tô chênh lệch II => I
=> Mâu thuẫn: nhà tư bản thuê đất muốn kéo dài thời gian thuê, địa chủ muốn rút
ngắn thời gian thuê đất. Do đó, trong thời gian thuê đất, nhà tư bản tìm mọi cách
quay vòng, tận dụng, khai thác độ màu mỡ của đất đai * Địa tô tuyệt đối
- Địa tô tuyệt đối là loại địa tô mà tất cả các nhà tư bản kinh doanh nông
nghiệp đều phải nộp cho địa chủ, dù là ruộng đất tốt hay xấu
- Địa tô tuyệt đối là phần lợi nhuận siêu ngạch dôi ra ngoài lợi nhuận bình
quân, được hình thành do cấu tạo hữu cơ của tư bản trong nông nghiệp luôn thấp hơn công nghiệp
=> Nếu trình độ bốc lột ngang nhau thì một tư bản ngang nhau sẽ sinh ra
trong nông nghiệp giá trị thặng dư hơn trong công nghiệp
5. Ý nghĩa thực tiễn của lý luận địa tô
- Lý luận địa tô của C.Mác không chỉ nêu ra quan hệ sản xuất tư bản chủ
nghĩa trong nông nghiệp, mà còn là cơ sở lý luận để nhà nước xây dựng các chính
sách thuế đối với nông nghiệp và các ngành khác có liên quan đến đất đai…. Nhằm
kết hợp hài hòa các lợi ích, khuyến khích thâm canh….để việc sử dụng đất đai có hiệu quả hơn