Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân | Tiểu luận chủ nghĩa xã hội khoa học

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN -----a&b----- TIỂU LUẬN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
ĐỀ TÀI: ĐIỀU KIỆN KHÁCH QUAN QUY ĐỊNH SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
HỌ VÀ TÊN SINH VIÊN: PHẠM MỸ HẰNG MÃ SINH VIÊN: 2055270015
LỚP HÀNH CHÍNH: QUẢN LÝ KINH TẾ-A1 K40 Hà Nội, 2021 2 MỞ ĐẦU 1.
Lý do chọn đề tài
Mục đích của Chủ nghĩa xã hội khoa học là làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân, luận chứng những điều kiện, những con đường để giai
cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sử. Bên cạnh đó, chủ nghĩa xã hội khoa
học đưa ra những luận cứ về chính trị - xã hội rõ ràng, trực tiếp nhất để chứng
minh, khẳng định sự thay thế tất yếu của chủ nghĩa xã hội. Trong công cuộc
chuyển biến mang tính lịch sử đó, giai cấp công nhân chính là người nắm vai trò
then chốt. Giai cấp công nhân có sứ mệnh lịch sử vô cùng trọng đại, xóa bỏ xã
hội cũ, lạc hậu, xây dựng xã hội mới tiến bộ, giải phóng giai cấp mình đồng thời
giải phóng toàn nhân loại trên phạm vi toàn thế giới.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển kinh tế tri thức, giai cấp công
nhân ngày nay ở các quốc gia trên thế giới, nhất là các nước đang phát triển, là
một trong những lực lượng xã hội quan trọng nhất, đang tham gia tích cực vào
việc phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia.
Vì vậy, cần làm sáng tỏ điều kiện khách quan quy định sứ mệnh và nội
dung sứ mệnh giai lịch sử của giai cấp công nhân. Từ đó, đưa ra các mục tiêu và
giải pháp cho sự phát triển của giai cấp công nhân, đồng thời là sự phát triển của đất nước.
Từ những cơ sở trên, em chọn đề tài “Điều kiện khách quan quy định sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân”
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài 
Mục đích: là tìm hiểu những điều kiện khách quan quy định về sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử. Từ đó, đưa ra
các mục tiêu và giải pháp cho sự phát triển của giai cấp công nhân, đồng thời là
sự phát triển của đất nước.  Nhiệm vụ:
-Làm rõ khái niệm về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân theo chủ nghĩa Mác – Lênin. 3
-Xác định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam, đặc biệt là trong thời kì đổi mới.
-Đưa ra mục tiêu và các giải pháp cơ bản cho sự phát triển của đội ngũ công nhân này nay 3. Bố cục
- Chương 1: Cơ sở lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Chương 2: Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử và thực trạng của giai cấp công nhân
- Chương 3: Mục tiêu và giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam ngày nay NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
1. Quan niệm của chủ nghĩa Mác – Lênin về giai cấp công nhân và khái niệm
của giai cấp công nhân
1.1.Quan niệm của chủ nghĩa Mác-Leenin về giai cấp công nhân
C.Mác và Ph.Ăngghen đã dùng một số thuật ngữ khác nhau để biểu đạt
khái niệm đó, như: giai cấp vô sản, giai cấp vô sản hiện đại, giai cấp công nhân
hiện đại, giai cấp công nhân đại công nghiệp,... Về cơ bản những thuật ngữ đều
dùng để chỉ giai cấp công nhân hiện đại, giai cấp đại biểu cho lực lượng sản xuất
tiên tiến, cho phương thức sản xuất hiện đại
Trong phạm vi phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, giai cấp có hai đặc trưng cơ bản sau đây:
Thứ nhất, về phương thức lao động của giai cấp công nhân. Giai cấp công
nhân là những tập đoàn người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành những
công cụ sản xuất có tính chất công nghiệp ngày càng hiện đại, ngày càng có
trình độ xã hội hóa cao. Đây là đặc trưng cơ bản phân biệt người công nhân hiện
đại với những người thợ trong công trường thủ công. Giai cấp công nhân phát 4
triển từ những người thợ trong công trường thủ công và cuối cùng đến những
nguời công nhân trong công nghiệp hiện đại
Thứ hai, về địa vị của giai cấp công nhân trong hệ thống quan hệ sản xuất
tư bản chủ nghĩa. Giai cấp công nhân là những người lao động không có
hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất, họ buộc phải bán sức lao động cho
nhà tư bản để kiếm sống. Mác khẳng định “Giai cấp vô sản là giai cấp những
công nhân làm thuê hiện đại, vì mất các tư liệu sản xuất của bản thân, nên buộc
phải bán sức lao động của mình để sống”. Đây chính là đặc trưng khiến cho giai
cấp công nhân trở thành giai cấp vô sản, giai cấp lao động làm thuê cho giai cấp
tư sản và trở thành lực lượng đối kháng với giai cấp tư sản. Đến nay, những
quan điểm đó vẫn giữ nguyên giá trị, là cơ sở phương pháp luận để chúng ta
nghiên cứu giai cấp công nhận hiện đại, đặc biệt là làm sáng tỏ sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân trong thời đại hiện nay.
1.2.Khái niệm về giai cấp công nhân
Căn cứ vào hai đặc trưng cơ bản nói trên, chúng ta có thể định nghĩa: Giai
cấp công nhân là một loại giai cấp hình thành và phát triển cùng với quá trình
phát triển của nền công nghiệp ngày càng gắn hiện đại vào với lực lượng sản
xuất có tính chất xã hội ngày càng cao; là lực lượng sản xuất cơ bản tiên tiến,
trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình sản xuất, chủ yếu là sản xuất ra của cải vật
chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực lượng lãnh đạo và tổ chức tiến trình
lịch sử từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Họ là những người không có
hoặc về cơ bản không có tư liệu sản xuất, phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị
tư sản bóc lột giá trị thặng dư
2. Đặc điểm của giai cấp công nhân
Là giai cấp của những người lao động sản xuất vật chất là chủ yếu. Vì
vậy, giai cấp công nhân có vai trò quyết định nhất sự tồn tại và phát triển xã hội.
Giai cấp công nhân có lợi ích đối lập với lợi ích giai cấp tư sản xóa bỏ chế
độ tư hữu, xóa bỏ áp bức bóc lột, giành chính quyền và làm chủ xã hội. Do vậy,
giai cấp công nhân có tinh thần cách mạng triệt để.
Giai cấp công nhân vừa có quan hệ quốc tế, vừa có bản sắc dân tộc 5
Chủ nghĩa Mác-Lênin là hệ tư tưởng riêng của giai cấp công nhân, phản
ánh sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân , bên cạnh đó hệ tư tưởng đó dẫn dắt
quá trình giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình nhằm giải
phóng xã hội, giải phóng con người.
Bất kỳ giai cấp công nhân nước nào, khi đã có đảng tiên phong của nó,
đều có những đặc điểm cơ bản, chung nhất đó. Vì thế, giai cấp công nhân mỗi
nước đều là một bộ phận không thể tách rời giai cấp công nhân trên toàn thế giới.
Từ những đặc điểm vốn có đó, giai cấp công nhân mới có ba tính chất cơ
bản là: tính tổ chức, kỷ luật cao, tính tiên phong (về phương thức sản xuất, về tư
tưởng, về Đảng của nó), tính triệt để cách mạng.
3. Nội dung và đặc điểm sứ mệnh của giai cấp công nhân
3.1.Nội dung sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân gồm hai bước cơ bản.
Một là biến thành giai cấp thống trị, giành lấy dân chủ.
Hai là, dùng sự thống trị chính trị của mình từng bước đoạt lấy tư bản
trong tay giai cấp tư sản để tập trung tất cả những công cụ sản xuất vào tay nhà
nước giai cấp vô sản, tăng nhanh số lượng những lực lượng sản xuất, mang lại
cuộc sống tự do, hạnh phúc.
“Thực hiện sự nghiệp giải phóng thế giới ấy, đó là sứ mệnh lịch sử của
giai cấp vô sản hiện đại”. Sứ mệnh lịch sử đó của giai cấp công nhân chỉ có thể
hoàn thành khi xây dựng và giương cao vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Vận dụng và phát triển sáng tạo học thuyết Mác trong điều kiện mới,
Lênin đã tiếp tục bổ sung và làm giàu thêm lý luận về sứ mệnh lịch sử toàn thế
giới của giai cấp công nhân là giai cấp thống trị về chính trị, giai cấp lãnh đạo
toàn xã hội trong cuộc đấu tranh lật đổ ách tư bản, trong sự nghiệp sáng tạo ra xã
hội mới. Những lý luận này đã được vận dụng trực tiếp vào quá trình xây dựng
Chủ nghĩa xã hội hiện thực. Những quan điểm, tư tưởng của các nhà kinh điển
Mác – Lênin nêu trên không những đã cung cấp một nền tảng lý luận mà còn 6
mang lại phương pháp nghiên cứu khoa học, làm cơ sở cho việc nghiên cứu giai
cấp công nhân trong thời đại mới.
3.2.Đặc điểm sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử cửa giai cấp công nhân mang tính xã hội hóa với hai biểu hiện nổi bật là:
Thứ nhất, xã hội hóa sản xuất làm xuất hiện những tiền đề vật chất, thúc
đẩy sự phát triển của xã hội, thúc đẩy sự vận động của mâu thuẫn cơ bản trong
lòng phương thức sản xuất tư bản chủnghĩa. Sự xung đột giữa tính chất xã hội
hóa của lực lượng sản xuất với tính chất chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về
tư liệu sản xuất là nội dung kinh tế-vật chất của mâu thuẫn cơ bản đó trong chủ nghĩa tư bản.
Thứ hai, quá trình sản xuất mang tính xã hội hóa đã sản sinh ra giai cấp
công nhân và rèn luyện nó thành chủ thể thực hiện sứ mệnh lịch sử. Do mâu
thuẫn về lợi ích cơ bản không thể điều hòa giữa giai cấp vô sản và giai cấp tư
sản, nên mâu thuẫn này trở thành động lực chính cho cuộc đấu tranh giai cấp
trong xã hội hiện đại. Giải quyết mâu thuẫn cơ bản về kinh tế và chính trị trong
lòng phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa chính là sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân. Đó là tính quy định khách quan, yêu cầu khách quan của sự vận
động, phát triển của lịch sử từ chủnghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản .
Giai cấp công nhân ở trình độ trưởng thành trong cuộc đấu tranh giai cấp
chống chủ nghĩa tư bản,từ đấu tranh kinh tế (tự phát) đến đấu tranh tư tưởng lý
luận (tự giác, có ý thức hệ tiên tiến chủ đạo) tiến đến trình độ cao nhất làđấu
tranh chính trị, có đội tiên phonglãnh đạo là Đảng Cộng sản... thì với tư cách
chủ thể, nó thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình một cách tự giác, có tổ chức, có
sự liên kết với quần chúng lao động trong dân tộc và quốc tế, với chủ nghĩa quốc
tế chân chính của giai cấp công nhân (chủ nghĩa quốc tế vô sản). Thực hiện sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là sự nghiệp cách mạng của bản thân giai
cấp công nhân cùng với đông đảo quần chúng và mang lại lợi ích cho đa số. Đây
là một cuộc cách mạng của đại đa số mưulợi ích cho tuyệt đại đa số, nhờ việc 7
hướng tới xây dựng một xã hội mới dựa trênchế độcông hữu những tư liệusản
xuất chủ yếu của xã hội. Sự thống nhất cơ bản về lợi ích của giai cấp công nhân
với lợi ích của nhândân lao động tạo ra điều kiện để đặc điểm quan trọng này về
sứ mệnh lịch sử giai cấp công nhân được thực hiện. Lực lượng sản xuất xã hội
hóa cao, ở trình độ phát triển hiện đại và chế độ công hữu sẽ tạo ra cơ sở kinh tế
để chấm dứt vĩnh viễn chế độ người bóc lột người.
Giai cấp công nhân chỉ có thể tự giải phóng mình thông qua việc đồng
thời giải phóng các giai cấp bị áp bức bóc lột khác, giải phóng xã hội, giải phóng
con người. Giai cấp công nhân thông qua đội tiền phong của nó là Đảng Cộng
sản sẽ thực hiện sứ mệnh lịch sử bằng một cuộc cách mạng triệt để không chỉ
xóa bỏ sự thống trịáp bức của chủ nghĩa tư bản mà còn xây dựng thành công chế
độ xã hội mới-xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa, tiến tới một xã hội không còn giai cấp.
Thực hiện cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa để xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, để xác lập hình thái
kinh tế-xã hội cộng sản chủ nghĩa (mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội)-đó là
con đường, phương thức để thực hiện sứ mệnh lịch sử thế giới của giai cấp công
nhân. Đó là một tiến trình lịch sử lâu dài gắn liền với vai trò, trọng trách lãnh
đạo của Đảng Cộng sản-đội tiên phong củag iai cấp công nhân và nhân dân lao
động. Xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội vàchủ nghĩa cộng sản, đến lúc đó
giai cấp công nhân mới hoàn thành được sứ mệnh lịch sử thế giới của mình. Sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân không phải là thay thế chế độ sở hữutư
nhân này bằng một chế độ sở hữu tư nhân khác mà là xóa bỏ triệtđểchế độtư
hữuvề tư liệu sản xuất. Đối tượng xóa bỏ ở đây là sở hữu tư nhân tư bản chủ
nghĩa là nguồn gốc sinh ra những áp bức, bóc lột, bất công trong xã hội hiện đại.
Sự xóa bỏ này hoàn toàn bị quy định một cách khách quan từ trình độ phát triển
của lực lượng sản xuất. Việc giai cấp công nhân giành lấy quyền lực thống trị xã
hội là tiền đề để cải tạo toàn diện, sâu sắc và triệt để xã hội cũ và xây dựng
thành công xã hội mới với mụ ctiêu cao nhất là giải phóng con người. Nếu các 8
cuộc cách mạng trước đây, điển hình là cách mạng tư sản coi việc giành được
chính quyền là mục tiêu duy nhất để thực hiện quyền tư hữu thì cuộc
Cách mạng của giai cấp công nhân nhằm xóa bỏ tình trạng bóc lột, áp bức
và nô dịch con người, xóa bỏ sự thống trị của giai cấp tư sản để thực hiện quyền
làm chủ của giai cấp côngnhân và nhân dân lao động trong chế độ xã hội mới-xã
hội chủ nghĩa và cộng sản chủnghĩa. Đó là cuộc cách mạng triệt để nhất thực
hiện lý tưởng và mục tiêu của chủ nghĩa cộng sản “sự phát triển tự do của mỗi
người là điều kiện cho sự phát triển tự docủa tất cảmọi người như C.Mác và
F.Ăngghen đã nhấn mạnh trong “Tuyên ngôn củaĐảng Cộng sản”, năm 1848.
Chương 2: Những điều kiện quy định sứ mệnh lịch sử và thực trạng
của giai cấp công nhân
1. Điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Khẳng định tính tất yếu khách quan sứmệnh lịch sử của giai cấp công
nhân,C.Mác và Ph.Ăngghen đã nêu rõ: “...Cùng với sự phát triển của đại công
nghiệp,chính cái nền tảng trên đó giai cấp tư sản dã sản xuất và chiếm hữu sản
phẩm của nó,đã bịphá sập dưới chân giai cấp tư sản. Trước hết, giai cấp tư sản
sản sinh ra người đào huyệt chôn chính nó. Sự sụp đổ của giai cấp tư sản và
thắng lợi của giai cấp vô sản đều là tất yếu như nhau” Điều kiện khách quan quy
định sứmệnh lịch sửcủa giai cấp công nhân bao gồm: Thứ nhất, do địa vị kinh tế
của giai cấp công nhân quy định. Giai cấp công nhân là con đẻ, là sản p hẩm của
nền đại công nghiệp trong phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, là chủ thểcủa
quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Vìthế, giai cấp công nhân đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến và lực lượng sản xuất hiện đại. Nền sản xuất hiện
đại với xu thếxã hội hóa cao đã tạo ra “tiền đềthực tiễn tuyệt đối cần thiết”
(C.Mác) cho sự nghiệp xây dựng xã hội mới. Điều kiện khách quan này là nhân
tố kinh tế, quy định giai cấp công nhân là lực lượng phá vỡ quan hệ sản xuất tư
bản chủnghĩa, giành chính quyền vềtay mình,chuyển từgiai cấp “tựnó” thành
giai cấp “vì nó”. Giai cấp công nhân trởt hành đại biểu cho sựtiến hóa tất yếucủa
lịch sử, là lực lượng duy nhất có đủđiều kiện đểtổchức và lãnhđạo xã hội, xây 9
dựng và phát triển lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuấtxã hội chủ nghĩa, tạo
nền tảng vững chắc để xây dựng chủ nghĩa xã hội với tư cách làmột chế độ xã
hội kiểu mới, không còn chế độ người áp bức, bóc lột người. Thứ hai, do địa vị
chính trị-xã hội của giai cấp công nhân quy định.
Địa vị kinh tế - xã hội đã tạo cho giai cấp công nhân có những đặc điểm
chính trị - xã hội mà những giai cấp khác không thể có được, đó là những đặc điểm cơ bản sau đây:
- Giai cấp công nhân là giai cấp tiên phong cách mạng. Giai cấp công
nhân là giai cấp tiên phong cách mạng vì họ đại biểu cho phương thức sản xuất
tiên tiến, gắn liền với những thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại. Đó là
giai cấp được trang bị bởi một lý luận khoa học, cách mạng và luôn luôn đi đầu
trong mọi phong trào cách mạng theo mục tiêu xóa bỏ xã hội cũ lạc hậu, xây
dựng xã hội mới tiến bộ, nhờ đó có thể tập hợp được đông đảo các giai cấp, tầng
lớp khác vào phong trào cách mạng
- Giai cấp công nhân là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất thời
đại ngày nay. Trong cuộc cách mạng tư sản, giai cấp tư sản chỉ có tinh thần cách
mạng trong thời kỳ đấu tranh chống chế độ phong kiến, còn khi giai cấp này đã
giành được chính quyền thì họ quay trở lại bóc lột giai cấp công nhân, giai cấp
nông dân, những giai cấp đã từng kề vai sát cánh với giai cấp này trong cuộc
cách mạng dân chủ tư sản. Khác với giai cấp tư sản, giai cấp công nhân bị giai
cấp tư sản bóc lột, có lợi ích cơ bản đối lập trực tiếp với lợi ích của giai cấp tư
sản. Điều kiện sống, điều kiện lao động trong chế độ tư bản chủ nghĩa đã chỉ cho
họ thấy: họ chỉ có thể được giải phóng bằng giải phóng toàn xã hội khỏi chế độ
tư bản chủ nghĩa. Trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản, C.Mác và Ph.Ăngghen
đã chỉ rõ: "Trong tất cả các giai cấp hiện đang đối lập với giai cấp tư sản thì chỉ
có giai cấp vô sản là giai cấp thật sự cách mạng... Các tầng lớp trung đẳng là
những tiểu công nghiệp, tiểu thương, thợ thủ công và nông dân, tất cả đều đấu
tranh chống giai cấp tư sản để cứu lấy sự sống còn của họ với tính cách là những
tầng lớp trung đẳng. Cho nên họ không cách mạng mà bảo thủ". 10
- Giai cấp công nhân là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao. Giai cấp
công nhân lao động trong nền sản xuất đại công nghiệp với hệ thống sản xuất
mang tính chất dây chuyền và nhịp độ làm việc khẩn trương buộc giai cấp này
phải tuân thủ nghiêm ngặt kỷ luật lao động; cùng với cuộc sống đô thị tập trung
đã tạo nên tính tổ chức, kỷ luật chặt chẽ cho giai cấp công nhân. Tính tổ chức và
kỷ luật cao của giai cấp này được tăng cường khi nó phát triển thành một lực
2. Điều kiện chủ quan để giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử
Chủ nghĩa Mác-Lênin chỉ ra những điều kiện thuộc về nhân tố chủ quan
để giai cấp công nhân hoàn thành sứ mệnh lịch sửcủa mình.
2.1.Sự phát triển của bản thân giai cấp công nhân cả về số lượngvàchất lượng.
Thông qua sự phát triển này có thể thấy sự lớn mạnh của giai cấp công
nhân cùng với quy mô phát triển của nền sản xuất vật chất hiện đại trên nền tảng
của công nghiệp, của kỹthuật và công nghệ. Sự phát triển về số lượng phải gắn
liền với sự phát triển về chất lượng giai cấp công nhân hiện đại, đảm bảo cho
giai cấp công nhân thực hiện được sứ mệnh lịch sử của mình. Chất lượng giai
cấp công nhân phải thể hiện ở trình độ trưởng thành về ý thức chính trị của một
giai cấp cách mạng, tức là tự giác nhận thức được vai trò và trọng trách của giai
cấp mìnhđối với lịch sử, do đó giai cấp công nhân phải được giác ngộ về lý luận
khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin. Là giai cấp đại diện tiêu biểu
cho phương thức sản xuất tiên tiến, chất lượng giai cấp công nhân còn phải thể
hiện ở năng lực và trình độ làm chủ khoa học kỹ thuật và công nghệ hiện đại,
nhất là trong điều kiện hiện nay. Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ4 (4.0)
đang tác động sâu sắc vào sản xuất, vào quản lý và đời sống xã hội nói chung,
đang đòi hỏi sự biến đổi sâu sắc tính chất, phương thức lao động của công nhân,
lao động bằng trí óc, bằng năng lực trí tuệ, bằng sức sáng tạo sẽ ngày càng tang
lên, lao động giản dơn, cơ bắp trong truyền thống sẽ giảm dần bởi sự hỗ trợ của
máy móc, của công nghệ hiện đại, trong đó có vai trò của công nghệ thông tin.
Trình độ học vấn, tay nghề, bậc thợ của công nhân, văn hóa sản xuất, văn hóa 11
lao động đáp ứng yêu. cầu của kinh tế tri thức là những thước đo quan trọng về
sự phát triển chất lượng của giai cấp công nhân hiện đại.
Chỉ với sự phát triển như vậy về số lượng và chất lượng, đặc biệt về chất
lượng thì giai cấp công nhân mới có thể thực hiện được sứmệnh lịch sử của giai cấp mình.
2.2.Đảng Cộng sản là nhân tố chủ quan quan trọng nhất để giai cấp công
nhân thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử.
Đảng Cộng sản–đội tiên phong của giai cấp công nhân ra đời và đảm nhận
vai trò lãnhđạo cuộc cách mạng là dấu hiệu về sự trưởng thành vượt bậc của giai
cấp công nhân với tư cách là giai cấp cách mạng. Quy luật chung, phổ biến cho
sự ra đời của Đảng Cộng sản là sự kết hợp giữa chủ nghĩa xã hội khoa học, tức
chủnghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân. Giai cấp công nhân là cơ sở xã
hội và nguồn bổ sung lực lượng quan trọng nhấtcủa Đảng, làm cho Đảng mang
bản chất giai cấp công nhân trởthành đội tiên phong, bộ tham mưu chiến đấu của
giai cấp. Đảng Cộng sản đại biểu trung thành cho lợi ích của giai cấp công nhân,
của dân tộc và xã hội. Sức mạnh của Đảng không chỉ thể hiện ở bản chất giai
cấp công nhân mà còn ở mối liên hệ mật thiết giữa Đảng với nhân dân, với quần
chúng lao động đông đảo trong xã hội, thực hiện cuộc cách mạng do Đảng lãnh
đạo để giải phóng giai cấp và giải phóng xã hội.
2.3.Liên minh giai cấp giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dânvà
các tầng lớp lao động khác
Ngoài hai điều kiện thuộc vềnhân tố chủ quan nêu trên chủ nghĩa Mác-
Lênin còn chỉ rõ, để cuộc cách mạng thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân đi tới thắng lợi, phải có sự do liên minh giai cấp giữa giai cấp công
nhân với giai cấp nông dân,giai cấp công nhân thông qua đội tiên phong của nó
là Đảng Cộng sản lãnh đạo. Đây cũng là một điều kiện quan trọng không thể
thiếu để thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. 12
3. Thực trạng giai cấp công nhân hiện nay
3.1.Xét về cơ cấu trình độ học vấn và chuyên môn:
Giai cấp công nhân nước ta gồm: nhóm những người lao động có tính
công nghiệp (chân tay, thủ công), tại các công trường xây dựng, các doanh
nghiệp, nông, lâm trường và tại các hộ tiểu chủ sản xuất hàng hóa; nhóm công
nhân công nghiệp cơ khí, nhất là trong các ngành công nghiệp nặng; nhóm công
nhân công nghiệp tự động hóa hay lao động công nghệ cao, lao động trí thức tại
các doanh nghiệp được trang bị dây truyền tự động hóa và tại các doanh nghiệp
điện tử - tin học, nhất là tại các khu công nghệ cao.
3.2.Xét về cơ cấu thành phần kinh tế:
Giai cấp những người lao động công nghiệp và có tính công nghiệp, lao
động tại tất cả các thành phần kinh tế và gồm các nhóm: công nhân trong các
doanh nghiệp quốc doanh; công nhân trong các doanh nghiệp cổ phần; công
nhân ở các nông - lâm trường nhận đất khoán; công nhân đồng thời là chủ kinh
tế cá thể, tiểu chủ trực tiếp sản xuất hàng hóa; công nhân làm thuê tại khu vực
dân doanh và có vốn đầu tư nước ngoài. Trong thời kỳ đổi mới, số lượng công
nhân ngoài quốc doanh tăng mạnh, còn số lượng công nhân khu vực quốc doanh lại giảm.
3.3.Về tư tưởng, ý thức giai cấp:
Tình hình công nhân tại Hà Nội, phần lớn công nhân có nhận thức rằng,
hiện nay trong xã hội có nhiều giai cấp, tầng lớp xã hội, nhưng giai cấp công
nhân có vai trò to lớn trong sản xuất công nghiệp. Trong những năm qua, với sự
cố gắng của Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, trên cả nước có hơn 6,0 triệu
công nhân được học tập 5 bài giáo dục chính trị cơ bản. Vì thế sự hiểu biết của
một bộ phận công nhân về chủ nghĩa Mác - Lê-nin đã được nâng lên một bước.
Theo số liệu điều tra trong các doanh nghiệp nhà nước ở Hà Nội, có 23,1% công
nhân được hỏi tự nhận là đã hiểu rõ về chủ nghĩa Mác-Lênin; 71,3% chỉ hiểu
khái quát và 5,6% chưa hiểu rõ. Mức độ hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh cũng khá
cao. Số công nhân tại các doanh nghiệp nhà nước ở Hà Nội được hỏi, tự nhận
hiểu rõ là 35,4%; chỉ hiểu khái quát là 59,5%; chưa hiểu rõ là 5,1%. Những số 13
liệu đó chứng tỏ ý thức chính trị của công nhân đã được bồi dưỡng và nâng cao
một bước. Tuy nhiên, ý thức giai cấp công nhân của công nhân ở Hà Nội và một
số nơi khác lại không cao. Chẳng hạn, khi tìm hiểu công nhân về việc có ý định
hướng nghiệp cho con theo nghề của mình không đã cho kết quả như sau: trên
toàn quốc 45,1% trả lời có; 54,9% trả lời không. Các tỷ lệ tương ứng ở Hà Nội
là 40% và 60%; ở thành phố Hồ Chí Minh là 44,5% và 55,5%; ở Kiên Giang là
46,8% và 53,2%. Tỷ lệ trả lời không muốn cho con theo nghề của mình là rất
cao, nhất là ở Hà Nội. Kết quả này cho thấy ý thức tự hào giai cấp của đa số
công nhân đang còn những hạn chế nhất định, mặc dù ý thức chính trị đã được nâng cao một bước.
những năm gần đây, việc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với
đô thị hóa đã thúc đẩy quá trình tập trung công nhân tại các khu công nghiệp và
đô thị. Việc tập trung công nhân, một mặt, sẽ thúc đẩy nâng cao trình độ chuyên
môn kỹ thuật; mặt khác, tạo điều kiện thuận lợi để bồi dưỡng, nâng cao ý thức
chính trị, ý thức giai cấp. Tuy thế, quá trình này diễn biến không đơn giản do
nhiều nguyên nhân như: trình độ sản xuất công nghiệp, trình độ học vấn của
công nhân nhập cư, mức độ điều tiết quan hệ chủ - thợ theo pháp luật, v.v..
Mức độ tập trung công nhân như vậy là không nhỏ. Song do trình độ sản
xuất công nghiệp của nước ta chưa cao, nên việc tập trung công nhân chủ yếu
theo các ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động với trình độ chuyên môn kỹ
thuật thấp (dệt, may, da giày...), trình độ học vấn không cao, về khách quan, đặt
ra không ít vấn đề phức tạp trong việc bồi dưỡng, nâng cao ý thức chính trị, ý thức giai cấp.
Sự phát triển của các cuộc đình công của công nhân, đặc biệt tại vùng
Đông Nam Bộ, trong những năm gần đây cho thấy, việc công nhân tự khởi
xướng, tổ chức các cuộc đình công phản ánh ý thức về lợi ích kinh tế đã rất rõ
nét. Đây là dấu hiệu cơ bản để phát triển ý thức chính trị, ý thức giai cấp của
những người lao động công nghiệp vốn xuất thân từ nhiều giai tầng xã hội khác
nhau, chủ yếu là nông dân. Các cuộc đình công của công nhân cũng đặt ra yêu 14
cầu phân định rõ nội hàm của khái niệm giai cấp công nhân, để có định hướng
chính sách phù hợp đối với lực lượng sản xuất hàng đầu này của xã hội.
Chương 3: Mục tiêu và giải pháp xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam ngày nay
1. Mục tiêu xây dựng đội ngũ công nhân Việt Nam
Phải xây dựng đội ngũ công nhân vừa có sức vừa có tài, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; xây dựng đội ngũ công nhân Việt Nam
gắn với thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế theo hướng công nghiệp và hiện
đại, tạo ra một cơ cấu công nhân đông đảo, trẻ hóa, có tri thức ngày càng sâu
rộng, hăng say trong lao động. Nâng cao sự giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị,
hiểu biết pháp luật, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động; xây dựng lối sống
lành mạnh trong công nhân, nhất là công nhân trẻ, cho đội ngũ công nhân tỉnh
nói chung. Chú ý phát triển lực lượng công nhân trong các doanh nghiệp Nhà
nước, sao cho họ trở thành lực lượng nòng cốt trong giai cấp công nhân cả về số
lượng, chất lượng và sự giác ngộ chính trị. Giáo dục truyền thống đấu tranh cách
mạng, chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, ý thức và vai trò sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân để thực hiện tốt các nhiệm vụ trong quá trình công nghiệp hóa,
hiện đại hóa hội nhập với khu vực và thế giới. Điều quan trọng là vừa kế thừa
được tinh hoa của nhân loại nhưng phải giữ gìn phát huy được bản sắc tốt đẹp
của dân tộc, phát huy được nội lực, sức mạnh Việt Nam trong quá trình phát triển
2. Giải pháp xây dựng đội ngũ công nhân Việt Nam
Một là: Cần định hướng lại mục tiêu của giáo dục cho sát với yêu cầu của
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Có kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực
thích ứng với mục tiêu phát triển cụ thể của từng giai đoạn. Thực hiện nhất quán
chủ trương xã hội hóa giáo dục, trong đó Nhà nước và các tổ chức xã hội có
nhiệm vụ đào tạo cơ bản ban đầu, các doanh nghiệp trực tiếp sử dụng công nhân
phải có trách nhiệm đào tạo nâng cao tay nghề, cập nhật kiến thức chuyên môn,
tiêu chuẩn hóa chức danh nghề nghiệp trong mỗi doanh nghiệp. 15
Quan tâm đến đội ngũ giai cấp công nhân hiện nay là phải quan tâm đến
trình độ văn hóa, năng lực chuyên môn, phẩm chất nghề nghiệp và ý thức chính
trị của họ. Xây dựng giai cấp công nhân phải thể hiện trước hết ở việc tổ chức
đào tạo bồi dưỡng nâng cao tay nghề và trình độ chuyên môn. Cần xem việc đào
tạo nghề nghiệp, nâng cao trình độ chuyên môn là một trong những chỉ tiêu pháp
lệnh như mọi chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội khác. Một thế hệ công nhân mới
giỏi về chuyên môn, vững vàng về ý thức chính trị, tự họ sẽ vươn lên làm chủ và
đủ sức đối đầu với mọi thách thức. Nâng tầm trí tuệ, năng lực chuyên môn và ý
thức chính trị cho đội ngũ giai cấp công nhân, chính là nhân tố góp phần bảo
đảm sự ổn định chính trị, củng cố vững chắc cơ sở chính trị – xã hội của Đảng trong thời kỳ mới.
Hai là: Phải xem công tác xây dựng Đảng, củng cố các đoàn thể quần
chúng là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với phong trào công nhân hiện nay.
Để làm được điều này chúng ta phải thẳng thắn trả lời một câu hỏi lớn. Vì sao
Đảng của giai cấp công nhân, Công đoàn của công nhân, Đoàn Thanh niên là tổ
chức chính trị của tuổi trẻ công nhân, nhưng một bộ phận công nhân chưa thiết
tha vào Đảng vào Đoàn, chưa hoàn toàn xem công đoàn là tổ chức của họ. Thực
tế cho thấy công tác xây dựng Đảng và tổ chức công đoàn, đoàn thanh niên chưa
theo kịp yêu cầu phát triển của sự nghiệp đổi mới. Một mặt do áp lực của những
điều kiện khách quan, mặt khác bản thân các tổ chức đảng, công đoàn cũng bộc
lộ những bất cập yếu kém, tự thân không theo kịp yêu cầu của sự phát triển,
nhưng không có những chấn chỉnh kịp thời. Đã đến lúc không chỉ dừng lại ở
những chỉ thị nghị quyết mà nên có những văn bản pháp luật thể chế rõ chỉ thị
nghị quyết thành những quy định cụ thể. Đảng ta là Đảng cầm quyền, hoạt động
của các tổ chức đảng, công đoàn, đoàn thanh niên phải được hình thành trong
từng doanh nghiệp bất kỳ thuộc thành phần kinh tế nào. Tuy nhiên hoạt động
của các tổ chức trên đây phải góp phần làm cho doanh nghiệp phát triển, sản
xuất kinh doanh đạt hiệu quả cao. Đời sống vật chất, tinh thần và các quyền lợi
khác của người công nhân phải được bảo đảm tốt hơn. Các chủ trương đường 16
lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước phải được thực thi và chấp hành nghiêm túc.
Ba là: Phải thực sự chăm lo đến đời sống vật chất tinh thần của công
nhân. Ký các hợp đồng lao động với công nhân phải được xem là tiêu chuẩn bắt
buộc đối với các chủ doanh nghiệp. Ngoài hợp đồng lao động cần chú trọng
thanh kiểm tra điều kiện làm việc và cường độ lao động, không để và không cho
phép chủ lao động ép công nhân làm việc vượt quá mức về cường độ, thời gian
làm việc. Vấn đề này cần phải sớm được pháp luật quy định cụ thể. Quan tâm
thích đáng đến đời sống tinh thần, hình thành những tiêu chí có tính pháp quy về
ăn ở, nơi vui chơi giải trí, các tiện ích văn hóa công, chế độ nghỉ dưỡng, thưởng
thức các chương trình văn hóa nghệ thuật ở trong từng doanh nghiệp, ở mỗi cụm
dân cư và các khu công nghiệp tập trung. Khuyến khích động viên và khen
thưởng, cổ vũ mạnh mẽ các doanh nghiệp làm tốt, phê bình và xử lý thích đáng
các đơn vị cố tình không làm tốt, hoặc làm có tính chất đối phó, chiếu lệ… Sự
thiếu thốn và nghèo nàn về đời sống văn hóa tinh thần sẽ làm cho đại bộ phận
lao động trẻ sống và làm việc trong môi trường không có cảm hứng sáng tạo,
tính tích cực xã hội không có điều kiện phát huy, lao động chắc chắn sẽ không
đem lại hiệu quả mong muốn, thiệt thòi trước hết cho chính các doanh nghiệp. KẾT LUẬN
Từ các phân tích trên về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân ngày nay
cho ta thấy một điều: giai cấp công nhân ngày nay là môt giai cấp tiên tiến, có
vai trò to lớn trong lịch sử phát triển xã hội, là một lực lượng tiên phong trong
công cuộc cải tạo khoa học công nghệ vào sản xuất của xã hội. Tìm hiểu về giai
cấp công nhân, đặc biệt là hiểu được sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
ngày nay là một vấn đề hết sức quan trọng trong nhận thức của mỗi chúng ta,
giúp ta có những nhận thức đúng đắn đối với các giai cấp trong xã hội nói chung
và giai cấp công nhân nói riêng. Mỗi cá nhân trong xã hội cần không ngừng
nâng cao ý thức trách nhiệm về giai cấp, về nhận thức xã hội để nâng cao tri
thức văn hoá của mình, giúp cho giai cấp công nhân luôn là giai cấp nòng cốt 17
cho sự phát triển của xã hội. Mặt khác, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
ngày nay là một nội dung quan trọng đối với giai cấp công nhân nên nó rất cần
được xã hội và nhất là Đảng cộng sản chú trọng, tạo điều kiện hoàn thành một cách tốt nhất. 18