Giải bài tập SGK Lịch sử 10 bài 23: Phong trào Tây Sơn và sự nghiệp thống
nhất đất nước, bảo vệ tổ quốc cuối thế kỉ XVIII
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 23 trang 117: Em biết gì thêm về trận Rạch Gầm – Xoài Mút? Trả lời:
Trận Rạch Gầm – Xoài Mút:
- Tháng 1 - 1785, Nguyễn Huệ được lệnh tiến quân vào Gia Định chọn khúc
sông Tiền từ Rạch Gầm đến Xoài Mút (Châu Thành - Tiền Giang) làm trận địa quyết chiến.
- Bố trí xong trận địa, mờ sáng ngày 19 - 1 - 1785, Nguyễn Huệ dùng mưu nhử
quân địch vào trận địa mai phục. Thuỷ binh ta từ Rạch Gầm, Xoài Mút và cù lao
Thới Sơn đồng loạt xông thẳng vào đội hình địch đang xuôi theo dòng nước.
- Bị tấn công bất ngờ và mãnh liệt, chiến thuyền quân Xiêm tan tác hoặc bị đốt
cháy. Binh lính Xiêm bị tiêu diệt gần hết. Nguyễn Ánh thoát chết, sang Xiêm lưu vong.
⇒ Trận Rạch Gầm – Xoài Mút kết thúc thắng lợi là một trong những trận thủy
chiến lớn nhất trong lịch sử chống ngoại xâm nở nước ta. Nó đã đập tan âm mưu
xâm lược của phong kiến Xiêm.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 23 trang 119: Phân tích ý nghĩa đoạn trích
trong bài hiểu dụ nói trên của vua Quang Trung. Trả lời:
Ý nghĩa đoạn trích trong bài hiểu dụ của vua Quang Trung: Nội dung khẳng định:
• Khẳng định ý thức giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, phong tục tập quán của
người Việt Nam (để tóc dài và nhuộm răng đen).
• Nói lên quyết tâm đánh giặc.
• Khẳng định nước Nam anh hùng là có chủ.
⇒ Lời hiểu dụ nói lên mục đích ra Bắc của nghĩa quân, thể hiện tinh thần quyết
tâm đánh gặc và đồng thời động viên tinh thần chiến đấu của quân sĩ.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 23 trang 119: Hãy cho biết đặc điểm của cuộc
kháng chiến chống quân Thanh. Trả lời:
- Đặc điểm cuộc kháng chiến chống quân Thanh:
• Đối đầu với kẻ thù mạnh, lực lượng của ta yếu hơn địch nhiều.
• Diễn ra trong thời gian ngắn với cuộc hành quân thần tốc, đánh nhanh thắng nhanh.
• Nghệ thuật chớp thời cơ độc đáo đánh vào dịp Tết.
• Huy động được sức mạnh của toàn dân.
• Đánh tan âm mưu xâm lược của chính quyền nhà Thanh đồng thời cuộc kháng
chiến này cũng chấm dứt thời kì xâm lược của các triều đại phong kiến phương
Bắc đối với Việt Nam.
Trả lời câu hỏi Lịch Sử 10 Bài 23 trang 120: Vương triều của Quang Trung
đã làm được những gì? Đánh giá những việc làm đó. Trả lời:
Đánh giá vai trò của vương triều của Quang Trung:
- Đánh bại các tập đoàn phong kiến, bước đầu thống nhất đất nước.
- Tiến hành hai cuộc kháng chiến chống xâm lược của quân Xiêm và quân Thanh.
- Xây dựng vương triều mới vơi nhiều chính sách tiến góp phần ổn định và phát triển đất nước.
- Chính sách đối ngoại tích cực: Vua Quang Trung đặt quan hệ hoà hảo với nhà
Thanh và được nhà Thanh rất tôn trọng. Quan hệ với Lào và Chân Lạp diễn ra tốt đẹp.
⇒ Đánh giá: Vương triều Tây Sơn tuy tồn tại trong thời gian ngắn nhưng có
đóng góp lớn đối với sự phát triển của lịch sử dân tộc.
• Bước đầu thống nhất đất nước sau nhiều thế kỉ bị chia cắt.
• Tiến hành cuộc kháng chiến bảo vệ vững chắc độc lập dân tộc.
• Đất nước được khôi phục và bước đầu phát triển.
Giải bài tập Lịch Sử 10 bài 1 trang 120: Đánh giá công lao của phong trào
Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước. Trả lời:
Đánh giá công lao của phong trào Tây Sơn trong việc thống nhất đất nước:
- Lật đổ chính quyền họ Nguyễn ở Đàng Trong (1777).
- Lật đổ chính quyền Trịnh - Lê ở Đàng Ngoài (1786).
⇒ Như vây, từ 1771 - 1788, phong trào Tây Sơn đã lần lượt tiêu diệt 3 tập đoàn
phong kiến Nguyễn - Trịnh - Lê, xoá bỏ sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài.
Bước đầu hoàn thành sự nghiệp thống nhất đất nước.
Bài 2 trang 120 Lịch Sử 10: Hãy trình bày đặc điểm và nguyên nhân thắng lợi
của cuộc kháng chiến chống Thanh. Trả lời:
- Đặc điểm cuộc kháng chiến chống quân Thanh:
• Đối đầu với kẻ thù mạnh, lực lượng của ta yếu hơn địch nhiều.
• Diễn ra trong thời gian ngắn với cuộc hành quân thần tốc, đánh nhanh thắng nhanh.
• Nghệ thuật chớp thời cơ độc đáo đánh vào dịp Tết.
• Huy động được sức mạnh của toàn dân.
• Đánh tan âm mưu xâm lược của chính quyền nhà Thanh đồng thời cuộc kháng
chiến này cũng chấm dứt thời kì xâm lược của các triều đại phong kiến phương
Bắc đối với Việt Nam.
- Nguyên nhân thắng lợi:
• Vai trò lãnh đạo tài tình của Quang Trung.
• Tinh thần yêu nước, đoàn kết chiến đấu dũng cảm của nghĩa quân.
• Nhân dân nhiệt tình ủng hộ đặc biệt là quân dân và sĩ phu Bắc Hà.
Bài 3 trang 120 Lịch Sử 10: Em biết gì về Nguyễn Huệ - Quang Trung và
đánh giá vai trò của ông trong hai cuộc kháng chiến chống Xiêm và chống Thanh? Trả lời:
- Quang Trung - Nguyễn Huệ (1753 – 1792):
• Nguyễn Huệ cùng với 2 người anh em của mình là Nguyễn Nhạc và Nguyễn
Lữ, dựng cờ khởi nghĩa Tây Sơn, với thắng lợi của cuộc khởi nghĩa đã chấm dứt
tình trạng chia cắt đất nước, bước đầu hoàn thành quá trình thống nhất đất nước.
• Quang Trung không những là một trong những vị tướng lĩnh quân sự xuất sắc
mà còn là nhà cai trị đất nước tài giỏi, đưa ra nhiều cải cách kinh tế, xã hội nổi
bật trong lịch sử Việt Nam.
- Trong hai cuộc kháng chiến chống Xiêm và chống Thanh, Nguyễn Huệ -
Quang Trung đã có vai trò quan trọng:
• Lãnh đạo trực tiếp nghĩa quân Tây Sơn.
• Chủ động mở những trận quyết chiến nhanh chóng, bất ngờ khiến cho quân
địch không kịp đối phó.
• Đã đưa ra những kế sách đánh giặc tài tình.