1. Khái niệm chọn giống vật nuôi
Câu hỏi 1: Chọn giống vật nuôi là gì? Gợi ý đáp án
Chọn giống vật nuôi là xác định và chọn những con vật nuôi có tiềm năng di truyền
vượt trội về một hay nhiều tính trạng mong muốn để làm giống.
Luyện tập 1: Cho một số ví dụ khác về chọn giống vật nuôi Gợi ý đáp án
Chọn giống gà: lông bông, nhanh nhẹn, to khỏe, mắt sáng, chân khép kín, lông mượt
có màu đặc trưng của giống, loại bỏ những con vẹo mỏ, khoèo chân, hỏng mắt, bụng sệ, lông bết.
Câu hỏi 2: Vai trò của chọn giống vật nuôi là gì? Gợi ý đáp án
Vai trò của chọn giống vật nuôi là chọn ra những con vật ưu tú từ đó cải thiện được
năng suất và chất lượng sản phẩm ở đời sau
Vận dụng 1: Hãy đề xuất giải pháp để cải thiện khả năng sản xuất của lợn ở những thế hệ sau Gợi ý đáp án
Lựa chọn giống lợn có năng suất cao: Để đảm bảo năng suất cao, cần chọn giống lợn
có khả năng sinh sản tốt, tốc độ tăng trưởng nhanh, khả năng chống bệnh và thích ứng với môi trường nuôi.
Áp dụng phương pháp nuôi chuồng trại công nghệ cao: Sử dụng công nghệ nuôi
chuồng trại hiện đại và tiên tiến để tạo ra môi trường nuôi tốt cho lợn. Điều kiện nuôi
tốt sẽ giúp lợn phát triển tốt hơn và đạt được năng suất cao.
Chăm sóc, dinh dưỡng và điều trị bệnh tốt: Chăm sóc, dinh dưỡng và điều trị bệnh cho
lợn đầy đủ, đúng cách và kịp thời để đảm bảo sức khỏe của lợn. Nếu lợn được chăm
sóc và dinh dưỡng tốt sẽ phát triển nhanh hơn và đạt được năng suất cao hơn.
2. Những chỉ tiêu cơ bản để đánh giá chọn giống vật nuôi
Câu hỏi 1: Đặc điểm ngoại hình của vật nuôi là gì? Gợi ý đáp án
Ngoại hình của một vật nuôi là đặc điểm (tính trạng) bên ngoài của con vật, mang đặc trưng cho từng giống.
Câu hỏi 2: Hãy kể tên một số chỉ tiêu về ngoại hình để đánh giá chọn giống vật nuôi Gợi ý đáp án
Hình dáng thân (hình chữ nhật, hình vuông, hình quả lê,...) Dáng vẻ Màu sắc bộ lông Màu sắc da thân, da chân Hình dáng tai Kiểu và màu sắc mào
Luyện tập 1: Hãy mô tả ngoại hình của vật nuôi trong Hình 6.1 và 6.2 phù hợp với hướng sản xuất Gợi ý đáp án
Bò hướng thịt: Toàn thân giống hình chữ nhật, bề ngang, bề sâu phát triển, đầu ngắn,
rộng, đầy đặn vùng vai tiếp giáp với lưng bằng phẳng, mông rộng chắc, đùi nở nang,
chân ngắn, da mềm mỏng....
Bò hướng sữa: Thân hình phần sau phát triển hơn phần trước, bầu vú to hình bát úp,
núm vú tròn cách đều nhau, tĩnh mạch vú nổi rõ, phần thân trước hơi hẹp, đầu thanh,
cổ dài, lưng thẳng rộng, đùi sâu, da mỏng mỡ dưới da ít phát triển.
Gà hướng trứng: đuôi gà khá dài, thân hình nhỏ gọn, hơi đẹp mảnh và dáng thon hơn gà hướng thịt
Gà hướng thịt: đuôi gà ngắn hơn và cong lên, thân gà hướng thịt lớn hơn và có vòng
eo to hơn so với gà hướng trứng
Vận dụng 1: Để chọn những con gà với mục đích đẻ trứng, lợn với mục đích đẻ con,
bò với mục đích lấy sữa em sẽ chọn những con có ngoại hình như thế nào? Vì sao? Gợi ý đáp án
Gà đẻ trứng: Chọn những con gà có thân hình vừa phải, chân ngắn, và đầu nhỏ. Chúng
nên có một bầu ngực to và sẵn sàng đẻ trứng đều đặn. Ngoài ra, ta cũng nên chọn
những con gà có màu sắc tương phản giữa lông và da, có màu sáp đỏ hoặc hồng trên mặt và chân.
Lợn đẻ con: Chọn những con lợn có thân hình to và đầu nhỏ. Những con lợn này cần
có vú lớn và đẻ con đều đặn. Ngoài ra, ta nên chọn những con lợn có màu sắc đen
hoặc trắng và có da bóng.
Bò lấy sữa: Chọn những con bò có thân hình to, đầu nhỏ và đôi tai lớn. Những con bò
này nên có bầu vú to và sữa sản xuất nhiều. Ngoài ra, ta cũng nên chọn những con bò
có lông mượt mà và màu sắc đậm.
Câu hỏi 3: Có thể sử dụng những phương pháp nào để đánh giá ngoại hình của vật nuôi? Gợi ý đáp án
Quan sát kết hợp với chụp ảnh, quay phim và dùng tay để sờ, nắn
Dùng thước để do một số chiều đo nhất định.
Luyện tập 2: Hãy gọi tên các chiều đo có trong Hình 6.3 Gợi ý đáp án 1. Cao vây ở bò
2. Dài thân chéo ở trâu, bò 3. Dài thân ở lợn 4. Vòng ngực
Câu hỏi 4: Trong chọn lọc vật nuôi theo thể chất, cần chọn những con vật như thế nào? Gợi ý đáp án
Cần chọn những con vật có sức khỏe tốt, không quá gầy hoặc quá mập
Câu hỏi 5: Hãy nêu một số chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh trưởng và phát đực ở vật nuôi Gợi ý đáp án
Khối lượng cơ thể qua các giai đoạn tuổi (tính bằng gram hay kilogram)
Tốc độ tăng khối lượng (tính bằng gram/ngày)
Hiệu quả sử dụng thức ăn (số kilogram thức ăn để tăng một kilogram khối lượng cơ thể)
Luyện tập 3: Hãy lấy ví dụ về sự sinh trưởng và phát dục của một số loại vật nuôi
Câu hỏi 6: Hãy đọc thông tin trong Bảng 6.1 và 6.2, nêu một số chỉ tiêu năng suất và
chất lượng sản phẩm của vật nuôi. Đơn vị Lợn Móng Lợn Ba Lợn Chỉ tiêu tính Cái Xuyên Landrace Số con sơ sinh/ổ con 10 - 12 9 - 10 10 - 12 Số con cai sữa/ổ con 10 8 10 Khối lượng sơ kg 0.58 0.8 1.3 - 1.5 sinh/con
Bảng 6.1. Một số chỉ tiêu về năng suất sinh sản của một số giống lợn Chỉ tiêu Bò vàng Bò Red Sindhi Sản lượng sữa 300 - 400 kg/chu kì 1400 - 2100 kg/chu kì Tỉ lệ mỡ sữa 5,5% 5 - 5,5%
Bảng 6.2. Một số chỉ tiêu về năng suất và chất lượng sữa của một giống bò
3. Một số phương pháp chọn giống vật nuôi
Câu hỏi 1: Có những phương pháp chọn giống vật nuôi nào? Hãy kể tên, nêu cách
tiến hành và ưu nhược điểm của những phương pháp đó
Luyện tập 1: Hãy nêu ví dụ về phương pháp chọn lọc hàng loạt và chọn lọc cá thể
Luyện tập 2: Hãy so sánh các phương pháp chọn lọc theo mẫu Bảng 6.3
Phương pháp chọn lọc Nội dung so sánh Hàng loạt Cá thể Đối tượng chọn lọc Điều kiện chọn lọc Chọn lọc tổ tiên Cách thức tiến hành Chọn lọc cá thể Kiểm tra đời con Hiệu quả chọn lọc Thời gian chọn lọc
Vận dụng 1: Hãy tìm hiểu hoạt động chăn nuôi ở địa phương em (nếu có) và cho biết
những công việc trong chọn giống vật nuôi.
4. Ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn giống vật nuôi
Câu hỏi 1: Chọn lọc dựa vào chỉ thị phân tử là gì?
Câu hỏi 2: Hãy nêu ưu và nhược điểm của phương pháp chọn lọc dựa vào chỉ thị phân tử.
Câu hỏi 3: Hãy trình bày ưu và nhược điểm của phương pháp chọn lọc bằng bộ gene.
Vận dụng 1. Hãy tìm hiểu thêm những ứng dụng công nghệ sinh học được sử dụng để chọn giống vật nuôi.
Vận dụng 2: Một trang trại có quy mô chăn nuôi là 1.000 lợn nái và 40 lợn đực. Nếu
là chủ trang trại, với mục đích cải thiện năng suất sinh sản của đàn lợn nái (tăng số con đẻ ra) em sẽ:
- Lựa chọn phương pháp chọn giống nào?
- Hãy mô tả một số công việc cơ bản trong phương pháp chọn lọc mà em lựa chọn.