Bài 18: Giới thiệu về hợp kim 1. Hợp kim
2. Một số hợp kim phổ biến 3. Một số gang thép
Mở đầu trang 81 Bài 18 KHTN 9: Để khoan được đất, đá, người ta phải chế tạo mũi
khoan có độ cứng cao được làm từ hợp kim. Hợp kim là gì? Vì sao lại chế tạo ra
hợp kim? Chúng có thành phần và tính chất nào đặc trưng? Trả lời:
- Hợp kim là vật liệu kim loại có chứa một kim loại cơ bản và một số kim loại hoặc phi kim khác.
- Người ta chế tạo hợp kim vì một số hợp kim có nhiều tính chất ưu việt hơn so với
kim loại tạo thành chúng như tính cứng; độ bền cơ học, hoá học; khả năng chịu mài mòn, …
- Thành phần và tính chất của hợp kim:
+ Thành phần của hợp kim: chứa một kim loại cơ bản và một số kim loại hoặc phi kim khác.
+ Tính chất của hợp kim: tính cứng; có độ bền cơ học, hoá học; khả năng chịu mài mòn cao, … 1. Hợp kim
Câu hỏi thảo luận 1 trang 81 KHTN 9: Vì sao người ta thường sử dụng hợp kim mà
không dùng kim loại tinh khiết để chế tạo các vật dụng trong đời sống? Trả lời:
Một số hợp kim có nhiều tính chất ưu việt hơn so với kim loại tạo thành chúng như
tính cứng; độ bền cơ học, hoá học; khả năng chịu mài mòn, … do đó người ta
thường sử dụng hợp kim mà không dùng kim loại tinh khiết để chế tạo các vật dụng trong đời sống.
Vận dụng trang 82 KHTN 9: Quan sát trong nhà, em thấy có những vật dụng nào
được chế tạo từ hợp kim? Kể tên hợp kim làm nên vật dụng đó. Trả lời:
- Một số vật dụng trong nhà em được chế tạo từ hợp kim: con dao, đũa, chảo gang..
- Hợp kim làm nên vật dụng:
+ Con dao, đũa được làm từ thép không gỉ.
+ Chảo gang được làm từ hợp kim gang.
2. Một số hợp kim phổ biến
Câu hỏi thảo luận 2 trang 82 KHTN 9: Quan sát Bảng 18.1, em hãy cho biết thép
thường và thép inox có gì khác về thành phần và tính chất. Trả lời:
Điểm khác nhau giữa thép thường và thép inox: * Về thành phần:
- Thép thường chủ yếu là sắt, dưới 2% carbon và một lượng nhỏ các nguyên tố khác.
- Thép inox chủ yếu là sắt và một số nguyên tố khác như Cr, Ni, … * Về tính chất:
- Thép inox khó bị gỉ hơn so với thép thường. 3. Một số gang thép
Câu hỏi thảo luận 3 trang 84 KHTN 9: Việc thêm đá vôi vào lò cao có mục đích gì
trong quá trình sản xuất gang? Trả lời:
Việc thêm đá vôi vào lò cao trong quá trình sản xuất gang có mục đích để tạo xỉ. Cụ thể:
+ Nhiệt độ cao trong lò làm đá vôi phân huỷ thành CaO: CaCO3 CaO + CO2
+ CaO sẽ kết hợp với các tạp chất có trong quặng để tạo thành xỉ. Ví dụ: CaO + SiO2 CaSiO3
Ngoài ra, đá vôi còn có tác dụng hạn chế sự tan ra của tường lò, giữ nhiệt cho kim
loại lỏng, lớp xỉ tạo thành nhẹ nổi lên trên còn giúp bảo vệ kim loại lỏng không bị oxi hoá…
Câu hỏi thảo luận 4 trang 84 KHTN 9: Vì sao khí oxygen được thổi liên tục qua gang nóng chảy? Trả lời:
Khí oxygen được thổi liên tục qua gang nóng chảy để phản ứng với một phần tạp
chất (C, S, Si, Mn …) trong gang, làm giảm hàm lượng carbon có trong gang để thu được thép.