Bài 23: Nguồn nhiên liệu
1. Khái niệm, thành phần, trạng thái tự nhiên của dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu
2. Khai thác dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu – sản phẩm và các ứng dụng 3. Nhiên liệu
Mở đầu trang 100 Bài 23 KHTN 9: Dầu mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu đều có thành
phần chính là hydrocarbon. Chúng được khai thác như thế nào? Sản phẩm chế biến
từ dầu mỏ là gì? Có ứng dụng quan trọng gì trong đời sống? Trả lời: * Cách khai thác
- Khai thác dầu mỏ: Sử dụng thiết bị khoan sâu, xuyên qua các lớp đá để tiếp cận
các nguồn dầu. Dầu mỏ (dầu thô) được khai thác từ giếng dầu, sau đó vận chuyển
đến nhà máy lọc dầu để sơ chế, rồi cho qua tháp chưng cất hoặc tháp xử lí hoá học
để tạo ra các sản phẩm phục vụ đời sống.
- Khai thác khí thiên nhiên: Tương tự như việc khai thác dầu mỏ, việc khai thác khí
thiên nhiên cũng phức tạp và yêu cầu kĩ thuật cao. Khí thiên nhiên thường được
khai thác từ các mỏ khí tự nhiên. Sản phẩm từ khí thiên nhiên là methane và một
lượng nhỏ các hydrocarbon khác như ethane, propane, butane, ...
- Khai thác khí mỏ dầu: Khí mỏ dầu được khai thác cùng với khai thác dầu mỏ (từ
cùng một giếng dầu), thành phần chính là methane (có hàm lượng thấp hơn so với
khí thiên nhiên) và nhiều khí khác (ethane, propane, ...).
* Sản phẩm chế biến từ dầu mỏ như khí đốt, xăng, dầu thắp, dầu diesel, dầu mazut, nhựa đường, dầu thô.
* Dầu mỏ, khí thiên nhiên, khí mỏ dầu có nhiều ứng dụng quan trọng phục vụ nhu
cầu cuộc sống của con người như:
- Sản phẩm chế biến từ dầu mỏ phục vụ đời sống như: khí đốt (gas), xăng, dầu (dầu hoả, dầu diesel, ...), ..
- Khí thiên nhiên là nguồn nhiên liệu, nguyên liệu quý giá và có nhiều ứng dụng
trong sản xuất điện năng, công nghiệp hoá chất, ...
- Khí mỏ dầu thường được dùng làm nhiên liệu.
1. Khái niệm, thành phần, trạng thái tự nhiên của dầu mỏ, khí
thiên nhiên và khí mỏ dầu
Câu hỏi thảo luận 1 trang 100 KHTN 9: Theo em, khi dầu thô cháy sẽ luôn có những
chất gì được tạo ra? Giải thích. Trả lời:
Khi dầu thô cháy sẽ luôn có CO2 và H2O do thành phần chính của dầu là các hydrocarbon.
Câu hỏi thảo luận 2 trang 100 KHTN 9: Vì sao khí thiên nhiên được sử dụng làm
nhiên liệu? So sánh thành phần, trạng thái tự nhiên của khí thiên nhiên và khí mỏ dầu. Trả lời:
Khí thiên nhiên được sử dụng làm nhiên liệu vì dễ cháy, khi cháy tỏa ra lượng nhiệt lớn. * So sánh Khí thiên nhiên Khí mỏ dầu Thành
Thành phần chủ yếu là methane, Thành phần chủ yếu là methane phần ngoài ra còn có ethane,
nhưng hàm lượng thấp hơn so propane, butane, … với khí thiên nhiên.
Trạng thái Tồn tại trong các mỏ khí dưới Khí có từ các mỏ dầu tự nhiên lòng đất.
2. Khai thác dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu – sản phẩm và các ứng dụng
Câu hỏi thảo luận 3 trang 102 KHTN 9: Dầu mỏ, khí thiên nhiên và khí mỏ dầu được khai thác như thế nào? Trả lời:
- Khai thác dầu mỏ: Sử dụng thiết bị khoan sâu, xuyên qua các lớp đá để tiếp cận
các nguồn dầu. Dầu mỏ (dầu thô) được khai thác từ giếng dầu, sau đó vận chuyển
đến nhà máy lọc dầu để sơ chế, rồi cho qua tháp chưng cất hoặc tháp xử lí hoá học
để tạo ra các sản phẩm phục vụ đời sống.
- Khai thác khí thiên nhiên: Tương tự như việc khai thác dầu mỏ, việc khai thác khí
thiên nhiên cũng phức tạp và yêu cầu kĩ thuật cao. Khí thiên nhiên thường được
khai thác từ các mỏ khí tự nhiên. Sản phẩm từ khí thiên nhiên là methane và một
lượng nhỏ các hydrocarbon khác như ethane, propane, butane, ...
- Khai thác khí mỏ dầu: Khí mỏ dầu được khai thác cùng với khai thác dầu mỏ (từ
cùng một giếng dầu), thành phần chính là methane (có hàm lượng thấp hơn so với
khí thiên nhiên) và nhiều khí khác (ethane, propane, ...).
Vận dụng trang 102 KHTN 9: Sản phẩm chưng cất dầu mỏ rất đa dạng và có nhiều
ứng dụng trong đời sống. Em hãy cho biết một số ứng dụng của sản phẩm chưng cất dầu mỏ. Trả lời:
Một số ứng dụng của sản phẩm chưng cất dầu mỏ như:
- Khí đốt (gas) phục vụ nhu cầu nấu nướng.
- Xăng, dầu cung cấp nhiên liệu cho xe máy, ô tô, máy bay, máy móc hoạt động.
- Nhựa đường dùng để trải đường đi. - … 3. Nhiên liệu
Câu hỏi thảo luận 4 trang 103 KHTN 9: Theo em, nhiên liệu là gì? Hãy kể tên một số
nhiên liệu thường dùng trong đời sống. Trả lời:
Nhiên liệu là những chất khi cháy tỏa nhiệt và phát sáng, được sử dụng phổ biến
trong các ngành công nghiệp và trong đời sống.
Một số nhiên liệu thường dùng trong đời sống như gas, xăng, dầu, than, gỗ, củi…
Câu hỏi thảo luận 5 trang 103 KHTN 9: Em hãy trình bày cách sử dụng nhiên liệu đạt hiệu quả cao. Trả lời:
Để tăng hiệu quả sử dụng nhiên liệu, ta nên:
- Cung cấp đủ không khí hoặc oxygen để nhiên liệu cháy hoàn toàn.
- Tăng diện tích tiếp xúc giữa nhiên liệu và không khí.
- Điều chỉnh lượng nhiên liệu để duy trì sự cháy ở mức độ cần thiết, phù hợp với
nhu cầu sử dụng, nhằm tận dụng nhiệt lượng do sự cháy toả ra.
Câu hỏi củng cố trang 103 KHTN 9: Hiện nay, loại nhiên liệu nào được sử dụng phổ
biến nhất cho phương tiện giao thông? Trả lời:
Hiện nay, nhiên liệu được sử dụng phổ biến nhất cho phương tiện giao thông là
xăng RON 95 – V, xăng RON 95 – III, xăng E5 RON 92, dầu diesel.
Vận dụng trang 103 KHTN 9: Trong đời sống và sản xuất, dùng loại nhiên liệu nào
(gas, xăng, than) sẽ có ít phát thải khí nhà kính hơn? Trả lời:
Trong đời sống và sản xuất, dùng loại nhiên liệu gas sẽ có ít phát thải khí nhà kính
hơn. Vì gas là nhiên liệu khí dễ cháy hoàn toàn hơn.