Bài 30: Polymer
1. Khái niệm polymer, cấu tạo hóa học, phân loại, tính chất vật lí và điều chế polymer
2. Chất dẻo, tơ, cao su, vật liệu composite
3. Ứng dụng của polyethylene, vấn đề ô nhiễm và các cách hạn chế gây ô
nhiễm môi trường khi sử dụng polymer trong đời sống
Mở đầu trang 128 Bài 30 KHTN 9: Ống nhựa dẫn nước, chai nhựa, săm, lốp, vỏ
bọc dây điện, … là những sản phẩm được tạo ra từ polymer.
Polymer là gì? Polymer có cấu tạo, tính chất và ứng dụng gì? Trả lời:
- Polymer là những hợp chất hữu cơ, có khối lượng phân tử rất lớn do nhiều đơn vị
nhỏ (gọi là mắt xích) liên kết với nhau.
- Tính chất vật lí: Đa số polymer ở thể rắn, không bay hơi, không tan trong nước,
một số polymer có thể tan trong xăng.
- Ứng dụng: Sản xuất vải, màng bọc thực phẩm, đồ dùng bằng nhựa, ống nước
bằng nhựa, túi đựng, …
1. Khái niệm polymer, cấu tạo hóa học, phân loại, tính chất vật lí
và điều chế polymer
Câu hỏi thảo luận 1 trang 128 KHTN 9: Phân tử nhỏ nhất tạo ra polymer có tên gọi
là gì? Khối lượng mỗi mắt xích của polyethylene bằng bao nhiêu amu? Trả lời:
- Phân tử nhỏ nhất tạo ra polymer có tên gọi là monomer.
- Khối lượng mỗi mắt xích của polyethylene bằng 28 amu. (mắt xích: - CH2 – CH2 -)
Câu hỏi thảo luận 2 trang 129 KHTN 9: Tinh bột và cellulose thuộc loại polymer gì? Trả lời:
Tinh bột và cellulose đều thuộc polymer thiên nhiên.
Câu hỏi thảo luận 3 trang 129 KHTN 9: Áo mưa, vỏ bút bi, bao tay,... thường được
làm từ loại vật liệu polymer. Theo em, chúng thuộc loại polymer gì? Trả lời:
Áo mưa, vỏ bút bi, bao tay,... thường được làm từ loại vật liệu polymer tổng hợp.
Câu hỏi củng cố trang 129 KHTN 9: Hãy liệt kê một số sản phẩm được tạo ra từ
polymer thiên nhiên và từ polymer tổng hợp. Trả lời:
- Polymer thiên nhiên: tơ tằm, cellulose, tinh bột, …
- Polymer tổng hợp: polyethylene (PE), polypropylene(PP), …
- Một số sản phẩm tạo ra từ polymer thiên nhiên: vải sợi bông, lụa tơ tằm …
- Một số sản phẩm tạo ra từ polymer tổng hợp: màng bọc thực phẩm, ống dẫn nước, túi nylon …
Câu hỏi thảo luận 4 trang 129 KHTN 9: Công thức cấu tạo của các monomer tạo
thành PE và PP có chung đặc điểm gì? Trả lời:
- Monomer tạo thành PE là CH2 = CH2. Monomer tạo thành PP là CH2 = CH – CH3.
→ Trong phân tử các monomer này đều có 1 liên kết đôi C = C.
2. Chất dẻo, tơ, cao su, vật liệu composite
Câu hỏi thảo luận 5 trang 130 KHTN 9: Em hãy cho biết vì sao vật liệu làm bằng
chất dẻo được dùng nhiều trong đời sống và sản xuất. Trả lời:
Vật liệu làm bằng chất dẻo được dùng nhiều trong đời sống và sản xuất vì nó bền,
nhẹ, không dẫn điện, dẫn nhiệt kém, không thấm nước, …
Câu hỏi thảo luận 6 trang 130 KHTN 9: So với các vật liệu kim loại, gỗ, thuỷ tinh
thì chất dẻo có những ưu điểm và nhược điểm gì? Trả lời: * Ưu điểm
- Bền, nhẹ, không dẫn điện, dẫn nhiệt kém, không thấm nước, …
- Sản xuất với đa dạng mẫu mã * Nhược điểm - Dễ bắt lửa
- Độ chịu lực có giới hạn
Vận dụng trang 130 KHTN 9: Trên vật dụng làm bằng chất dẻo thường có các kí
hiệu như hình bên. Tìm hiểu tài liệu học tập, em hãy giải thích các kí hiệu này. Trả lời:
Câu hỏi thảo luận 7 trang 130 KHTN 9: Ngoài các vật dụng ở Hình 30.5, em hãy
cho biết thêm một số vật dụng bằng cao su thường gặp. Trả lời:
Một số vật dụng bằng cao su thường gặp như săm xe, gioăng cao su, bi cao su,
màng bơm cao su, ống cao su, …
Câu hỏi thảo luận 8 trang 130 KHTN 9: Hãy cho biết cách bảo quản đồ dùng làm từ cao su. Trả lời:
Cách bảo quản đồ dùng bằng cao su: Không bảo quản đồ dùng bằng cao su ở nơi
có nhiệt độ quá cao hoặc quá thấp, gần những hóa chất ăn mòn, …
Câu hỏi củng cố trang 131 KHTN 9: Chọn thông tin đúng cho chất dẻo hay cao su
điền dấu (✔) để hoàn thành bảng theo mẫu sau: Trả lời:
Câu hỏi thảo luận 9 trang 131 KHTN 9: Hãy kể tên một số vật dụng trong đời sống được làm bằng tơ. Trả lời:
Một số vận dụng trong đời sống được làm bằng tơ như quần áo, vải lót săm lốp xe,
bít tất, lưới, dây cáp, …
Câu hỏi củng cố trang 131 KHTN 9: Theo em, lĩnh vực thể thao có sử dụng vật
liệu composite không? Nếu có, hãy kể tên một số vật dụng mà em biết. Trả lời:
Lĩnh vực thể thao có sử dụng vật liệu composite như
- Trong đua xe, sợi carbon được dùng để tạo khung xe đạp (giúp khung cứng và
nhẹ), làm gầm xe đua, …
- Trong môn lướt sóng, ván lướt sóng thường được làm bằng xốp polyurethane lõi
với mật độ cao và được phủ một lớp mỏng composite. - ….
Câu hỏi thảo luận 10 trang 131 KHTN 9: Kể tên một số vật dụng trong đời sống
được làm bằng vật liệu composite. Trả lời:
Một số vật dụng trong đời sống được làm bằng vật liệu composite như vỏ ca nô, vải
làm bằng sợi thủy tinh, bồn chứa dung dịch acid, bồn chứa dung dịch kiềm (sử dụng epoxy), …
3. Ứng dụng của polyethylene, vấn đề ô nhiễm và các cách hạn
chế gây ô nhiễm môi trường khi sử dụng polymer trong đời sống
Câu hỏi thảo luận 11 trang 132 KHTN 9: Em hãy liệt kê một số vật dụng trong đời
sống được sản xuất từ PE. Trả lời:
Một số vật dụng trong đời sống được sản xuất từ PE là các loại bao bì màng, túi
nhựa, vỏ bọc dây đồng, rổ, giá, thùng gạo, thùng rác, chai, lọ, cốc, …
Vận dụng trang 132 KHTN 9: Quan sát Hình 30.8, em hãy trình bày cảm nghĩ của
mình về ô nhiễm môi trường và cách hạn chế ô nhiễm môi trường do rác thải polymer. Trả lời:
Ô nhiễm môi trường do rác thải polymer là một thách thức đáng lo ngại. Chúng ta
đều biết, rác thải có nguồn gốc từ nhựa đều mất rất nhiều thời gian để phân hủy.
Thông thường, một chiếc chai lọ hay ống hút nhựa hoặc túi nylon nếu sử dụng bằng
biện pháp chôn lấp thì phải mất đến hàng trăm năm mới có thể phân hủy hoàn toàn.
Điều này gây hại cho môi trường sống của con người rất nhiều. Rác thải nhựa được
phát sinh từ nhiều nguồn gốc khác nhau và chủ yếu là từ các hoạt động sản xuất,
sinh hoạt của con người. Để giảm thiểu tác động tiêu cực này, mỗi chúng ta cần
nâng cao ý thức khi sử dụng đồ nhựa. Chúng ta cần hạn chế sử dụng đồ dùng bằng
nhựa, thay vào đó chọn những sản phẩm thân thiện với môi trường. Cần chú trọng
hơn trong việc phân loại và tái chế rác thải nhựa. Mỗi chúng ta cùng chung tay, góp
một phần nhỏ để bảo vệ môi trường và hệ sinh thái cho thế hệ tương lai.