Bài 4: Khúc xạ ánh sáng
Mở đầu trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Đặt cây bút chì vào một bát nước như hình
bên. Vì sao ta thấy cây bút chì dường như bị gãy tại mặt nước? Lời giải:
Ánh sáng từ phần bút chì trong nước không còn chiếu thẳng vào mắt ta mà bị gãy
khúc, lệch hướng truyền sáng khi đi ra khỏi mặt nước rồi mới truyền vào mắt ta. Từ
đó ta nhìn thấy cây bút như bị gãy tại mặt nước.
Câu hỏi 1 trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.1) và nêu
nhận xét về đường đi của tia sáng từ không khí vào nước. Lời giải:
Trong môi trường nước và không khi, tia sáng truyền thẳng.
Tại mặt nước, tia sáng bị gãy khúc.
Luyện tập trang 18 Khoa học tự nhiên 9: Hiện tượng nào sau đây liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng?
- Tia sáng mặt trời bị hắt trở lại môi trường cũ khi gặp mặt nước.
- Tia sáng mặt trời bị lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước. Lời giải:
Hiện tượng liên quan đến sự khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng mặt trời bị
lệch khỏi phương truyền ban đầu khi đi từ không khí vào nước.
Câu hỏi 2 trang 19 Khoa học tự nhiên 9: Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.3) và cho
biết tia khúc xạ và tia tới nằm cùng một bên hay khác bên của pháp tuyến. Lời giải:
Tia khúc xạ và tia tới nằm ở hai bên khác nhau của pháp tuyến.
Câu hỏi 3 trang 20 Khoa học tự nhiên 9: Hoàn thành Bảng 4.1, từ đó nêu nhận xét về tỉ số khi góc tới thay đổi. Lời giải: Góc tới i 60o 45o 30o 20o Góc khúc 40o 32o 22o 15o xạ r 1,3 1,3 1,3 1,3
Luyện tập trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Cho biết tốc độ ánh sáng truyền trong
không khí là 300 000 km/s; trong thủy tinh là 197 368 km/s. Hãy tính chiết suất của thủy tinh. Lời giải:
Chiết suất của thủy tinh là :
Luyện tập trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Trả lời câu hỏi đã nêu ở đầu bài học. Lời giải:
Các tia sáng xuất phát từ phần đầu bút chì, truyền trong nước, khúc xạ tại mặt phân
cách giữa nước và không khí rồi truyền đến mắt người quan sát. Mắt người quan
sát sẽ nhìn thấy đầu bút chì nằm gần mặt nước hơn.
Vận dụng trang 21 Khoa học tự nhiên 9: Vì sao khi đứng trên thành hồ bơi, ta lại
thấy đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế? Lời giải:
Các tia sáng xuất phát từ đáy hồ bơi, truyền trong nước, bị khúc xạ tại mặt phân
cách giữa nước và không khí rồi truyền đến mắt người quan sát. Mắt người quan
sát sẽ nhìn thấy đầu bút chì nằm gần mặt nước hơn.