Giải Kinh tế và Pháp luật 10 bài 16: Hiến pháp nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về quyền con
người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Mở đầu trang 98 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy liệt kê các quyền, nghĩa vụ cơ bản
của bản thân và xác định đâu là quyền con người, đâu là quyền và nghĩa vụ của công dân? Lời giải: - Quyền con người:
+ Mọi người có quyền tự do và bình đẳng. + Quyền được sống.
+ Tất cả chúng ta được bảo vệ bởi pháp luật. + Quyền riêng tư. + Quyền có quốc tịch.
+ Quyền sở hữu cá nhân. + Tự do ngôn luận.
- Quyền và nghĩa vụ của công dân:
+ Công dân đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử và công dân từ đủ 21 tuổi trở lên có quyền
ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.
+ Công dân có quyền tự do ngôn luận, quyền tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội.
+ Công dân có quyền được làm việc, lựa chọn nghề nghiệp và nơi làm việc.
+ Công dân có nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc, tham gia bảo vệ Tổ quốc, tham gia xây
dựng nền quốc phòng toàn dân.
1. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị
Câu hỏi trang 98 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Em hãy cho biết, các chủ thể trong mỗi trường hợp trên đã thực hiện những quyền và nghĩa vụ nào của mình?
b) Theo em, các quyền và nghĩa vụ đó thuộc lĩnh vực nào và được quy định ở đâu? Lời giải: Yêu cầu a)
- Trường hợp 1: H và M đã thực hiện quyền bình đẳng, không bị phân biệt, đối xử trong
đời sống văn hóa, xã hội.
- Trường hợp 2: Anh T thực hiện quyền tố cáo, khiếu nại với cơ quan chức năng việc làm
trái pháp luật của gia đình bà A.
- Trường hợp 3: Anh Y thực hiện quyền bầu cử Hội đồng nhân dân.
Yêu cầu b) Các quyền và nghĩa vụ đó thuộc lĩnh vực chính trị và được quy định trong Hiến pháp năm 2013.
2. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự
Câu hỏi trang 99 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Ở tình huống 1, anh T đã thực hiện quyền nào của mình?
b) Ở tình huống 2 và 3, K và Q đã xâm phạm đến quyền nào của M và N?
c) Theo em, quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân trong các tình huống trên
được quy định ở đâu? Lời giải:
Yêu cầu a) Anh T thực hiện quyền có nơi ở hợp pháp. Yêu cầu b)
- K xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về danh dự và nhân phẩm.
- Q xâm phạm quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.
Yêu cầu c) Quyền con người, quyền và nghĩa vụ của công dân trong các tình huống trên
được quy định trong Hiến pháp năm 2013.
3. Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hóa, xã hội
Câu hỏi trang 100 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Em hãy cùng các bạn thảo luận và giải quyết thắc mắc của H.
b) Theo em, trong các trường hợp trên, bạn B đã được hưởng quyền gì và chị D đã thực
hiện quyền nào của mình?
c) Các quyền của H, bạn B và chị D được quy định ở đâu và thuộc lĩnh vực nào trong đời sống? Lời giải:
Yêu cầu a) H có thể kinh doanh doanh bánh ngọt theo đúng quy định về an toàn thực
phẩm và được pháp luật bảo vệ bởi kinh doanh bánh ngọt không phải là ngành nghề mà pháp luật cấm. Yêu cầu b)
- Bạn B được hưởng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.
- Chị D đã thực hiện quyền được đảm bảo an sinh xã hội.
Yêu cầu c) Các quyền của H, bạn B, chị D được quy định trong Hiến pháp 2013, thuộc
lĩnh vực kinh tế, văn hóa và xã hội.
4. Thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân
Câu hỏi trang 101 Kinh tế và Pháp luật 10:
a) Em hãy nhận xét suy nghĩ và hành động của T?
b) Theo em, mỗi người cần phải làm gì để thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân? Lời giải:
Yêu cầu a) T là người có trách nhiệm với bản thân và Tổ quốc, rất hào hứng, vui mừng
khi biết mình có tên trong danh sách trúng tuyển nghĩa vụ quân sự và thuyết phục mẹ tin
tưởng mình tham gia nghĩa vụ.
Yêu cầu b) Để thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, mỗi người cần:
- Tích cực tìm hiểu Hiến pháp để có thể hiểu biết đầy đủ về quyền con người, quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân.
- Tôn trọng quyền của mình và của người khác.
- Tuyên truyền, đấu tranh với những hành vi vi phạm Hiến pháp về quyền con người,
quyền và nghĩa vụ của công dân. 5. Luyện tập
Luyện tập 1 trang 102 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy cho biết việc làm nào dưới
đây là thể hiện công dân tự giác thực hiện quyền và nghĩa vụ cơ bản về kinh tế, văn hóa, xã hội? Vì sao?
A. Bạn P nộp hồ sơ và được trúng tuyển vào công ty A làm việc.
B. Ông V được pháp luật bảo hộ khi bị người khác xâm phạm về tính mạng, sức khỏe.
C. Bạn M tích cực học tập khi được Nhà nước hỗ trợ và cộng điểm vào đại học, vì chị là học sinh vùng cao.
D. Chị Q tham gia đóng góp ý kiến cho việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013.
E. Anh D viết đơn tố cáo ông H cán bộ xã về hành vi chiếm đoạt tài sản của Nhà nước.
G. Anh N nộp thuế thu nhập doanh nghiệp sau khi được cơ quan thuế nhắc nhở. Lời giải: - Chọn A, B, C
+ (Tình huống A) Bạn P thực hiện quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc.
+ (Tình huống B) Ông V được hưởng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.
+ (Tình huống C) Bạn M được hưởng quyền và nghĩa vụ học tập.
Luyện tập 2 trang 102 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy cho biết hành vi nào sau đây
vi phạm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự? Vì sao?
A. Anh A vào nhà của bà H mà không được sự đồng ý.
B. Anh Đ và chị N đi đăng kí kết hôn tại Ủy ban nhân dân xã trước khi làm đám cưới.
C. Ông Q chủ tịch xã đã tôn trọng ý kiến phát biểu của mọi người trong cuộc họp dân.
D. Bạn T đã trả lại bức thư mình nhặt được cho bạn K.
E. Công ty X tự ý chấm dứt hợp đồng lao động với chị D khi chị đang nghỉ chế độ thai sản. Lời giải:
Chọn A: Anh A xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.
Luyện tập 3 trang 102 Kinh tế và Pháp luật 10: Em hãy kể tên các quyền con người,
quyền và nghĩa vụ công dân mà em đang thực hiện ở gia đình, nhà trường và ngoài xã
hội và nếu cách khắc phục với những quyền và nghĩa vụ mà em thực hiện chưa đúng theo gợi ý sau: Lời giải: Quyền và nghĩa vụ Quyền tự do Quyền và Đánh giá Cách cơ bản về chính trị dân nghĩa vụ cơ bản khắc
chủ, tự do cá về kinh tế, phục Đúng nhân văn hóa, xã hội Chưa đúng Tham gia tuyên truyền x về việc tham gia nghĩa
vụ quân sự ở trường học và địa phương Không bao x giờ đọc trộm tin nhắn, thư từ của người khác Đôi khi còn vứt x Phân loại rác rác bừa bãi, hữu cơ, vô cơ không đúng nơi và vứt rác quy định đúng nơi quy định