Giải Kinh tế và Pháp luật 10 Bài 5: Giá cả thị trường và
chức năng của giá cả thị trường CTST
Mở đầu trang 27 SGK KTPL 10 CTST
Em hãy quan sát bảng giá vé xem phim và trả lời câu hỏi.
- Vì sao giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày thường?
- Yếu tố nào của thị trường tác động đến giá vé? Lời giải
- Vì vào những ngày cuối tuần, mọi người được nghỉ nên nhu cầu xem phim để
giải trí thường tăng cao cho nên giá vé xem phim vào cuối tuần thường cao hơn ngày thường.
- Yếu tố quyết định đến giá vé chính là nhu cầu của khách hàng.
1. Khái niệm giá cả thị trường
Câu hỏi trang 28 SGK KTPL 10 CTST: Em hãy đọc thông tin dưới đây và thực hiện yêu cầu.
- Em có nhận xét gì về giá gà tại những địa điểm khác nhau trong thông tin trên?
- Từ thông tin trên, em hiểu giá cả thị trường là gì? Lời giải
- Nhận xét: Giá gà công nghiệp tại mỗi địa điểm khác nhau đều có sự chênh lệch.
+ Giá gà công nghiệp tại Thái Nguyên, Hòa Bình, Hà Nội, Bắc Giang,…phổ biến ở
mức từ 32 000 đồng đến trên 33 000 đồng/kg.
+ Tại các tỉnh phía Nam, giá gà công nghiệp Đồng Nai dao động từ 26.000 đồng đến 29.000 đồng/kg.
- Giá cả thị trường là giá bán thực tế của hàng hóa, dịch vụ hình thành do các chủ
thể kinh tế chi phối và vận động của thị trường quyết định tại một thời điểm, địa điểm nhất định.
2. Chức năng của giá cả thị trường
Câu hỏi trang 28 SGK KTPL 10 CTST: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.
- Tại sao nói: Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong trường hợp trên?
- Chính sách giảm giá điện của Nhà nước tác động tích cực như thế nào đến đời sống người dân? Lời giải *Trường hợp 1:
- Chức năng thông tin của giá cả thị trường được thể hiện như sau: Những thông tin
về giá thép trong nước và thế giới tăng liên tục kéo giá nhiều loại vật liệu xây dựng
cũng tăng giúp cho người sản xuất biết được tình hình sản xuất trong các ngành, biết
được tương quan cung - cầu, biết được sự khan hiếm đối với các loại hàng hóa.
- Tác động tới các chủ thể kinh tế khi giá thép tăng:
+ Tiến độ của nhiều công trình bị trì hoãn.
+ Các nhà sản xuất thép gặp khó khăn khi giá nguyên liệu tăng nhưng vẫn phải nhập
nguyên vật liệu để duy trì sản xuất, cung ứng theo hợp đồng đã kí. *Trường hợp 2:
Sự biến động của giá cả dẫn đến sự biến đổi trong phân bố các nguồn lực kinh tế.
Những người sản xuất sẽ chuyển vốn từ nơi có giá cả thấp, lợi nhuận thấp đến nơi
có giá cả cao, do đó lợi nhuận cao. Cụ thể khi giá tôm tăng cao, người sản xuất đã
nhanh chóng đầu từ thêm vốn để mở rộng diện tích, chọn lọc con giống. Một số hộ
đã chuyển vốn từ nuôi cá tra, cá ba sa sang nuôi tôm để đạt hiệu quả kinh tế cao. *Trường hợp 3:
- Chính sách giảm tiền điện của Nhà nước là yêu cầu cấp thiết trong trường hợp trên
vì khi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp bị đình trệ do dịch bệnh khiến doanh
nghiệp gặp khó khăn thì Nhà nước sẽ thực hiện các chính sách quản lí, điều tiết để
kích thích nền kinh tế, giảm bớt khó khăn cho doanh nghiệp cũng như đối với người dân.
- Tác động đến đời sống người dân: Người dân sẽ giảm bớt được một số tiền khi
đóng tiền điện, từ đó sẽ có thêm một phần tích lũy nhằm mục đích chi tiêu cho các nhu cầu khác.
Luyện tập và vận dụng SGK KTPL 10 CTST
Luyện tập 1 trang 29 SGK KTPL 10 CTST: Thảo luận cùng các bạn và cho biết
em đồng tình hay không đồng tình với ý kiến nào. Vì sao? Lời giải
- Ý kiến a - Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng cao, nhưng thu
nhập của người tiêu dùng vẫn vậy, để có thể trang trải cuộc sống thì người tiêu dùng
sẽ có ý thức tiết kiệm trong tiêu dùng hàng hóa.
- Ý kiến b - Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả hàng hóa tăng sẽ cho
thấy nguồn cung cấp hàng hóa đá khan hiếm, nguồn cung khan hiếm dẫn đến giá cả tăng.
- Ý kiến c - Em không đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa nào
đó giảm sẽ làm tăng nhu cầu của người tiêu dùng về loại hàng đó. Vì giá cả chính là
một trong số tiêu chí mua sắm của người tiêu dùng, hàng hóa giảm sẽ dẫn đến nhu cầu mua càng tăng.
- Ý kiến d - Em đồng tình với ý kiến trên vì khi giá cả một loại hàng hóa tăng sẽ
kích thích những nhà sản xuất đầu tư sản xuất hàng hóa đó nhiều hơn, đó chính là
chức năng phân bổ nguồn lực của giá cả thị trường.
Luyện tập 2 trang 30 SGK KTPL 10 CTST: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi. Lời giải *Trường hợp 1:
- Em đồng tình với việc làm của gia đình chị B.
- Vì khi giá dưa chuột tăng cao, nên việc chuyển đổi một phần cây trồng từ cà chua
sang dưa chuột là hợp lý. Hơn nữa, dưa chuột là cây nông nghiệp ngắn ngày, nên
thu hoạch sẽ nhanh thu hồi được vốn, giá dưa chuột lại tăng cao nên sẽ đem lại hiệu
quả kinh tế cao cho gia đình. *Trường hợp 2:
- Việc đẩy giá của ông T xét về góc độ kinh doanh sẽ đem lại lợi nhuận cao do ông
đã nắm bắt được nhu cầu của thị trường. Nhưng xét về góc độ đạo đức kinh doanh,
thì việc đẩy giá các bình nước lọc cao hơn so với giá thị trường là không đúng.
Người dân trong cùng khu phố đang gặp khó khăn, ông không những không giúp lại
còn đẩy giá bán cao hơn.
Luyện tập 3 trang 30 SGK KTPL 10 CTST: Em hãy đọc tình huống sau và thực hiện yêu cầu.
- Nêu các chức năng của giá cả được đề cập trong tình huống trên.
- Nhận xét về dự định điều tiết sản xuất của ông A. Lời giải
- Các chức năng của giá cả được đề cập trong tình huống trên: + Cung cấp thông tin
+ Phân bổ nguồn lực giữa các ngành sản xuất
- Dự định điều tiết sản xuất của ông A từ trồng su hào, củ cải sang trồng hoa lay ơn
rất phù hợp với nhu cầu thị trường do gần đến dịp Tết và phù hợp với điều kiện sản xuất của gia đình.
Vận dụng trang 30 SGK KTPL 10 CTST: Em hãy khảo sát giá của một số mặt
hàng tại địa phương và nhận xét sự biến động giá cả của những mặt hàng đó ở các thời điểm khác nhau. Lời giải
BẢNG KHẢO SÁT GIÁ RAU CỦ TẠI ĐỊA PHƯƠNG (Đơn vị: Đồng/kg) Mặt hàng
Giá bán tháng 1/2022
Giá bán tháng 2/2022 Mướp hương 20.000 25.000 Su hào 25.000 30.000 Cải bắp 12.000 17.000 Nấm đùi gà 45.000 53.000 Bí đỏ 17.000 25.000 Cà chua 23.000 35.000 Nhận xét:
- Sự biến động giá cả một số loại mặt hàng rau củ như mướp hương, su hào, cải bắp,
nấm đùi gà, bí đỏ, cà chua,..tại khu chợ trung tâm tại địa phương em có sự biến
động tại hai thời điểm khảo sát tháng 1/2022 và tháng 2/2022.
- Phần lớn giá cả của các mặt hàng rau củ vào tháng 2/2022 có xu hướng tăng cao
hơn so với thời điểm tháng 1/2022. Ví dụ:
+ Cải bắp từ 12.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 17.000 đồng/kg (2/2022)
+ Cà chua từ 23.000 đồng/kg (1/2022) đã tăng lên 35.000 đồng/kg (2/2022)
- Nguyên nhân giá của những mặt hàng rau củ tăng là do tháng 2 rơi đúng vào dịp
Tết Nguyên Đán, nhu cầu mua của người tiêu dùng tăng mạnh, dẫn đến giả cả tăng cao.