Soạn Sử 6 Bài 16: Chính sách cai trị của phong kiến phương
Bắc và sự chuyển biến của Việt Nam thời kì Bắc thuộc
Trả lời câu hỏi phần Nội dung bài học
I. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc
Tại sao nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành Giao Châu? Trả lời:
Nhà Hán gộp Âu Lạc với 6 quận của Trung Quốc thành Giao Châu nhằm thực
hiện âm mưu sáp nhập lãnh thổ nước ta vào lãnh thổ nhà Hán.
Đọc thông tin trong bài, quan sát sơ đồ hình 16.1, 16.2 và hình 16.3, em hãy
cho biết chính quyền đô hộ phương Bắc đã thi hành những chính sách cai trị gì đối với nước ta? Trả lời:
Hình 16.1, 16.2 và 16.3 thể hiện những chính sách cai trị của các triều đại
phong kiến phương Bắc đối với nước ta về chính trị và kinh tế: + Về chính trị:
● Sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc; chia thành các đơn vị hành
chính như: châu – quận, dưới châu – quận là huyện.
● Cử quan lại người Hán tới cai trị, đứng đầu các đơn vị hành chính từ cấp huyện trở lên.
● Xây đắp thành lũy lớn ở các châu, quận và bố trí lực lượng quân đồn trú
để bảo vệ chính quyền.
● Áp dụng luật pháp hà khắc và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt.
+ Về kinh tế: bắt người Việt phải cống nạp nhiều sản vật quý, như: ngọc trai,
lông trả, tê, voi, đồi mồi, hương lạ, gỗ tốt để đưa về Trung Quốc…
Tại sao chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa với dân tộc Việt Nam? Trả lời:
Chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa dân tộc
Việt nhằm mục đích: Khiến người Việt lãng quên nguồn gốc tổ tiên; lãng quên
bản sắc văn hóa dân tộc của mình mà học theo các phong tục – tập quán của
người Hán; từ đó làm thui chột ý chí đấu tranh của người Việt.
II. Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa, xã hội
Em hãy xác định những chuyển biến của nông nghiệp nước ta trong thời Bắc thuộc? Trả lời:
Những chuyển biến của nông nghiệp nước ta trong thời Bắc thuộc:
● Trồng lúa vẫn là ngành chính, ngoài ra người dân còn chăn nuôi và trồng
nhiều loại cây khác như: cây ăn quả, cây dâu, cây bông…
● Việc dùng cày và sử dụng sức kéo trâu bò đã phổ biến
● Người dân biết đắp đê phòng lũ lụt.
Việc đồ đồng Đông Sơn vẫn phải phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta trong
thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào? Trả lời:
Việc đồ đồng Đông Sơn vẫn phát triển ở nhiều nơi trên đất nước ta trong thời
Bắc thuộc đã cho thấy sức sống bền bỉ của nền văn hóa Đông Sơn cổ truyền,
minh chứng cho cuộc đấu tranh bảo vệ nền văn hóa cổ truyền của dân tộc.
Quan sát tư liệu 16.5, nêu những chuyển biến trong cơ cấu xã hội nước ta thời
Bắc thuộc so với thời Văn lang, Âu Lạc. Trả lời:
● Tổ chức xã hội thay đổi rõ rệt: Quan lại đô hộ -> Địa chủ Hán và Hào
trưởng Việt -> nông dân công xã -> nông dân lệ thuộc -> nô tì.
● Những thế lực tầng lớp trên của xã hội bị chính quyền đô hộ chèn ép
● Mâu thuẫn bao trùm xã hội là mâu thuẫn giữa nhân dân ta với chính
quyền cai trị phương Bắc
Theo em, thành phần nào trong xã hội sẽ lãnh đạo các cuộc khởi nghĩa giành
độc lập của người Việt? Tại sao? Trả lời:
Theo em, tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành từ bộ phận quý tộc trong xã
hội Âu Lạc cũ sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập của người
Việt. Vì: các hào trưởng là những người có uy tín và vị thế quan trọng trong xã
hội do đó, họ sẽ dễ dàng huy động, liên kết các tầng lớp nhân dân khác tham gia
vào cuộc đấu tranh chống ngoại xâm.
Trả lời câu hỏi phần Luyện tập và vận dụng Luyện tập
Câu 1. Hoàn thành sơ đồ tư duy về các chính sách cai trị của phong kiến
phương Bắc đối với Giao Châu – An Nam trong thời Bắc thuộc. Trả lời:
Câu 2. Em hãy xác định những chuyển biến mới về kinh tế, xã hội, văn hóa của
nước ta trong thời Bắc thuộc theo bảng sau: Chính trị Kinh tế Văn hóa Lĩnh vực Chuyển biến Trả lời: Hoàn thành bảng: Lĩnh Chính trị Kinh tế Văn hóa vực
Chuyển - Lãnh thổ nước ta - Nông nghiệp có sự - Một số thành tựu biến
bị sáp nhập vào chuyển biến mới về của nền văn hóa
lãnh thổ Trung phương thức canh tác. Trung Quốc được du Quốc.
Ví dụ: sử dụng phổ nhập vào Việt Nam.
biến công cụ bằng sắt, Ví dụ: chữ Hán, Nho
- Các triều đại sức kéo của trâu bò … giáo, phong tục – tập phong kiến phương quán…
Bắc thi hành chính - Nghề thủ công
sách cai trị hà khắc, truyền thống tiếp tục - Người Việt tiếp thu
khiến đời sống phát triển với kĩ thuật có chọn lọc văn hóa nhân dân cực khổ. cao hơn. Trung Quốc để phát triển văn Việt; đấu
- Mâu thuẫn xã hội - Xuất hiện nghề thủ tranh để bảo tồn bản
dâng cao, nhiều công mới: giấy, thủy sắc văn hóa dân tộc… cuộc đấu tranh tinh…
chống lại chính - Một số đường giao
quyền đô hộ của thông thủy, bộ được
nhân dân ta đã nổ hình thành. ra. Vận dụng
Câu 3: Em hãy hoàn thành bảng dưới đây để rút ra những hậu quả từ chính sách
cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta Thông tin chính sách Suy luận hậu quả Lĩnh vực
Chính Sát nhập nước ta thành các châu, quận Âm mưu xóa bỏ quốc gia- trị
của Trung Quốc, áp dụng luật pháp hà dân tộc Việt, biến nước ta khắc
thành châu, quận của Trung Quốc Kinh
Chiếm đoạt ruộng đất, đồn điền áp trại ? tế
Bắt dân ta cống nạp sản vật quý: thuế
khóa nặng nề, giữ độc quyền muối sắt
Xã hội Cau trị hà khắc, đưa người Hán sang ? nước ta sinh sống Văn
Truyền bá Nho giáo, bắt dân ta thay ? hóa
đổi phong tục, luật pháp theo người
Hàn, xóa bỏ những tập quán của người Việt,…. Trả lời: Thông tin chính sách Suy luận hậu quả Lĩnh vực
Chính Sát nhập nước ta thành các châu,
Âm mưu xóa bỏ quốc gia-dân tộc trị
quận của Trung Quốc, áp dụng
Việt, biến nước ta thành châu, luật pháp hà khắc quận của Trung Quốc Kinh
Chiếm đoạt ruộng đất, đồn điền áp Khai thác kiệt quệ tất cả các sản tế trại
vật quý hiếm của đất nước ta, bóc lột đến tận cùng
Bắt dân ta cống nạp sản vật quý:
thuế khóa nặng nề, giữ độc quyền muối sắt
Xã hội Cai trị hà khắc, đưa người Hán
muốn đồng hóa dân tộc ta, nhân sang nước ta sinh sống
dân chịu áp bức xã hội nặng nề Văn
Truyền bá Nho giáo, bắt dân ta
Muốn người Việt tiếp nhận văn hóa
thay đổi phong tục, luật pháp theo hóa của họ, xóa bỏ nét đẹp
người Hàn, xóa bỏ những tập
truyền thống lâu đời, đồng hóa
quán của người Việt,….
người Việt thành người Hán
Lý thuyết Chính sách cai trị của phong kiến phương Bắc và sự
chuyển biến của Việt Nam thời kì Bắc thuộc
I. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc
• Sáp nhập lãnh thổ Âu Lạc vào Trung Quốc sau đó chia thành các châu, quận…
• Cử quan lại người Hán tới cai trị đến tận cấp huyện.
• Xây các thành lũy lớn, thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt
2. Chính sách bóc lột về kinh tế
• Chiếm đoạt ruộng đất, độc quyền sắt, muối, bắt dân ta cống nạp các sản
vật quý, bắt hàng ngàn thợ thủ công giỏi ở Giao Châu đem về nước.
• Thời Đường, bên cạnh chính sách cống nạp, chính quyền đô hộ còn tăng
cường chế độ thuế khóa và lao dịch nặng nề.
3. Chính sách đồng hoá
• Đưa người Hán sang sinh sống lâu dài cùng người Việt, xóa bỏ tập quán
lâu đời của người Việt, ép dân ta theo phong tục tập quán của họ.
• Nho giáo, chữ Hán du nhập vào nước ta để phục vụ cho công cuộc đồng
hoá nhưng chữ Hán chỉ giới hạn trong một số ít người ở trung tâm.
II. Những chuyển biến về kinh tế, văn hóa, xã hội
1. Những chuyển biến về kinh tế. - Nông nghiệp:
• Trồng lúa nước vẫn là ngành chính, biết đắp đê phòng lụt.
• Sử dụng cày, sức kéo trâu bò và công cụ bằng sắt để lao động, sản xuất
• Chăn nuôi và trồng nhiều loại cây khác như cây ăn quả, cây dâu, cây bông
- Nhiều nghề thủ công mới xuất hiện: làm giấy, khảm xà cừ, thuộc da, đúc tiền…
- Giao thương các sản phẩm nông nghiệp và thủ công nghiệp ở trong nước và
với các thương nhân Trung Quốc, Giava, Ấn Độ.
2. Những chuyển biến về xã hội.
• Tầng lớp trên của xã hội như Lạc tướng, Lạc hầu và sau này là hào trưởng
người Việt có thế lực kinh tế và uy tín trong nhân dân nhưng vẫn bị chính quyền đô hộ chèn ép.
• Nông dân công xã chịu ảnh hưởng nặng nề bởi chính sách cướp đoạt
ruộng đất và tô thuế, nhiều người phá sản trở thành nông dân lệ thuộc hoặc nô tì.
• Bao trùm trong xã hội là mâu thuẫn giữa nhân dân Việt Nam với chính
quyền cai trị phương Bắc.
Trắc nghiệm Lịch sử 6 Bài 16: Chính sách cai trị của phong kiến
phương Bắc và sự chuyển biến của Việt Nam thời kì Bắc thuộc
Câu 1: Ở Việt Nam, thời kì Bắc thuộc kéo dài trong khoảng thời gian nào? A. Năm 179 TCN – 938. B. Năm 179 – 938. C. Năm 111 TCN – 905. D. Năm 111 – 905. Đáp án: A
Câu 2: Nội dung nào dưới đây không đúng khi nói về chính sách cai trị của
chính quyền phong kiến phương Bắc trên lĩnh vực chính trị đối với nhân dân Âu Lạc?
A. Sáp nhập Âu Lạc vào lãnh thổ Trung Quốc.
B. Bắt người Việt cống nạp nhiều sản vật quý.
C. Cửa quan lại người Hán tới cai trị Âu Lạc.
D. Đàn áp các cuộc đấu tranh của người Việt. Đáp án: B
Câu 3: Trên lĩnh vực kinh tế, các triều đại phong kiến phương Bắc đã
A. bắt người Việt học chữ Hán, theo các lễ nghi của Trung Hoa.
B. sáp nhập Âu Lạc vào lãnh thổ Trung Quốc rồi chia thành các quận, huyện.
C. chiếm đoạt ruộng đất, bắt người Việt cống nạp các sản vật quý, hương liệu…
D. thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh yêu nước của người Việt cổ. Đáp án: C