1. Ngô Quyền dựng nền độc lập
Câu hỏi trang 51 SGK Lịch sử và Địa lí 7
Em hãy nêu những việc làm thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền trong xây dựng đất nước
Hướng dẫn trả lời:
Những việc làm thể hiện ý thức độc lập tự chủ của Ngô Quyền trong xây dựng đất nước:
- Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, bỏ chức Tiết độ sứ và đóng đô ở Cổ Loa.
- Ngô quyền thiết lập bộ máy chính quyền mới và cử các tướng lĩnh trấn giữ các châu quan trọng ở địa phương.
- Chế định triều nghi phẩm phục. (Quy định về lễ nghi, trang phục quan lại).
2. Công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh và sự thành lập nhà Đinh
Câu hỏi trang 52 SGK Lịch sử và Địa lí 7
- Vì sao gọi tình hình đất nước cuối thời Ngô là “Loạn 12 sứ quân”?
- Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước trong hoàn cảnh nào? Trình bày nét chính về công cuộc
thống nhất đất nước của ông.
Hướng dẫn trả lời:
- Gọi tình hình đất nước cuối thời Ngô là “Loạn 12 sứ quân” vì sau khi Ngô Quyền mất, một
số hào trưởng địa phương nổi dậy chiếm giữ các nơi.
- Đinh Bộ Lĩnh thống nhất đất nước trong hoàn cảnh đất nươc loạn lạc. Cả nước bấy giờ
chia làm 12 sứ quân đóng ở mỗi vùng.
- Một số nét chính về công cuộc thống nhất đất nước của Đinh Bộ Lĩnh:
+ Đinh Bộ Lĩnh liên kết với sứ quân Trần Lãm và Phạm Bạch Hổ tiến đánh các sứ quân khác.
+ Các sứ quân lần lượt bị đánh bại hoặc xin hàng.
+ Tình trạng cát cứ chấm dứt.
+ Cuối năm 967, đất nước được thống nhất.
3. Cuộc kháng chiến chống Tống thời Tiền Lê (năm 981)
Câu hỏi trang 53 SGK Lịch sử và Địa lí 7
Dựa vào lược đồ 14.9, em hãy mô tả nét chính về cuộc chiến chống Tống thời Tiên Lê (năm 981)
Hướng dẫn trả lời:
Nguyên nhân: Do tình hình chính trị trong nước bất ổn: Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị ám
hại, Đinh Toàn nối ngôi nhưng còn nhỏ tuồi. Lê Hoàn được suy tôn làm vua. Diễn biến:
- Năm 981, Hầu Nhân Bảo chỉ huy quân Tống theo hai đường thủy, bộ tấn công Đại Cổ Việt.
- Lê Hoàn cho quân mai phục, chặn đánh địch ở Lục Đầu Giang, Bạch Đằng, Tây kết…
- Quân địch thua trận, bỏ chạy về nước. Hầu Nhân Bảo tử trận. Kết quả:
Quân Tống đại bại. Nền độc lập của Đại Cổ Việt được giữ vững
4. Tổ chức chính quyền thời Đinh - Tiền Lê
Câu hỏi trang 54 SGK Lịch sử và Địa lí 7
Mô tả và nêu nhận xét về tổ chức chính quyền thời Đinh- Tiền Lê.
Hướng dẫn trả lời:
Tổ chức chính quyền thời Đinh: - Trung ương:
+ Hoàng đế đứng đầu triều đình trung ương
+ Giúp vua trị nước có các cao tăng và ban văn, ban võ.
+ Tướng lĩnh thân cận giữ chức vụ chủ chốt
- Địa phương: gồm đạo (châu), giáp, xã
Tổ chức chính quyền thời Lê: - Trung ương:
+ Vua đứng đầu chính quyền
+ Phong vương cho các con, trấn giữ nơi quan trọng
+ Thái sư, đại sư, quan văn, quan võ giúp vua - Địa phương:
+ lộ, phủ, châu, rồi đến giáp. Đơn vị cơ sở là xã.
+ Quân đội: cấm quân và quân địa phương Nhận xét:
- Bộ máy nhà nước thời Đinh còn chưa hoàn chỉnh, sơ sài.
- Sang đến thời Tiền Lê, bộ máy nhà nước được hoàn thiện, cải cách hành chính các cấp ở địa phương.
5. Đời sống xã hội, văn hóa thời Ngô - Đinh - Tiền Lê
Câu hỏi trang 55 SGK Lịch sử và Địa lí 7
Đời sống xã hội, văn hóa thời Ngô- Đinh- Tiền Lê có điểm gì nổi bật.
Hướng dẫn trả lời: * Xã hội: - Gồm 2 bộ phận:
+ Thống trị: vua, quan, một bộ phận nhà sư, đạo sĩ
+ Bị trị: nông dân, thợ thủ công, thương nhân, nô tì
- Nông dân là lực lượng sản xuất chính, cày ruộng công làng xã. * Văn hóa:
- Nho giáo chưa phát triển, Phật giáo được truyền bá rộng rãi.
- Nhà sư là người có học, được chính quyền và nhân dân tôn trọng.
- Nhiều loại hình văn hóa dân gian phát triển, đặc biệt là hát chèo, đánh đu, đấu vật…
Luyện tập & Vận dụng
Luyện tập trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7
1. Năm 939, Ngô Quyền xưng vương, chọn Cổ Loa làm kinh đô. Giải thích về quyết định
này, nhiều ý kiến cho rằng Ngô Vương muốn tiếp nối truyền thống nước Âu Lạc xưa. Em có
đồng ý với ý kiến này không? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời:
Em có đồng ý với ý kiến Ngô Quyền chọn Cổ Loa là kinh đô vì muốn tiếp nối truyền thống nước Âu Lạc xưa.
Vì chính Sử gia Lê Văn Hưu đời Trần cũng đã nêu cao ý tưởng này của Ngô Vương Quyền
khi viết về Ngô Vương “chính thống của nước Việt ta đã nối lại được”. Với việc Ngô Vương
đóng đô ở Cổ Loa, vùng đất Hà Nội đã khôi phục vị trí trung tâm chính trị của đất nước trong
buổi đầu phục hưng độc lập sau hơn nghìn năm Bắc thuộc.
Ngô Quyền cũng muốn khẳng định việc trở về với cội nguồn của dân tộc, tỏ rõ ý nguyện tiếp
tục sự nghiệp dựng nước và giữ nước thời Văn Lang - Âu Lạc, chính thức cắt hẳn sự ảnh
hưởng của triều đình phương Bắc.
2. Hãy hoàn thiện các thông tin ở cột sự kiện (A) tương ứng với (B) theo nội dung dưới đây:
Hướng dẫn trả lời:
Vận dụng trang 56 SGK Lịch sử và Địa lí 7
Hãy chọn và giới thiệu một nhân vật lịch sử đã có công dựng nước hoặc giữ nước thời Ngô,
Đinh, Tiền Lê. Điều khiến em khâm phục, muốn học tập hoặc noi gương nhân vật đó? Hãy
nêu ý kiến và giải thích.
Hướng dẫn trả lời:
Giới thiệu về Đinh Bộ Lĩnh (Đinh Tiên Hoàng)
- Đinh Tiên Hoàng (Đinh Bộ Lĩnh) là người động Hoa Lư (Ninh Bình), con trai Đinh Công Trứ,
một nhà tướng của Dương Đình Nghệ.
- Cha mất sớm, Đinh Bộ Lĩnh theo mẹ về quê ở, thường đi chăn trâu, bắt lũ trẻ khoanh tay
làm kiệu để ngồi cho chúng rước và lấy bông lau làm cờ bày trận giả đánh nhau
- Lớn lên rất thông minh, có khí phách và có tài thao lược.
- Thấy nhân dân khổ ở vì loạn 12 sứ quân, ông dựng cờ khởi nghĩa.
- Đinh Bộ Lĩnh theo về dưới cờ của Trần Lãm. Khi Trần Lãm chết, Đinh Bộ Lĩnh lên thay đem
quân về giữ Hoa Lư, chiêu mộ hào kiệt để dẹp loạn 12 sứ quân.
- Năm 968, sau khi dẹp xong 12 sứ quân, Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế (Đinh Tiên
Hoàng), đóng đô ở Hoa Lư, đặt tên nước là Đại Cồ Việt.
Điều khiến em khâm phục, muốn học tập và noi gương ở Đinh Bộ lĩnh đó là ông là người có ý
chí lớn, thông minh, anh dũng và có lòng yêu nước. Ngay từ nhỏ, ông đã thể hiện là người
thông minh, có tài thao lược, ông khiến những đứa trẻ chăn trâu cùng phải khâm phục và nể sợ. ......................