I. Khái niệm virus Câu 1 trang 131
Nêu khái niệm virus, từ đó cho biết virus có những đặc điểm nào khác so với vi khuẩn? Lời giải
- Khái niệm virus: Virus là dạng sống không có cấu tạo tế bào, kích thước rất nhỏ,
sống kí sinh bắt buộc trong tế bào sinh vật.
- Virus có các đặc điểm khác với vi khuẩn: Virus Vi khuẩn
Có kích thước rất nhỏ Có kích thước lớn hơn
Không có cấu tạo tế bào Có cấu tạo tế bào
Sống kí sinh bắt buộc trong tế bào của Sống kí sinh hoặc sống tự do trong môi sinh vật trường Chỉ có DNA hoặc RNA Có cả DNA và RNA Không có ribosome Có ribosome
II. Cấu tạo của virus Câu 2 trang 132
Quan sát hình 21.2 và cho biết các thành phần cấu tạo virus. Hãy nêu chức năng của các thành phần đó? Lời giải
- Các thành phần cấu tạo virus: Các loại virus đều có 2 thành phần là lõi nucleic acid
và vỏ capsid. Một số loại virus (virus có màng bọc) có thêm thành phần là màng bọc
nằm bên ngoài vỏ capsid.
- Chức năng của các thành phần cấu tạo virus:
+ Lõi nucleic acid có chức năng mang thông tin di truyền quy định các đặc điểm của virus.
+ Vỏ capsid có chức năng bao bọc bảo vệ virus, đồng thời, ở virus trần, protein của vỏ
capsid thường đóng vai trò làm thụ thể cho virus bám dính lên bề mặt tế bào chủ.
+ Màng bọc có các gai glycoprotein đóng vai trò là thụ thể cho virus có màng bọc bám
dính lên bề mặt tế bào chủ.
III. Chu trình nhân lên của virus Câu 3 trang 132
Quan sát các hình 21.4, 21.5 và mô tả các giai đoạn trong chu trình nhân lên của virus.
Em có nhận xét gì về thời gian nhân lên của phage T4 trong tế bào chủ Lời giải
- Các giai đoạn trong chu trình nhân lên của virus:
+ Giai đoạn 1 - Bám dính (hấp phụ): Virus cố định trên bề mặt tế bào chủ nhờ mối
liên kết đặc hiệu giữa thụ thể của virus và thụ thể của tế bào chủ.
+ Giai đoạn 2 - Xâm nhập: Virus trần đưa trực tiếp vật chất di truyền vào trong tế bào
vật chủ. Virus có màng bọc thì đưa cấu trúc nucleocapsid hoặc cả virus vào trong tế
bào chủ rồi mới phá bỏ các cấu trúc bao quanh (cởi áo) để giải phóng vật chất di truyền.
+ Giai đoạn 3 - Sinh tổng hợp: Virus sử dụng các vật chất có sẵn của tế bào chủ tiến
hành tổng hợp các phân tử protein và nucleic acid nhờ enzyme của tế bào chủ hoặc enzyme do virus tổng hợp
+ Giai đoạn 4 - Lắp ráp: Các thành phần của virus sẽ hợp nhất với nhau để hình thành cấu trúc nucleocapsid.
+ Giai đoạn 5 - Giải phóng: Virus có thể phá huỷ tế bào chủ để giải phóng đồng thời
các hạt virus hoặc chui từ từ ra ngoài và làm tế bào chủ chết dần.
- Nhận xét về thời gian nhân lên của phage T4 trong tế bào chủ: Thời gian nhân lên
của phage T4 trong tế bào chủ rất nhanh (tổng thời gian khoảng 22 phút). Câu hỏi 4 trang 133
Quan sát các hình 21.4, 21.5 và cho biết điều gì xảy ra với tế bào chủ khi virus được giải phóng? Lời giải
- Nếu virus được giải phóng ồ ạt thì tế bào chủ bị phá hủy ngay lập tức.
- Nếu virus chui từ từ ra ngoài thì tế bào chủ sẽ bị chết dần.