Giải Sử 10 Bài 11: Hành trình phát triển và thành tựu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại CD

Giải Sử 10 Bài 11: Hành trình phát triển và thành tựu của
văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại CD
Mở đầu trang 77 SGK Sử 10 CD
Khu đến Ăng-co Vát được coi là công trình kiến trúc mang tính biểu tượng, ghi dấu
một thời hoàng kim của vương quốc Cam-pu-chia thời kì Ăng-co (802-1432).
Vương quốc Cam-pu-chia cùng với các quốc gia khác trong khu vực đã tạo dựng
nên một hành trình văn minh Đông Nam Á phát triển liên tục qua nhiều giai đoạn và
đạt những thành tựu rực rỡ.
Vậy hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á diễn ra như thế nào? Trong
quá trình đó, văn minh Đông Nam Á đã đạt được những thành tựu tiêu biểu gì? Lời giải
- Hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á trải qua 3 giai đoạn:
+ Từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X
+ Từ thế kỉ X đến thế kỉ XV
+ Từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XIX
- Ở thời cổ - trung đại, văn minh Đông Nam Á đạt được nhiều thành tựu trên các
lĩnh vực: tín ngưỡng – tôn giáo; văn tự - văn học; kiến trúc – điêu khắc
1. Hành trình phát triển của văn minh Đông Nam Á
Câu hỏi trang 78 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.2 hãy trình
bày sự phát triển của văn minh Đông Nam Á từ đầu công nguyên đến thế kỉ X. Lời giải
- Sự phát triển của văn minh Đông Nam Á từ đầu công nguyên đến thế kỉ X:
+ Đầu Công nguyên đến thế kỉ VII, trên nền tảng của văn hoá bản địa với kĩ nghệ
sắt khá phát triển và những ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ, Trung Quốc, ở Đông
Nam Á đã hình thành một sổ quốc gia, như: Phù Nam, Chăm-pa; Ta-ru-ma,
Ma-lay-lu; Ha-ri-pun-giay-a….trong đó lớn mạnh nhất là Phù Nam.
+ Từ thế kỉ VII - X, khu vực Đông Nam Á hình thành thêm một số quốc gia mới;
một số quốc gia nhỏ trước đây bị thôn tính hoặc hợp nhất lại với nhau thành những
nước lớn hơn, tiêu biểu là Ăng-co, Sri vi-giay-a.
+ Sự ra đời và bước đầu phát triển của các nhà nước là thành tựu văn minh nổi bật
nhất trong giai đoạn này.
Câu hỏi trang 78 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.3 hãy trình
bày sự phát triển của văn minh Đông Nam Á từ thế kỉ X đến thế kỉ XV. Lời giải
- Sự phát triển của văn minh Đông Nam Á từ thế kỉ X đến thế kỉ XV:
+ Đây là giai đoạn hình thành những quốc gia thống nhất và lớn mạnh ở Đông Nam
Á như Đại Việt, Ăng-co, Chăm-pa, Pa-gan, Lan Xang, Xu-khô-thai, A-giut-thay-a, Ma-gia-pa-hit,...
+ Sự hoàn thiện của các nhà nước quân chủ với nền kinh tế phát triển thịnh đạt và
xã hội ổn định đã đưa văn minh Đông Nam A bước vào giai đoạn phát triển rực rỡ.
+ Văn minh Đông Nam Á đã định hình bản sắc với những thành tựu đặc sắc và sáng
tạo trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc văn hoá Ấn Độ, Trung Quốc.
+ Sự xâm nhập và lan toả của Hồi giáo đã tạo nên những sắc thái mới cho văn minh Đông Nam Á.
Câu hỏi trang 79 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.4 hãy cho
biết trong giai đoạn thế kỉ XVI - XIX, văn minh Đông Nam Á đã tiếp nhận những
yếu tố mới nào từ phương Tây. Lời giải
- Trong giai đoạn thế kỉ XVI – XIX, văn minh Đông Nam Á đã tiếp nhận những yếu
tố mới nào từ phương Tây là: tôn giáo (Thiên chúa giáo); ngôn ngữ; các hình thức
văn hóa vật chất; tư tưởng nhân văn…
2. Một số thành tựu tiêu biểu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại
Câu hỏi trang 80 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.5, 11.6 hãy
Nêu các hình thức tín ngưỡng dân gian của cư dân Đông Nam Á. Lời giải
Các hình thức tín ngưỡng dân gian của cư dân Đông Nam Á gồm:
- Tín những thờ cúng tổ tiên
- Tín ngưỡng sùng bái tự nhiên (thờ các vị thần tự nhiên, thờ động vật…)
- Tín ngưỡng phồn thực
Câu hỏi trang 80 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.5, 11.6 hãy
Kể tên những tôn giáo phổ biến ở các quốc gia Đông Nam Á. Vì sao các tôn giáo
này lại được đông đảo cư dân Đông Nam Á đón nhận? Lời giải
- Những tôn giáo phổ biến ở Đông Nam Á là: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo và
Thiên chúa giáo. Những tôn giáo này có ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống của cư
dân Đông Nam Á, tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng có sự khác biệt giữa các quốc gia.
Ví dụ: Phật giáo tiểu thừa là quốc giáo ở Thái Lan; Hồi giáo là quốc giáo ở In-đô-nê-xi-a…
- Các tôn giáo này được đông đảo cư dân Đông Nam Á đón nhận, vì:
+ Trước khi diễn ra quá trình giao lưu, tiếp xúc với các nền văn hóa bên ngoài, cư
dân Đông Nam Á chưa sáng tạo ra được tôn giáo riêng của dân tộc mình.
+ Các tôn giáo: Phật giáo, Hin-đu giáo, Hồi giáo, Thiên Chúa giáo… khi du nhập
vào Đông Nam Á thì đã có đầy đủ: hệ thống giáo lý, giáo luật, kinh thánh. Mặt khác,
các tôn giáo này, tuy có sự giải thích khác nhau về con đường tu tập nhưng đều
thống nhất với nhau về trong việc đề cao tính hướng tiện, lòng yêu thương con
người. Vì vậy, các tôn giáo dễ dàng được cư dân Đông Nam Á đón nhận.
Câu hỏi trang 81 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.7 hãy nêu
những thành tựu về văn tự và văn học Đông Nam Á. Lời giải
- Thành tựu về văn tự:
+ Tiếp thu hệ thống chữ viết của Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á đã sáng tạo ra chữ
viết riêng, như chữ viết của người Chăm, người Khơ-me, người Thái, người Môn, người Mã Lai,…
+ Riêng người Việt tiếp thu một phần hệ thống chữ Hán của Trung Quốc và sáng tạo ra chữ Nôm.
- Thành tựu về văn học:
+ Văn học dân gian rất phong phú với nhiều thể loại, như truyền thuyết, sử thi,
truyện cổ tích, truyện thơ, ca dao, tục ngữ,... Những tác phẩm tiêu biểu là: sử thi Đẻ
đất đẻ nước (Việt Nam), truyền thuyết Pơrắc Thon (Campuchia), thần thoại Pun-hơ Nhan-hơ (Lào),...
+ Văn học viết ra đời khá muộn vào khoảng thế kỉ X - XIII. Một số tác phẩm tiêu
biểu là Truyện Kiều (Việt Nam), Truyện sử Me-lay-tu (Ma-lay-xi-a),…
+ Văn học Đông Nam Á chịu ảnh hưởng sâu sắc của văn học Ấn Độ, Trung Quốc, Ả Rập và phương Tây.
Câu hỏi trang 82 SGK Sử 10 CD: Đọc thông tin và quan sát Hình 11.8, 11.9 hãy
nêu thành tựu chủ yếu của kiến trúc, điêu khắc ở Đông Nam Á. Lời giải
- Nghệ thuật kiến trúc ở Đông Nam Á phát triển mạnh và đạt nhiều thành tựu ở cả
ba dòng kiến trúc dân gian, tôn giáo và cung đình.
+ Trong kiến trúc dân gian, nhà sàn được coi là một biểu tượng văn hoá thích hợp
với điều kiện khí hậu nóng ẩm ở các địa hình khác nhau của cư dân Đông Nam Á
+ Kiến trúc tôn giáo đa dạng với hệ thống chùa, tháp, đền, miếu, lăng mộ, thánh
đường, nhà thờ. Chịu ảnh hưởng của nhiều loại hình kiến trúc du nhập từ bên ngoài,
kiến trúc tôn giáo Đông Nam Á phổ biến với các công trình kiến trúc Hin-đu giáo,
Phật giáo, Hồi giáo và Thiên Chúa giáo.
+ Kiến trúc cung đình điển hình là hệ thống cung điện tại các kinh đô tiêu biểu như:
Thăng Long (Việt Nam), A-giut-thay-a (Thái Lan), Luông Pha-băng (Lào),
Phnôm-pênh (Cam-pu-chia),...
- Nghệ thuật điêu khắc Đông Nam Á đạt đến trình độ cao, với nhiều tác phẩm được
chạm khắc công phu, độc đáo và chịu ảnh hưởng rõ nét của điêu khắc Ấn Độ, Trung
Quốc. Phổ biến là các tác phẩm điêu khắc mang tính chất tôn giáo, như tượng thần,
tượng Phật và phù điêu.
Luyện tập và vận dụng trang 82 SGK Sử 10 CD
Luyện tập 1 trang 82 SGK Sử 10 CD: Thể hiện trên trục thời gian các giai đoạn
phát triển của văn minh Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ XIX. Lời giải
Luyện tập 2 trang 82 SGK Sử 10 CD: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện các thành tựu tiêu
biểu của văn minh Đông Nam Á thời kì cổ - trung đại. Lời giải
Vận dụng trang 82 SGK Sử 10 CD: Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về các công trình
kiến trúc Đông Nam Á và phân loại theo ba dòng: kiến trúc dân gian, kiến trúc tôn
giáo, kiến trúc cung đình. Lời giải HS tự sưu tầm