GIÁO DỤC CÔNG DÂN 8 Bài 5:
BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN Mục tiêu bài học Gi G ải thí t c hí h h được đ sự cần sự t cần hiết ết phải bảo vệ bảo m vệ ôi ô trtườ r ng ườ v ng à t à ài t nguyên nguyên thi t ên nhi ên ên. ê n. Nêu N đượ êu c đượ một m ột số quy số đị đ nh c nh ơ ơ bản b c ản ủa ủ pháp p l háp uật uật về bảo về vệ bảo môi m t rườn r g, ườn t ài à nguy ng ên ên thi t ên nhi n ên; ên; một m ột số bi số ện ph ện áp ph c áp ần t ần hi t ết ết để để bảo bả v o ệ m ệ ôi m t rtườ r ng ườ v ng à à tài t nguyên t nguyên hiên ê nhi n ên. ên. Nêu N đượ êu c đượ trtách r nhi ách ệm ệm c ủa ủa học h si nh trton r g on việc bảo b v ảo ệ ệ môi m t rư r ờng ư ờng và t và ài à nguyên t nguyên hi h ên nhi n ên. ên. Thực T hi hực ện đượ ện c đượ vi ệc bảo bảo vệ m vệ ôi m trtườ r ng ườ v ng à à tài t nguyên t nguyên hi h ên nhi ên ên ên bằng bằng những nhữ v ng iệc ệ l àm àm phù p hợp hù hợp với l ứa t ứa uổi u . Phê h phán, p hán, đấu t đấu ra r nh a v nh ới ớ những n hững hành hàn vi gây ô nh ô i nh ễm ễm môi m t rư r ờng ư ờng và và phá p hoại h t ài ngu y ngu ên ê thi t ên ên nhiên. ê Hoạt động 1 KHỞI ĐỘNG
Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có vai trò như thế nào?
* Tầm quan trọng của môi trường và tài nguyên thiên nhiên:
Có tầm quan trọng đặc biệt đối với đời sống của con người, là cơ sở
để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tạo cho con người phương
tiện sinh sống, phát triển trí tuệ, đạo đức, tinh thần.
Kể 1 số hoạt động góp phần bảo vệ môi
trường và tài nguyên thiên nhiên. Hoạt động 2 KHÁM PHÁ Nhiệm vụ 1:
a. Em hãy đọc Thông tin 1 (Báo cáo Hiện trạng Môi trường Quốc gia giai đoạn
2016 – 2020) trong SGK tr. 25 và trả lời câu hỏi:
1. Ô nhiễm môi trường ảnh hưởng tới
ĐV, TV, con người ntn? Lấy VD việc
ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường tới
đời sống và sản xuất con người.
2. Việc bảo vệ môi trường cần thiết như
thế nào đối với đời sống của người dân và mỗi quốc gia?
 2. Việc bảo vệ môi trường cần thiết đối với con người và sự
phát triển của mỗi quốc gia vì hiện nay môi trường đang bị
ô nhiễm trầm trọng, ảnh hưởng rất lớn đối với đời sống xã
hội và sự phát triển bền vững. Bảo vệ môi trường chính là
bảo vệ sự sống của chúng ta.
a. Sự cần thiết phải bảo vệ môi trường:
+ Bảo vệ môi trường sẽ giúp cho môi trường trong lành, sạch
đẹp, bảo đảm cân bằng sinh thái.
+ Ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do con người và thiên nhiên gây ra. Nhiệm vụ 1:
b. Em hãy đọc Thông tin 2 (Vai trò của tài nguyên thiên nhiên đối với tăng
trưởng kinh tế ở Việt Nam) trong SGK tr. 26,27 và trả lời câu hỏi:
3. Tài nguyên rừng có vai trò ntn đối với
cuộc sống của con người?
4. Theo em, việc bảo vệ và khai thác hợp lí
tài nguyên thiên nhiên có ý nghĩa như thế
nào đối với cuộc sống của người dân và sự
phát triển của mỗi quốc gia?
3. Tài nguyên rừng có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cuộc sống của con người:
● Rừng có 5 vai trò chính: nuôi dưỡng đất, lưu trữ các-bon, cung cấp
thực phẩm lành mạnh cho hành triệu con người, điều tiết nước và là
nhà của khoảng 80% các giống loài sống trên cạn.
● Rừng chính là lá phổi xanh, điều hòa khí hậu, bảo tồn một số loài
động vật quý hiếm; cung cấp lâm sản xuất khẩu; thảm thực vật rừng
có vai trò quan trọng trong công việc chống xói mòn, sạt lở, hạn chế
lũ lụt cũng như giữ được nguồn nước ngầm, tránh hạn hán;...
4. Việc bảo vệ và khai thác hợp lí tài nguyên thiên nhiên có ý nghĩa vô cùng to lớn đối
với cuộc sống của người dân và sự phát triển của mỗi quốc gia:
● Đối với người dân: con người khai thác tài nguyên thiên nhiên để phục vụ cuộc
sống của con người.
● Đối với mỗi quốc gia: tài nguyên thiên nhiên đóng một vai trò vô cùng quan trọng
đối với nền kinh tế cũng như sự phát triển ổn định của đất nước. Tài nguyên thiên
nhiên là điều kiện cần để giúp phát triển nền kinh tế, khi chúng ta biết cách khai
thác những tài nguyên thiên nhiên này một cách hợp lí và hiệu quả sẽ giúp nền
kinh tế phát triển tốt hơn. Những tài nguyên như quặng kim loại (sắt, đồng, vàng,
bạc,...) sẽ giúp nền kinh tế phát triển, giúp phát triển các ngành sản xuất công
nghiệp, nông nghiệp, sản xuất thủy tinh, vật liệu xây dựng, sành sứ,... Ngoài ra, tài
nguyên thiên nhiên còn tạo ra nguồn tích lũy vốn ban đầu cho công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước; thu hút vốn đầu tư nước ngoài.
b. Sự cần thiết phải bảo vệ tài nguyên thiên nhiên:
Bảo vệ tài nguyên thiên nhiên sẽ giúp cho nguồn tài nguyên không bị cạn kiệt.
2. Quy định cơ bản của pháp luật về bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên
Em hãy đọc các thông tin và trường hợp trong SGK tr. 27,28
để thực hiện yêu cầu.
a. Căn cứ vào các quy định của pháp luật, em
hãy cho biết trong các bức tranh, chủ thể đã
thực hiện đúng hay vi phạm các quy định của
pháp luật về bảo vệ môi trường? Vì sao?
b.Em hãy nêu những quy định khác của pháp
luật về bảo vệ môi trường. + Bức tranh 1
Chủ thể thực hiện đúng các quy định
của pháp luật về bảo vệ môi trường vì
đã phân loại rác thải sinh hoạt. Đây là
một việc làm đúng, thực hiện tốt khoản
1 Điều 4 Luật Bảo vệ môi trường năm
2010 (Bảo vệ môi trường là quyền,
nghĩa vụ và trách nhiệm của mọi cơ
quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân). Bức tranh 2
Chủ thể vi phạm pháp luật về bảo vệ
môi trường vì đã đổ rác thải xuống hè
phố, gây ô nhiễm môi trường. Việc làm
này vi phạm khoản 1 Điều 6: Các hành
vi bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo
vệ môi trường: Vận chuyển, chôn, lấp,
đổ, thải, đốt chất thải rắn, chất thải
nguy hại không đúng quy trình kĩ thuật,
quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường
+ Bức tranh 3: Chủ thể vi phạm pháp luật
về bảo vệ môi trường vì đã vận chuyển vật
liệu xây dựng nhưng không bảo quản, che
chăn khiến chất thải rơi xuống lòng đường,
hè phố, gây ô nhiễm môi trường. Việc làm
này vi phạm khoản 1 Điều 6: Các hành vi
bị nghiêm cấm trong hoạt động bảo vệ môi
trường: Vận chuyển, chôn, lấp, đổ, thải,
đốt chất thải rắn, chất thải nguy hại không
đúng quy trình kĩ thuật, quy định của pháp
luật về bảo vệ môi trường.
2. Quy định cơ bản của pháp luật về bảo vệ môi
trường, tài nguyên thiên nhiên
- Bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên là quyền, nghĩa vụ và
trách nhiệm của mọi cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư, hộ gia đình và cá nhân.
- Nhà nước có chính sách bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên;
bảo tồn thiên nhiên; đa dạng sinh học; chủ động phòng, chống thiên
tai, ứng phó với biến đổi khí hậu…
-Pháp luật Việt Nam quy định:
+ Nghiêm cấm đổ chất thải, chất độc hại làm ô nhiễm, suy thoái, cạn
kiệt nguồn nước; xả thải khí độc hại trực tiếp vào nguồn nước, lòng
đất; khai thác trái phép khoáng sản, cát, sỏi trên sông, suối, kênh rạch,
gây sạt lở, biến dạng dòng chảy;... Thông tin
Trích Luật khoáng sản năm
Trích Luật Lâm nghiệp năm 2017
2010 ( sửa dổi bổ sung 2018)
Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm
Điều 4. Nguyên tắc hoạt động
trong hoạt động lâm nghiệp khoáng sản.
Trích Luật Thuỷ sản năm 2017
Trích Luật Tài nguyên
Điều 13. Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản
nước năm 2012 ( sửa đổi bổ sung 2018)
Điều 9. Các hành vi bị nghiêm cấm
1.+ Nhóm 1, 2: Dựa vào thông tin 1, em hãy cho biết các
chủ thể nào trong trường hợp 2 và hai bức tranh đã thực
hiện đúng các quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?
2.+ Nhóm 3, 4: Dựa vào thông tin 1, em hãy cho biết các
chủ thể nào trong trường hợp 2 và hai bức tranh đã vi
phạm các quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên? Vì sao?
1.Trong trường hợp 2, chủ thể thực hiện đúng pháp luật về
bảo vệ tài nguyên thiên nhiên là: Hải và một số người dân
vì đã có việc làm đúng đắn: tố cáo hành vi khai thác cát
trái phép của Công ty T gây ảnh hưởng tới môi trường và
cuộc sống của người dân nơi đây. Chính quyền đã thực
hiện đúng quy định của pháp luật khi xử lí vi phạm đối với
Công ty T theo quy định của pháp luật.
1.+ Nhóm 3, 4: Chủ thể vi phạm pháp luật về bảo
vệ tài nguyên thiên nhiên là công ty T vì có hành
vi khai thác cát trái phép, gây ảnh hưởng tới môi
trường, cạn kiệt tài nguyên, gây sạt lở, sụt lún,...
khiến diện tích đất canh tác bị thu hẹp,...
Kể thêm 1 số quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
- Khoản 4 điều 6 Luật bảo vệ môi trường năm 2020 nghiêm cấm hành vi: Gây tiếng
ồn, độ rung vượt mức cho phép theo quy chuẩn kĩ thuật môi trường; xả thải khói, bụi,
khí có mùi độc hại vào không khí.
- Khoản 5 điều 6 Luật bảo vệ môi trường năm 2020 nghiêm cấm hành vi:Thực hiện
dự án đầu tư hoặc xả thải khi chưa đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
- Khoản 6 điều 6 Luật bảo vệ môi trường năm 2020 nghiêm cấm hành vi:Nhập khẩu,
tạm nhập, tái xuất, quá cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức.
- Khoản 10 điều 6 Luật bảo vệ môi trường năm 2020 nghiêm cấm hành vi:Sản xuất,
kinh doanh sản phẩm gây nguy hại cho sức khỏe con người, sinh vật và tự nhiên; sản
xuất, sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng chứa yếu tố độc hại vượt mức cho phép
theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường.
Kể thêm 1 số quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
+ Nghiêm cấm các hoạt động chặt, phá, lấn chiếm, đốt rừng;
đưa chất cháy nổ, săn bắn, nuôi nhốt, giết, tàng trữ, buôn bán
động vật rừng trái quy định; khai thác tài nguyên thiên nhiên
trái quy định của pháp luật.
+ Chỉ được tiến hành hoạt động khoáng sản khi được cơ quan
quản lí nhà nước có thẩm quyền cho phép.
+ Nghiêm cấm hủy hoại nguồn lợi thủy sản, nơi cư trú của
các loài thủy sản; khai thác, nuôi trồng thủy sản ảnh hưởng đến môi trường.
- Pháp luật Việt Nam quy định:
+ Chỉ được tiến hành hoạt động khoáng sản khi được cơ quan quản lí
nhà nước có thẩm quyền cho phép.
+ Nghiêm cấm hủy hoại nguồn lợi thủy sản, nơi cư trú của các loài
thủy sản; khai thác, nuôi trồng thủy sản ảnh hưởng đến môi trường.
+ Nghiêm cấm đổ chất thải, chất độc hại làm ô nhiễm, suy thoái, cạn
kiệt nguồn nước; xả thải khí độc hại trực tiếp vào nguồn nước, lòng
đất; khai thác trái phép khoáng sản, cát, sỏi trên sông, suối, kênh rạch,
gây sạt lở, biến dạng dòng chảy;...
3. Một số biện pháp bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên
Em hãy đọc các thông tin và trường hợp trong SGK tr. 30,31
và thực hiện yêu cầu
+ Nhóm 1, 2: Đọc thông tin 1 và trả lời :
Những biện pháp nêu ở thông tin trên có
tác dụng bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên như thế nào?
+ Nhóm 3, 4: Đọc thông tin 2 và trả lời :
Những biện pháp nêu ở thông tin trên có
tác dụng bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên như thế nào? + Thô + ng tin 1: V i V ệc ệ Th c ủ tướ ư ng ớ C h C ính p hủ phê du ê yệt y đ ề
án t rồng 1 tỷ cây ỷ xa cây nh giúp cả p c n ướ ư c ớ t c rồng đ ượ ư c ợ 1 t c ỷ cây ỷ xa x nh, gó , p p p hần bảo vệ o v m ệ ôi m trườ rư n
ờ g sinh t hái, cải , thiện cả c nh q uan và ứ n và ứ g phó vớ i vớ biến ế đ ổi khí hậu, ph , át triển ki k nh tế xã hội ế , nâng ca g c o ch o c ất lượ ư ng ợ cuộ c số c ng ngườ ư i ờ dân và v s ự ự p hát t riển b ền ề vữ ng vữ củ a đ a ất nước nướ . c + + Thông titn 2: :Vi V ệc
ệ ứng dụng nông nghiệp hữu ữ cơ c ơ giúp hạn chế ế tối đa cá c c c hóa chấ c t gây ây độc hại ch c o cây trồng và v mô m i trườ ư ng
ờ , ,góp phần bảo vệ v môi m trườ rư n ờ g, g, đồng thời hờ bảo vệ ngu v ồn n ướ ư c, ớ ngu c, ồn đ ất. Tr T ò c r hơi hơ “ Đối Đ mặ t”:
Kể một số biện pháp bảo vệ môi trư t ờng và tà t i nguyên thiên nhiên.
+ Một số biện pháp bảo vệ m ệ ôi m trường: r Dọ D n dẹp v n dẹ
ệ sinh nhà ở, đường ph
p ố tại địa phương mì
a phương m nh sống; Vứt rác
r đúng nơi quy định, khô h ng ng xả r x ác bừa bãi b ; Hạn c ; H hế s
hế ử dụng túi ni-lông; Tích cực h c trồng cây x ây anh; Không K tiếp tay cho hành vi ho hành v g ây t ây ổn hại đến đế m ôi m trườ r ng; ng ...
Một số biện pháp bảo vệ t ệ ài nguyên t ê hi h ên nhiên: Ti
n: T ết kiệm nước m sạc s h; khóa v k òi nước k c hi không sử d ử ụng ụn ; sửa c ử hữa và khắc
hắ phục đường ống nướ n c bị rò r r
ỉ; tái sử dụng nướ s c s
c inh hoạt để tưới cho ho cây c trồng; tắm ắm bằ b ng ng vòi v hoa se
hoa s n thay vì tắm bồn; t ắm iết kiệm ệ năng l m ượ
ư ng: lắp đặt bình nướ
n c nóng bằng năng lượng mặt
ượng m trời; tận dụng nguồn nước để phát đi đ ện;... Li L ên hệ vi ệc bảo vệ ệc m bảo vệ ôi trư r ờng ư v à t à ài n guyên yê t hiên ê n hiên ở chí c nh địa phươn ơ g các g c em ác
4. Trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên
a. Các bạn trong tranh đã làm gì để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
b. Em đã có những hành động và việc làm nào để bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
Em hãy kể ra những việc làm khác để bảo vệ
môi trường và tài nguyên thiên nhiên. TỔNG KẾT
Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên
nhiên cần thực hiện đồng bộ các giải pháp bảo vệ môi trường, giảm thiểu
và kiểm soát ô nhiễm môi trường tiến tới phục hồi môi trường các khu
vực đã bị ô nhiễm như: - Chấp hành các quy định pháp luật về bảo vệ tài nguyên, môi trường.
- Tích cực tham gia vào các phong trào, hoạt động bảo vệ môi trường tại địa phương.
- Thường xuyên tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức bảo vệ môi
trường cho người dân, cộng đồng, doanh nghiệp, thực hiện tăng trưởng
xanh, phát triển kinh tế ít chất thải, kinh tế tuần hoàn, trồng rừng.
- Nghiêm cấm mọi hoạt động làm suy kiệt nguồn tài nguyên, huỷ hoại môi trường.
- Phê phán, đấu tranh với các hành vi gây ô nhiễm môi trường và phá
hoại tài nguyên thiên nhiên, Hoạt động 3 LUYỆN TẬP
Nhiệm vụ 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
b. Sử dụng túi vải, giấy, c. Để bảo vệ cây
a. Muốn phát một số loại lá,... để gói, trồng thì phải phun
triển kinh tế thì đựng sản phẩm thay cho thuốc trừ sâu hoá
phải chấp nhận túi ni-lông là góp phần học diệt trừ hết các
môi trường bị ô bảo vệ môi trường. loại côn trùng nhiễm.
Nhiệm vụ 1: Em đồng tình hay không đồng tình với những ý kiến nào dưới đây? Vì sao?
d. Giáo dục, tuyên truyền, xây dựng ý
thức trách nhiệm về bảo vệ môi
trường chỉ là nhiệm vụ riêng của cán
bộ quản lí môi trường.
Nhiệm vụ 2: Em hãy cho biết hành vi nào dưới đây phù hợp với quy
định của pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên.
b) Xây dựng chuồng a) Thu gom và
trại chăn nuôi quy mô c) Che giấu hành
chuyển rác thải sinh
hộ gia đình bảo đảm vi khai thác rừng
hoạt đến đúng nơi
vệ sinh, không gây ô trái phép. quy định. nhiễm tiếng ồn.
d) Nhà nước sẽ chi
e) Săn bắt, buôn bán g) Khai thác nước
trả kinh phí dịch vụ
động vật quý hiếm
ngầm trái phép để
thu gom, vận chuyển thuộc danh mục kinh doanh.
và xử lí chất thải nguy cấp. theo quy định của pháp luật.
Nhiệm vụ 3: Em hãy đọc các tình huống sau và trả lời câu hỏi. Tình huống 1:
– Em có nhận xét gì về việc làm của anh T?
Anh D và anh T là đôi bạn thân. Hôm nay, anh D
có dịp về quê của anh T chơi. Anh T rủ anh D
– Nếu là anh D, em sẽ làm gì?
đến hồ phía sau nhà để câu cá. Mặc dù ngồi rất
lâu nhưng anh D vẫn chưa câu được con cá
nào. Anh D cảm thấy mất kiên nhẫn và nói với
anh T: “Câu mãi chẳng được gì, chán thật”. Suy
nghĩ một lúc, anh T quyết định đi mượn máy
kích điện để bắt cá. Tình huống 2:
Nếu là bạn K, em sẽ làm gì?
Cuối tuần, bạn K được bố mẹ dẫn
đi dã ngoại ven sông Hồng. Mặc
dù có biển cấm hút cát nhưng bạn
K vẫn thấy một chiếc tàu đang hút cát trên sông. Nhiệm vụ 4:
Em hãy chọn một phong trào hoặc
hành động bảo vệ môi trường và tài
nguyên thiên nhiên mà em ấn
tượng để thuyết trình nhằm truyền
cảm hứng cho bạn bè cùng chung
tay thực hiện hoạt động này. Hoạt động VẬN 4 DỤNG
Nhiệm vụ 1: Em hãy thực
hiện những việc làm phù Nhiệm vụ 2: Em hãy cùng
hợp (dọn dẹp vệ sinh, trồng
bạn thiết kế một số đồ dùng, và chăm sóc cây xanh,
dụng cụ học tập sáng tạo từ
nhắc nhở bạn bè, em nhỏ,
những vật dụng đã qua sử
…) để góp phần bảo vệ môi
dụng để tuyên truyền về trường tại nơi em sinh
trách nhiệm bảo vệ tài
sống và chia sẻ kết quả với nguyên thiên nhiên. mọi người.
Tạm biệt và hẹn gặp lại các em ở bài học tiếp theo.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có vai trò như thế nào?
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46