Giáo án điện tử Khoa học tự nhiên 7 bài 22 Chân trời sáng tạo : Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật

KHỞI ĐỘNG
Con người lấy những chất gì từ môi trường và thải những
chất gì ra khỏi cơ thể?
HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT MỤC TIÊU:
- Phát biểu được khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.
- Nêu được vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng trong cơ thể. NỘI DUNG:
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
2/ VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG CƠ THỂ
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1. Tìm hiểu khái niệm trao đổi chất
GV chuẩn bị các quả táo phần thưởng.
HS trả lời đúng mỗi câu hỏi sẽ được
thưởng một quả táo.
1. Các chất được lấy từ ...(1)........được chuyển hóa, tạo thành
năng lượng phục vụ cho các hoạt động sống của sinh vật.
2. Lấy các chất cần thiết từ môi trường
(như nước, khí oxygen, chất dinh
dưỡng, ...) và thải các chất không cần
thiết (như khí carbon dioxide, chất cặn bã,
...) ra ngoài môi trường gọi là quá trình ..... (2).... ở sinh vật.
3. Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình
cơ thể sinh vật ...(3).....từ môi trường
cung cấp cho quá trình chuyển hoá 1-môi trường
trong tế bào, đồng thời ...(4)...không
cần thiết ra ngoài môi trường. 2-Trao đổi chất 3- lấy các chất 4- thải các chất
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1. Tìm hiểu khái niệm trao đổi chất
-Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình cơ thể sinh vật lấy các chất từ
môi trường cung cấp cho quá trình chuyển hoá trong tế bào, đồng
thời thải các chất không cần thiết ra ngoài môi trường.
Quá trình nào sau đây thuộc trao đổi chất ở sinh vật?
a) Phân giải protein trong tế bào. b) Bài tiết mồ hôi.
c) Vận chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày.
d) Lấy carbon dioxide và thải oxygen ở thực vật. Môi trường ngoài TRAO ĐỔI CHẤT Thức ăn,nước, muối khoáng Tiêu oxi hóa Chấ t d d ư in ỡn h g H Cacbonic ô hấp Tuần ho Cacbonic àn
Chất bài tiết TẾ BÀO
Chất bài tiết Môi trường ngoài
Ví dụ về quá trình chuyển hóa các chất trong tế bào
1. Phương trình tổng quát của quá trình
phân giải hoàn toàn 1 phân tử đường
glucôzơ trong quá trình hô hấp tế bào.
C6H12O6 + 6 O2 ⟶ 6 CO2 + 6 H2O + Năng lượng (ATP + nhiệt) 2.Tổng hợp đường glucose từ nước và carbon dioxide trong quá trình quang hợp ở thực vật Thế nào là quá trình chuyển hoá các chất trong tế bào?
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1.1. Tìm hiểu khái niệm trao đổi chất
- Chuyển hóa các chất trong tế bào là tập hợp tất cả các phản
ứng hóa học xảy ra bên trong tế bào., được thể hiện qua quá
trình tổng hợp và phân giải các chât.
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1.2. Tìm hiểu khái niệm chuyển hóa năng lượng Năng lư n ợ g = lư n ợ g calo l y v ấ ào t ch ừ ế đ ộ ăn u n ố g B n ạ có th xá ể c đ n ị h đư c t ợ n ổ g năng lư n ợ g c a ủ m t l ộ o i ạ th c ự phẩm nh t đ ấ n ị h thông qua vi c ệ đ t ch ố áy nó và đo lư n ợ g nhi t ệ t a ỏ ra.
Các dạng năng lượng chính trong cơ thể
– Nhiệt năng: duy trì thân nhiệt, phần nhiệt năng dư thừa thải ra ngoài
bằng quá trình thải nhiệt.
– Động năng: giúp cho các cơ quan hoạt động.
– Điện năng: do dòng ion chuyển động qua màng, tạo điện thế màng tế bào.
– Hóa năng: Năng lượng tích lũy trong các liên kết hóa học. Quan
trọng nhất là ATP và creatin phosphat. Mệt mỏi doThiếu năng lượng Mạnh khỏe do Tràn đầy năng lượng
Khi chơi thể thao, nhiệt độ cơ thể tăng hơn mức bình thường, đồng
thời nhịp hô hấp cũng tăng lên. Hiện tượng này được giải thích như thế nào?
Khi ta vận động cơ thể chuyển hóa hóa năng thành năng lượng, giải
phóng nhiệt năng khiến cơ thể chúng ta nóng lên, nhịp tim và hô
hấp tăng để cung cấp oxygen cho quá trình chuyển hóa năng lượng.
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ KHÁI NIỆM TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1.2. Tìm hiểu khái niệm chuyển hóa năng lượng Thế nào là chuyển hóa năng
+ Chuyển hoá năng lượng là sự biến đổi lượng?
năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
+ Quá trình trao đổi chất luôn đi kèm với chuyển hóa năng lượng.
Sự biến đổi nào sau đây là chuyển hoá năng lượng trong cơ thể sinh vật? a) Quang Năng → Hoá Năng.
b) Điện năng → Nhiệt năng.
c) Hoá năng → Nhiệt năng.
d) Điện năng → cơ năng.
Sinh vật có sử dụng hết toàn bộ các chất được lấy từ môi trường không? Giải thích.
Sinh vật không thể sử dụng hết các chất được lấy từ môi trường, một
phần các chất cơ thể không chuyển hóa được sẽ được đào thải ra ngoài
cơ thể. (Ví dụ: Cellulose trong thực vật)
Hàng ngày phải bổ sung các chất -> cung cấp năng lượng cho cơ thể. Quá
trình đó là trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng.
Vậy trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng có vai trò gì?
BÀI 22. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
2/ VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG TRONG CƠ THỂ
Quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng có vai trò gì đối với cơ thể sinh vật? Cho ví dụ.
Quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng là điều kiện cơ bản
giúp duy trì sự sống, sinh trưởng, phát triển và sinh sản ở các loài sinh vật.
Ví dụ: Cây xanh cần có quá trình quang hợp để phục vụ cho sinh trưởng và phát triển.
Khi ta ăn thức ăn, cơ thể chuyển hóa thức ăn thành năng lượng giúp
duy trì hoạt động sống của sinh vật.
Điều gì sẽ xảy ra đối với sinh vật nếu quá trình trao đổi chất và chuyển
hoá năng lượng bị ngừng lại? Giải thích.
Sinh vật sẽ không có năng lượng để duy trì các hoạt động sống bình thường và chết.
Nhiệt độ cơ thể của một vận động viên đang thi đấu và một nhân viên
viên đang làm việc trong văn phòng có gì khác nhau? Giải thích.
Nhiệt độ vận động viên sẽ cao hơn người làm việc văn phòng.
- Khi vận động viên vận động, cơ thể anh ta cần sử dụng rất nhiều
năng lượng, dẫn đến quá trình trao đổi chất và năng lượng diễn ra
nhanh hơn, cơ thể tỏa nhiều nhiệt hơn.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP CÂU HỎI 1 : : C C h h ất n ất n à à o s o s au au đ đ â â y y là là s s ả ả n n phẩ phẩ m m c c ủ ủ a a q q uá uá trì tr n ìn h h tra tra o o đổi đổ c i c hấ hấ t đ t đ ư ư ợc ợc đ đ ộn ộn g g vậ vậ t thả t thả i ra i ra môi mô trư i trư ờn ờn g g ? ? A. A. C C arb arb o o n n d d iox iox id id e e. . B B. . O O xy xy ge ge n n. . C C. . C C h h ất d ất d in in h h d d ư ư ỡn ỡn g g. . D. D. V V ita ita min. min. CÂU HỎI 2 T T ro ro ng ng qu qu á á trìn trìn h h q q ua ua ng ng h h ợp ợp ,, câ câ y y xan xan h h c c h h u u yể yể n n hóa hóa nă nă n n g g lư lư ợn ợn g g á á nh nh ssá á n n g g mặ mặ t trời thà t trời thà n n h h d d ạng ạng nă nă n n g g lư lư ợn ợn g g n n à à o o s s a a u u đây đây ? ? A.Cơ năng. B. B. Hóa Hóa năn năn g g. A.Cơ năng. . C. Quang năng. D. D. Nh Nh iệ iệ t n t n ă ă ng ng C. Quang năng. CÂU HỎI 3 Ng Ng u u ồ ồ n n n n ă ă ng ng lư lư ợn ợn g g cơ cơ th th ể ể ssin in h h v v ậ ật t g g iả iả i i p p h h ó ó ng ng rra a n n goà goà i i m m ô ôi i trư trư ờng ờng dư dư ới ới dạn dạn g g n n à à o o là là c c h h ủ ủ y y ếu? ếu? A. Cơ năng. B B . . Qua Qua n n g g n n ăn ăn g. g. A. Cơ năng. C. C. Nhiệ Nhiệ t n t n ă ă n n g g. . D D .. Hó Hó a a n n ă ă n n g g CÂU HỎI 4 Ho Ho à à n n th th àn àn h h ch ch ú ú th th ích ích t tro ro n n g g h h ình ình bên bên về về qu qu á á trình trình t tra ra o o đổ đổ i c i c h h ất ất ở th ở th ự ự c c v v ật? ật? 1 1. . Carbon dioxide 2 2. . Oxygen, nước 3 3. .Chuyển hóa 4
4. . Nước và muối khoáng CÂU HỎI 5 Hãy Hãy nố nố i v i v a ai i trò trò c c ủa ủa q q uá uá trìn trìn h h tra tra o o đổ đổ i c i c h h ấ ất t v v à à c c hu hu yể yể n n h h ó ó a a n n ăng ăng l lư ư ợng ợng đố đố ii với c với ơ th cơ th ể ể s si in n h h vậ vậ t ở c t ở c ộ ột t A A v v à à v ví í d d ụ ụ ở cộ ở cộ t B t B s s a a o o c c ho ho ph ph ù ù hợp hợp v v à à g g hi k hi ế kế tt qu qu ả ả cộ cộ t C t C Cột A Cột B Cột C 1/ Cung
cấp A/ Quá trình tổng hợp protêin 1/ A, D nguyên liệu
B/ Quá trình phân giải lipid
2/ Cung cấp năng C/ Quang năng được chuyển thành 2/ lượng hóa năng trong quang hợp B, C
D/ Hóa năng được chuyển thành
nhiệt năng trong hô hấp tế bào
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
1/ Hiểu biết của học sinh áp dụng vào cuộc sống rèn luyện cơ thể:
Tại sao một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt sẽ làm giảm quá trình
trao đổi chất của cơ thể?
2/ Em hãy dự đoán quá trình chuyển hóa năng lượng nào diễn ra
khi một con báo đang chạy, biết trong tế bào tồn tại nhiều dạng
năng lượng khác nhau như cơ năng, nhiệt năng, hóa năng. Giải thích?
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
1/ Hiểu biết của học sinh áp dụng vào cuộc sống rèn luyện cơ thể:
Tại sao một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt sẽ làm giảm quá trình
trao đổi chất của cơ thể?
=> Việc ăn kiêng sẽ làm giảm hàm lượng các chất dinh dưỡng
cung cấp cho cơ thể -> Thiếu nguyên liệu cho quá trình chuyển
hóa các chất -> giảm tốc độ quá trình trao đổi chất.
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2/ Em hãy dự đoán quá trình chuyển hóa năng lượng nào diễn ra
khi một con báo đang chạy, biết trong tế bào tồn tại nhiều dạng
năng lượng khác nhau như cơ năng, nhiệt năng, hóa năng. Giải thích?
=> Hóa năng -> cơ năng: do quá trình phân giải chất hữu cơ để
cung cấp năng lượng cho sự co dãn của các cơ trong cơ thể báo.
=> Hóa năng -> Nhiệt năng: quá trình trao đổi chất tăng làm lượng
nhiệt giải phóng ra môi trường tăng.
Cho ba trường hợp sau: (A) người đang chơi thể thao, (B) người đang
ngủ, (C) người đang đi bộ.
a) Hãy so sánh tốc độ trao đổi chất ở ba trường hợp trên. Giải thích.
b) Xác định quá trình chuyển hóa năng lượng ở trường hợp (A) và (C)
a .) Tốc độ trao đổi chất lần lượt là:
(B) người đang ngủ → (C) người đang đi bộ → (A) người đang chơi thể thao. b)
Hãy đề xuất một số biện pháp giúp tăng cường quá trình trao đổi chất ở cơ thể người.
Một số biện pháp giúp tăng cường quá trình trao đổi chất:
- Ăn uống đầy đủ và đa dạng chất dinh dưỡng.
- Có kế hoạch tập luyện thể dục thể thao hợp lí -... TRAO ĐỔI TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT Ở SINH VẬT
Hướng dẫn về nhà
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Nghiên cứu bài mới, bài 23: Quang hợp ở thực vật
+ Mô tả được một cách tổng quát quá trình quang hợp ở tế bào lá cây:
+ Nêu được vai trò của lá cây với chức năng quang hợp.
+ Nêu được khái niệm, nguyên liệu, sản phẩm của quang hợp. Viết
được phương trình quang hợp (dạng chữ).
+ Vẽ được sơ đồ diễn tả quang hợp diễn ra ở lá cây, qua đó nêu
được quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng.
BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
https://hoc247.net/chuong-trinh/lop-7/khoa-hoc-tu-nhien/?sgk=3
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35