Giáo án điện tử Khoa học tự nhiên 7 bài 22 Chân trời sáng tạo : Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở sinh vật

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU 2. Vì lý do xã hội, không thể áp dụng các phương pháp lai và gây đột biến. Thực đơn của cô:
Hàng ngày phải bổ sung các chất -> cung cấp
Sáng: 1 tô hủ tiếu ; 1 hộp nă sữ ng a
lượng cho cơ thể. Quá trình đó là trao đổi Trưa: 1 chén cơm; 100gc t hhấịt; 3 t và 0 0g chu ra yể u; 1 n h 00 óa g n tr ăn ứ g ng lượng. Tối: 1 chén cơm; 400g ra V u, ậy ho tr a q o uả
đổ.i chất và chuyển hóa năng lượng Nước > 2lít/ngày
là gì? có vai trò như thế nào?
Tuần 21 - Tiết 81,82,83 Bài 22: VAI TRÒ CỦA TRAO
ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN
HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT CHỦ ĐỀ 7:
TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22: VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA
NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT YÊU CẦU CẦN ĐẠT:
- Phát biểu được khái niệm trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng;
- Nêu được vai trò của trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong cơ thể.
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật
* Khái niệm trao đổi chất:
- Quan sát hình, thảo luận nhóm và thực hiện phiếu học tập số 1 Hình 1 Hình 2
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật
* Khái niệm trao đổi chất:
- Quan sát hình, thảo luận nhóm 3’ và thực hiện phiếu học tập số 1
1. a/ Cơ thể người lấy những chất gì từ
môi trường và thải những chất gì ra khỏi cơ thể?
b/ Các chất được lấy từ môi trường được sử dụng để làm gì?
c/ Trao đổi chất ở sinh vật gồm những quá trình nào?
d/ Thế nào là trao đổi chất? Hình 22.1 Lấy vào Thải ra
1/ Cơ thể người lấy những chất gì từ môi trường
và thải những chất gì ra khỏi cơ thể?
Các chất lây từ MT: oxygen, nước, các chất dinh dưỡng.
Các chất thải ra khỏi cơ thể: chất thải, carbon dioxide, nhiệt.
2/ Các chất được lấy từ môi trường được sử dụng để làm gì?
Các chất được lấy từ môi trường sẽ được dùng
làm nguyên liệu tham gia vào quá trình chuyển
hoá trong các tế bào của cơ thể. Nguyên
3/ Trao đổi chất ở sinh vật gồm những quá trình nào? liệu
Trao đổi chất ở sinh vật gồm quá trình trao đổi chất
giữa cơ thể với môi trường và chuyển hoá các chất diễn ra trong tế bào. Lấy vào Thải ra Bài tập T : raThả o đ o ổ lu i c ận c hất g ặ i p ữa1’3 cơ 0’’: thể với Quá trình nào s môi au đâ trườn y g th là uộc gì? trao đổi chất ở sinh vật? a/ P T h ra ân g o đổi iải p chất ro gitein t ữa cơro t ng hể tế với b mào. ôi b/ tBài tiế rường l t à mồ q hô uá trì i.
nh cơ thể lấy các chất c/ Vận cần t c hi h
ết u tyển ừ m th
ôi t ức ăn từ rường ( …miệ ) ng và t
hảxiuốn các g
chất không cần thiết (…) ra ngoài môi dạ dày. trường.
d/ Lấy carbon dioxide và thải oxygen ở thực vật. a/ trao đổi chất. Nguyên b/ trao đổi chất. liệu
c/ không thuộc trao đổi chất. d/ trao đổi chất. Lấy vào Thải ra Chuyển hoá các chất trong tế bào là gì? Nguyên liệu
TL cặp 1’30’’ 3/ Thế nào là Carbon dioxide,
quá trình chuyển hoá các Nước
chất trong tế bào? Cho ví dụ.
Chuyển hoá các chất trong Glucose
tế bào là tập hợp tất cả các
phản ứng hoá học diễn ra
trong tế bào, được thể hiện
qua quá trình tổng hợp và phân giải các chất.
Ví dụ: - Tổng hợp đường
glucose từ nước và carbon
dioxide trong quá trình quang hợp ở thực vật;
- Phân giải đường glucose
trong quá trình hô hấp tế bào.
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển
hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật
- Trao đổi chất ở sinh vật là gì ?
- Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình
- Trao đổi chất giữa cơ thể với
cơ thể sinh vật lấy các chất từ môi môi trường
trường cung cấp cho quá trình Lấy vào Thải ra
chuyển hoá trong tế bào, đồng thời
thải các chất không cần thiết ra ngoài môi trường. - Chuyển hoá các Nguyên liệu chất trong tế bào
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa
Kể tên các dạng năng
năng lượng ở cơ thể sinh vật lượng mà em biết?
- Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình cơ
thể sinh vật lấy các chất từ môi trường QUANG ĐIỆN
cung cấp cho quá trình chuyển hoá trong NĂNG NĂNG
tế bào, đồng thời thải các chất không cần
thiết ra ngoài môi trường.
- Chuyển hóa năng lượng NĂNG CƠ LƯỢNG HÓA NĂNG NĂNG NHIỆT NĂNG
* Khái niệm chuyển hóa năng lượng 4 T .r T o hế ng nà quáo l tr à c ình huy quaểnn hoá g hợp nă củ ng l a c ượ ây, ng năn?g
lượng ánh sáng mặt trời (quang năng) QUANG NĂNG
được chuyển hoá thành năng lượng được
tích trữ trong các liên kết hoá học (hoá
năng) của các chất hữu cơ. HÓA NĂNG NHIỆT NĂNG HÓA NĂNG
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa
năng lượng ở cơ thể sinh vật
- Cơ thể các sinh vật sống dị dưỡng
- Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình cơ không tự sinh ra được năng lượng,
thể sinh vật lấy các chất từ môi trường
phải lấy cơ sở từ hóa năng của thức
cung cấp cho quá trình chuyển hoá trong ăn, và chuyển hóa thành các dạng
tế bào, đồng thời thải các chất không cần năng lượng khác cần thiết cho sự
thiết ra ngoài môi trường. sống.
- Chuyển hóa năng lượng là sự biến đổi - Trong cơ thể sinh vật, hoá năng là
năng lượng từ dạng này sang dạng khác. dạng năng lượng chủ yếu dùng để
cung cấp cho các hoạt động sống của cơ thể
- Năng lượng tiêu hao dù ở bất cứ
dạng nào, nhưng cuối cùng đều thải
ra ngoài dưới dạng nhiệt. Quang năng →Hóa năng Điện năng →Cơ năng Điện năng →Nhiệt năng Quang năng →Điện năng Quang năng →Nhiệt năng
* Khái niệm chuyển hóa năng lượng:
Trong hoạt động sống của tế bào, trao đổi chất và
chuyển hóa có thể tách rời nhau được không?
5. Sự biến đổi nào sau đây là chuyển hoá năng lượng trong cơ thể sinh vật?
- Quang năng -> Hoá năng: ... (t ... r ..... ong ... .... cơ t..hể).
- Điện năng -> Nhiệt năng: .... ( .. n ..... goà..i ...... cơ .. thể).
- Hoá năng -> Nhiệt năng: ... (t .. r ... o ....... ng c ... ơ t... hể).
- Điện năng -> Cơ năng: ..(..... ng ..... oài ..... cơ ... t .... hể).
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
1/ Khái niệm trao đổi chất và chuyển hóa
năng lượng ở cơ thể sinh vật
- Trao đổi chất ở sinh vật là quá trình cơ
thể sinh vật lấy các chất từ môi trường
cung cấp cho quá trình chuyển hoá trong
tế bào, đồng thời thải các chất không cần
thiết ra ngoài môi trường.
- Chuyển hóa năng lượng là sự biến đổi
năng lượng từ dạng này sang dạng khác.
- Quá trình trao đổi chất luôn đi kèm với
chuyển hóa năng lượng.
Trong cơ thể thì năng lượng thường được tích lũy ở dạng phân tử ATP, Khi hoạt động cơ thể sẽ phân giải phân tử ATP để cung cấp năng lượng cho các hoạt động
* Sinh vật không sử dụng toàn bộ * Luyện tập:
các chất được lấy từ môi trường. Do
? Sinh vật có sử dụng hết toàn bộ
trong quá trình chuyển hoá, cơ thể
các chất được lấy từ môi trường
chỉ sử dụng các chất cần thiết, còn không? Giải thích
các chất thải được loại khỏi cơ thể. CÂU HỎI 1 Ch Ch ấ ất t n n ào ào ssau au đ đ â â y y là là s s ả ả n n p p hẩm hẩm c c ủ ủ a a q q u u á á trình trình tra tra o o đ đ ổi c ổi hấ chấ t đư t đư ợc ợc độ độ n n g g vậ vậ t t th th ải ra ải ra môi mô trư i trư ờn ờn g g ? ? A. A. C C arb arb o o n n d d iox iox id id e e. . B B. . O O xy xy ge ge n n. . C C. . C C h h ất d ất d in in h h d d ư ư ỡn ỡn g g. . D. D. V V ita ita min. min. CÂU HỎI 2 T T ro ro ng ng qu qu á á trìn trìn h h q q ua ua ng ng h h ợp ợp ,, câ câ y y xan xan h h c c h h u u yể yể n n hóa hóa nă nă n n g g lư lư ợn ợn g g á á nh nh ssá á n n g g mặ mặ t trời thà t trời thà n n h h d d ạng ạng nă nă n n g g lư lư ợn ợn g g n n à à o o s s a a u u đây đây ? ? A.Cơ năng. B. B. Hóa Hóa năn năn g g. A.Cơ năng. . C. Quang năng. D. D. Nh Nh iệ iệ t n t n ă ă ng ng C. Quang năng. CÂU HỎI 3 Ng Ng u u ồ ồ n n n n ă ă n n g g lư lư ợn ợn g g cơ cơ thể thể ssiinh nh v v ật ật g g iả iải i phóng phóng ra ra ngoà ngoà i i môi môi trườ trườ ng ng dư dư ới d ới ạ dạ ng ng nà nà o o là là c c h h ủ ủ y y ếu ếu ? ? A. Cơ năng. B B . . Qua Qua n n g g n n ăn ăn g. g. A. Cơ năng. C C . . Nh Nh iệt n iệt n ăn ăn g g. . D D .. Hó Hó a a n n ă ă n n g g CHỦ ĐỀ 7:
TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22: VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA
NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT YÊU CẦU CẦN ĐẠT:
- Phát biểu được khái niệm trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng;
- Nêu được vai trò của trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng trong cơ thể. DẶN DÒ
- Học thuộc bài phần: Khái niệm trao đổi chất và
chuyển hóa năng lượng ở sinh vật
- Xem trước: Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa
năng lượng ở cơ thể: Trả lời các câu hỏi 6, câu hỏi
luyện tập và câu hỏi vận dụng trong SGK
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
2/ Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật
H6/ Quá trình trao đổi chất và
chuyển hoá năng lượng có vai
trò gì đối với cơ thể sinh vật? Cho ví dụ.
- Cung cấp nguyên liệu cấu tạo nên tế bào và cơ thể: Protein là thành
phần câu tạo nên màng sinh chất, lipid là thành phần cấu tạo nên mò mỡ,...
- Cung cấp nguyên liệu thực hiện chức năng của tế bào và cơ thể: Diệp
lục tham gia quá trình quang hợp,...
- Cung cấp năng lượng: Quá trình phân giải đường glucose trong hò
hấp tế bào tạo ra năng lượng được tích trữ trong ATP và cung cấp cho
các hoạt động của cơ thể.
CHỦ ĐỀ 7: TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
Bài 22:VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI CHẤT VÀ CHUYỂN HÓA NĂNG LƯỢNG Ở SINH VẬT
2/ Vai trò của trao đổi chất và chuyển hóa năng lượng ở cơ thể sinh vật
- Quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng đóng vai
trò quan trọng đối với sinh vật như:
+ Cung cấp nguyên liệu cấu tạo nên tế bào và cơ thể,
+ Cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống.
- Nhờ đó, sinh vật có thể duy trì sự sống, sinh trưởng, phát triển và sinh sản. Mệt mỏi Mạnh khỏe Thiếu Tràn đầy năng năng lượng lượng Luyện tập
*Điều gì sẽ xảy ra đối với sinh vật nếu quá trình trao đổi chất và chuyển hoá
năng lượng bị ngừng lại? Giải thích.
Nếu quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng bị ngừng lại, cơ thể sẽ
thiếu hụt các chất cần thiết cho quá trình xây dựng nên tế bào và cơ thể, thiếu
nguyên liệu tham gia vào các hoạt động sống cũng như không cung cấp được
năng lượng cho cơ thể hoạt động. Do đó, sự sống không được duy trì. Vận dụng
* Nhiệt độ cơ thể của một vận động viên trước và trong khi đang thi
đấu có gì khác nhau? Giải thích.
Nhiệt độ cơ thể của vận động viên trước khi thi đấu sẽ thấp hơn so
với đang thi đấu. Vì khi đang thi đấu, cơ thể hoạt động mạnh hơn nên
cường độ quá trình trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng diễn ra
mạnh hơn, nhiệt giải phóng ra nhiều hơn làm thân nhiệt táng.
1. Cho ba trường hợp sau: (A) người đang chơi thể thao, (B) người đang ngủ, (C) người đang đi bộ.
a) Hãy so sánh tốc độ trao đổi chất ở ba trường hợp trên. Giải thích.
b) Xác định quá trình chuyển hoá năng lượng ở trường hợp (A) và (C).
2. Hãy đề xuất một số biện pháp giúp tăng cường quá trình trao đổi chất ở cơ thể người.
1. a) Tốc độ trao đổi chất tăng dần theo thứ tự: (B) < (C) < (A).
b) Trường hợp (A) và (C): hoá năng nhiệt năng. 2. Một số biện pháp:
- Có chế độ dinh dưỡng hợp lí.
-Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao.
-Tăng cường cung cấp nước cho cơ thể (tuỳtheo chế độ lao động). CÂU HỎI 4 Ho Ho à à n n th th àn àn h h ch ch ú ú th th ích ích t tro ro n n g g h h ình ình bên bên về về qu qu á á trình trình t tra ra o o đổ đổ i c i c h h ất ất ở th ở th ự ự c c v v ật? ật? 1 1. . Carbon dioxide 2 2. . Oxygen, nước 3 3. .Chuyển hóa 4
4. . Nước và muối khoáng CÂU HỎI 5 Hãy Hãy nố nố i v i v a ai i trò trò c c ủa ủa q q uá uá trìn trìn h h tra tra o o đổ đổ i c i c h h ấ ất t v v à à c c hu hu yể yể n n h h ó ó a a n n ăng ăng l lư ư ợng ợng đố đố ii với c với ơ th cơ th ể ể s si in n h h vậ vậ t ở c t ở c ộ ột t A A v v à à v ví í d d ụ ụ ở cộ ở cộ t B t B s s a a o o c c ho ho ph ph ù ù hợp hợp v v à à g g hi k hi ế kế tt qu qu ả ả cộ cộ t C t C Cột A Cột B Cột C 1/ Cung
cấp A/ Quá trình tổng hợp protêin 1/ A, D nguyên liệu
B/ Quá trình phân giải lipid
2/ Cung cấp năng C/ Quang năng được chuyển thành 2/ lượng hóa năng trong quang hợp B, C
D/ Hóa năng được chuyển thành
nhiệt năng trong hô hấp tế bào
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
1/ Hiểu biết của học sinh áp dụng vào cuộc sống rèn luyện cơ thể:
Tại sao một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt sẽ làm giảm quá trình
trao đổi chất của cơ thể?
2/ Em hãy dự đoán quá trình chuyển hóa năng lượng nào diễn ra
khi một con báo đang chạy, biết trong tế bào tồn tại nhiều dạng
năng lượng khác nhau như cơ năng, nhiệt năng, hóa năng. Giải thích?
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
1/ Hiểu biết của học sinh áp dụng vào cuộc sống rèn luyện cơ thể:
Tại sao một chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt sẽ làm giảm quá trình
trao đổi chất của cơ thể?
=> Việc ăn kiêng sẽ làm giảm hàm lượng các chất dinh dưỡng
cung cấp cho cơ thể -> Thiếu nguyên liệu cho quá trình chuyển
hóa các chất -> giảm tốc độ quá trình trao đổi chất.
D/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2/ Em hãy dự đoán quá trình chuyển hóa năng lượng nào diễn ra
khi một con báo đang chạy, biết trong tế bào tồn tại nhiều dạng
năng lượng khác nhau như cơ năng, nhiệt năng, hóa năng. Giải thích?
=> Hóa năng -> cơ năng: do quá trình phân giải chất hữu cơ để
cung cấp năng lượng cho sự co dãn của các cơ trong cơ thể báo.
=> Hóa năng -> Nhiệt năng: quá trình trao đổi chất tăng làm lượng
nhiệt giải phóng ra môi trường tăng.
Hướng dẫn về nhà
- Học bài trả lời câu hỏi SGK.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Nghiên cứu bài mới, bài 23: Quang hợp ở thực vật
+ Mô tả được một cách tổng quát quá trình quang hợp ở tế bào lá cây:
+ Nêu được vai trò của lá cây với chức năng quang hợp.
+ Nêu được khái niệm, nguyên liệu, sản phẩm của quang hợp. Viết
được phương trình quang hợp (dạng chữ).
+ Vẽ được sơ đồ diễn tả quang hợp diễn ra ở lá cây, qua đó nêu
được quan hệ giữa trao đổi chất và chuyển hoá năng lượng. 1.1.Nhiệt năng
Các phản ứng chuyển hóa trong cơ thể như là sự oxy hóa thức ăn phát sinh ra nhiệt.
Nhiệt năng bảo đảm cho thân nhiệt cố định, nhờ đó các phản ứng chuyển hóa diễn ra bình thường. Ngoài ra nhiệt
năng còn là dạng thoái hóa năng lượng cần được thải ra ngoài cơ thể.
Đơn vị để đo nhiệt năng là calori (cal) là nhiệt năng cần để nâng nhiệt độ của một gram nước từ 15°c lên 16°c. 1.2.Hóa năng
Được tích lũy trong các phân tử vật chất để giữ các liên kết nguyên tử, giữ cho phân tử có hình dạng cố định trong không gian.
Hóa năng tồn tại trong tất cả phân tử cấu tạo nên cơ thể. Hóa năng tồn tại ở các mô dự trữ như mô mỡ, gan. Hóa
năng còn tồn tại dưới dạng hợp chất giàu năng lượng như ATP.
1.3.Động năng hay cơ năng
Năng lượng sinh ra do sự chuyển động của các phân tử theo cùng một hướng: sự vận chuyển máu trong bộ máy
tuần hoàn, sự vận chuyển khí trong bộ máy hô hấp, sự vận chuyển thức ăn trong bộ máy tiêu hóa, sự vận cơ… 1.4.Điện năng
Sinh ra trong sự vận chuyển thành dòng của các ion qua các màng tế bào. Điện năng là năng lượng tạo ra điện thế
màng tế bào lúc nghỉ và lúc hoạt động.
2.Năng lượng vào cơ thể
Năng lượng vào cơ thể, chủ yếu là hóa năng của thức ăn. Nói chung, tất cả các loại thức ăn đều chứa sáu chất dinh
dưỡng: pro- tein, lipít, gluxít, sinh tố, muối vô cơ, nước, trong đó có ba chất cung cấp năng lượng cho cơ thể:
protein, lipít, gỉuxít, do đó được gọi là những chất sinh năng lượng.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38