BÀI 2. Tiết 2, 3- DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT
VÀ PHỤC DỰNG LẠI LỊCH SỬ? Quan sát hình 1 trong SGK và nêu hiểu biết
của các em về hiện vật, về những điều các em
cảm nhận, suy luận được thông qua quan sát hình ảnh Quan sát hình 2, 1. Tư liệu hiện vật 3 trong SGK - nhận xét: Điểm chung của những tư liệu đó là gì? (Hiện vật tìm thấy ở đâu, có điểm gì đáng chú ý..)
Những di tích hoặc đồ vật của người xưa còn lưu giữ lại trong
lòng đất hay trên mặt đất được gọi chung là những tư liệu hiện
vật. Nến móng nhà, các lỗ chân cột gỗ, đường cống tiêu, thoát
nước, giếng nước và nhiều di vật như gạch “Giang lây quân,’đầu
ngói ống trang trí hình thú, ngói úp trang trí đôi chim phượng
bằng đất nung,... được khai quật ở di tích Hoàng thành Thăng
Long đều là những tư liệu hiện vật quý giá, là minh chứng sinh
động cho bề dày lịch sử - văn hoá của Hoàng thành Thăng Long,
chứng tỏ nơi đây đã từng là một kinh đô sầm uất của nước ta.
Kể thêm một số tư liệu hiện vật mà em biết.
1. Tư liệu hiện vật
Tư liệu hiện vật là gì?
- Tư liệu hiện vật là những di
tích, đồ vật,... của người xưa còn
lưu giữ lại trong lòng đất hay trên
mặt đất. Tuy đây chỉ là những hiện
vật "câm", nhưng nếu biết khai
thác, chúng có thể nói cho ta biết
khá cụ thể và trung thực về đời
sống vật chất và phần nào đời sống
tinh thần của người xưa.
Hoàng thành Thăng Long (Thăng Long hoàng thành) là
quần thể di tích gắn với lịch sử kinh thành Thăng Long -
Đông Kinh và tỉnh thành Hà Nội bắt đầu từ thời kì tiền
Thăng Long (An Nam đô hộ phủ thế kỷ VII) qua thời Đinh
- Tiền Lê, phát triển mạnh dưới thời Lý, Trần, Lê và
thành Hà Nội dưới triều Nguyễn. Đây là công trình kiến
trúc đồ sộ, được các triều vua xây dựng trong nhiều giai
đoạn lịch sử và trở thành một trong những di tích quan
trọng bậc nhất trong hệ thống các di tích Việt Nam. Đoạn tư liệu từ di
Đoạn tư liệu sau đây từ di chúc chúc của chủ tịch Hồ
của chủ tịch Hồ Chí Minh cho em biết
Chí Minh cho em biết thông tin gì? thông tin: Khi Bác
Cuộc chống Mỹ, cứu nước của nhân viết di chúc này thì
dân ta dù phải kinh qua gian khổ, hy
cuộc chiến chống Mỹ sinh nhiều hơn nữa, song nhất định cứu nước vẫn đang
thắng lợi hoàn toàn. diễn ra đầy gian khổ.
Đó là một điều chắc chắn. Bác khẳng định chắc
Tôi có ý định đến ngày đó, tôi sẽ đi
chắn cuộc chiến tranh khắp hai miền Nam Bắc, để chúc có thể kéo dài nhưng
mừng đồng bào, cán bộ và chiến sĩ "nhất định thắng lợi
anh hùng, thăm hỏi các cụ phụ lão, hoàn toàn".
các cháu thanh niên và nhi đồng yêu quý của chúng ta.
2. Tư liệu chữ viết - Em hiểu thế
- Tư liệu chữ viết là những bản ghi, tài liệu chép nào là tư liệu
tay hay sách được in, khắc. Tư liệu chữ viết còn lại chữ viết? Vì
đến ngày nay hết sức phong phú và đa dạng, có sao bia Tiến
thê’ chiếm tới quá nửa các loại tư liệu hiện có. sĩ ở Văn
- Nguồn tư liệu này cho chúng ta biết tương đối đầy Miếu (Hà
đủ vế các mặt đời sống trong quá khứ của con Nội) được
người. Nó đánh dấu loài người đã bước vào thời xem là tư
đại văn minh, tách hẳn loài người khỏi các loài động liệu chữ
vật cao cấp khác. Nhờ có chữ viết, mọi sự việc trong viết?
đời sống cho đến những suy nghĩ, tư tưởng,... của
con người có thể đều được ghi chép lại và lưu giữ cho muôn đời sau.
Văn Miếu được xây dựng từ năm 1070 đời Lý Thánh Tông.
Năm 1076, Lý Nhân Tông cho lập trường Quốc Tử Giám ở
bên cạnh Văn Miếu có thể coi đây là trường đại học đầu tiên ở
Việt Nam. Ban đầu, trường chỉ dành riêng cho con vua và con
các bậc đại quyền quý nên gọi tên là Quốc Tử, người học đầu
tiên là hoàng tử Lý Càn Đức. Năm 1156, Lý Anh Tông cho sửa
lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử
Đời Trần Minh Tông, Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử
giám Tư nghiệp và thầy dạy trực tiếp của các hoàng tử. Năm
1370 ông mất, được vua Trần Nghệ Tông cho thờ ở Văn Miếu
bên cạnh Khổng Tử .Năm Nguyên Phong thứ 3 1253, vua Trần
Thái Tông đổi Quốc Tử Giám thành Quốc Học viện cho mở rộng
và thu nhận cả con cái các nhà thường dân có sức học xuất sắc.
Sang thời Hậu Lê, Nho giáo rất thịnh hành. Vào năm 1484,
Lê Thánh Tông cho dựng bia của những người thi đỗ tiễn sĩ từ
khoa thi 1442 trở đi. Mỗi khoa, một tấm bia đặt trên lưng rùa.
BÀI 2. Tiết 3- DỰA VÀO ĐÂU ĐỂ BIẾT
VÀ PHỤC DỰNG LẠI LỊCH SỬ?
3. Tư liệu truyền miệng Hãy kể một số truyền thuyết,
- Tư liệu truyền miệng là những câu chuyện truyện cổ tích
dân gian được kể truyền miệng từ đời này qua mà em đã từng
đời khác nên khá phong phú và đa dạng. Tư liệu được nghe
truyền miệng có thể là những truyện cổ tích, thần hoặc biết
thoại, ngụ ngôn, có thể bao hàm cả những ca dao, hò vè, câu đối,...
Tư liệu truyền miệng bao giờ cũng chứa đựng
những yếu tố lịch sử, phản ánh một phần hiện
thực cuộc sống quá khứ. - Hình 5 trong SGK giúp em liên tưởng đến truyền thuyết nào trong dân gian? 4. Tư liệu gốc - Em hiểu thế nào là tư
Tư liệu gốc là những tư liệu cung cấp những
thông tin đầu tiên và trực tiếp vê' một sự kiện liệu gốc?
hay biến cố tại thời kì lịch sử nào đó. Tư liệu Nêu ví dụ cụ
gốc bao giờ cũng cung cấp những thông tin chính
xác và đáng tin cậy hơn cả. Tuy nhiên, tư liệu thể.
gốc thường chỉ cung cấp những thông tin vê' một
mặt, một khía cạnh nào đó của sự kiện mà không
thể cho ta biết toàn cảnh các sự kiện đã xảy ra.
Các nhà nghiên cứu lịch sử có vai trò như thế
nào? Vì sao họ được ví như những “thám tử”?
(Muốn biết và dựng lại lịch sử trong quá khứ, các nhà nghiên cứu
phải đi tìm tòi các bằng chứng (cũng chính vì thế mà họ được ví
như “thám tử”), tức là các tư liệu lịch sử, sau đó khai thác, phân
tích, phê phán,... về các tư liệu đó, giải thích và trình bày lại lịch sử theo cách của mình).
5. Luyện tập và vận dụng
Câu 1. Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ
viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?
C âu 2. Theo em, đoạn tư liệu và các hình 2,3,4 và
5 trong bài học, hình ảnh, tư liệu nào thuộc tư liệu gốc?
Câu 3. Hãy kể tên một số truyền thuyết có
liên quan đến lịch sử mà em biết.
Câu 1. Theo em, tư liệu hiện vật, tư liệu chữ
viết, tư liệu truyền miệng và tư liệu gốc có ý nghĩa gì và giá trị gì?
Trả lời: Ý nghĩa và giá trị của các loại sử liệu (tư liệu
hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng, tư liệu gốc):
- Là phương tiện mà thông qua đó nhà sử học có thể
nhận thức được những gì đã xảy ra trong quá khứ.
- Là bằng chứng giúp các nhà sử học "dựng lại lịch sử"
một cách chính xác và khách quan nhất.
- Giúp ta hình dung về cuộc sống tinh thần và vật
chất của cuộc sống con người, giúp lí giải một số hiện
tượng, sự việc dựa trên những chứng cứ khoa học.
Câu 2. Theo em, đoạn tư liệu và các hình 2,3,4 và
5 trong bài học, hình ảnh, tư liệu nào thuộc tư liệu gốc?
Trả lời: Trong số đoạn tư liệu và các hình 2,3,4 và 5
trong bài học thì hình 2, 3, 4 là những tư liệu gốc.
Câu 3. Hãy kể tên một số truyền thuyết có
liên quan đến lịch sử mà em biết.
Trả lời: Một số truyền thuyết liên quan đến lịch sử:
- Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng - Sơn Tinh – Thuỷ Tinh - Bọc trăm trứng - Bánh Dày – Bánh Chưng - Sự tích dưa hấu
- Sự tích Chử Đồng Tử - Mị Châu - Trọng Thủy
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26