Giáo án điện tử Lịch sử 8 Bài 19 Chân trời sáng tạo: Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX

KHỞI ĐỘNG
ĐÂY LÀ NHÂN VẬT LỊCH SỬ NÀO?
Nguyễn Hoàng là chúa Nguyễn đầu tiên ( CHÚA TIÊN) NGƯỜI CÓ CÔNG KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT PHƯỜNG NAM
ĐÂY LÀ NHÂN VẬT LỊCH SỬ NÀO?
1802 NGUYỄN ÁNH LÊN NGÔI, Vua Bảo Đại, vị LẤY NIÊN HIỆU GIA LONG
Vua cuối cùng của triều nguyễn
CHƯƠNG VI VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX
BÀI 19. VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX
1. SỰ RA ĐỜI CỦA NHÀ NGUYỄN
Câu hỏi: Em hãy mô tả sự ra đời của nhà Nguyễn?
- Sau khi vua Quang Trung qua đời (1792), triều đại Tây Sơn suy yếu dần.
- Nguyễn Phúc Ánh đem quân lấn dần vùng đất thuộc nhà Tây Sơn,
đánh chiếm kinh đô Phú Xuân vào năm 1801.
- Năm 1802, Nguyễn Ánh đánh bại Tây Sơn lên ngôi Hoàng đế lấy
niên hiệu là vua Gia Long, lập nên triều đại nhà Nguyễn, đặt kinh
đô ở Phú Xuân (Thừa Thiên Huế). 2. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
Học sinh đọc thông tin trong bài, quan sát tư liệu 19.1, 19.3, và sơ đồ 19,2 để
hoàn thành phiếu học tập sau
Nhiệm vụ 1: Các nhóm hoàn thành phiếu học tập số 2
Câu 1: Nêu sự khác nhau về cơ cấu hành chính Việt Nam thời Gia Long và Minh Mạng Nội dung Sản Phẩm Thời Gia Long Thời Minh Mạng
Câu 2: Yếu tố quân chủ tập quyền được thể hiện như thể nào trong tư liệu 19.1?
Bản đồ các đơn vị hành chính thời Minh Mạng
Đến thời Minh Mạng, để nhất thể
Khi mới lên ngôi, vua Gia Long
hóa các đơn vị hành chính trong cả
vẫn giữ nguyên cách phân chia
hành chính cũ: ở Đàng Ngoài các
nước, năm 1831-1832 nhà vua thực
cấp hành chính là trấn->phủ-
hiện một cuộc cải cách hành chính
>huyện->xã; ở Đàng Trong là
lớn, theo đó bỏ các tổng trấn, đổi các
dinh->phủ->huyện->xã. Ít lâu sau,
dinh, trấn thành tỉnh và đây là lần
tổng trở thành một cấp trung gian
đầu tiên đơn vị hành chính tỉnh xuất
giữa huyện và xã. Năm 1802, hiện ở Việt Nam.
trong khi đã quyết định Phú Xuân
Có thể nói cơ cấu hành chính Việt
là quốc đô, ông vẫn tạm đặt 11
trấn phía Bắc (tương đương khu
Nam thời Minh Mạng hoàn chỉnh
vực Bắc Bộ ngày nay) thành một hơn thời Gia Long
Tổng trấn với tên cũ Bắc Thành,
do một Tổng trấn đứng đầu.
Yếu tố quân chủ tập quyền được thể hiện như thế nào trong tư liệu 19.1?
+ Nhà vua ngồi trên ngai cao, trực tiếp
lắng nghe quan lại báo cáo việc công vụ
hoặc ban hành mệnh lệnh.
+ Bên dưới là một vị quan đang phục
quỳ để báo cáo hoặc nhận mệnh lệnh từ vua.
+ Hai bên tả - hữu là hai bên quan văn
võ, đang đứng nghiêm trang, cung kính
Có thể thấy yếu tố quân chủ tập quyền thể hiện ở
việc tất cả quyền lực tập trung trong tay vua, vua là
người đứng đầu nhà nước, có thẩm quyền cao nhất,
tất cả các việc quan trọng của đất nước đều phải
báo cáo với vua, do vua quyết định.
Hoàn thành phiếu học tấp số 2
Trình bày những nét chính về tình hình chính trị của Việt Nam thời nhà Nguyễn. Nội dung Sản phẩm Hành chính Luật Pháp Quân đội Ngoại giao
2. TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ
Hành Nhà Nguyễn xây dựng nhà nước quân chủ tập quyền theo
chính mô hình nhà Thanh, lãnh thổ kéo dài từ ải Nam Quan đến mũi Cà Mau
* Thời Gia Long: Năm 1804 Vua Gia Long đổi tên
nước thành Việt Nam, vua chỉ trực tiếp quản lí 4
doanh và 7 trấn , Bắc Thành và Gia Định Thành mỗi
vùng là một Tổng trấn cai quản quyền lực như một phó vương
* Thời Minh Mạng: Cả nước được chia thành 30 tỉnh
và 1 phủ Thừa Thiên. Đứng đầu liên tỉnh là Tổng
đốc, đứng đầu tỉnh là Tuần phủ. Bộ máy nhà nước
quân chủ đạt đến mức độ hoàn thiện từ trung ương đến địa phương.
Luật Nhà Nguyễn Ban hành Hoàng Việt luật lệ, còn gọi là Luật Gia Long
pháp (gồm 398 điều và 7 chương), bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống
kinh tế, chính trị, xã hội thời Nguyễn. Quân đội
Nhà Nguyễn chia thành 3 bộ phận: Thân binh (bảo
vệ nhà vua), Cấm binh (phòng thủ hoàng thành) và
Tinh binh (ở kinh đô và các địa phương).
Ngoại giao Nhà Nguyễn Thực thi “bang giao triều cống” với nhà
Thanh, đối đầu với Xiêm, buộc Lào, Chân Lạp thần
phục; thiết lập ngoại giao, buôn bán với Ấn Độ và các nước Đông Nam Á.
- Thời Gia Long, quan hệ với Pháp khá cởi mở nhưng
sang thời Minh Mạng, nhà Nguyễn khước từ tất cả
yêu cầu bang giao của các nước phương Tây. Tiết 2. KHỞI Tuần 22 ĐỘNG Nêu tên của các bức tranh sau?
Hình tượng cây lúa nước, được
khắc trên cửu đỉnh thời Nguyễn
Cảnh buôn bán trên sông Đồng Nai
Nêu tên của bức tranh sau?
Cửu Đỉnh là 9 đỉnh bằng đồng được khởi công chế tác vào cuối năm 1835
dưới thời vua Minh Mạng
3. Tình hình Kinh tế Học sinh làm việc nhóm
Đọc sgk trang 75-76 để hoàn thành phiếu học tập sau Thời gian. 7 phút
Sau thời gian 7 phút, đại diện nhóm lên bảng trình bày Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4 Trình bày nét Chính sách nào
Sự phát triển của Theo em chính chính về sự phát của nhà Nguyễn thủ công nghiệp sách nào của nhà
triển nông nghiệp đạt hiệu quả cao
thương nghiệp có Nguyễn đã hạn nhất trong sản gì nổi bật so với chế sự phát triển
xuất nông nghiệp? thời kì của các của giao thương? Vì sao? chúa Nguyễn Vì sao?
MỘ SỐ HÌNH ẢNH BUỔI ĐẦU KHAI HOANG VÙNG ĐẤT PHƯƠNG NAM
Tới đây sứ sở lạ lùng
-Đồng Nai gạo trắng nước
Chim kêu cũng sợ ,cá vùng trong cũng ghê”
Ai đi đến đó thì không muốn
“ Chèo ghe sợ sấu ăn chưng về.
Xuống bưng sợ đỉa , lên rừng sợ ma
-Ai về Gia Định thì về ”.
Nước trong gạo trắng dễ bề làm ăn. a. Nông nghiệp:
+ Khuyến khích nhân dân khẩn hoang, ưu tiên đất trồng lúa; cho phép đất
khai hoang thành đất tư,…
+ Thực thi chính sách doanh điền.
+ Đào nhiều sông ngòi, kênh rạch. - Kết quả:
+ Sản xuất nông nghiệp phát triển.
+ Hàng trăm đồn điền mới được lập ra ở vùng Nam Bộ.
+ Các công trình đê điều ở Nam Bộ mang lại hiệu quả không chỉ trong trị
thuỷ mà trong cả quốc phòng, giao thông, định cư,...Tuy nhiên lại thất bại
trong việc trị thủy ở đồng bằng Bắc Bộ.
Học sinh đọc mục em có biết sgk trang 75. Kênh Vĩnh Tế
Thảo luận nhóm theo bàn
Chính sách nào của nhà Nguyễn đạt hiệu quả cao nhất trong
nông nghiệp? vì sao?
Chính sách đạt hiệu quả cao nhất là: chính sách doanh điền.
Vì: nhờ thực hiện chính sách này, mà nhà Nguyễn đã khẩn hoang,
lập nên được hàng trăm đồn điền ở khu vực Nam Bộ; đồng thời
khai phá, lập thêm được 2 huyện mới ở khu vực miền Bắc là
huyện Kim Sơn (nay thuộc tỉnh Ninh Bình) và huyện Tiền Hải
(nay thuộc tỉnh Thái Bình).
b) Thương nghiệp và thủ công nghiệp
* - Về thủ công nghiệp:
+ Nghề làm gốm sứ, dệt vải, nấu đường …
ngày càng phổ biến và chuyên nghiệp..
+ Xuất hiện nghề thủ công mới là nghề in
tranh, với nhiều làng nghề nổi tiếng,
như: làng tranh Đông Hồ (Bắc Ninh),
Hàng Trống (Hà Nội), Làng Sình (Huế),...
+ Bộ phận thủ công nghiệp nhà nước được
tổ chức với quy mô lớn.
MỘT SỐ LÀNG NGHỀ THỦ CÔNG TRUYỀN THỐNG XƯA
b) Thương nghiệp và thủ công nghiệp
- Về thương nghiệp:
+ Việc buôn bán phát triển thuận lợi nhiều thị
tứ mới xuất hiện ở Nam Bộ và Trung Bộ, Gia
Định trở thành một trong những trung tâm
buôn bán sầm uất. Sông Đồng Nai, sông Sài
Gòn là nơi tập trung nhiều thuyền bè của cư
dân địa phương và thương nhân nước ngoài.
- Hoạt động ngoại thương nhộn nhịp. Thương
nhân nước ngoài được phép buôn bán tại một
số cửa sông, cửa biển, nhưng chịu sự kiểm
soát chặt chẽ của triều đình.
Cảnh chợ quê Nam Bộ xưa
Thảo Luận cặp đôi
Chính sách nào của nhà Nguyễn đã hạn chế sự phát triển giao thương? Vì sao?
Chính sách thuế khóa nặng nề cùng với sự kiểm soát chặt chẽ hoạt động
ngoại thương của triều đình nhà Nguyễn đã làm hạn chế sự phát triển của giao thương. Vì:
+ Nhà Nguyễn kiểm soát chặt chẽ và chỉ cho phép thương nhân nước ngoài
được lui tới buôn bán, làm ăn tại một số hải cảng nhất định, như: cảng Đà
Nẵng, cảng Bến Nghé,…chính sách độc quyền ngoại thương, từ chối thiết lập
chính thức quan hệ ngoại giao, buôn bán với phương Tây.
+ Chính sách thuế khóa nặng sẽ ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của
thương nhân, khiến họ cũng hạn chế hơn trong việc buôn bán với Việt Nam Tiết 3.KHỞI ĐỘNG
Bức tranh sau đây có tên là gì?
Châu Bản của Minh Mạng về thưởng phạt những
Mộc Bản Bìa Bộ Hoàng Việt Luật Lệ 1813 Ngọ Môn Hoàng thành Huế
người đi Hoàng sa làm nhiệm vụ vẽ bản đồ Tiết 3.KHỞI ĐỘNG
Tiết 3 qua tết học
4. Tình hình văn hóa
Văn hóa thời Nguyễn trong nửa đầu thế kỉ XIX có những thay đổi nào?
Đọc kênh chữ sgk trang 77- 78 để hoàn thành phiếu học tập sau Nội dung Sản phẩm Tôn giáo- Tín Ngưỡng Giáo dục khoa cử Sử học: Địa lí: Văn học Nghệ Thuật
4. Tình hình văn hóa Tôn giáo, tín ngưỡng:
+ Khôi phục vị trí độc tôn của Nho giáo, hạn chế hoạt động của Thiên Chúa giáo.
+ Coi trọng tín ngưỡng cổ truyền của dân tộc. - Giáo dục, khoa cử:
+ Năm 1803, vua Gia Long cho mở Đốc học đường.
+ Từ năm 1807, nhà Nguyễn đã bắt đầu tổ chức các kì thi Nho học. - Sử học:
+ Năm 1820, Quốc sử quán được thành lập để sưu tầm, lưu trữ và biên soạn các bộ sử.
+ Nhiều tác phẩm sử học đã ra đời, như: Đại Nam nhất thống chí (Định thành
thông chí (Trịnh Hoài Đức), Đại Nam nhất thống toàn đồ (Quốc sử quán),…
Tín Ngưỡng thờ thành hoàng làng Phật Giáo
Giáo dục nho giáo Việt Nam thời Nguyễn
Quốc sử quán được xây vào năm Minh Mạng thứ 2 (1821).
4. Tình hình văn hóa
- Địa lí: Các tác phẩm tiêu biểu là: Gia Định thành thông chí (Trịnh Hoài
Đức), Đại Nam nhất thống toàn đồ (Quốc sử quán),…
- Văn học: Nhiều tác phẩm văn học nổi tiếng cũng xuất hiện thời kì này như:
Truyện Kiều của Nguyễn Du, Lục Vân Tiên của Nguyễn Đình Chiểu, những
tuyển tập thơ Nôm của Hồ Xuân Hương, Bà Huyện Thanh Quan,.. - Nghệ thuật:
+ Nhiều công trình kiến trúc nổi tiếng như: Quần thể kiến trúc Cố đô Huế, các
lăng tẩm, cột cờ ở Hà Nội,...
+ Nhã nhạc cung đình Huế đã đạt đến đỉnh cao nghệ thuật ca diễn.
+ Nghệ thuật ca múa nhạc dân gian phát triển rực rỡ. VĂN HỌC
5. Tình hình xã hội
Xã hội Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX vẫn là xã hội nông
nghiệp truyền thống với hai giai cấp chính là địa chủ và nông dân.
Trong xã hội sự phân chia giai cấp ngày càng cách biệt:
+ Giai cấp thống trị bao gồm vua quan, địa chủ, cường hào.
+ Giai cấp bị trị bao gồm đại đa số là nông dân.
- Tệ tham quan ô lại thời Nguyễn rất phổ biến.
- Ở nông thôn địa chủ cường hào ức hiếp nhân dân.
=> Đời sống nhân dân phải chịu nhiều gánh nặng: Mâu
thuẫn xã hội lên cao bùng nổ thành các cuộc đấu tranh.
PHONG TRÀO ĐẤU TRANH CỦA NÔNG DÂN Tiết 4 KHỞI ĐỘNG
6. Quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa
6. Quá trình thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa
Năm 1803 Hải đội Hoàng Sa tái lập trở lại.
- Năm 1816 vua Gia Long tái xác nhận chủ quyền
Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa.
- Từ thời Minh Mạng, việc thực thi chủ quyền trên
biển do vua trực tiếp kiểm tra và giám sát.
Triều Nguyễn thực thi chủ quyền biển đảo Việt Nam Luyện tập
Câu 1. “Bãi Cát Vàng” là tên gọi ngày xưa của địa danh nào ở thành phố Đà Nẵng? 1.Quần đảo Hoàng Sa 2.Bán đảo Sơn Trà 3.Quần đảo Cát Bà 4.Quần đảo Cô Tô
Câu 29. Bạn hãy cho biết hòn đảo nào được mệnh danh là “địa ngục trần gian” ở nước ta? 1.Côn Sơn 2.Cát Bà 3.Lý Sơn 4.Côn Đảo
Câu 3. Đảo Ngọc Phú Quốc là thiên đường nhiệt đới của vịnh nào? 1.Vịnh Cam Ranh 2.Vịnh Lăng Cô 3.Vịnh Nha Trang 4.Vịnh Thái Lan
Câu 4. Bờ biển nước ta kéo dài từ tỉnh nào đến tỉnh nào?
1.Quảng Ninh đến Kiên Giang
2.Hải Phòng đến Cần Thơ 3.Thái Bình đến Cà Mau
4.Nam định đến Bình Thuận
Câu 5. Nước ta có bao nhiêu tỉnh, Thành phố tiếp giáp với biển? a. 12 Tỉnh, Thành phố b.15Tỉnh, Thành phố c. 25Tỉnh, Thành phố d.28Tỉnh, Thành phố
Câu 6. Năm 1802, Nguyễn Ánh lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là A. Hàm Nghi. B. Minh Mệnh. C. Thành Thái. D. Gia Long.
Câu 7. Dưới thời nhà Nguyễn, kinh đô của Việt Nam được đặt ở đâu? A. Thăng Long. B. Gia Định. C. Phú Xuân. D. Thanh Hóa.
Câu 8. Năm 1804, nhà Nguyễn đổi tên nước thành A. Việt Nam. B. Đại Việt. C. Nam Việt. D. An Nam.
Câu 9. Bộ “Hoàng Việt luật lệ” được ban hành dưới thời
Nguyễn còn được gọi là A. Luật Gia Long.
B. Quốc triều hình luật. C. Hình thư. D. Luật Hồng Đức.
Câu 10. Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng các chính sách,
biện pháp khuyến khích sản xuất nông nghiệp của nhà Nguyễn?
A. Khuyến khích nhân dân khẩn hoang.
B. Chia ruộng đất theo chế độ quân điền.
C. Thực hiện chính sách doanh điền.
D. Đào nhiều sông ngòi, kênh rạch.
Câu 11. Nội dung nào sau đây không phản ánh đúng sự phát triển của thủ
công nghiệp dưới thời Nguyễn?
A. Các nghề thủ công nghiệp trong nhân dân tiếp tục được duy trì.
B. Xuất hiện nhiều làng nghề nổi tiếng, như: Đông Hồ, Hàng Trống.
C. Bộ phận thủ công nghiệp nhà nước được tổ chức với quy mô lớn.
D. Nhà nước cho phép tư nhân được đúc tiền, khai mỏ, chế tạo súng.
Câu 12. Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của thi hào Nguyễn Du là
A. “Cung oán ngâm khúc”.
B. “Chinh phụ ngâm khúc”.
C. “Đoạn trường tân thanh”.
D. “Phủ biên tạp lục”.
Document Outline

• Slide 1
• Slide 2
• Slide 3
• Slide 4
• Slide 5
• Slide 6
• Slide 7
• Slide 8
• Slide 9
• Slide 10
• Slide 11
• Slide 12
• Slide 13
• Slide 14
• Slide 15
• Slide 16
• Slide 17
• Slide 18
• Slide 19
• Slide 20
• Slide 21
• Slide 22
• Slide 23
• Slide 24
• Slide 25
• Slide 26
• Slide 27
• Slide 28
• Slide 29
• Slide 30
• Slide 31
• Slide 32
• Slide 33
• Slide 34
• Slide 35
• Slide 36
• Slide 37
• Slide 38
• Slide 39
• Slide 40
• Slide 41
• Slide 42
• Slide 43
• Slide 44
• Slide 45
• Slide 46
• Slide 47
• Slide 48
• Slide 49