Giáo dục công dân 7 Bài 1: Tự hào về truyền thống quê hương
Mở đầu trang 5 SGK GDCD 7 Cánh diều
Nếu ghép các chữ đứng liền nhau trong bảng bên thành các từ/ cụm từ có nghĩa thì sẽ
xuất hiện nhiều từ/ cụm từ nói về truyền thống quê hương. Một số câu hỏi thú vị sẽ nảy
sinh trong suy nghĩ của em như: Những truyền thống này sẽ được biểu hiện như thế
nào ở quê hương của mình? Mình sẽ làm gì để mọi người biết rằng mình rất tự hào về
những truyền thống đó? Hướng dẫn giải:
- Một số truyền thống quê hương thể hiện trong bảng: Hiếu thảo, Hiếu học, Trung thực,
Dũng cảm, Kiên cường, …
- Những truyền thống này được biểu hiện ở quê hương của mình là:
+ Hiếu thảo: Kính trọng ông bà, cha mẹ và tổ tiên của mình, hành động yêu thương
chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ ông bà khi già yếu và trách nhiệm thờ phụng khi họ qua đời.
+ Hiếu học: Ham thích, coi trọng việc học hành được hình thành lâu đời, được truyền từ
đời này sang đời khác, tinh thần ham học hỏi, thích hiểu biết một cách tự nguyện và bền vững.
+ Trung thực: Luôn tôn trọng sự thật, tôn trọng chân lí, lẽ phải; sống ngay thẳng, thật
thà và dũng cảm nhận lỗi khi mình mắc khuyết điểm.
- Mình cần tự hào, tích cực phát huy để mọi người biết rằng mình rất tự hào về những truyền thống đó. Khám phá
Khám phá 1 trang 5, 6 SGK GDCD 7 Cánh diều
Quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:
a) Theo em, những truyền thống tốt đẹp nào được thể hiện trong các hình ảnh trên?
b) Quê hương em có những truyền thống tốt đẹp nào? Em hãy giới thiệu về những truyền thống đó.
c) Em hiểu thế nào là truyền thống tốt đẹp của quê hương? Hướng dẫn giải:
a) Những truyền thống tốt đẹp được thể hiện trong hình là:
+ Hình 1: Truyền thống yêu nước, dũng cảm, kiên cường chống giặc ngoại xâm
+ Hình 2: Truyền thống đoàn kết, chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau, lá lành đùm lá rách.
+ Hình 3: Truyền thống cần cù lao động
+ Hình 4: Truyền thống tôn sư trọng đạo
+ Hình 5: Truyền thống nghệ thuật múa rối nước
+ Hình 6: Truyền thống nghệ thuật hát dân ca
b) Quê hương em có truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết và truyền thống cần cù lao động,...
Truyền thống yêu nước, đoàn kết và cần cù lao động đã được quê hương em giữ gìn
và phát triển. Mỗi khi tổ quốc gặp khó khăn như thiên tai, địch họa thì mỗi người dân ở
quê hương em luôn sẵn sàng tham gia, khi đất nước gồng mình chống dịch quê hương
em cũng luôn chấp hành đúng chỉ thị của nhà nước đề ra. Không chỉ vậy quê hương
em luôn luôn đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, lá lành đùm bọc lá rách, luôn có những hành
động giúp đỡ những người, những gia đình gặp khó khăn, giúp họ vươn lên trong cuộc
sống. Và mọi người ở quê hương em luôn cần cù lao động, luôn chịu thương, chịu khó. c)
- Truyền thống quê hương là những giá trị tốt đẹp, riêng biệt của mỗi vùng miền, địa
phương, được hình thành và khẳng định qua thời gian, được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác.
- Những truyền thống tốt đẹp của quê hương như: Yêu nước, đoàn kết, kiên cường, bất
khuất chống giặc ngoại xâm; cần cù, sáng tạo trong lao động; tôn sư trọng đạo; hiếu
học, hiếu thảo; các lễ hội văn hóa truyền thống, những loại hình nghệ thuật dân gian,
nghề truyền thống,.. được biểu hiện cụ thể ở mỗi vùng miền, địa phương.
Khám phá 2 trang 7 SGK GDCD 7 Cánh diều
Đọc đoạn thông tin và trả lời câu hỏi:
Năm 2020, đại dịch Covid-19 ập đến nước ta. Với tinh thần “chống dịch như chống
giặc”, mỗi người tuỳ khả năng của mình, góp tiền, hiện vật, giúp sức, củng chung tay
chống dịch. Đảng, Nhà nước và Nhân dân ta đã đoàn kết một lòng, tạo nên sức mạnh
với quyết tâm từng bước đẩy lùi dịch bệnh.
Khó khăn do dịch bệnh Covid-19 chưa qua, thiên tai bão lũ lại dồn đến đã gây thiệt hại
nặng nề cho đồng bào miền Trung. Với truyền thống tương thân, tương ái, những món
quà nghĩa tình từ đồng bào và các tổ chức trên khắp cả nước được trao tới người dân
vùng lũ. Đằng sau những con số về vật chất là tinh thần dân tộc, là tình cảm của con
người Việt Nam luôn sẵn sàng đùm bọc, yêu thương nhau trong hoạn nạn.
(Tổng hợp tử dangcongsan.com, ngày 21/10/2020 và 31/12/2020)
Theo em, thông tin trên đã nói đến những truyền thống tốt đẹp nào? Em hãy nêu ý
nghĩa của những truyền thống đó? Hướng dẫn giải:
- Thông tin trên đã nói đến truyền thống tương thân tương ái, đoàn kết, lá lành đùm lá rách.
- Truyền thống đoàn kết và yêu thương con người, tương thân tương ái đã giúp dân tộc
ta một lòng cùng Đảng và Nhà nước vượt qua những khó khăn của đại dịch Covid
hoành hành và thiên tai bão lũ.
Khám phá 3 trang 7 SGK GDCD 7 Cánh diều
Đọc đoạn thông tin và trả lời câu hỏi:
a. Vân và Hùng đã giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp nào của quê
hương? Hai bạn thể hiện niềm tự hào về truyền thống của quê hương mình bằng
những hành động cụ thể nào?
b. Em có đồng ý với thái độ và suy nghĩ của anh Q không? Vì sao?
c. Nêu những việc em có thể làm để giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương. Hướng dẫn giải: a,
- Những truyền thống tốt đẹp của quê hương mà Vân và Hùng đã giữ gìn và phát huy là:
+ Vân đã giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp về các di tích lịch sử, lễ hội truyền thống.
+ Hùng đã giữ gìn và phát huy truyền thống hiếu học, truyền thống uống nước nhớ
nguồn và truyền thống tương thân tương ái.
-Hai bạn Vân và Hùng đã thể hiện niềm tự hào về truyền thống của quê hương mình
bằng những hành động cụ thể như:
+ Vân luôn chăm chỉ học tập và tích cực tham gia các hoạt động trải nghiệm tìm hiểu về
giá trị lịch sử, văn hóa của quê hương mình. Và Vân muốn trở thành hướng dẫn viên
du lịch để giới thiệu với bạn bè trên thế giới về truyền thống tốt đẹp của quê hương mình.
+ Hùng luôn học tập thật giỏi, năng động, tích cực tham gia các hoạt động thiện
nguyện, đền ơn đáp nghĩa, giúp đỡ các gia đình chính sách, gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
b, Em không đồng ý với thái độ và suy nghĩ của anh Q vì những loại hình nghệ thuật
dân gian là những truyền thống tốt đẹp của địa phương, là sản phẩm tinh thần cần
được giữ gìn và lưu truyền từ đời này sang đời khác. Và các con của anh Q chính là
những mầm non, chủ nhân tương lai của đất nước nên việc giữ gìn, tham gia vào các
hoạt động tuyên truyền, quảng bá những loại hình nghệ thuật dân gian là điều vô cùng quan trọng.
c, Những việc làm của em để giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương:
- Chăm chỉ học tập và rèn luyện đạo đức.
- Luôn đoàn kết, giúp đỡ mọi người.
- Chủ động, tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện.
- Giới thiệu những truyền thống tốt đẹp của quê hương cho bạn bè trong và ngoài nước.
- Có những hành động, thái độ lên án, phê phán những hành vi gây tổn hại đến những
truyền thống tốt đẹp của quê hương. Luyện tập
Luyện tập 1 trang 8 SGK GDCD 7 Cánh diều
Hãy liệt kê những truyền thống tốt đẹp của quê hương em và viết thêm những việc cần
làm để giữ gìn, phát huy những truyền thống đó theo gợi ý dưới đây: Tên truyền thống
Những việc cần làm ? ? ? ? Hướng dẫn giải: Tên truyền thống
Những việc cần làm Hiếu học - Chăm chỉ học tập.
- Tích cực tham gia các hoạt động tập thể.
Yêu thương con người
- Tích cực giúp đỡ những người xung
quanh mình khi họ gặp khó khăn.
- Tham gia các hoạt động thiện nguyện
trong khả năng của bản thân.
- Tuyên truyền, vận động mọi… người
cùng tham gia các hoạt động thiện nguyện. Cần cù lao động
- Thường xuyên giúp đỡ bố mẹ những công việc nhà.
- Tích cực rèn luyện sức khỏe.
Luyện tập 2 trang 8 SGK GDCD 7 Cánh diều
Em đồng tình hay không đồng tình với những biểu hiện, việc làm nào dưới đây? Vì sao?
A, Giữ gìn phong tục, tập quán, thói quen của quê hương mình.
B, Giới thiệu với mọi người về lễ hội truyền thống của quê mình.
C, Không quan tâm đến truyền thống tốt đẹp của những vùng miền, địa phương khác.
D, Tích cực học tập và tham gia các hoạt động nhân đạo, từ thiện.
E, Giữ gìn và bảo vệ môi trường ở nhà, ở trường, ở những nơi công cộng Hướng dẫn giải:
- Em đồng với đáp án B, D, E. Vì những truyền thống của quê hương là những giá trị
tốt đẹp, mang giá trị riêng của mỗi vùng miền, địa phương nên cần được bảo vệ, giữ
gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp của quê hương. Việc giới thiệu những
truyền thống của quê hương, tham gia các hoạt động nhân đạo, giữ gìn và bảo vệ môi
trường là những hành động, việc làm tốt góp phần bảo vệ, giữ gìn và phát huy những
truyền thống của quê hương.
- Em không đồng tình với đáp án A, C. Bởi vì mọi truyền thống tốt đẹp ở mọi địa
phương đều cần được gìn giữ và lan tỏa rộng rãi những giá trị tích cực đến mọi người.
Luyện tập 3 trang 8 SGK GDCD 7 Cánh diều
Qua lời kể của ông nội, S được biết đến phong trào “Ba sẵn sàng” và rất tự hào về tinh
thần sẵn sàng khi Tổ quốc cần, dù trong thời chiến hay thời bình của người dân quê
hương mình. Nhưng mấy hôm trước, ai trai của S nhận được lệnh gọi nhập ngũ, S thấy
anh có vẻ do dự, tâm trạng nặng nề không vui. S rất muốn nói những suy nghĩ của mình với anh trai.
a, Em hãy nhận xét biểu hiện của S.
b, Nếu là S, em sẽ nói như thế nào với anh trai của mình? Hướng dẫn giải:
a, S có suy nghĩ rất tích cực, biết trân trọng, có tinh thần chủ động, sẵn sàng học nâng
cao hiểu biết về truyền thống tốt đẹp của quê hương mình. Đây là biểu hiện rất đáng khen.
b, Tinh thần sẵn sàng khi Tổ quốc cần là hành động rất đáng tự hào, khi tham gia nghĩa
vụ quân sự là một hành động thể hiện truyền thống yêu nước, là hành động rất đáng tự
hào. Việc tham gia nghĩa vụ không chỉ góp phần giữ gìn truyền thống yêu nước mà còn
giúp đất nước ta trở nên bền vững hơn. Anh nên thấy vui vì sẽ được góp một phần vào
công cuộc giữ gìn truyền thống yêu nước và bảo vệ đất nước. Vận dụng
Vận dụng 1 trang 8 SGK GDCD 7 Cánh diều
Em hãy viết một thông điệp thể hiện niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của quê
hương em và chia sẻ trước lớp. Hướng dẫn giải:
Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc là một truyền thống quý báu mà quê hương
em luôn gìn giữ, phát triển bao lâu nay. Tinh thần yêu nước là một sản phẩm được đúc
kết từ bao thế hệ cha ông từ trước đến nay, trải qua biết bao cuộc chiến đau thương
mà hình thành. Nhờ có tinh thần yêu nước, ý chí quật cường bất khuất mà thế hệ cha
ông đã chiến thắng biết bao giặc ngoại xâm. Vì vậy quê hương em vô cùng trân trọng,
quý báu và gìn giữ truyền thống tốt đẹp này. Ngày nay, trong thời đại hoà bình, truyền
thống yêu nước tiếp tục được quê hương em phát huy và gìn giữ bằng cách có rất
nhiều đóng góp, cống hiến cho đất nước về mọi lĩnh vực như sản xuất kinh tế, cống
hiến tri thức,... Tự hào về truyền thống này, em luôn tự nhủ bản thân phải học tập thật
tốt, để có thể đóng góp sức lực vào công cuộc xây dựng phát triển quê hương, đất nước