Mục tiêu bài học
Học xong bài này học sinh phải:
1- Biết được nhiệm vụ, cấu tạo chung và nguyên lý làm việc của hệ thống
2- Biết được nhiệm vụ, cấu tạo chung và nguyên lý làm việc của bộ chế hoà khí đơn giản
I. Nhiệm vụ và phân loại 1. Nhiệm vụ
Hệ thống nhiên liệu động cơ xăng có nhiệm vụ tạo hoà
khí (hỗn hợp xăng và không khí) để cấp vào xilanh động
cơ. Lượng và tỷ lệ hoà khí phải phù hợp với các chế độ làm việc của động cơ. 2. Phân loại
Theo cấu tạo bộ phận tạo thành hoà khí, hệ thống được chia ra hai loại:
- Hệ thống dùng bộ chế hoà khí.
- Hệ thống dùng vòi phun (còn được gọi tắt là hệ thống phun xăng).
II- Hệ thống nhiên liệu dùng bộ chế hoà khí
1. Cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống (hình a)
Hình a- Sơ đồ hệ thống nhiên liệu động cơ xăng
Bộ phận cơ bản nhất, quan trọng nhất là bộ chế hoà khí.
Nguyên lý làm việc: Khi động cơ làm việc, xăng từ thùng xăng 1
được bơm xăng 3 hút lên chảy vào buồng phao của bộ chế hoà khí 4.
Ở kỳ nạp, pittông đi xuống tạo độ chân không trong xilanh, không khí
được hút qua bầu lọc khí 5 rồi qua bộ chế hoà khí, tại đây chúng hút
xăng trong buồng phao, hoà trộn tạo thành hoà khí. Hoà khí theo
đường ống nạp 6 đi vào xialnh động cơ. 2. Bộ chế hoà khí a) Nhiệm vụ
Bộ chế hòa khí có nhiệm vụ hoà trộn xăng với
không khí để tạo thành hoà khí cho động cơ. Bài này
chỉ giới thiệu bộ chế hoà khí đơn giản có một vòi phun
và một giclơ. Để đảm bảo cung cấp hoà khí phù hợp
với các chế độ làm việc của động cơ, trên cơ sở bộ
chế hoà khí đơn giản này, người ta cấu tạo thêm một
số bộ phận khác nữa. Do vậy bộ chế hoà khí thực
dùng trên động cơ có cấu tạo phức tạp hơn. 2. Bộ chế hoà khí b) Cấu tạo
Cấu tạo bộ chế hoà khí đơn giản như
hình bên. Buồng phao 6 dùng để chứa
xăng, phao xăng và van kim 7 dùng để
ổn định mức xăng trong buồng phao khi
động cơ làm việc. Lỗ thông khí 9 để đảm
bảo áp suất trong buồng phao bằng áp
suất bên ngoài. Họng khuyếch tán 2 có
tiết diện thắt lại nhằm tăng vận tốc dòng
khí nạp, tạo nên sự giảm áp suất khí tại
họng. Giclơ 4 dùng để hạn chế lưu
lượng xăng phun vào họng khuyếch tán.
Bướm ga 3 để điều chỉnh lượng hoà khí cấp vào xilanh động cơ. 2. Bộ chế hoà khí
c) Nguyên lý làm việc
Vào kỳ nạp, pittông đi xuống tạo độ chân
không trong xilanh, không khí được hút vào
xilanh sẽ đi qua họng khuyếch tán. Khi qua
họng, dòng khí có vận tốc lớn nhờ tiết diện họng
thắt lại nên áp suất khí tại đây giảm. Do chênh
áp, xăng trong buồng phao bị hút qua vòi phun
và phun vào họng khuyếch tán. Dòng xăng bị
dòng khí xé nhỏ, tạo thành các hạt xăng, các hạt
xăng này bay hơi, hoà trộn với không khí tạo
thành hoà khí. Hoà khí theo đường ống nạp đi vào xilanh.
Khi muốn thay đổi chế độ làm việc của động
cơ, cần thay đổi độ mở của bướm ga để thay đổi
lượng hoà khí cấp vào xilanh (điều đó cũng sẽ
làm thay đổi cả tỷ lệ hoà trộn của hoà khí).
III- Hệ thống nhiên liệu phun xăng
1. Cấu tạo
Bộ điều khiển phun xăng nhận tín hiệu từ cảm biến đo các thông số
như nhiệt độ động cơ, lưu lượng không khí nạp, tốc độ quay trục khuỷu,
độ mở của bướm ga,... xử lý thông tin và phát tín hiệu điều khiển chế độ phun của vòi phun.
Bộ điều chỉnh áp suất có nhiệm vụ giữ cho áp suất xăng của hệ thống
ở một trị số nhất định trong quá trình làm việc.
2. Nguyên lý làm việc
1. Thùng nhiên liệu; 2. Lọc xăng; 3. Bơm xăng; 4. Đường ống phân phối ;
5. Bộ điều áp; 6. Kim phun chính; 7. Kim phun khởi động
2. Nguyên lý làm việc
Xăng được bơm xăng đưa đến vòi phun. Quá trình pun
xăng của vòi phun được điều khiển bởi bộ điều khiển phun.
Nhờ quá trình phun được điều khiển theo nhiều thông số về
tình trạng và chế độ làm việc của động cơ nên hoà khí luôn
có tỷ lệ phù hợp với yêu cầu của chế độ làm việc động cơ.
Hệ thống nhiên liệu phun xăng có nhiều ưu điểm nổi bật
như: cho phép động cơ làm việc bình thường khi góc đặt
động cơ thay đổi một cách tuỳ ý, tạo hoà khí có lượng và tỷ
lệ phù hợp với các chế độ làm việc của động cơ nhờ điều
khiển bằng điện tử. Nhờ vậy, quá trình cháy diễn ra hoàn
hảo hơn, hiệu suất động cơ cao hơn và giảm ô nhiễm môi
trường. Hiện nay đa số các động cơ ôtô hiện đại đều dùng
loại hệ thống nhiên liệu này.
1. Hệ thống nhiên liệu động cơ xe máy có bơm xăng
không? tại sao ở xe máy không có bơm xăng nhưng động
cơ vẫn làm việc được?
2. Trình bày sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của hệ thống
nhiên liệu dùng bộ chế hoà khí?
3. Trình bày sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của bộ chế hoà khí đơn giản?
4. Trình bày sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của hệ thống
nhiên liệu dùng phun xăng?
5. So với hệ thống nhiên liệu dùng bộ chế hoà khí, hệ
thống nhiên liệu phun xăng có những ưu điểm gì nổi bật?
SƠ ĐỒ CẤU TẠO CỦA HỆ THỐNG PHUN XĂNG ĐIỆ TỬ ĐA ĐIỂM