Khái niệm và Điều kiện Sản xuất Hàng hóa trong Kinh tế học

Khái niệm sản xuất hàng hóa
Theo C.Mác, sản xuất hàng hoá là hình thức tổ chức sản xuất tạo ra sản phẩm
để bán hoặc trao đổi trên thị trường. Đây cũng là hình thức tổ chức sản xuất
phổ biến trên thế giới và là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người.
Sản xuất hàng hoá hàng hoá đã tồn tại dưới nhiều hình thái kinh tế xã hội.
Đến thời kỳ chủ nghĩa tư bản đã phát triển đến đỉnh cao và trở thành quan hệ
thống trị, phổ biến trong xã hội, cho đến xã hội xã hội chủ nghĩa thì sản xuất
hàng hóa vẫn có sự quy luật của giá trị. là sản xuất nhằm thoả mãn nhu cầu
vật chất và văn hoá của mọi thành viên trong xã hội, không phải là buôn bán để thu lợi nhuận
Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa
Sản xuất hàng hóa chỉ diễn ra khi xã hội có đủ hai điều kiện:
- Xuất hiện phân công lao động xã hội:
+ Phân công lao động xã hội là sự phân công lao động trong xã hội thành
những nghề khác nhau trong xã hội mà mỗi người không sản xuất chỉ một
hoặc một số sản phẩm nhất định
+ Biểu hiện của phân công lao động xã hội: trình độ phân công lao động xã hội ngày càng chi tiết.
+ Cơ sở của sự phân công lao động xã hội là dựa vào những thuận lợi và khó
khăn của tự nhiên; Năng lực kỹ thuật; năng khiếu của mỗi người, mỗi đơn vị, …
+ Vai trò: Sự xuất hiện và phát triển của phân công lao động xã hội là khách
quan, tất yếu. Phân công lao động xã hội là tiền đề của sản xuất hàng hoá vì
nó bao hàm quá trình chuyên môn hoá sản xuất. Mỗi người, mỗi đơn vị chỉ
sản xuất một hoặc một số loại sản phẩm nhưng nhu cầu của cuộc sống đòi hỏi
nhiều loại sản phẩm khác nhau, từ đó nảy sinh nhu cầu trao đổi sản phẩm
giữa những người sản xuất. Từ đó sinh ra hàng đổi hàng kéo theo sản xuất
hàng hóa ra đời. Nó còn giúp tăng năng suất lao động, do đó trao đổi được
ngày càng nhiều sản phẩm dư thừa Như vậy có thể nói, phân công lao động
xã hội là cơ sở, là tiền đề và là điều kiện của nhu cầu của quá trình sản xuất
và trao đổi của hàng hóa.
- Sự tách biệt tương đối về kinh tế giữa các chủ thể sản xuất:
+ Chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất biểu hiện ra là tư liệu sản xuất chủ yếu
trongxã hội thuộc về các chủ thể (các cá nhân, các gia đình…) trong xã hội.
Do sự tách rời giữa quyền sở hữu và quyền sử dụng thì sự tách biệt về kinh tế
không chỉ ở sự khác biệt về quyền sở hữu mà còn khác biệt ở quyền sử dụng
nhữngkhối lượng tư liệu sản xuất khác nhau của cùng một chủ thể sở hữu.
+ Những người sản xuất hàng hóa có quyền độc lập tự chủ trong sản xuất
kinh doanh và phân phối sản phẩm. Khi sự tách biệt về kinh tế giữa những
chủ thểsản tồn tại trong điều kiện có sự phân công lao động xã hội thì việc
trao đổi sản phẩm giữa những chủ thể khác nhau phải đảm bảo được lợi ích
của họ. Điều đó chỉ có thể có được khi trao đổi dựa trên nguyên tắc ngang
giá, có đi có lại tức là trao đổi hàng hóa, sản phẩm của lao động trở thành
hàng hóa. Như vậy, phân công lao động xã hội đã làm nảy sinh các quan hệ
kinh tế giữa những chủ thể sản xuất trong xã hội, làm cho họ có liên quan đến
nhau, phải dựa vào nhau, phụ thuộc lẫn nhau. Còn sự tách biệt về lợi ích kinh
tế giữa các chủ thể sản xuất trong xã hội khiến cho việc trao đổi sản phẩm
giữa họ trở thành traođổi hàng hóa và do đó sản xuất sản phẩm giữa họ là sản
xuất hàng hóa. Đây là điều kiện đủ để xuất hiện sản xuất hàng hoá.