Kinh tế chính trị Mác - Lênin - Tài liệu tham khảo | Đại học Hoa Sen

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN
KHOA KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ ĐỀ ÁN
KINH TẾ CHÍNH TRỊ MÁC – LÊNIN
ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ TRONG SẢN XUẤT
VÀ LƯU THÔNG HÀNG HÓA Ở NƯỚC TA HIỆN NAY Giảng viên hướng dẫn Đỗ Đình Nghĩa SV thực hiện Hà Đức Hạnh Nguyên MSSV 22000786 Mã lớp DC141DV01 - 1902
Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 25 tháng 5 năm 2021 Mục lục
Lời mở đầu..............................................................................................................3
1...Sản xuất hàng hóa theo lý luận C. Mác
a...Khái niêm sản xuất hàng hóa................................................................... 4
b...Điều kiện ra đời của sản xuất hàng hóa................................................... 5
2...Lưu thông hàng hóa......................................................................................5 3...Quy luật giá trị
a...Nội dung của quy luật giá trị....................................................................6
b...Tác động của quy luật giá trị....................................................................7
4...Vận dụng giải pháp quy luật giá trị vào sản xuất và lưu thông hàng hóa nước ta
a...Vận dụng quy luật giá trị..........................................................................9
b...Giải pháp.................................................................................................10
Kết luận................................................................................................................. 12
Tài liệ tham khảo.................................................................................................. 13 2 | P a g e Lời mở đầu
Xu thế hiên nay của toàn thế giới là tập trung sự phát triển kinh tế. Bất cứ đất nước
nào cũng không muốn yếu thế trước cuộc đua đầy khắc nghiệt này. Thế nhưng Việt
Nam ta còn là một trong những nước có nền kinh tế chậm phát triển, còn lạc hậu và
nghèo nàn. Cơ sở hạ tầng kém phát triển, trình độ quản lý còn lạc hậu, khoa học kỹ
thuật thì kém phát triển… hơn nữa thất nghiệp, tham ô lạm phát, ô nhiễm môi
trường… vẫn luôn là một trong những vấn đề nhức nhối, gây bức xúc chưa hạn chế
được. Tuy vậy ta cũng không thể khắc phục những yếu điểm đó trong ngày một
ngày hai mà phải từ từ khắc phục nó. Song hành với nó ta phải liên tục vận dụng
những thành tựu khoa học kỹ thuật và và kinh tế để phát triển đất nước
Theo như chúng ta biết được “Quy luật giá trị” là quy luật kinh tế cơ bản của sản
xuất hàng hóa, quy định bản chất của sản xuất hàng hóa. Ở đâu có sản xuất và trao
đổi hàng hóa thì ở đó có sự xuất hiện của quy luật giá trị. Mọi hoạt động của chủ
thể kinh tế trong sản xuất và lưu thông hàng hóa đều chịu sự tác động của quy luật
này. Chính vì thế, chúng ta cần phải nghiên cứu về quy luật giá trị, tìm hiểu vai trò
và tác động của nó tới nền kinh tế Việt Nam. Vì vậy em quyết định chọn chủ đề:
“giải pháp vận dụng quy luật giá trị trong sản xuất và lưu thông hàng hóa ở nước ta hiện nay”.
Em xin cảm ơn sự hướng dẫn và dạy dỗ tận tình qua các bài giảng của thầy Đỗ
Đình Nghĩa. Rất mong sự đóng góp ý kiến của thầy cho bài để bài có sự hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! 3 | P a g e Bài làm
1. SảnxuấthànghóatheolýluậnC.Mác
a. Kháiniệmsảnxuấthànghóa
Theo C.Mác, sản xuất hàng hóa là kiểu tổ chức kinh tế mà ở đó, những người
sản xuất ra sản phẩm không nhằm phục vụ mục đích phục vụ nhu cầu người tiêu
dùng của chính mình mà để trao đổi, mua bán.
b. Điềukiệnrađờicủasảnxuấthànghóa
Sản xuất hàng hóa không xuất hiện đồng thời với sự xuất hiện của xã hội loài
người. Để nền kinh tế hàng hóa có thể hình thành và phát triển, C.Mác cho rằng cần
hội đủ hai điều kiện sau:
- Điều kiện thứ nhất: phân công lao động xã hội
Phân công lao động xã hội là sự phân chia lao động trong xã hội thành các
ngành, các lĩnh vực sản xuất khác nhau, tạo nên sự chuyên môn hóa của những
người sản xuất thành những ngành, nghề khác nhau. Khi đó, mỗi người chỉ sản xuất
một hoặc một số sản phẩm nhất định. Trong khi nhu cầu của họ lại đòi hỏi nhiều
loại sản phẩm. Để thỏa mãn nhu cầu của mình, tất yếu những người sản xuất phải
trao đổi sản phẩm với nhau
- Điều kiện thứ hai: Sự tách biệt về mặt kinh tế của các chủ thể sản xuất
Sự tách biệt về mặt kinh tế giữa các chủ thể sản xuất làm cho giữa những người
sản xuất độc lập với nhau, có sự tách biệt về lợi ích. Trong điều kiện đó, người này
muốn tiêu dùng sản phẩm của người khác phải thông qua trao đổi, mua bán, tức là 4 | P a g e
phải trao đổi dưới hình thức hàng hóa. C.Mác viết: “chỉ có sản phẩm của những
người lao động tư nhân độc lập và không phụ thuộc vào nhau mới đối diện với
nhau như là những hàng hóa”. Sự tách biệt về mặt kinh tế giữa những người sản
xuất là điều kiện đủ để nền sản xuất hàng hóa ra đời và phát triển.
Trong lịch sử, sự tách biệt về mặt kinh tế giữa các chủ thể sản xuất hiện khách
quan dựa trên sự tách biệt về quyền sở hữu. Xã hội loài người càng phát triển, sự
tách biệt về quyền sở hữu càng sâu sắc, hàng hóa được sản xuất ra càng phong phú.
Khi còn sự hiện diện của hai điều kiện nêu trên, con người không thể dùng ý
chí chủ quan mà xóa bỏ nền sản xuất hàng hóa được. Việc cố tình xóa bỏ nền
sản xuất hàng hóa, sẽ làm cho xã hội đi tới chỗ khan hiếm và khủng hoảng.
Với ý nghĩa đó, cần khẳng định, nền sản xuất hàng hóa có ưu tiên thế tích
cực vượt trội so với nền sản xuất tự cấp, tự túc. 2. Lưuthônghànghóa
Lưu thông hàng hóa được định nghĩa tại khoản 7 điều 3 Nghị định
43/2017/NĐ-CP về nhãn hàng hóa như sau:
- Lưu thông hàng hóa là hoạt động trưng bày, khuyến mại, vận chuyển và lưu
giữ hàng hóa trong quá trình mua bán hàng hóa, trừ trường hợp vận chuyển
hàng hóa của tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa từ cửa khẩu về kho lưu giữ; 3. Quyluậtgiátrị
Có rất nhiều quy luật kinh tế điều tiết thị trường. Với tư cách là nền kinh tế
hàng hóa phát triển ở trình độ cao, các quy luật của nền kinh tế hàng hóa cũng
phát huy tác dụng trong nền kinh tế thị trường, với ý nghĩa sau đây chúng ta sẽ
có một số quy luật điển hình như là: quy luật giá trị, quy luật cung – cầu, quy 5 | P a g e
luật lưu thông tiền tệ,… Nhưng vai trò cơ sở cho sự chi phối nền sản xuất hàng
hóa thuộc về quy luật giá trị
a. Nộidungcủaquyluậtgiátrị
Tất cả các hoạt động kinh tế của con người đều chịu sự tác động của quy luật
kinh tế nào đó. Quy luật giá trị là một trong những quy luật có tác động mạnh đến
nền kinh tế của con người. Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất
hàng hóa, Ở đâu có sản xuất và trao đổi thì ở đó có sự hoạt động của quy luật giá trị.
Về nội dung, quy luật giá trị yêu cầu việc sản xuất và trao đổi hàng hóa phải
được tiến hành trên cơ sở của hao phí lao động xã hội cần thiết. Theo yêu cầu của
quy luật giá trị, người sản xuất muốn bán được hàng hóa trên thị trường, muốn
được xã hội thừa nhận sản phẩm thì lượng giá trị của một hàng hóa cá biệt phải phù
hợp với thời gian lao động xã hội cần thiết. Vì vậy họ phải luôn tìm cách hạ thấp
phí lao động các biệt nhỏ hơn hoặc bằng hao phí lao động xã hội cần thiết. Trong
lĩnh vực trao đổi, phải tiến hành theo nguyên tắc ngang giá, lấy giá trị xã hội làm cơ
sở, không dựa trên giá trị cá biệt.
Quy luật giá trị hoạt động hoạt động và phát huy tác dụng thông qua sự vận
động của giá cả xung quanh giá trị dưới tác động của quan hệ cung – cầu. Giá cả
thị trường lên xuống xoay quanh giá trị hàng hóa trở thành cơ chế tác động của quy
luật giá trị. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường sẽ thấy được sự hoạt động
của quy luật giá trị. Những người sản xuất và trao đổi hàng hóa phải tuân theo
mệnh lệnh của giá cả thị trường.
b. Tácđộngcủaquyluậtgiátrị
Trong nền kinh tế hàng hóa, quy luật giá trị có những tác động cơ bản sau: 6 | P a g e
Thứ nhất, điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa. Trong sản xuất, thông qua sự
biến động của giá cả, người sản xuất sẽ biết được tình hình cung – cầu về hàng hóa
đó và quyết định phương án sản xuất. Nếu giá cả hàng hóa bằng giá trị thì việc sản
xuất là phù hợp với yêu cầu xã hội; hàng hóa này nên được tiếp tục sản xuất. Nếu
giá cả hàng hóa cao hơn giá trị, sản xuất cần mở rộng để cung ứng hàng hóa đó
nhiều hoen vì nó đang khan hiếm trên thị trường; tư liệu sản xuất và sức lao động
sẽ được tự phát chuyển vào ngành này nhiều hơn các ngành khác. Nếu giá cả hàng
hóa thấp hơn giá trị, cung về hàng hóa này đang thừa so với nhu cầu xã hội; cần
phải thu hẹp sản xuất ngành này để chuyển sang mặt hàng khác.
Trong lưu thông, quy luật giá trị điều tiết hàng hóa từ nơi có giá cả thấp đến nơi
có giá cả cao, từ noi cung lớn hơn cầu đến nơi cung nhỏ hơn cầu. Thông qua mệnh
lệnh của giá cả thị trường, hàng hóa ở nơi có giá cả thấp được thu hút, chảy đến nơi
có giá cả cao hơn, góp phần làm cho cung cầu hàng hóa giữa các vùng cân bằng,
phân phối lại thu nhập giữa các vùng miền, điều chỉnh sức mua của thị trường (nếu
giá cao hơn thì mua ít, giá thấp mua nhiều)…
Ví dụ: Theo trào lưu công nghệ, những mẫu điện tử mới nhất sẽ được nhập về
nước, đầu tiên sẽ đến với người dân thành thị - nơi có cuộc sống sung túc, đầy đủ
và có nhu cầu cao hơn. Cho đến khi những mẫu đó trở nên lỗi thời, nó sẽ được
chuyển về bán cho người dân nông thôn.
Thứ hai, kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng suất
lao động. Trên thị trường, hàng hóa được trao đổi theo giá trị xã hội. Người sản
xuất có giá trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội, khi bán theo giá trị xã hội sẽ thu được
nhiều lợi nhuận hơn. Ngược lại, người sản xuất có giá trị cá biệt lớn hơn giá trị xã
hội sẽ gặp bất lợi hoặc thua lỗ. Để đứng vững trong cạnh tranh và tránh không bị
phá sản, người sản xuất phải luôn tìm cách làm cho giá trị cá biệt hàng hóa của 7 | P a g e
mình nhỏ hơn hoặc bằng giá trị xã hội. Muốn vậy, phải cải tiến kỹ thuật, áp dụng
công nghệ mới, đổi mới phương pháp quản lý, thực hiện tiết kiệm… Kết quả lực
lượng sản xuất ngày càng phát triển, năng suất lao động xã hội tăng lên, chi phí sản
xuất hàng hóa giảm xuống. Trong lưu thông, để bán được nhiều hàng hóa, người
sản xuất phải không ngừng tăng chất lượng phục vụ, quảng cáo, tổ chứt tốt khâu
bán hàng… làm cho quá trình lưu thông được hiệu quả cao hơn, nhanh chóng,
thuận tiện với chi phí thấp nhất.
Ví dụ rõ nhất về cải tiến kỹ thuật, nâng cao năng suất lao động là việc trồng cà
phê ở nước ta. Nhờ có những cải tiến mà việc trồng cà phê ở nước ta ngày càng
phát triển và có chỗ đứng trên thị trường quốc tế.
Thứ ba, phân hóa những người sản xuất thành những người giàu, người nghèo
một cách tự nhiên. Trong quá trình cạnh tranh, những người sản xuất nhạy bén với
thị trường, trình độ năng lực giỏi, sản xuất với hao phí cá biệt thấp hơn mức hao
phí chung của xã hội sẽ trở nên giàu có. Ngược lại, những người do hạn chế về vốn,
kinh nghiệm sản xuất thấp kém, trình độ công nghệ lạc hậu… thì giá trị cá biệt sẽ
cao hơn giá trị xã hội và dễ lâm vài tình trạng thua lỗ, dẫn đến phá sản, thậm chí
phải đi làm thuê. Trong nền kinh tế thị trường thuần túy, chạy theo lợi ích cá nhân,
đầu cơ, gian lận, khủng hoảng kinh tế… là những yếu tố có thể làm tăng thêm tác
động phân hóa sản xuất cùng những tiêu cực về kinh tế xã hội khác.
Tóm lại, quy luật giá trị vừa có tác dụng đào thải cái lạc hậu, lỗi thười, kích
thích sự tiến bộ, làm cho lực lượng sản xuất phát triển mạnh mẽ; vừa có tác
dụng lựa chọn, đánh giá người sản xuất, đảm bảo sự bình đẳng đối với người
sản xuất; vừa có cả những tác động tích cực lẫn tiêu cực. Các tác động đó
vừa diễn ra một cách khách quan trên thị trường nên cần có sự điều tiết của
nhà nước để hạn chế tiêu cực, thúc đẩy tác động tích cực. 8 | P a g e
4. Giảiphápvậndụngquyluậtgiátrịvàosảnxuấtvàlưuthônghànghóa ởnướcta
a. Vậndụngquyluậtgiátrị
Nhận thức và vận dụng quy luật giá trị thể hiện chỷ yếu trong việc hình thành
giá cả. Giá cả là biểu hiện bằng tiền của giá trị, giá cả phải lấy giá trị làm cơ sở thì
mới có căn cứ kinh tế, mới có tác dụng kích thích tăng năng suất lao động, cải tiến
kỹ thuật, hạ thầng thành sản phẩm. Nhà nước phải chủ động lợi dụng cơ chế hoạt
động của quy luật giá trị nghĩa là khả năng giá cả tách rời giá trị, xu hướng đưa giá
cả trở về giá trị. Thông qua chính sách giá cả, Nhà nước vận dụng quy luật giá trị nhằm:
Thứ nhất là kích thích sản xuất phát triển. Đối với xí nghiệp, chủ yếu là xây
dựng một hệ thống giá bán buôn để đưa chế độ hạch toán kinh tế đi vào nền nếp và có căn cứ vững chắc
Thứ hai là điều hòa lưu thông hàng tiêu dùng. Trong chế độ kinh tế thị trường,
tổng khối lượng và cơ cấu hàng tiêu dùng do kế hoạch lưu chuyển hàng hóa quyết
định căn cứ vào trình độ phát triển của lực lượng sản xuất, mức tăng thu nhập quốc
dân, và thu nhập bằng tiền của nhân dân, nhu cầu về hàng tiêu dùng trong điều kiện
sức mua không đổi, nếu giá cả một loại hàng nào đó giảm xuống thì lượng hàng
tiêu thụ sẽ tăng lên và ngược lại. Nhà nước có thể quy định giá cả hay thấp để ảnh
hưởng đến khối lượng tiêu thụ một số loại hàng nào đó nhằn làm cho nhu cầu và
mức tăng của sản xuất về một số hàng tiêu dùng ăn khớp với kế hoạch lưu chuyển hàng hóa của Nhà nước.
Tóm lại, những điều trình bày trên đây nói lên trong kinh tế thị trường có sự cần
thiết khách quan phải kết hợp với kế hoạch thị trường, lấy cái sau bổ sung cho cái
trước. Quá trình kết hợp đó cũng là một quá trình phát huy tác dụng tích cực của 9 | P a g e
quy luật giá trị, là một quá trình tự giác vận dụng quy luật giá trị và quan hệ thị
trường như là một cung cụ để xây dựng các mặt kinh tế, kích thích cải tiến kỹ thuật,
tăng năng suất lao động, làm cho giá trị hàng hóa ngày càng hạ, đảm bảo tốt hơn
cho nhu cầu đời sống, đồng thời tăng thêm khối lượng tích lũy
Quy luật giá trị tồn tại một cách khách quan trong nền kinh tế. Nhờ nắm vững
tác dụng chủ đạo của các quy luật kinh tế, tự giác sử dụng tác dụng tích cực và hạn
chế các tác dụng tiêu cực của quy luật giá trị. Nhà nước đã nâng cao dần trình độ
công tác, kế hoạch hóa kinh tế. Trung ương Đảng đã nhấn mạnh: Về cơ bản chúng
ta đã nắm được nội dung, tính chất và tác dụng của quy luật giá trị đối với các
thành phần kinh tế khác nhau trong hai lĩnh vực sản xuất là lưu thông khác nhau về
tư liệu sản xuất và tư liệu tiêu dùng và đã vận dụng nó phục vụ các nhiệm vụ chính
trị và kinh tế của Đảng và Nhà nước trong từng thời kỳ; Công tác kế hoạch hóa giá
cả cũng đã có tiến bộ, phạm vi càng mở rộng, trình độ nghiệm vụ cũng được nâng cao lên một bước b. Giảipháp
Nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận động theo cơ chế thị trường có sự
quản lý của Nhà nước, định hướng xã hội chủ nghĩa. Nền kinh tế vận động theo
những kinh tế vốn có của kinh tế thị trường. Các doanh nghiệp, hộ gia đình tự
quyết định hành vi của mình để trả lời thỏa đáng 3 câu hỏi: sản xuất cái gì, sản xuất
cho ai, sản vuất như thế nào. Trên thị trường hàng hóa và dịch vụ, giá cả điều tiết
cung cầu. tiến hành đổi mới doanh nghiệp nhà nước, mở rộng quyền tự chủ doanh
nghiệp, xóa bỏ dần việc nhà nước bao cấp và sản xuất tiêu chực, giải thể các doanh
nghiệp hoạt động kém hiệu quả, thua lỗ lâu dài.
Một trong những yếu tố then chốt để nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng
hóa Việt Nam là cơ cấu lại và tăng cường năng lực cạnh tranh của khu vực doanh 10 | P a g e