Tóm tắt:
ĐỀ BÀI: Đánh giá thực trạng pháp luật điều chỉnh và thực tiễn hoạt động của
quỹ đầu tư chứng khoán, từ đó đề xuât giải pháp pháp lý của nhóm nhằm nâng cao
hiệu quả hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán NHÓM 10
I. Khái quát về quỹ đầu tư chứng khoán
1. Khái niệm, đặc điểm * Khái niê > m
Quỹ đầu tư chứng khoán là quỹ (tiền) được hình thành từ vốn góp của nhà đầu tư
với mục đích thu lợi nhuận từ việc đầu tư chứng khoán hoặc các tài sản khác,
bao gồm cả bất động sản mà nhà đầu tư không có quyền kiểm soát hàng ngày
trong việc ra quyết định đầu tư.”
(Khoản 37 Điều 4 Luật Chứng khoán 2019) * Đă > c điểm
- Bản chất: là một lượng tiền do các nhà đầu tư đóng góp, không có tư cách pháp
nhân, không có bộ máy hoạt động riêng, do Công ty quản lý quỹ đứng ra thành lập
- Chứng khoán được phát hành để huy động vốn phải là chứng chỉ quỹ đầu tư
- Nhà đầu tư không phải là cổ đông mà chỉ là người hưởng quyền lợi từ hoạt
động đầu tư của quỹ đầu tư chứng khoán, có quyền tài sản và 1 phần quyền quản lý
2. Các loại hình quỹ đầu tư chứng khoán
* Căn cứ vào nguUn vốn huy đô > ng - Quỹ đầu tư tâ > p thể (quỹ công chXng)
- Quỹ đầu tư cá nhân (quỹ thành viên)
* Căn cứ vào cấu trXc huy đô > ng vốn - Quỹ đóng - Quỹ mở
* Căn cứ vào cơ cấu và hoạt đô > ng của quỹ
- Quỹ đầu tư dạng công ty
- Quỹ đầu tư dạng hợp đUng
3. Nội dung pháp luật về quỹ đầu tư chứng khoán - Pháp luâ >
t về các chủ thể tham gia vào quỹ đầu tư chứng khoán. - Pháp luâ >
t về tổ chức và hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán
- Pháp luật về nghĩa vụ tài chính của quỹ đầu tư chứng khoán.
- Pháp luật về quản lý nhà nư^c đối v^i quỹ đầu tư chứng khoán.
II. Thực trạng pháp luật điều chỉnh và thực tiễn hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán 1.
Thực trạng pháp luật về quỹ đầu tư chứng khoán
1.1. Pháp luật về các chủ thể tham gia quỹ đầu tư chứng khoán * Nhà đầu tư
- Khái niệm quỹ đầu tư chứng khoán và công ty đầu tư chứng khoán chưa có sự
thống nhất, chưa đảm bảo được quyền lợi và nghĩa vụ của các nhà đầu tư.
- Quy định về địa vị pháp lý của nhà đầu tư chưa được pháp luật thể hiện rõ ràng,
chi tiết dù có tính đặc thù theo mỗi dạng quỹ khác nhau.
- Quy định về quyền của nhà đầu tư có xu hư^ng làm sai lệch bản chất quỹ đầu tư chứng khoán. * Công ty quản lý quỹ
- Quy định của pháp luật đã thường xuyên sửa đổi, bổ sung cho phù hợp
- Đứng trư^c thách thức về sự cạnh tranh, đòi hỏi áp dụng công nghệ * Ngân hàng giám sát
- Số lượng ngân hàng giám sát còn ít
- Ảnh hưởng đến tính minh bạch, hoạt động kiểm tra giám sát không đảm bảo được quyền lợi.
1.2. Pháp luật về thành lập và hoạt động của quỹ đầu tư chứng khoán * Cơ cấu tổ chức
- Pháp luật quy định trình tự thủ tục chặt chẽ nhưng kéo dài, cản trở việc thực hiện
và tham gia các hoạt động đầu tư
- UBCKNN và công ty quản lý quỹ chưa phối hợp trong việc triển khai thực hiện
dịch vụ công trực tuyến. * Hoạt động nghiệp vụ
- Có nhiều hình thức đầu tư m^i chưa được pháp luật Việt Nam ghi nhận
1.3. Pháp luật về nghĩa vụ tài chính của quỹ đầu tư
* Nghĩa vụ về phân phối lợi nhuận
- Chỉ có quy định tại Điều 7 Thông tư 98/2020/TT-BTC nhưng còn chung chung,
gây khó khăn cho các nhà đầu tư
* Nghĩa vụ về các chi phí phải trả
- Quy định nhiều chi phí, nhưng còn rắc rối và chưa linh hoạt cho nhà đầu tư
1.4. Pháp luật về quản lý nhà nước đối với quỹ đầu tư chứng khoán
* Thành lập quỹ đầu tư chứng khoán
- Thành lập quỹ đại chXng: Điều 108 Luật Chứng khoán 2019
- Thành lập quỹ thành viên: Điều 113 Luật Chứng khoán 2019
- Thời gian thực hiện thủ tục kéo dài, gây khó khăn
* Hoạt động thanh tra kiểm tra, kiểm tra quỹ đầu tư chứng khoán
- Bộ Tài chính yêu cầu UBCKNN chủ trì, phối hợp v^i các cơ quan, đơn vị
liên quan đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ các dấu hiệu bất
thường trên thị trường để kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm
* Xử lý hành vi vi phạm của quỹ đầu tư chứng khoán
- Trên thực tế, các hành vi vi phạm trong hoạt động chứng khoán đều chỉ bị xử lý vi phạm hành chính
- Xử lý theo Nghị định số 156/2020/NĐ-CP 2.
Thực trạng hoạt động của một số quỹ đầu tư chứng khoán Việt Nam
2.1. Những kết quả đạt được
- Quỹ đầu tư chứng khoán ngày càng phát triển cùng v^i sự phát triển của nền
kinh tế xã hội và đời sống dân cư
- Theo Số liệu của Ủy ban Chứng khoán Nhà nư^c (UBCKNN):
+ Về quỹ đầu tư Chững khoán:
23 quỹ đầu tư m^i và cấp phép chào bán ra công chXng
Tổng số quỹ được cấp phép và hoạt động trên thị trường lên 87 quỹ, (48 quỹ mở,
11 quỹ ETF, 01 quỹ bất động sản, 02 quỹ đóng và 25 quỹ thành viên)
Tổng giá trị tài sản ròng đạt hơn 73,4 nghìn
+ Về công ty quản lỹ quỹ:
44 công ty quản lý quỹ đang hoạt động
tổng giá trị tài sản quản khoảng 546 nghìn tỷ đUng
- Sự xuất hiện của các quỹ m^i trên thị trường (quỹ ETF) là một bư^c ngoặt trong
sự phát triển của quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.
- Quỹ mở là loại hình quỹ chiếm phần l^n số lượng các quỹ đầu tư trên thị trường.
- Hoạt động quản lý danh mục đầu tư cho khách hàng ủy thác cũng được chX trọng
2.2. Hạn chế còn tồn tại
- Đa số các công ty không đáp ứng được các yêu cầu về sự minh bạch
- Các công ty tham gia và chuẩn bị tham gia thị trường hiện nay hầu hết có quy
mô nhỏ, cơ cấu điều hành chưa chặt chẽ, và thưởng không được định giá chính xác.
- Quy định của pháp luật hiện nay chưa có có sự điều chỉnh hợp lý
- Công tác thực thi pháp luật về quỹ đầu tư chứng khoán chưa hiệu quả
III. Giải pháp pháp lý về quỹ đầu tư chứng khoán nhằm nâng cao hiệu quả
hoạt động của quỹ đầu tư CK
1. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về quỹ đầu tư chứng khoán
1.1. Pháp luật cần có sự điều chỉnh theo hướng bắt kịp với xu hướng thị trường để
đảm bảo quyền lợi và sự phát triển của các chủ thể tham gia vào quỹ đầu tư chứng khoán - Đối v^i nhà đầu tư:
+ cần điều chỉnh và thống nhất các khái niệm liên quan đến quỹ đầu tư chứng khoán
+ cần có những quy định rõ ràng và chi tiết hơn về địa vị pháp lý của nhà đầu tư đối v^i từng loại quỹ
- Đối v^i công ty quản lý quỹ: cần ứng dụng công nghệ cao vào hoạt động quản lý
quỹ đầu tư chứng khoán nhằm nâng cao hiệu quả và giảm thiểu chi phí
- Đối v^i ngân hàng giám sát: nên ban hành chính sách ưu đãi và quy định điều
chỉnh phù hợp để khuyến khích sự ra đời của các ngân hàng giám sát
1.2. Pháp luật nên bổ sung các quy định cho phép một số loại hình đầu tư chứng
khoán mới được thành lập và hoạt động tại Việt Nam
Dựa vào nhu cầu của nhà đầu tư và tình hình kinh tế thị trường Việt Nam, Nhà
nư^c có thể cân nhắc ban hành các văn bản cho phép một số loại hình quỹ móiw như: - Quỹ của quỹ - Quỹ mẹ - quỹ con - Các quỹ tương hỗ
=> giXp các nhà đầu tư có thêm nhiều lựa chọn về sản phẩm tài chính, giảm thiểu
rủi ro khi tham gia vào thị trường chứng khoán.
1.3. Pháp luật cần điều chỉnh các quy định về nghĩa vụ phân phối lợi nhuận của
công ty đầu tư chứng khoán theo hướng linh hoạt, tránh sự rối bời cho nhà đầu tư
- bổ sung việc phân phối lợi nhuận của các quỹ đầu tư khác nhau sẽ áp dụng các quy định khác nhau
- bổ sung các công thức tính toán lợi nhuận
- đối v^i các chi phí phải trả của quỹ đầu tư, pháp luật nên có sự phân chia các chi
phí cố định và chi phí không cố định
1.4. Pháp luật cần ban hành quy định điều chỉnh các thủ tục hành chính phù hợp
với tình hình thực tế của quỹ đầu tư, nhằm tiết kiệm thời gian, chi phí và dễ dàng
hơn cho các hình thức đầu tư tập thể trong quá trình hoạt động.
- Đối v^i việc thành lập quỹ đầu tư chứng khoán:
+ cần rXt ngắn thời gian thực hiện thủ tục
+ đơn giản hóa các thủ tục và tận dụng công nghệ để đẩy nhanh tiến độ thực hiện
- Đối v^i hoạt động thanh tra kiểm tra: cần bổ sung văn bản quy định về quy trình kiểm tra
- Đối v^i công tác xử lý hành vi vi phạm: bên cạnh việc đặt ra các quy định thì cần
đẩy mạnh công tác kiểm tra giám sát
2. Giải pháp nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về quỹ đầu tư chứng khoán
- Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong cả nư^c
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát những hoạt động quỹ đầu tư chứng khoán trên thị trường
- Không ngừng nâng cao và phát huy vai trò của UBCKNN trong hoạt động
quản lý thị trường chứng khoán
- Xây dựng chính sách phù hợp v^i tình hình thực tế