Luật dân sự - Luật quốc tế | Học viện Ngoại giao Việt Nam

22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự
Pháp luật đại cương: Luật dân sự
Nghe đơn giản nhưng là một trong những cái khó nhất: Từ việc mua một hộp sữa
đến lấy chồng nước ngoài
Tư pháp quốc tế khó hơn công pháp quốc tế Luật dân sự là gì?
Phạm vi điều chỉnh rộng nhất
Hiền nhất (tấm lưới bảo vệ): dù quỵt tiền theo hợp đồng nhưng không thể đưa
ra luật dân sự → Hình sự giống như thanh kiếm
Phức tạp nhất (nhu cầu con người ngày càng phức tạp): VD muốn cưới chồng
nước ngoài khi có 2 hệ thống pháp luật có khả năng điều chỉnh 1 hành vi → tạo
ra xung đột pháp luật (conflict law) → vụ kiện của johnny depp chọn toà án bang
nào để kiện có lợi cho mình Khó nhất
→ Xử lý một vụ việc dân sự rất phức tạp
Là tổng hợp những quy phạm điều chỉnh các quan hệ tài saner và một số quan hệ
nhân thân tỏng giao lưu trên cơ sở bình đẳng, tự định dợt và tự chịu trách nhiệm
của các chủ thể tham gia quan hệ dân sự
Hình sự tính ra còn đơn giản hơn (VD về A và B hôn nhau dưới cây dừa)
Ví dụ hành vi được điều chỉnh bởi luật dân sự: Hợp đồng thuê nhà, cho vay
Nguyên tắc của luật dân sự là không hình sự hoá các vấn đề dân sự
Dân sự rộng không chỉ mỗi tiền nong, tài sản mà cả nhân thân, con người (kiện khi
bị người khác nói xấu)
Dân sự chỉ có nguyên đơn bị đơn, không có bị cáo, 2 bên ngang nhau
Có những vụ dân sự xử lý nhiều năm: VD đất đai about:blank 1/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự
Theo các thuật ngữ nước ngoài chỉ nhắc đến civil - công dân, không nhắc đến toà
→ luật dân sự cốt ở đôi bên, hoà giải với nhau, hợp đồng là luật đôi bên
Cái đầu tiên ra toà dân sự người ta không quan tâm luật mà quan tâm hợp đồng đôi bên Phạm vi điều chỉnh
Tất cả nhu cầu của con người về mặt vật chất và tinh thần
Vật chất: Ví dự hộp sữa Tinh thần: body shaming
Hiến pháp và luật dân sự là 2 cái quan trọng nhất khi học luật
Lịch sử luật dân sự Việt Nam Phong kiến
Chưa phân tách hình luật và dân luật, áp dụng chế tài hình sự vào quan hệ
dân sự. VD vay không trả thì chịu đòn roi
Chưa có sự phân tách giữa quan niệm đạo đức và pháp luật
Áp dụng nguyên tắc bất bình đẳng
Chưa có một số chế định hiện đại
VD: Lê Triều hình luật, Nguyễn Triều hình luật Pháp thuộc
Chịu ảnh hưởng lớn của BLDS Napoleon
Coi trọng quan hệ vật quyền
VD: BLDS Nam Kỳ giản lược (1883), Dân luật Bắc Kỳ (1931), Trung kỳ hộ
luật (1936) → Nam Kỳ thuộc Pháp luôn nên luật được ra đời sớm nhất Chia tách 2 miền
Miền Bắc không có BLDS. Tạm thời cho phép áp dụng quy định của chế độ
cũ (1945-1959). Hành chính hoá quan hệ dân sự, quan liêu bao cấp (1959- 1980)
BLDS và thượng sự tố tụng VNCH (1972) Thống nhất đất nước
Khôi phục lại các nguyên tắc cơ bản của PLDS (1980-1995) about:blank 2/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự 1995 2005 2015 10 năm thay luật 1 lần
Đã từng có trên 9 bộ luật dân sự có hiệu lực trên lãnh thổ VN từ xưa đến nay
Các nước sử dụng common law không có bộ luật dân sự (Anh, Mỹ,...)
Luật dân sự bắt nguồn từ La Mã → Pháp là quốc gia đi đầu trong civil law, duy nhất
1 bộ tồn tại khoảng 300 năm, đối lập với common law
Tại sao chúng ta có luật dân sự? Nhận xét
Quan hệ dân sự được quan tâm → Nhà nước quan tâm
Kỹ thuật luật pháp yếu → Phải thay đổi nhiều lần
Không có định hướng rõ ràng khi xây dựng BLDS → xây dựng BLDS là tốn kém
nhất, là luật mẫu, dưới luật dân sự còn rất nhiều luật khác: lao động, đất đai, hôn nhân
Định hướng xây dựng BLDS
Đảm bảo tốt hơn quyền con người, công dân
đảm bảo thông thoáng, ổn định trong giao lưu
Đối tượng điều chỉnh bộ luật 2005 Quan hệ tài sản Sử dụng đất Quan hệ vật quyền Sở hữu
Tự mình thực hiện hành vi tác động vào tài sản (vật trí tuệ
quyền - quyền đối vật) Quan hệ
Quan hệ tài sản ở trạng thái tĩnh có yếu tố about:blank 3/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự
Thể hiện sự lệ thuộc của một tài sản vào chủ thế. Vật dân sự
quyền là quyền chi phối, tác động lên vật (chiếm hữu, nước
sử dụng, định đoạt - về phá huỷ thì có giới hạn nhất ngoài đinh)
Quan hệ tài sản mang tính tuyệt đối (thế nào là tuyệt
đối?). Chủ thể quyền được bảo vệ khỏi sự xâm phạm
của chủ thể khác (con người sinh ra được tạo hoá ban tặng) Quan hệ trái quyền
Là quyền của một người yêu cầu một ngừoi khác thực
hiện một hành vi pháp lý nhất định. Mối quan hệ giữa
người có quyền yêu cầu và người được yêu cầu gọi
là quan hệ nghĩa vụ (quyền đối nhân)
Là quan hệ tài sản ở trọng thái động - sự dịch chuyển
tài sản giữa các chủ thể
Thể lệ sự lệ thuộc pháp lý giữa các chủ thế. Trái
quyền là quyền tác động, chi phối lên chủ thể khác (Quyền yêu cầu)
Quan hệ mang tính tương đối. Chủ thể quyền chỉ
được bảo vệ khỏi sự xâm phạm của chủ thể nhất định
→ Hai cái có từ thời La Mã Thừa kế Quan hệ nhân thân Trái quyền
Đặc điểm quan hệ tài sản
Quan hệ giữa các chủ thể thông qua tài sản Mang tính giá trị
Giữa các chủ thể bình đẳng
Đa số quan hệ tài sản mang tính đền bù qua lại (quyền của bên này là nghĩa vụ của bên kia) about:blank 4/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự
Hệ thống pháp luật là chữ T lộn ngược, đường thẳng là luật công, đường ngang là luật tư
Đối tượng điều chỉnh bộ luật 2015
Đã bỏ đi quyền sử dụng đất và sở hữu trí tuệ → Tại sao? Điều gì khiến đất khác
hẳn với các tài sản khác? → Đất đai không đẻ ra được, nó luôn ở đó, thậm chí
mất đi → đất đai giá trị đến mức trở nên phức tạp
Quá nghiêng về tài sản mà ít nghiêng về nhân thân → Pháp luật chưa bảo vệ được về nhân thân
Lý do để tự tử về quan hệ tài sản chỉ có 1 vài trường hợp như vỡ nợ, nhưng về
quan hệ nhân thân thì có vô số lý do, chứng minh thiệt hại tinh thần rất khó Nguyên tắc about:blank 5/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự Tự do Bình đẳng
Tự nguyện (bị ép mua hàng...)
Luật dân sự vô hiệu do bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép (điều 127)
Thiện chí trung thực là win win chứ không phải gây khó dễ cho các bên
Đỉnh cao thiện chí là hợp đồng bảo hiểm: A mua bảo hiểm cháy nổ cho ngôi
nhà của mình. Khi nhà A cháy thì A được nhận bảo hiểm, nhưng A không
khoanh tay đứng nhìn mà phải áp dụng mọi biện pháp trong khả năng để
giảm mức thiệt hại → thiện chí. Nếu không áp dụng biện pháp cần thiết để
giảm thiểu thiệt hại, có thể dẫn tới khả năng bị từ chối bảo hiểm
Bảo hiểm là chia sẽ rủi ro
Trung thực là khi giao kết hợp đồng, các bên phải cung cấp tối đa thông tin
về đối tượng để 2 bên cùng quyết định có tham gia quan hệ dân sự hay không about:blank 6/7 22:59 1/8/24
Php lut i cng Lut dn s - Pháp luật đại cương - phần Luật dân sự
Đỉnh cao thiện chí là quan hệ tặng cho. Ví dụ: A biết gà bị nhiễm h5n1
nhưng vẫn tặng cho B làm gà giống. B cho con gà đó nhập đàn gà 1000 con
của mình sau 1 tuần, đàn gà đều nhiễm bệnh và chết → A phải bồi thường
Không được xâm phạm đến lợi ích quốc gia, dân tộc, lợi ích công cộng, quyền
và lợi ích hợp pháp của người khác Tự chịu trách nhiệm
Chủ thể không thực hiện nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm
Bời thường thiệt hại trong hợp đồng
Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (VD mượn máy tính làm hỏng, k có
hợp đồng thì vẫn phải đền bù) Nguồn của luật dân sự Bộ luật dân sự
Tập quán (VD tập quán thì bàn khách sạn 4 5 sao thì phải là 10 người) Tương tự pháp luật
Các nguyên tắc cơ bản của PLDS Án lệ Lẽ công bằng
Chủ thể của luật dân sự Chủ thể truyền thống Cá nhân
Pháp nhân: vô hình nhưng được pháp luật trao quyền VD HVNG Chủ thể hạn chế Hộ gia đình Tổ hợp tác Chủ thể đặc biệt Nhà nước about:blank 7/7