LCLƯU
KHÍĐO
(Tp1)
Dchgi:
HOÀNGMNGKHÁNH
Viscngtácca
HOÀNGTHÁI
VÀILIVIBNĐC
VÀINÉTVTÁCGI
LITÁCGI
I.DNLUNVKHÍVÀĐO
II.NHNGKHOCULÝTHÚVCHỮ“KHÍGCGÁCKHÔNGPHILÀMÀLÀ.
III.LIBÀNXƯANAYVHCTHUYTKHÍ.
1.Thuyếtkhíngun(
Thuyếtvcinguncakhí
)
2.Thuyếtthiênđa
3.Thuyếttriếtquan
IV.THUYTNHÂN“KHÍ
(khícacơthngưi)
1.Thuyếtâmdương
2.Thuyếttiênthiênhuthiên
3.ThuyếtHuyếtkhí
4.Thuyếttinhkhí
5.Thuyếttngkhí
6.Thuyếtthnkhí
7.Thuyếtchânkhí
8.Thuyếtnguyênkhí
V.NGÔNNGVĂNTỰXINGXÍCHVĂNHOÁ
VI.THNBÍMÊTÍNTRIGIITÔNGIÁOTÍNNGƯNG
VII.KHÍĐOTUNGHOÀNHBÁTĐOXNGXIÊN
1.PhichăngNgưidokhbiếnthành?
2.Câuchuynbtđutcáirmcaconqu
3.Vnvthulinhvivtđãchếtvncólýtrí
4.Triđtbtđutvôhu,tinhthn,vtcht
5.Tôngiáosungbáitranhtưng,thưngđếkhôngphilàngưi
6.Tinhthncóphilàcáivĩnhhngkhông?
7.Khívànhngbíncathếgiiđingàn
8.Quanđimvnvtvàvũtrcóquanhtoàntcvikhnăngvươntichânlý
VÀILIVIBNĐC
Khítntirasao?
ThếnàogilàĐo?
Luyncôngphithếnào?
TxưađếnnaytrênđtThnChâu,biếtbaonhà,biếtbaongưiđãkh
công,dngtâm đưaranhiunhnđnh.Thtđúnglàtrăm nhàđuatiếng,trăm
hoađuan.Tuyvyquanđim caminhàmikhácaicũngchnóivcái
mìnhcholàđúng.Cáiđúng-cáichưađúng,sựlinhhotdunghp-sựgán
ghépkhiêmcưng,cáitht-cáigi,scim-scchp..đanxenvàonhau,
khiếnngưiđcngàynaythtbirikhinghiêncunnvănhoácTrungHoa.
Trongbicnhđó,tiênsinhLcCm Xuyênđãdnhếttâm huyết,ngpln
trongbinsáchđđãicáttìm vàng,tìm cáichâncáitrng,phânloicáchc
thuyếtđs,đmmang,làm rõđiýcacácbctinbi.Cóthnóicun
sáchnàyđãđưcôngtrclchuyếttinhviếtvănchương,nêngiátrcanó
vôcùngđcđáo.Trongbicnhhinnay,phongtràokhícôngcaVitNam
đangpháttrinvàmunkhngđnhbnsccamìnhthìsramtcacun
sáchlicàngcnthiết,bivlý,aicũngbiếtluynkhímàkhôngrõĐiĐo
(McTiêuLn)thìlisbtcphi.
KhíĐolàmtrongnhngtácphm nitiếng,cóthnóilàmtviên
ngctrongTsáchvănhoáctruynTrungHoa,doNXBThưngHixut
bnnăm1994.Chsau6tháng,sáchđãđưcgiikhícôngTrungQucrthâm
m.Chngnhngthế,ngaysauđó,lotsáchđutiênmangsangNhtđãbán
hếtngayvàđưccácnhàkhícôngtêntuicaNhtBnđánhgiártcao.
NhìnvàokhotvngHán-Vit,nhngtkhícht,khíkhái,hàokhí,dũng
khí,khíthế,phongkhí,khukhí,linhkhí,khíhu,khítiết,vănkhí,kiếm khícho
chúngtathy,txaxưangưiĐôngPhươngđãbiết,khílàmtcáigìđótnti
vàpháthuytácdngcthtrênttccácmthotđngcaconngưi.Có
ngưinóithtchílí,
aiđãbiếtkhíthìthyđâuđâucũnglàkhí.
Vìvytácgiđã
đưaramtnhnđnhrtsâusc:
Khívalàcunigiahưkhôngvàthcth,
giavtchtvàtinhthn,giasinhravàmtđi,valàcunigiathigian
vàkhônggian,giavĩnhhngvàbiếnhoá,giavnhuvànhtvô;tclàttc
mihintưnghuhình,vôhìnhcathếgiibaola,màngàynaychúngtacó
thnhnbiếtđưc,đucóliênquanđếnkhí.Vìthếkhíhccóthđưcxemlà
ĐiĐo
.
ĐcKhíĐo,tathynhưđưcđcttccácvănbncxưacanhiu
triuđinóivkhíhctrênnhiulĩnhvckhácnhau;livàýcatácgituôn
trào,đanlngvàolivàýcacnhân,khiếnngưiđctưngnhưđangngi
nghemtcucđàm đosôinivôtinkhoánghu.Nhnglibàn,nhngli
phêthttnhiên,hàmsúcuyêno,nhiuýtưngkl,sángtđếnmcngưi
đckhônghiutisaoliđơnginnhưvy.Nhngcáilcáihayđuthucv
tácgi,còncátsntrongsáchnàyđudotrìnhđthpkém cangưidch
gâyra,xinbnđclưngthvàchbo.
KhíĐogm haiphnln:LunthuyếtvkhíhcvàĐitriếtkhíđo
caTháiccmôn.
Đcphnđuđãrtlýthú,vìphm vitácgibànthtrngrãi,sâusc,
nhngaiđãbưcchânvàoconđưngtudưngđucóththynhngutrĩ
camìnhvàvndngđnhnthclivkhíhc.Trongnhngtrưnghpnhư
thế,thtthíchđángkhidùngthànhng
Vénmâymùmàthytrixanh
.Đc
bitphnthhailicàngquígiágmnhngquytc,nguyênlývnhnthc,v
tpluyntudưngcaTháiccmôn(mttrong5mônpháibítruynkhông
dyrangoàicaĐogia),đưcviếtrtcôđngmilinóimichđulàtâm
huyếtcatácgi.Batrăm bàimchàm súccógiátrchđothchànhrtto
lnđivibtcaiđãnhpmônkhícôngnhưnglimunđiđúng,đixatrên
conđưngKhíĐo.
Chúngtôichmongrngbndchsđưalimtngngiómátlànhgóp
scvàophongtràokhícôngrnglnsaunàycaVitNam,gópphnkintoàn
thântâmchodântcmình.Cócôngphápphongphúchântruynbiếtđưngli
chânchínhtrongluyncông,chúngtascóconngưihoàkhí,dungthôngvi
thiênnhiênrngln,đtnưcscónhngđiuchúngtavnmongch
XuânMuDn
HOÀNGTHÁI
VÀINÉTVTÁCGI
Lctiênsinh,tênlàLưu,tlàCmXuyên,hiulàBttc.Khiđttêncho
con.,đãngýtrongcáctênylàDòngsôngchymãikhôngngng.Saukhi
hcđo.LctiênsinhđihiulàPhngPht.TheochữHáncthìnghĩahai
chPhngPhtvàPhngPhtlàmt,cónghĩanhưtrongcâuPhnghpht
hcaLãoT.LcCmXuyênlàmônđcathếgiatamvnhtthđólàhàn
lâm,đocôngvàvõthut.tnhCmXuyênđãtiếpnhnnngiáodccagia
đình,hckinhvăn,luynvõngh.Vănthìhccs,thư,ho,thi,phú.Võthì
hcquyn,cưc,đao,thương,kiếm,côn,côngthphongto.Triquahun
luynnghiêm ngt,9tuiđãthuclòngđothư,12tuituluynĐocông,13
tuiđãnhpĐomônchínhthctuluynTam châncôngpháp(làmtphn
trong9nidungbítruyncaTháiccmôn)vàThtđomôncôngquyết
trongthtbtrnk.Năm 16tuihcđưckiếm phápcănbncaĐogia,
sau17tuirangoàitìm thàyhcđo,lihcđưcphéanhmônbí
truyncaĐogiavàmonmenđếncôngquyếtcaHuynchânmôn.Thiniên
thiếuđãtngtheoThinmônđhcchvàhcvõ.Đếntuitrưngthànhli
chuyêntâm hcPht,đãvàilnvpvápnhưngcuicùnghctpvàkếtha
đưcThintôngvàMttôngtâm pháp.LcCm XuyênđcnhiuĐothư,
kinhPht,dodàycônghchànhnênhclcvàcônglcđutnti.
LcCm Xuyênlàkhícôngsưbcthy,làbácsĩTrungycódanhtiếng
tronggiikhícôngvàyhc.Sut27năm linlàm côngtácnghiênculâm
sàng,ônglàuviêntrongbantrscanhiutchc,nhưHiyhc,Hitriết
hc,HikhícôngvàHikhoahcnhânthcatnhTXuyênvàcáctnhkhác.
Tnăm 24tuiđếnnayđãphátbiuhàngtrăm bàinghiêncukhoahctrên
cácbáochívàtrongcáchinghhcthuttrongvàngoàitnhTXuyên.Nhiu
lunvănkhoahccaôngđưcgiihcthutđánhgiácao.Nhngnăm gn
đây,ôngbttayvàoviếtsách,đưcmilàm giáosưtrưngĐiHcTrungy
ThànhĐô,ôngvabiênsongiáotrìnhyhcc(cvăn)vàcácbàinghiêncu,
vaduytsonchoxutbncuntừđinthutngkhícôngtruynthng.
vénbcmànthnbícaythutkhícông.Trungykhám bnhbngphương
phápxemtưng
Tríchtrong
Thiênphcuychib
NXBKHKTTXuyên
LITÁCGI
NhkhixưađcNgunhiêntáccaTrnhBngKiu,tôirtngưngm
nhngcâuthơ:
Anhhùnghàttđcthưs
Trclchuyếttínhviếtvănchương
Khôngtiên,khôngPht,khônghinthánh
Ngoàibútngoàinghiêncóchtrương!
Tunghoànhnghlunbànthis
Trbnh,kêđơnchngkhácphương.
Aha!
Vănchươngtxưathôngtohoá
Ngưngtâmquyếtýchvivàng.
ĐólàlibìnhvvănphongthinhàThanh.Nócóthsánhvicáctác
phm haycanhiuthiđi.Hàokhícanótunghoànhgiatriđt;rănbo
ngưi,giúpíchchođi,tmlòngcatácgigigmtrongtngli,tngch.
ChTrclchuyếttinhmàcháythànhvănchươngmicóthngoài
bútngoàinghiêncóchtrương;khôngcnTam giáomàxưngdanh,vntung
hoànhnghlun.Chođólàtrbnhkêđơn,kiênnhnđếnkhômingráthng;
nhưthếthtxnglàtraiktàimtthi!
Kvăntrongthiênhnhiubiếtbao,nhưngtrongđócóbaonhiêuánglà
Tâmtác.CóđưcbaonhiêulituytdiuđếnmcThôngtohoá?
TohoáchínhlàcáigccaĐoln.Tiulunmàđtđếntohoá,bàn
lunvicđimàtrvvigcĐo.Nóivymàgilàlithìkcũngtuyt!
HcthutcđiTrungHoađãtrisut5000năm vănhiến,mànhng
thànhtuđãđt,đếnnhngkhinthcthingàynayvnbìnhrng:mcmc!
TrongkhiđónhcđếnTâyhcthìlinóirng:tântiến.Ôi,chngnh
TrungHoalikhôngbngngưitaư?
Tôiđãtngnghecólibàn,hcthutTrungHoatuymìnhmykhôngh
hnchinhưngvnđangđưcpnuôinngtrongnôi,đếnnaynóvnlàtr
thơ.CònhcthutTâyphương,tuycóquèqutnhưngnólnnhanhkinhkhng,
đếnnayđãlàngưitrưngthành!Conthơđâuphilàđithcangưilntàn
phế?HinnayTâyhcđangcgngthulưm cáihay,cáimnhcahcthut
TrungHoađbxung,hoànthin;mtkhihđãhoànthin,trthànhngưi
khnglthìhcthutTrungHoacũng
Ôi,conrngcháuging,hcthutvănminhcổkinhcmãiynhưcũ
khônggiúpíchđưcgìchoaihaysao?ĐãđếnlúcvănhoátruynthngTrung
Hoaphitựvươnmình,tựsamìnhđlnbnglên,vicnàybcbáchnhư
nưcđãđếnchânriđó!XinnhcnhngaisùngTâyhcmàtthurng:
đngbaogiquênbàihcHàm Đanhcbưc,hãytđórútrachobnthân
mtkếsáchtcưng.
KhícôngTrungHoađãtriquangànđikếtha,pháttrin.Khosách
kinincanórtđồs,đưccácđikhôngngngpháthuy,pháttrin.
Nhngliđãlplànhân,làtrí,thunmàlàmsángttrăngsaotsthyrõcái
tuytvitrongđó.
Tuylàviênngcsángnhưngliđưcdutrongđátng,thtđángđ
chúngtadàycôngtrauchut,hnnóphisánhngangviviênngchHòađ
ngưiđimãimãihoàitưng,trântrng.
TừnhtôiđãtiếpthuNhogiáo,thiếuthiliđưcđcngônlunca
báchgiachưtnênthưngnghiêngmìnhtrưcnnvănhoáckim canưc
nhà.Cóthâm nhpmithuhiunghĩarngmênhmôngnhưbinc,cócúi
mìnhlàm theomicóthđtđếnchânnghĩa,cótìm tòimihaybiếttrithc
đngtrênnhngtrangsáchđstanúinon.Dàycôngmitmàiđènsách,
tíchđưcchútítkiếnthctrìnhbàycunsáchnày,tôinhngmongnidung
chatrongđócócơsinhsôichuynhoá,tunttiếnđếncáivĩđi,cáiuyên
bác,cáitinhtuý,cáithâm thuýhocđưcgiácngvnó,đlàm đptâm đo
canhngngưiđitrưc,vưtcáikhóbanđuđđếnvicáichânhc,đãi
vàngluynkhí,tiếptcviếtvvănhoác.Tuylòngkhônglosnhưnggiannan
lm thay!Mtkhiđãhpvichânđolinnhưđưcđiđi,tôicgnghoàn
thànhbàilunvĐiĐonày.Ngngđumàkhngđnhvithiênnhân,Đo
xutbngKhí,nênsáchnàygilàKhíĐo,đkhôngphchílncacác
bctiênđomàchđócũnglàánhhàoquangcannvănhoáHoaHvy!Tôi,
trênthìthahưngânhucacácbchintriếtttiên,dưithìnhnsch
giáocaĐosư,nêncgngtphpnhngđiuđãhc,viếtthànhcunsách
nàynhưmtvickhiđng.Đomôncaolnglng,hcthcvôtnvôcùng,
tìm cáihay,sacáid,nếukhôngbngưiđirungbthìđãlàmaymnlm
ri!Xinlyđâylàmlitachosách.
PhngPhtcưsĩ,CmXuyên,LcLưu,
viếttiBttctrai,CThc.
Thánggiêng1992
1.DNLUNVKHÍVÀĐO
Khíquenthucvimichúngta.khíđidàovôk.
Khívàoralênxungtrongtngnhphôhp,điuyaicũngrõc.
Khísánhcùngtriđt,sánhcùngmâymưasươnggió,đâuđâucũngcó
khí.
KhícómttronghthngHánngcđivitưcáchlàmtđơnvt
vng.
Khí,mingưiđuthynó,cm nhnnó,biếtvnó,làm ranó,khíph
biếntnti.Trongánhmtvàcontim camingưibìnhthưng,khílànhư
vyvàcũngchlànhưvymàthôi!
Khíhcchưathuhútđưcschúýđcbitcamingưi.Phichăng
nguyênnhânchínhlàchcónhưvymàthôi,phichăngvìtathưngthynó,
thưngdùngnóvàquáquenvinó!
Hoccóthkhíntàngtrongnómtnihàm đcbitquáthâm o
khiếnngưibìnhthưngchnghiuninó.
Hocvìthiđiđithay,vìvănhoárnntmàlchsđãđyKhíhc
vàolãngquên
Hocvìtađãttróibuc,tđóngca,toépbinhngquannim cũ
vĐo,vâmdương.
Tuchung,mingưidưngnhưđukhôngmychúýđếnKhíhc.
Khícôngđangkhisctrongvàinăm gnđây.Khívnđãthnbí,con
ngưilithnbíthêm,dođókhíhcbchephbimtbcmànthnbívà
hưhuyn.Chưacóaicôngkhaiđánhgiáchínhxác,chưacóaicôngkhaiphát
biunhnthcđúngmcđivikhíhc,chưacóaicótháiđcôngchínhvà
kháchquanđiviđavcakhíhctronglĩnhvchcthut.Dovytrongmt
canhiungưi,chândungquípháicaKhídưngnhư,nếukhôngphilàhư
huyntrongthnbíthìcũnglàcáidthưngtronghinthc
Khíphichuđngninim y,thclàbtcông.Nhưngthctrngbt
côngydưngnhưliênquanđếnphươngthctnticakhíhc,ylàkhí
hcluônluônhinbnhìnhcùngvitônnhancacácnhàĐohcnhin
phngphttrongmâymùbín.
Thnbílàthhnđngiacáichânthtvicáihưhuyn.Chcnlàm
mtcuckhaithiêndchđalàlưngnghitáchbch,thanhđcriêngr,
thanhtàrànhmchngay.Đivicáithnbícakhí,chúngtacũngcncóthái
đmxnhưvyđtìmhiukvnó.
Thnbívnbtnguntừcáibìnhthưng,màcáibìnhthưngliluôn
luôntim ncáiphithưng.Vínhưchkhí,bnthânnólàmttcóýnghĩa
rtđơnginvàtrcquan.Nhưngsaunàytrongsutquátrìnhdindchvàci
cáchchHán,nghĩacachkhíđưcmrngmtcáchthnk,tđókhiến
têngicamtsvtcthnàođóđuđưcgitheocácýnghĩacanó.T
mtcáitêngimàsinhsôinynrabiếtbaoýnghĩarngln,tinhtế,tru
tưngvàthnbí.Cáithnbíngvimuônvàncáihuynomđutnơiđó
Hơn30nămtrưcđây,trcgiácđãmáchbotôirng:chcnnmchc
đưcstnticakhí(vtmôigiigiacáitronghưcóthcvàcáitrongthc
cóhư,nmgiatntithcthvàtntihưth)lànhânloishiuvànm
vngttcnhnggìtntithếgiinày.Đếnnaynhnthcnhưvyhìnhnhư
cócơs,cóhyvng,BivìstnticaKhírtcóthchínhlàkếtccca
muônvànbiếnhoátrongthếgiiđingàn,làmuchtohoácaquátrình
biếnhoáthànhthrn,biếnhoáthànhthlng,biếnhoáthànhhưkhông,vàhư
khôngbiếnhoáthànhthcth!Dưngnhưthếgiiđingànđangdavàohình
tháitnticakhíđđttimcđíchcacơchếchuynhoálàcómuôn
hìnhvntrng,cómuônvànbiếnhoá!
Khíkhôngnhnglàcunigiahưkhôngvàthcth,vtchtvàtinh
thn,vàcáisinhravàcáichếtđimàcònlàcunigiathigianvàkhônggian,
vĩnhhngvàbiếnhoá,vnhuvànhtvô.Tclàttcnhnghintưnghu
tưngvôtưngtrongđingànmàtađãbiếtnhưchuynbiến,xêdch,ohoá,
luânchuyn,sinhra,chếtđichođếnnhngbiuhinsngnhưsángsut,mê
mui,giànua,snhu,bnhttv.vđucóliênquanđếnvôvàndngbiếnhoá
caKhíhoccóliênquanđếnmtthgìđódưngnhưtntigiahaikhái
nimKhícacáihu,vàkhícacáivô,giahưtínhvàthcti!
Nếunhngsuylunphánđoánnàycatácgi,nhnglunchngthăm
dòtrìnhbàytrongcunsáchnàyđưcthếgiiđingànchngthclàđúngthì
đocaKhíhcTrungHoalislànhpcugiúpnhânloitiếntinmvng
hochiuthunhngbíncađingàn!
NhưvycáihccaKhícũngsthànhĐo.Đâychínhlànguynưc
banđucangưiviếtcunsáchnày.Tácgichưadám chccóđtđưc
nguynưcđóhaykhông,nhưngđãnguynthìphihếtsccgngvươnti
KhíviĐo,vndĩhpvinhau,KhímđưngdnlichoĐo,
ĐothnglĩnhKhí.Chúnglànhânqucanhau,chúngđãbénduyênbénr
vinhautngànxưa.
Tagikhívitưcách,khílàtêncavtmôigii,vndĩchngcógì
thnbíđángnóic.Nhưngmtkhiđãtraochokhínihàm dnmđcbit,
nhtlàtraochonónihàm ĐiĐocatriếthccTrungHoa,thìkhiykhí
hcbtđummang,btđucóscsngdidàovàtrthànhKhíĐo.
Ngưclikhikhímangtrongnótínhchttrunggianmôigiithìnó
chínhlàđiuthnbíđnmchccáithccáihưhaiphíamàhpviquitc
caTrungĐo.ĐếnkhiĐohpvàocáichânthtthìhìnhsnhpvàovithn,
hìnhthngiúpíchchonhau.ĐếnkhiyĐomicóđưcschdncathiên
nhiên,mipháthuyđưcđyđvaitròcamìnhđtrởthànhChiĐo.Đó
chínhlàcăncniticaKhíhc,đưcgilàKhíđo;tclàKhícóth
lunlàĐo,ĐocóthgilàKhí.Nhưthếvicrađicacunsáchnày
đâuphisngunhiên!
Cngimhơnnavnănglctưduysuyđoáncaconngưikhibàn
lunvvnđKhítclàĐo.Bivìnếuthuhiuđưcnhngđiubànlun
trongKhíđovànhânđómànghiêncuđhiubiếttnngnngun,gctích
cacácsvttrongtntikháchquan,thìconngưistnhiêntrnênsáng
suttrítu,thnglĩnhhuvô,hiubiếthếtthyvàdiunhpminhtu.
Mingưiđurõ:nhnbiếthuthiêncaconngưibtnguntmuôn
ngàncm quancasáugiácquantrongcơth.Cáctrithcnhtđnhphixây
dngtrêncơsnhnggithiếtcanhnthc.Tronglchtrìnhnhnthcca
nhânloi,cáimàconngưinhnthcđưcsm hơnclànhnthcvvt
chttntidưidngthrn.Nhvàothgiácsángrõvàxúcgiácnhybén
màconngưicóđưcnhnthckhiđuđó,chngphistnticacon
ngưiđưcbtđubngchínhhìnhthctntihuhìnhđóhaysao.Vy
ngoàitntihuhình,tntihưtínhđutiênmàconngưicóthnhnthc
đưcphilàKhí.Bivìgiácquancanhânloimuntiếpcnđưcnhngtri
thcchưabiếtthìchcóthbtđuttntihưtínhđó(hưtínhđilpvi
huhìnhngoàihuhình)vàtđóvươnlênphíatrưc!Đóchínhlàquátrình
dùngtrithcđkhámphátrithc
Nếunhânloimuntiếptcvươnlênnatìmkiếmtntihưtínhngoài
Khí,thìconngưiphibtđutcôngvictìm kiếm Khí,ritìm lnđến
tntikhácngoàiKhí-tntihưtínhmàlccăn(tai,mũi,mt,lưi,thân,ý)
caconngưikhôngcókhnăngđcmnhn.Đivihuhếtmingưi,vic
đóhinnhiênlàrtkhó,chcómtsrtítbcĐogiakhinhpvàotrngthái
hưtĩnhmicóthhiuthutnngnngun.
Đươngnhiênđtruytìm tntihưtínhngoàiKhícnphitìm hiuv
thngtháiquáđohoáttntihuhìnhđếntntihưtínhvàdưngnhư
chcóthbtđucôngvicnàytchmymòtìm hiuvstnticakhí-
vahưvathcvàvahàm chanhngvtthtrunggiangiahaicáiđó.
Nhnthccanhânloiphươnghưngtưduyvàchđngcanhânloiđu
phibtđutừchnày.Cónhưvynănglctrítucanhânloi,nănglc
nhnthc,nănglchiubiếtvànănglctưduycanhânloimikhôngđến
nithiênlchhnvmtmtnàođó,hoccchpthcththeoquannim
đithưnghoccchphưththeoquannim catôngiáo,haythiênlchv
mtphíanàócahaimtđilpgiatinhthnvàhưkhông,dómà
khôngsinhranhnghnchế,nhngthiênlch,nhngcchp,nhngcmgiác
sailch(màlrakhôngnênxuthinvươngqucnhnthccanhânloi)
đdnđếnsmêmui.Nếuđưcnhưvythìđâyslàbưcchuynmìnhln
calchsnhnthccanhânloi,vàcũngchínhlàýnghĩađíchthccatư
tưng
nhnthcKhíđthànhĐo
,thnghim ngdngcavănhoáKhí
caTrungHoa.
TheođàkếthapháttrinvănhoáKhíhcTrungHoa,theođàpháthuy
khôngngngtruynthngĐomônvàvănhiếnKhíhc,theođàthănghoa
khôngngngcaĐohc;tiếpninhngphântích,tnghp,suylun,phát
trinrútratnhngquátrìnhktrên,tiếpnóinhngnchng,thnghim,
nhnthc,kim chng,gim,lunbàntrcquan,phnchiếu,hithôngđã
nysinhtrongquátrìnhnghiêncuphântíchhuthiênvàngchngtiênthiên;
KhíđohccaTrungHoacđiscóngàyvưtlêntrênsthôngthái,tiến
gnsátticáichílýgilàĐođritrthànhđitriếtcamtTrungHoa
Mitridy!Giúpnhânloixâydngnhngtưtưngtriếthc;nhngquan
nimmicamtthiđimi.Đâycũnglànguynưcbanđucatácgikhi
phântích,nghiêncu,lunchngvKhíđovàmuncôngkhainhngđiu
thnbínày.
Chcncònđsáugiácquanđnhnthclàchcchnkhôngbaogi
nhânloidngtìm tòi,khám phánhnggìđangtntitrongthếgiinày!Vic
tìm hiuthếgiichưabiếtchngbaogigiánđon!Màcôngcuctìm kiếm
chânlýcavũtrlicàngkhôngbaogicóduhiuchmhết!Trongtươnglai,
nhânloisminhchngđiunày.
KhíviĐovncóchgingnhaumàcũngcóchkhácnhau.Gilà
Khílàmưncáitrutưngđdnýchvcáithc,chungquicũngcùngmt
cáilýhpnht.NhưngKhívàĐokhácnhauvduyênkhi,khácnhauv
hànhl,khácnhauvhưthc.KhilunthuyếtđếnngnngunthìKhívà
Đophisoisángchonhau.Tuynhiêntrongsáchnày,tácgilyKhíđ
lunvĐo,vixuthếttyếutrìnhbàyvcácthứ“đođhpvikhí.
Nhngýnhnàyxinđcgilưuý.
VickhocuKhíhcđãcótthithưngc,đưckhithutnhng
kháinimbiutưngcthtươngngvihôhp,vikhítriv.vVsauthiên
nhântácđnglnnhaucùngpháttrin;cáihưcáithccùngsoitchonhau,
micáilibiuhintínhtririêngtrênmuônvànphươngdin.Vìthế,không
mttngnàovnthưngdùngđdinđttínhchtcacáchsvtlicó
thdinđtđyđýnghĩasuttđuđếncuicaquátrìnhđó.
Khícótrênđctínhcamình,khôngnhngnóhàm chakháinim cô
lpcacácsựvtriêngbit,đơnthun(đychínhlàbphnnghĩamàmi
ngưivnthưnghiu)màcònhàmchackháinimmangtínhchnhthca
vôvànsth,cacáilývnnm trongđó(đâychínhlànidungcacáchc
thuyếtvKhícaĐomôn).Nênkhôngnhngcóthdùngchkhíđlàmtên
gichocácsvthintưngcth,màcòncóthdùnglàmtêngichovôs
dinbiếntrutưng.Khôngnhngnómangtínhtiêubiucamtkháinim
triếthc,màcònlàtưtưngvănhoácótínhphbiến.Khôngmtngônngvăn
tựnàocóthdinđtninihàm đolýmànóhàm n,nihàm mangtính
chtckính,thâm o,huyndiuthnbí,vahinthcvahưvô.Vphương
dinnày,nógâynhiukhókhănchonhngaimunmymònghiêncunó.
Mtkhácnólilàđnglcmrnglĩnhvctrithccanhânloi.Baonhiêu
nghìnnămri,chcómimtchKhínàymàtnbiếtbaotâmhuyếtcacác
bcthôngNhothchc,cũngkhiếnkhôngbiếtbaonhiêutriếtsĩ,tàinhânđã
hiếndângtrnđichovictìm tòi,nghiêncu.HinnaychínhnưcTrungHoa
đangmangtrênmìnhsmnglchs:kếthatruynthngcamtnnvăn
hiếnkquanthiênctrongđónibtlêncáinhìnviêndungcacácbctrí
nhân,ttcđuhinravinhnghàoquangrcr,vinhngscmàumuôn
hngngàntía,vicáctnglptrùngtrùngđipđip,Nhnggìcncóđucó
đ!Nhnggìttiênchúngtađãgnlc,tíchgópđưctrongsutlchsvăn
hoáđangchđónconcháuViêmHoàngkếthavàpháthuy.
Đolàthưcđochunmccaonhtcaquannim trihànhhpnht
cadântcTrungHoa.ThytôilàHuynnhttiênsinhcólibànvĐonhư
sau:
Tuyt,lihaytuyt!Đo-làcáitiêubiuchotrítucadântcTrung
Hoa,chonnvănhoáTam giáoculưucaTrungHoackính,xưanayBách
giachưtđungưngm,đutônsùngĐo.ĐếnnayĐovnchungsngvi
cáihinđi,vnhtrbsungchonhaucùngpháttrin,cùnghoànthin.C
haiđucùnghoànthinlýlunhcthuyếtchonhau,cùnghtrnhauthhin
ýnghĩalnlao,cùngtônnhauởvtríđngđucacáchcpháitriếthc.
Tronglchsvănhoáloàingưi,đâyqulàđiutuytvicómtkhônghai
.
Đophilàtàisntriếthcchungcacloàingưi?
ÝcaĐothicchínhlàtônchcacáctriếtgia.Ngàynaytacóth
nhnđnh,Đothucphm trùtriếthcvănhoá.Đichiuknihàm ca
Đosthy,bêntrongĐongchalogic,bênngoàiĐohintnbin
chng.ngtìnhthulýcaĐothìđâuđâucũngthyđúng,căncvàolýcó
thgiiquyếtvmivt.Đobaotrùm ttc!Đobaohàm cáiđilptrong
sđngnht,tàngchacáiđãthànhtrongbiếnhoá,khiếncáicxưaănkhp
vicáihôm naythtkhăngkhít.Phnlnngưithinaydưngnhưđutho
mãnvicácđtàibànlunvâm dương.Mikhingưitađichomtvnđ
cthhaichmcmcthìđuchínhlàvìhchưalĩnhhiđưccáithn
trongđó.
ThànhcôngcaĐothicthhinchnórtphùhpvinhângian,
thnsccanóhưngvàoctinhthnlnvtcht.Nóvalàvũtrquan,
nhânthclunlàm chdachocácbctriếtgiatinbinhnthcthếgii,
valàphươngpháplun,quanđim thctinđcácbchinnhântiubi
davàođócitothếgii!bìnhdinvũtrthìđólàthnscđolýtrong
hìnhnhithưng,bìnhdincácsvtginđơnthìđólàcáidngquánxuyến
tronghìnhnhih,Nógiúptrithcvàthchànhcóquanhbinchngvi
nhau,giúpvicgiinghĩamisựvtđuđm botínhlogic.Chnhngth
hinnayđãxếpxólàdinmocannvănhoácũmàthôi!Sáchcacácbc
hinnhânthixưanóiĐothiđókhôngchađngĐothithưngc,k
thclàhgiinghĩakhácđimàthôi,vìnidungyêuthíchcangưi,mithi
mikhác.ĐươngnhiênnóinhưvykhôngcónghĩalàĐocatriếthccđi
đãsungmãn,khôngcnnghiêncuthêm na.Vìcónhngthcathicđi
litiếnvàothếgiihômnay,màcũngcónhngthcathiđingàynaylilui
vquákh.Chngphinhngthànhquhôm nayđuđưcxâytrênnhng
nnmóngtíchlucanhngcáicxưađóhaysao?Xem xétknhngd
đoáncaĐothicđiTrungHoasđưcchngthctriếtĐocđi
TrungHoapháttrinsm hơn,mnhhơntriếthcphươngtây.ConcháuViêm
HoàngcnphitgiáckếthaĐocđiTrungHoa,đlàm cơnăngca
Đosngđng,đgtbnhngkeobnbám trênĐo,đhoànthinh
thnglýthuyếtvĐovàcnghiếnthtnhiuchovănhoátriếthccanhân
loi!
Xưanayvicnhnthcvàlàm theoluônlàquyphm cangưi
TrungHoa.HluônluôntônsùngĐo.TacóthlàmtheoĐomàkhôngh
haybiết,nhưngmtkhitrítuđchínchn,chđođưchànhxthìĐođã
thm nhuntrongđó,khiđótađãlàm theoĐo.Đoquánxuyếntrongctrí
tulnthchành.Khôngmtdòngchynàomàlikhôngcóngunci.Nhìn
nhnĐovimttháiđkháchquan,tashiukhôngphingunhiênmà
Đotrthànhtrungtâm vngchccatriếthcvănhoátruynthngTrung
Hoa,trthànhquannim hưngticamingưidânThnChâu(TrungHoa)
thixaxưa.
SuyngmksthymcdùKhívàĐocùngxuthinthithưngc,
songconđưnghìnhthànhnghĩallingưcchiunhau;dưngnhưchúngcó
chíhưngriêngnhưngcơduyêngiachúnglivôcùngbncht.Chonênkhi
hinnhânthicbànlunvĐothưngmđubngtriếtlývKhí,risau
michuyndchlnnggiaKhívàĐo.Dưngnhưmikhilunv
ĐolàhliđcpđếnKhí,màđãbànđếnKhílàliđcpđếnĐo,
ThưngĐovàKhíchnggiám chonhau,quánxuyếntrongquanhnhân
qu,nhưhaitàulámctrêncùngmtcung,làthvàdngliênquanchtch
vinhau.NghĩalýtinhvicaĐodcngangkhptriđt,sngsng,ln
mnh,uyênbác,sâuxa;chcnnghiêncutm,suyngm kcàngcáinghĩa
caĐolàscm thydungmocaKhínhinlúckínđáolúcrõràng
minơimichn,tngcâutngch;scm nhnthycácthànhtốca
vươngquckhíhcđangkhôngngngxenngang,thm thulnnhau;tđó
cm nhnđưcsựdunghoànihàm vathnbívahuynvigiaKhívà
Đo!Đólà:KhídavàoĐomàkhaitrin,ĐodavàoKhímàthctn.
KhídavàoĐomàhinhin,Đodavàkhímàquit,KhílyĐo
làm lunchngmangtínhlýlun,Đolykhílàm cáithcđhưngti.Đó
chínhlàquanhningoigiathvàdng,đócũnglànguyêndovìsaohai
munnghiêncuĐiĐocatriếthccTrungHoađuphitrangbcho
mìnhnhnghiubiếtvKhíhc.ĐâychínhlàchângiátrcavănhoáKhí
hcTrungHoa,thhinđavsiêuvittrêntrưngtriếthccahcthuyết
KhíTrungHoa.
Xem nhưvythìnơitncùngcakhílàĐo,nhưngĐolinirõ
hơnbaogihết.Thiếttưngnếulynghĩaxuyênsutquátrìnhhuvô,thìKhí
sátngayranhgiinày,khiđódùcólàĐocũngkhôngđưcgiihnnó!
Nếuđưctôiluynpháttrin,hoànthincthlndngmtcáchsngđng
thìktđótrđikhísmanggiátrtthâncannvănhoáTrungHoa-tc
làkhíscóphm vđidinđyquynuytrongtriếthc,hocchxếpsau
Đo,hocgnnhưsánhngangviĐođếnmccóthvíchúnglàhaiđim
đuvàcuicacùngmtđonthng,chaicùngsánhvaitrongmtchnhth
triếthchoànchnh,làhaiccđingnhaucamtquannim triếthc(triết
hcmangtínhlưngnghi,trongđóthcvàhưsoichiếulnnhau)thngnht.
HoccóthkhímưncáiuyvtchtđilênĐođtrthànhđibiutriết
hcnhtnguyênluntheoquanđimtriếthcduyvt. thiđivănminh
vtcht,khoahccónhngbưctiếnnhyvtnhưngàynay,thìkhnăngđ
cáchcgiđươngthixâydngthànhcôngmtdòngpháitriếthcnhưvylà
hoàntoànhinthc.VìdùngkhícóthlunĐo,thànhĐo,nênvictha
kếcáic,hpthcáihinti,skhôngphilàđiucóbănkhoănnghingigì
c.thinàymunlunvkhíthìnênđithngngayvàotrongmàlunvĐi
Đo,đt KhíĐoxâydngKhíĐohc,tiếntixâydngkhoahcKhí
Đotclàxâydngvănhoácakhíhc.Risauđócáchotđngtươngt
sdinraởnhiunưckháctrênthếgii.Nếuđưcnhưvy,khíhcc
TrungHoascóđimtavàhyvngsđtđưcnhngthànhturcr.
Vicunsáchnày,tôimongcónhngđónggópchođi.Khikhitho
Tam hplpchân,tôinhm:Mt,thulưm nhnglunthuyếtvđotình,lý
hctronghcthuyếtkhícavănhiếnTrungHoamtcáchcóhthngvà
toàndin;đnhnghcthuyếtriráctnmntthixaxưavkhíđưcra
mtcôngchúngvimtbmttươm tt,tinhtuý,mim,cótínhtriếthc,
đngthitrõtháiđkhen,chê,làmrõngungc.Nếuqunhiênlunrõđưc
khígnĐo,licónhngthuhochthìthtđángmng,côngscnhc
nhncattiênkhôngbungphí,chúngtađưcthahưngciđucca
baothếhtinbi.Ánhsángcangnđucđó,chúngtanguyntruyncho
muônđimaisau.Hai,chútrnggiithiuvlunthuyếttruynthngsâuxa
caĐomônvàhoànchnhnhnglýlunhcthuyếtđó,hoànthinnhngth
nghim vndngcanó,bchkhuyết,thêm chthiếu,nhm đưahcthuyết
KhíĐockim ramtcôngchúngvimtgươngmtcóhthng,logicvà
chutoàn,Ba,phátbiutâm đccatácgimtcáchthíchhpđivinhng
hcthuyếtđangtntimonggópsclàm thếchânvccaKhíĐohc
thêmphnvngchãi,đhìnhthànhlýlunvĐiĐovàđưakhíhcTrung
Hoaramtcôngchúngvimtgươngmttròntrn,dunghoà,hotbát,thc
dng,tinhtế.Nếuqutht
khíthànhĐo
lunthìnhngnibănkhuăntr
thơcahơn40nămtrưccóthgrađưcphnnào.
Nidungtrongsáchnày,nhm đtài
lunkhíthànhĐo
,nênkhông
chlykhímàràngbucănkhpĐo,mànhm tkhíhiuraĐo,đcó
thtkhímàlpĐo,ritkhcthànhKhíĐo.
KhíĐo,KhíĐo,lunkhíthànhĐo,quátrìnhyđâudgìtrình
bàyrõtrongmtcunsáchmngnhưthếnày?Nhcócâutrongtriếthcc
đi:Hànhtrìnhngàndm,mđubngbưcchânđutiên,vìthếhànhtrình
leolênmtđnhnúicaovivi,phibtđutchânnúi,nếumunhchiv
Đothìcbtđungaytvichc,tkhcsmmangdn.Nghĩnhưvylà
tôilaongayvàocuc,thctinađêmgàgáy,dùimàiđènsách
Khótht,khóquá!
Lúctôiđangmônglungsuynghĩthìbngđâutronglòngmtcnhhơn
40nămtrưccuncundânglênmàxungngòibút
Đólà40nămvtrưc,tuiuthơcatôi
Pp,pp,pp
Qubóngcaosunymãitrênsàn.Tisaobóngcaosulinyđưc?
Trongbóngđngnhnggì?Tôinêucâuhivàhim.
Mtôicưirng-Bêntrongqubóngchađykhí-Đngkhí?Tôihiếu
k,bènlydaobđôiqubóngthybêntrongchngcógìc-Khíđâuri?tôi
chyđihim.MetôicưirngContraingccamơi,khíchybiếncri,
bóngkhôngnynađâu.Tôingcnhiêncăngtrònmthim-Khíchyđi
đâu?.Mnói-Chybiếnvàkhôngtrungri.Tôilihi-Khíchynhưthếnào?
Saoconkhôngnhìnthy,hìnhdángcakhírasao?Cótìm liđưckhông?M
tôicưi-Khíkhôngcóhìnhdáng,đâuđâucũngcó,khôngcnđitìm.Tôitròn
xoeđôimttìmkiếmkhpxungquanh
Khíkhôngcóhìnhdáng,nhưnglicókhpnơi?Tôimangcâuhiđó
đivàotưduy,đivàocucsng,đivàothnbíđivàotuithànhniên.Saunày
thnhthongmtinhclicâuchuyndĩvãngy,ttnhiênlàđcưicáithơ
ngây,hnnhiên,nghchngm catôilúcuthơ.Nhưnghôm nay,sauhơn40
năm khívnlàmtduchm hitronglĩnhvcnhnthc,hiubiếtcatôi,
mtcâuhicómtcáigìđódưngnhưrtthnbí,mãimãivôbvôbến.
Phi,cáithnbícakhíkhôngnm trongbnthânsnghivn,mà
trongvicnhânloivnđangtìmkiếmnguntrithcvôcùngvôtn,muntìm
đếnmtcáigìkhác,khácnanhưngnhngcáibìnhthưngnhtvnn
tàngnhngđiubínvàcólchínhbnthânchúngtalilàđiuthnbíđó!
Quátrìnhnhânthcvkháinim khíthnbícanhânloicnphibt
đutchínhnhngstntibìnhthưngđâuđâucũngcó,tclàbtđut
khítrongkhôngtrung,khímâytri,khímàchúngtavnhítthhàngngày.
Xem rađólànhngđiuthưngthcmàmingưiđuthnghim đưc,đu
nhnthcđưc.Dưngnhưttcnhnggìthnbíđucócingunhocn
thânsaunhngcáibìnhthưng,nhngcáiđơnginmàchântht.
Sthnbícacáichưabiếtvàtnticacáibìnhthưngtronghc
thuyếtKhíhcTrungHoacũngđưcxâydngtrênchínhcuctìm kiếm tri
thcvôcùngvôtncanhânloi,đưcxâydngtrênranhgiigiatrithcđã
nhnbiếtvàchưabiếtcanhânloi,giacungđngchngtiênthiênvihiu
biếthuthiên.Trênphmvitrithc,hiubiếtđangdinscchpvàhiulm,
thmchícònxâydngtrêncmêtín,vôtricanhânloina!
Nhìnlisnhnthccanhânloisthy:đãhiubiếtcáigìthìthycái
đólàbìnhthưng,khônghiubiếtcáigìthìthylàdthưng;thynhiuthì
khôngcholàl,cònthyíttphicoiđólàđiul;hiubiếtsnóilàđúng,
khônghiutphinghinghihochoc.Đychínhlàcáchnhìnnhnđúngsai
theochquancamingưikhiđimtvitntivàthnbí.
Lpluncacunsáchnàynhmlunchngcáitntivàkhámphácái
thnbí,giươngcao,trinkhairngKhíđotruynthngcavănhoáTrung
Hoa,vìvyrtcóthcunsáchsdnđcgiđittntivàothnbí,vào
khám pháinhngđiuthnbícáclĩnhvcchưabiết,đivàovươngqucthn
bícatôngiáotruynthng,đivàothếgiihoangđưngcanhngđiukhó
tưngtưngđivithưngthcconngưiNhưngnólikhôngphilàtôn
giáo,khôngphilàmêtín,khôngphilànhmnhí.Ttnhiêncũngkhôngphilà
chnghĩaduyvtmàmingưivnquenthuc,cũngkhôngphilàtrithc
khoahchinhành.
Khoahclàsphnánhcáichântht,nhưngstntikhôngcónghĩa
làkhoahc.Nhânloicnkhámphástnticanhngthnmngoàiphm
vichngthccakhoahcvàlđươngnhiênskhôngthgòépchúngvào
khuônkhcakhoahcthưngthchincó!
Cáiđãbiếtcũnglàsphnánhcacáichântht,nhưngtntikhôngcó
nghĩalàcáiđãbiết.Nhânloicnkhám phácáichưabiếtcanhngthnm
ngoàilĩnhvcđãbiếtvàlđươngnhiêncàngkhôngnênlycáiđãbiếtđđo
đccáichưabiết!đâynếusùngtínmtcáchmùquángđivinhngslý
chưabiếtcũnglàmtloimêtín,hơnthếnakiumêtínnàyrtdaidngkiên
c,nócntrchúngtatrongquátrìnhkhám phá,tìm kiếm chngcchothế
giichưabiết.Nếunói,nhdctinlàmthìnhthcbiuhinsdtnátca
conngưithìphđnhmtcáchddãicũnglàmthìnhthcbiuhinđcbit
casngumui,làmthìnhthcboth,khôngcutiến,viphm quyluttri
thc-khônghiubiếtđếntnngnnguncasvt.
Trithclànhpcuđnhânloitiếnlêntìm hiuthếgiichưabiết.Khi
tìm hiunhngsvtchưabiết,nhânloithưngbưclênnhpcuđótheo
thóiquen,thm chíkhôngthkhôngbưclênnhpcuđó;lytrithcđãbiết
vàphm vitrithchiubiếtđđolưngnhngcáichưabiết,đtìm chngc
chonhngslýchưabiết.Vylàkếtquđolưngskhácnhaudokđo
lưngkhácnhauvphươngdintrithc,hiubiết.Tclà:
Viktươngđng-dlýgii.
Viktươnghp-cóthlýgii.
Vikgingnhau-còncóthlýgii.
Vikkhácnhau-khóblýgii.
Viktươngly-khôngthlýgii.
Viktươngbi-rtkhólýgii.
Viktươngvi-lnàolinhưvy.
Trưcmtnhânloi,ttcnhngslýchưabiết,ttcnhngbínca
thếgiiđingànđuphichunhngsphnkhácnhaunhưvy,đuphiđón
nhnmihìnhthckhngđnhvàphđnhcacáibiếtvàchưabiếtcanhân
loi,đuphichusththáchcaquátrìnhtìmcutrithcvàhiubiết.
Nidungbànluntrongcunsáchnàyttnhiênnmtrongcáichungđó.
KhíhcTrungHoamangtínhtruynthng,hơnnanócòngiàuývtôn
giáo.Nólàquannim đcbitcatưduyTrungHoa,làđidintưtưngca
ĐothicđiTrungHoa.Vitưcáchlàlýthuyếtbinchngcatưduybin
thccanhânloi,KhíhcTrungHoasđưcxếpvàolàngvănhoáthếgii.
Đươngnhiên,bâygiđhcginưcngoàithtshiunihàm caKhíhc
TrungHoa,làmtđiurtkhó.
Nhưnggntrămnămnay,vănhoáTrungHoađãxyranhngsailcln.
Hìnhthcvànidungcanóđucónhngsthayđitươngng,đếnmcc
nhnghcgiTrungHoahăngsayhctpcvăncũngthykhótiếpthu.Ngày
naynhiuhintưnglaicăng,phatpkiunhynhótphươngTây,khiếnskế
thavănhoáTrungHoaxuthintìnhtrngđonmchchưatngthytrong
lchspháttrincanó.NhưvyvănhoáTrungHoađãthêmnhnglunglch
mimtcáchđcbit,hìnhthànhskhácbitgiacvàkim.Skhácbitđó
thhintchtkhácnhau,phmtrùkhácnhau,gócđkhácnhauvàcbin
phápcũngkhácnhau.Đólàdonhngđcđim vănhoáckim tonên.Thc
tếđókhiếnhuhếtcáchcsinhkhoavănvàcáchcgiHánvăn,rtkhóđón
nhntxahocrtkhóvưtquanhngkhentlncadònglchsvănhoá
TrungHoađtrctiếpkếtha,pháttrin,lĩnhngvàpháthuymônKhíhc,
mtbíncannvănhóa.Rtnhiungưithm chícònkhôngmunnhìn
nhn,khôngmunnhcđếnvicnghiêncu,khaitháchoànthinvàpháttrin
nó.Đángtiếcchodisnvănhoánóichung,đángtiếcchovănhoáTrungHoa
nóiriêng!
Vănhoá,dùtrêntngmtriêngbithaytoàndin,dùvnvthaycóh
thng,đulàstptrungphnánhcatưduytrítucadântcđãxâydng
nênnó;đulàkếttinhtưtưngcanhânloitrongvictngkếtkháchquan.
Duchlàtíchútcahintưngvănhoá,minlànócólichosphátsinh,
pháttrincaxãhi,canhânloi,thìchngairungb.Bivìnólàtâmhuyết
calplpngưiđitrưcViýnghĩađó,tntidưngnhưchínhlàcáihplý.
VănhoáKhíhclàtrilunđothuyếtcadântcTrungHoađãthakế
tbaođi.Dinđcpcanórtrng,nóthm thunhhưngđếnmilĩnh
vcxãhicaconngưi.ChúngtalàconconcháucháucaViêm Hoàng,
khôngcólýdogìđchúngtakhôngcoitrngđyđhclýnày!
Tuynhiên,hinnaynhngtácphm chuyêntrìnhbàyvKhíhcmà
chúngtacóthtìm thy,chlácđácnhưsaobuism,licàngkhókhinói
chuyntìm nhngcâyđith!NhnthcvKhíhccachúngtacònnông
cn,vnvt,tnmn,xôb,cũk.Vìvy,hinnaynhim vhàngđuvnlà
phithakế,khaithác,chnhlývàpháthuytruynthngKhíhc.Nhngnăm
gnđâygiihcthutđãxutbncunTưtưngKhí-Spháttrinnhân
sinhquanvàthếgiiquantnhiêncaTrungQuc,dchttiếngNhtcatác
giiTiuDãTrchTinhNht.Cunsáchđãgâynhhưngphnhiđivigii
hcthut!nhhưngphnhinàykhôngphivìhcgiNhtBnđãnghiên
cuđưcnhiuvnđtrongKhíhcTrungHoa,đãnm vngđưcnhiutri
thcvănhoákhíhcTrungHoa,màbivìcâuhi:vìsaoKhíhccaTrung
HoalidongưiNhtkhám phá,ringưctrlimmangchongưiTrung
Quc!Chngnh,đưngđưngTrungQuclikhôngcóaihaysao?Vìsaoli
cđngưinưcngoàiđênnhnmtbovtrisauđóngưiTrungQuc
micóschúýtươngng.Thctrngnàykhiếntaphivôcùnghthn.
Nhưngđiuđódưngnhưnchamtduyêndotrtrêunàođó:
Tàisnquýbáucnthakế,lithưngphicóngưingoàicucphát
hinvàtánthưngmitácđngtrli,khiếnktrongcucbucphitrng
hơntàisnquísncótrongtay.
Thưngánhmtcaconngưi,dưngnhưchsăntìm cáikltn
đâuđó,cònđivinhngcáimìnhsncótrongtaylithưnglơđãng.Chkhi
cónguycơbmtmicm thynóquígiá.NgàynaykhiKhíhcTrungHoa
lênngôimtlnna,likhôngcnphicótiếngtămtngoàiđếnnhcnhđó
haysao!
Nhngnăm gnđây,nhiusáchTrungHoaphbiếnvKhíhcđãra
đi,nhngcunnhưHcthuyếtnguyênkhícđiTrungQuccaTrìnhNghi
Sơn,KhícaTrươngLpVăn,Phátvivàthám ngunkhílunTrungQuc
caLýTônSơnv.vđulànhngtácphm hcthutchuyênđviếtrtk.
Dnluncahvahthngvamchlc,bxungchonhaukhátoàndin,
hcgicóththosctìm đc.Tnhngphosáchđócóthhìnhdungmà
suyđoánđưcttcvđpkhomnhcavănhiếnKhíhcTrungHoa.Xét
mtphươngdinnàođónócòngimchovichctptrongtươngli.
DolchsvănhoáKhícócónhnglúcgiánđon,chpni,cónhng
lunglchkhácnhaucacácvănnhânxưavànay,thếchchonhau,cónhng
trìtrcáchtrgiabukhôngkhívănhoáckim,ngàynaykhilunbàn,trình
bàyvvănhoáKhí,dưngnhưttnhttacũngchcóthbênguyênttc
nhnggìghichépcótínhvănhoátthichưaxyravếtrn,chcóthtrau
chutnhngtrithccacácbctriếtgiatinbiđlichohuthếmàthôi.Ăn
vóchchaymà!Munvưtcácbchinnhânthic,qulàvickhócacác
vickhó!
NhìnvàoKhíhcngàynay,thtkhógiđólàhc.Xem xétmtcách
tngquátlýlunvănkinckim đangtnti,trênttccácphươngdins
thy,cònnhiuchđángchênhưlinhtinh,lnxn,phùphiếm,phho,nói
chínhxáchơnlà,cáchcpháiđuchnóivcáiđúngcamình.Đivivndi
snvănhoánày,khôngnhngđòihiphithtlogic,rànhmch,hthng,tinh
luyn,màcònđòihiphidunghi,thngnht,pháttrin,nângcao.Cónhư
vymicóthlàm chovndisnvănhoáđótrthànhmthcthuyếtthts
hoànchnh.NhưngnidunglýthuyếtcaKhíhctruynthngvnđãrt
phongphú;lĩnhvcmàKhíhcbaoquátcũngrtrng.Cóthnóinghĩalý
canótunghoành,trêntri,dưingưi,quánxuyếnhếtthy,thtxngdanhlà
mttưtưnghcthutvĩđi,đángđchohuthếnghiêncu,khámphá.Theo
sátnhptiếncalchsửTrungHoa,lchssànglccavănhoáTrungHoa,
chúngtatinrng,KhíhcTrungHoaskhôngngngthhingiátrhcthut
camình,thhingiátrvănhoávàgiátrtưtưngcamình.Cunsáchnày
xinđónggópmtphncôngscchotiếntrìnhpháttrinvănhoáđó.
Nhưngvàomtthiklchsđcbit,hoàncnhvănhoáđcbit
nhưnêutrên,tácgichmunkếthaKhíhcđdindchKhíĐo.Tác
gikhôngthlilàmcáiviclnginhngchngsáchcũđtmchươngtrích
cú,đdnnhngdihunc,lođobám theogótngưixưa,licàngkhông
thbênguyênligiáohuncangưixưa,nhailichiếcbánhăntha,nhtli
qubucũ.Giđưcnhưvykcũngkhó!Trưcmttácgi,dưngnhưch
cómtconđưng,đólàtmchomìnhliđiriêng
ThyHuynnhtcóviếtcâuđinhưsau:
Tátiênnhânchiquang.
Viêncucmc
*
vitrưngsách
**
.
Tutkđíchl,
Thchưckimkchbuthâm.
Tmdchnghĩa:
Mưnlyánhsángcangưixưa,
Lincucbnlàmkếsáchdàilâu.
Đitrênconđưngcachínhmình.
Khoandùnggucmiticõithâmu.
Lichgiáoycabcthysángrõnhưbanngày,nóluônvăngvngbên
taivàkhíchltôivươnti.Trntrcsuytư,quyếtchíkhám phácáimi,phàm
nhnglpluntrùnglpvicáiđãcó,tôichnêuquamtsmàkhôngphô
dintoànb.Naytôiminóinhngđiutôiđãbiếtmiknhngđiutôiđã
nhìnnhnthymàckhôngsavàolimòncũk.Đươngnhiênđâylàýnguyn
banđukhitôichpbútviếtcunsáchnày.Chưachcđãđtýnguyn,nhưng
tôivnhếtscmongmunđtđưcưcnguynđó.
Cácbchinnhânthicnói:Đưngmikhaiphánhtđnhphigian
nankhúckhuu!hãythoscmàtưduy,màbànlun,dùchưahpthithì
cũngxem skhôndi,đưcmtđunhưnhau,đdtnênsthànhcông.Cái
đưccáimt,cáiđúngcáisai,hãyđmuônhtrongnưccùngminhtriết.
2.NHNGKHOCULÝTHÚVCHKHÍGCGÁCKHÔNGPHILÀ
MÀLÀ.
ChkhínàytrongHánt,đếnhcsinhtiuhccũngquenthuc,có
gìđkhocucơch?Chngnhchviếtsai?Khôngphi,viếtchkhí
nhưvykhôngcógìsaic,nhưngđãhainghìnnăm nay,nóvnkêuoansut,
chyvngsđưcgiioan,hyvngsmđưcphápquanvănhoáđưcminh
oancho!Hoára,giachKhívàchKhícóchađngunkhúckhiến
ngưitaphibtbình.
thpk50cathếknày,chúngtađãtiếnhànhcicáchHánt,đ
xưngginhoáHánt.GccachKhílàchKhí,vìlàchphn
th,nênchkhí-bépbtrangoàinhưngchchochKhí,Dùch
Khí,vithânphnlàginhoáchHánđangthếchchKhíphn
th,đóngvaitrònhiếpchínhhànhquyntrongsáchvviếttheoHántgin
hoá,thìnhngchkhíphnthvnchiếmgingôichínhđin,giquyntng
nhiếpchính,đavtháithưnghoàng.Nhưngtđólâudnthànhquen,mi
ngưiđudndùngriêngbit,khôngcònbănkhoăncânnhcgìc.
ThcratrongmôngiinghĩaHántc,chcnlưuýkhosátmtchút
làtaddàngpháthinranihàmcahaichkhí:vàcóskhácbit.
Tronglchsscóđãcólúchiunhm,nênđãdinramtvkchvuinhưng
lythaycho,rililykhíđyluikhí!slpđilplinhưthế
trongsut2000năm ntàngnhngcáiđángđtaphitôntrngphântích,
khámphá.
Cũngtrongscoitrngđó,chHánkhôngngngsinhsôi,giúpnhau
pháthuy,nênngưitalicàngdntâm lotoranhiuchHánđngâm đng
nghĩavichKhívàchKhí;chúngliênquanvinhauvàcũngtrngi
lnnhau.TđómôngiinghĩachHánccàngcónhiucuctranhcãivch
nghĩa.Nhngcuctranhcãiđócmiênmannhưmâymùsươngkhói.Tuyvy
cáccuctranhcãiycũnglàm tăngthêm nhnglikhocuhayvàlýthúcho
lchspháttrinchHán!Phichăng,đylàcáiđpthâm u,khúcchiếtca
lchschHán!
DovicnghiêncucóliênquanđếnnghĩachínhcachKhí,đng
thicũngdomunthêm thtvàimuchuynlýthúchocunsách,nêntôi
khôngngitrìnhbàyknidungkhocu,tìm nhngchngcứvàphânloi
spxếpcótrìnhtđtinchocácbnđngđotham khokhilàm côngtác

Preview text:

LỤCLƯU KHÍĐẠO ( Tập1) Dị chgi ả:HOÀNGMỘNGKHÁNH
VớisựcộngtáccủaHOÀNGTHÁI
VÀILỜIVỚIBẠNĐỌC VÀINÉTVỀTÁCGI LỜITÁCGI I .DẪNLUẬNVỀ“ KHÍ ”VÀ“ĐẠO” I I
.NHỮNGKHẢOCỨULÝTHÚVỀCHỮ“KHÍ
”GỐCGÁCKHÔNGPHẢILÀ“ 氣”MÀLÀ“ 气”. I I I
.LỜIBÀNXƯANAYVỀHỌCTHUYẾTKHÍ . 1.Thuyếtkhínguồn(
Thuyếtvềcộinguồncủakhí ) 2.Thuyếtt hi ênđị a 3.Thuyếtt r i ếtquan I V.THUYẾTNHÂN“ KHÍ ( khícủacơt hểngười ) 1.Thuyếtâmdương 2.Thuyếtt i ênt hi ênhậut hi ên 3.ThuyếtHuyếtkhí 4.Thuyếtt i nhkhí 5.Thuyếtt ạngkhí 6.Thuyếtt hầnkhí 7.Thuyếtchânkhí 8.Thuyếtnguyênkhí V.NGÔNNGỮVĂNTỰXI ỀNGXÍ CHVĂNHOÁ VI .THẦNBÍMÊTÍ NTRIGI ẢITÔNGI ÁOTÍ NNGƯỠNG VI I
.KHÍĐẠOTUNGHOÀNHBÁTĐẠOXẰNGXI ÊN 1.Phảichăng“ Ngườidokhỉbi ếnt hành”?
2.Câuchuyệnbắtđầut ừ“ cáir ắm củaconquạ” 3.“Vạnvậthữul i
nh”vớivậtđãchếtvẫncól ýt r í 4.Tr ờiđấtbắtđầut ừ“ vô”“ hữu”,“ t i nht hần”,“vậtchất 5. Tôngi áosungbáit r anht ượng,t
hượngđếkhôngphảil àngười 6.Ti nht hầncóphảil àcáivĩ nhhằngkhông?
7.Khívànhữngbíẩncủat hếgi ớiđạingàn 8.Quanđi ểmvạnvậtvàvũt r ụcóquanhệt oànt
ứcvớikhảnăngvươnt ớichânl ý
VÀILỜIVỚIBẠNĐỌC Khít ồnt ạir asao? Thếnàogọil àĐạo? Luyệncôngphảit hếnào? Từxưađếnnayt r ênđấtThầnChâu,bi ếtbaonhà,bi
ếtbaongườiđãkhổ công,dụngt âm đưar anhi ềunhậnđị nh.Thậtđúngl àt r ăm nhàđuat i ếng,t r ăm
hoađuanở.Tuyvậyquanđi
ểm củamỗinhàmỗikhácaicũngchỉnóivềcái nhchol
àđúng.Cáiđúng-cáichưađúng,sựl i
nhhoạtdunghợp-sựgán ghépkhi êm cưỡng,cáit hật-cáigi
ả,sựcởimở-sựcốchấp. .đanxenvàonhau, khi
ếnngườiđọcngàynayt hậtbốir ốikhinghi
êncứunềnvănhoácổTr ungHoa. Tr ongbốicảnhđó,t i ênsi
nhLụcCẩm Xuyênđãdồnhếtt âm huyết ,ngụpl ặn t r ongbi
ểnsáchđểđãicátt ì m vàng,t ì m cáichâncáit r ọng,phânl oạicáchọc t
huyếtđồsộ,đểmởmang,l àm r
õđạiýcủacácbậct i ềnbối .Cót hểnóicuốn
sáchnàyđãđượcông“t r ựcl ọchuyếtt i nhvi
ếtvănchương”,nêngi át r ịcủanó vôcùngđộcđáo.Tr ongbốicảnhhi ệnnay,phongt r àokhícôngcủaVi ệtNam đangphátt r i
ểnvàmuốnkhẳngđị nhbảnsắccủamì nht hìsựr amắtcủacuốn sáchl ạicàngcầnt hi ết ,bởivềl ý,aicũngbi ếtl uyệnkhímàkhôngr õĐạiĐạo ( MụcTi êuLớn)t hìl ợisẽbấtcậphại . KhíĐạol àmộtr ongnhữngt ácphẩm nổit i ếng,cót hểnóil àmộtvi ên ngọct r ong“ Tủsáchvănhoácổt r uyềnTr
ungHoa”,doNXBThượngHảixuất
bảnnăm 1994.Chỉsau6t
háng,sáchđãđượcgi ớikhícôngTr ungQuốcr ấthâm mộ.Chẳngnhữngt hế,ngaysauđó,l oạtsáchđầut i
ênmangsangNhậtđãbán
hếtngayvàđượccácnhàkhícôngt ênt
uổicủaNhậtBảnđánhgi ár ấtcao. Nhì nvàokhot ừvựngHán-Vi ệt ,nhữngt ừkhíchất ,khíkhái ,hàokhí ,dũng khí ,khít hế,phongkhí ,khẩukhí ,l i nhkhí ,khíhậu,khít i ết ,vănkhí ,ki ếm khí …cho chúngt at hấy,t
ừxaxưangườiĐôngPhươngđãbi ết ,khíl àmộtcáigìđót ồnt ại vàpháthuyt ácdụngcụt hểt r ênt
ấtcảcácmặthoạtđộngcủaconngười .Có ngườinóit hậtchíl í ,aiđãbi
ếtkhíthìthấyđâuđâucũngl àkhí .Vìvậytácgi ảđã đưar amộtnhậnđị nhr ấtsâusắc:“ Khívừal àcầunốigi
ữahưkhôngvàthựcthể, gi ữavậtchấtvàti nhthần,gi ữasi nhravàmấtđi ,vừal àcầunốigi ữathờigi an vàkhônggi an,gi ữavĩ nhhằngvàbi ếnhoá,gi
ữavạnhữuvànhấtvô;tứcl àtấtcả mọihi ệntượnghữuhì nh,vôhì nhcủathếgi ớibaol
a,màngàynaychúngtacó thểnhậnbi ếtđược,đềucól i ênquanđếnkhí
.Vìthếkhíhọccóthểđượcxem l à ĐạiĐạo”. Đọc“ KhíĐạo”,t at
hấynhưđượcđọct
ấtcảcácvănbảncổxưacủanhi ều t r i
ềuđạinóivềkhíhọct r ênnhi ềul ĩ nhvựckhácnhau;l ờivàýcủat ácgi ảt uôn t r ào,đanl ồngvàol
ờivàýcủacổnhân,khi ếnngườiđọct ưởngnhưđangngồi
nghemộtcuộcđàm đạosôinổivôt i
ềnkhoánghậu.Nhữngl ờibàn,nhữngl ời phêt hậtt ựnhi
ên,hàm súcuyênảo,nhi ềuýt ưởngkỳl ạ,sángt ỏđếnmứcngười đọckhônghi ểut ạisaol ạiđơngi
ảnnhưvậy.Nhữngcáil ạcáihayđềut huộcvề t ácgi ả,còncátsạnt r ongsáchnàyđềudot r ì nhđột
hấpkém củangườidị ch gâyr a,xi nbạnđọcl ượngt hứvàchỉbảo.
KhíĐạo”gồm haiphầnl ớn:Luậnt
huyếtvềkhíhọcvàĐạit r i ếtkhíđạo củaTháicựcmôn. Đọcphầnđầuđãr ấtl ýt hú,vìphạm vit ácgi ảbànt hậtr ộngr ãi ,sâusắc,
nhữngaiđãbướcchânvàoconđườngt udưỡngđềucót hểt hấynhữngấut r ĩ củamì
nhvàvậndụngđểnhậnt hứcl ạivềkhíhọc.Tr ongnhữngt r ườnghợpnhư t hế,t hậtt chđángkhidùngt
hànhngữ“Vénmâymùmàt
hấytrờixanh”.Đặc bi ệtphầnt hứhail ạicàngquígi ágồm nhữngquyt ắc,nguyênl ývềnhậnt hức,về t ậpl uyệnt
udưỡngcủaTháicựcmôn( mộtt r ong5mônpháibít r uyềnkhông dạyr angoàicủaĐạogi a) ,đượcvi ếtr ấtcôđọngmỗil
ờinóimỗichữđềul àt âm huyếtcủat ácgi ả.Bat r
ăm bàimụchàm súccógi át r ịchỉđạot hựchànhr ấtt o l
ớnđốivớibấtcứaiđãnhậpmônkhícôngnhưngl
ạimuốnđiđúng,đixat r ên conđườngKhíĐạo. Chúngt ôichỉmongr ằngbảndị chsẽđưal ạimộtngọngi ómátl ànhgóp sứcvàophongt r àokhícôngr ộngl ớnsaunàycủaVi ệtNam,gópphầnki ệnt oàn t hânt âm chodânt ộcmì
nh.Cócôngphápphongphúchânt r uyềnbi ếtđườngl ối chânchí nht r ongl uyệncông,chúngt
asẽcóconngườihoàkhí ,dungt hôngvới t hi ênnhi ênr ộngl
ớn,đấtnướcsẽcónhữngđi ềuchúngt avẫnmongchờ… XuânMậuDần HOÀNGTHÁI VÀINÉTVỀTÁCGI Lụct i ênsi nh,t ênl àLưu,t ựl àCẩm Xuyên,hi ệul àBấtt ức.Khiđặtt êncho con. ,đãngụýt r ongcáct ênấyl
à“Dòngsôngchảymãikhôngngừng”.Saukhi họcđạo.Lụct i ênsi nhđổihi ệul àPhỏngPhật .TheochữHáncổt hìnghĩ ahai
chữPhỏngPhậtvàPhảngPhấtl àmột ,cónghĩ anhưt r ongcâu“ Phảnghềphất
hề”củaLãoTử.LụcCẩm Xuyênl àmônđệcủat hếgi at am vịnhấtt hểđól àhàn l âm,đạocôngvàvõt huật .t
ừnhỏCẩm Xuyênđãt i ếpnhậnnềngi áodụccủagi a đì nh,họcki nhvăn,l uyệnvõnghệ.Vănt hìhọccảsử,t hư,hoạ,t hi ,phú.Võt
họcquyền,cước,đao,t hương,ki ếm,côn,côngt hủphongt oả.Tr ảiquahuấn l uyệnnghi êm ngặt ,9t uổiđãt huộcl òngđạot hư,12t uổit ul uyệnĐạocông,13 t
uổiđãnhậpĐạomônchí nht hứct ul
uyệnTam châncôngpháp( l àmộtphần t r ong9nộidungbít r
uyềncủaTháicựcmôn)vàThấtđạomôncôngquyết t r ongt hấtbột r ầnkỹ.Năm 16t uốihọcđượcki
ếm phápcănbảncủaĐạogi a, sau17t uổir angoàit ì m t hàyhọcđạo,l
ạihọcđượcphépĐanđỉ nhmônbí t r uyềncủaĐạogi
avàmonmenđếncôngquyếtcủaHuyềnchânmôn.Thờini ên t hi ếuđãt ừngt heoThi
ềnmônđểhọcchữvàhọcvõ.Đếnt uổit r ưởngt hànhl ại chuyênt âm họcPhật ,đãvàil
ầnvấpvápnhưngcuốicùnghọct ậpvàkết hừa đượcThi ềnt ôngvàMậtt ôngt
âm pháp.LụcCẩm Xuyênđọcnhi ềuĐạot hư, ki nhPhật
,dodàycônghọchànhnênhọcl ựcvàcôngl ựcđềut ấnt ới . LụcCẩm Xuyênl àkhícôngsưbậct hầy,l àbácsĩTr ungycódanht i ếng t r onggi
ớikhícôngvàyhọc.Suốt27năm l i ềnl àm côngt ácnghi êncứul âm sàng,ôngl àuỷvi ênt r ongbant r ịsựcủanhi ềut
ổchức,nhưHộiyhọc,Hộit r i ết
học,HộikhícôngvàHộikhoahọcnhânt hểcủat nhTứXuyênvàcáct nhkhác. Từnăm 24t
uổiđếnnayđãphátbi ểuhàngt r ăm bàinghi êncứukhoahọct r ên cácbáochívàt r
ongcáchộinghịhọct huậtt r ongvàngoàit nhTứXuyên.Nhi ều l
uậnvănkhoahọccủaôngđượcgi ớihọct huậtđánhgi ácao.Nhữngnăm gần đây,ôngbắtt ayvàovi
ếtsách,đượcmờil àm gi áosưt r ườngĐạiHọcTr ungy ThànhĐô,ôngvừabi ênsoạngi áot r ì nhyhọccổ(
cổvăn)vàcácbàinghi êncứu,
vừaduyệtsoạnchoxuấtbảncuốn“t ừđi ểnt huậtngữkhícôngt r uyềnt hống”. vénbứcmànt hầnbícủayt huậtkhícông”.“ Tr
ungykhám bệnhbằngphương phápxemt ướng”… Trí chtrong“Thi
ênphủcầuychibộ” NXBKHKTTứXuyên LỜITÁCGI
Nhớkhixưađọc“Ngẫunhi ênt ác”củaTr nhBảngKi ều,t ôir ấtngưỡngmộ nhữngcâut hơ: Anhhùnghàt ấtđọct hưsử Tr ựcl ọchuyếtt í nhvi ếtvănchương Khôngt i ên,khôngPhật ,khônghi ềnt hánh Ngoàibútngoàinghi êncóchủt r ương! Tunghoànhnghịl uậnbànt hờisự Tr
ịbệnh,kêđơnchẳngkhácphương. Aha! Vănchươngt ừxưat hôngt ạohoá Ngưngt
âmquyếtýchớvộivàng. Đól àl ờibì nhvềvănphongt hờinhàThanh.Nócót hểsánhvớicáct ác phẩm haycủanhi ềut hờiđại .Hàokhícủanót unghoànhgi ữat r ờiđất ;r ănbảo người ,gi úpí chchođời ,t ấml òngcủat ácgi ảgửigắm t r ongt ừngl ời ,t ừngchữ. Chỉ“Tr ựcl ọchuyếtt i nh”màcháyt
hànhvănchươngmớicót hể“ ngoài bútngoàinghi êncóchủt r
ương”;khôngcầnTam gi áomàxưngdanh,vẫnt ung hoànhnghịl uận.Chođól à“t r ịbệnhkêđơn”,ki ênnhẫnđếnkhômi ệngr áthọng; nhưt hết hậtxứngl àt r aikỳt àimộtt hời ! Kỳvănt r ongt hi ênhạnhi ềubi ếtbao,nhưngt r ongđócóbaonhi êuángl à Tâm t
ác”.Cóđượcbaonhi êul ờit uyệtdi ệuđếnmức“ Thôngt ạohoá”? Tạohoáchí nhl àcáigốccủaĐạol ớn.Ti ểul uậnmàđạtđếnt ạohoá,bàn l uậnvi ệcđờimàt r
ởvềvớigốcĐạo.Nóivậymàgọil àl ờit hìkểcũngt uyệt ! Họct huậtcổđạiTr ungHoađãt r
ảisuốt5000năm vănhi ến,mànhững t hànht ựuđãđạt ,đếnnhữngkẻhi ềnt hứct hờingàynayvẫnbì nhr ằng:mộcmạc! Tr
ongkhiđónhắcđếnTâyhọct hìl ạinóir ằng:t ânt i ến.Ôi ,chẳngnhẽ Tr ungHoal
ạikhôngbằngngườit aư? Tôiđãt ừngnghecól ờibàn,họct huậtTr ungHoat uymì nhmẩykhônghề
hấnchinhưngvẫnđangđượcấpủnuôinấngt r ongnôi ,đếnnaynóvẫnl àt r t hơ.Cònhọct huậtTâyphương,t
uycóquèquặtnhưngnól ớnnhanhki nhkhủng, đếnnayđãl àngườit r ưởngt hành!Cont hơđâuphảil àđốit hủcủangườil ớnt àn phế?Hi
ệnnayTâyhọcđangcốgắngt hul
ượm cáihay,cáimạnhcủahọct huật Tr
ungHoađểbổxung,hoànt hi
ện;mộtkhihọđãhoànt hi ện,t r ởt hànhngười khổngl ồt hìhọct huậtTr ungHoacũng… Ôi ,conr ồngcháugi ống,họct huậtvănmi nhcổki nhcứmãiynhưcũ khônggi úpí
chđượcgìchoaihaysao?Đãđếnl úcvănhoát r uyềnt hốngTr ung Hoaphảit ựvươnmì nh,t ựsửamì nhđểl ớnbổngl ên,vi ệcnàybứcbáchnhư nướcđãđếnchânr ồiđó!Xi
nnhắcnhữngaisùngTâyhọcmàt ụthậur ằng: đừngbaogi ờquênbàihọc“
Hàm Đanhọcbước”,hãyt ừđór útr achobảnt hân mộtkếsácht ựcường. KhícôngTr ungHoađãt r ảiquangànđờikết hừa,phátt r i ển.Khosách ki nhđi ểncủanór
ấtđồsộ,đượccácđờikhôngngừngpháthuy,phátt r i ển. Nhữngl ờiđãl ậpl ànhân,l àt r í ,t huậnmàl àm sángt ỏt r ăngsaoắtsẽt hấyr õcái t uyệtvờit r ongđó. Tuyl àvi ênngọcsángnhưngl ạiđượcdấut r ongđát ảng,t hậtđángđể chúngt adàycôngt r auchuốt
,hẳnnóphảisánhngangvớivi ênngọchọHòađể
ngườiđờimãimãihoàit ưởng,t r ânt r ọng. Từnhỏt ôiđãt i ếpt huNhogi áo,t hi ếut hờil
ạiđượcđọcngônl uậncủa báchgi achưt ửnênt hườngnghi êngmì nht r
ướcnềnvănhoácổki m củanước nhà.Cót hâm nhậpmớit hấuhi ểunghĩ ar ộngmênhmôngnhưbi ểncả,cócúi nhl àm t heomớicót
hểđạtđếnchânnghĩ a,cót ì m t òimớihaybi ếtt r it hức đọngt r ênnhữngt r angsáchđồsột ựanúinon.Dàycôngmi ệtmàiđènsách, t í chđượcchútí tki ếnt hứct r ì
nhbàyởcuốnsáchnày,t ôinhữngmongnộidung chứat r ongđócócơsi nhsôichuyểnhoá,t uầnt ựt i ếnđếncáivĩđại ,cáiuyên bác,cáit i nht uý,cáit hâm t huýhoặcđượcgi ácngộvềnó,đểl àm đẹpt âm đạo
củanhữngngườiđit r
ước,vượtcáikhóbanđầuđểđếnvớicáichânhọc,đãi vàngl uyệnkhí ,t i ếpt ụcvi
ếtvềvănhoácổ.Tuyl òngkhôngl osợnhưnggi annan l ắm t
hay!Mộtkhiđãhợpvớichânđạol i
ềnnhưđượcđổiđời ,t ôicốgắnghoàn t hànhbàil
uậnvềĐạiĐạonày.Ngẩngđầumàkhẳngđị nhvớit hi ênnhân,“ Đạo” xuấtbằng“ Khí ”,nênsáchnàygọil
à“KhíĐạo”,đểkhôngphụchíl ớncủacác bậct i
ênđạomàchỉđócũngl
àánhhàoquangcủanềnvănhoáHoaHạvậy!Tôi , t r ênt hìt
hừahưởngânhuệcủacácbậchi ềnt r i ếtt ổt i ên,dướit hìnhậnsựchỉ gi
áocủaĐạosư,nêncốgắngt ậphợpnhữngđi ềuđãhọc,vi ếtt hànhcuốnsách nàynhưmộtvi
ệckhởiđộng.Đạomôncaol ồngl ộng,họct hứcvôt ậnvôcùng, t ì
m cáihay,sửacáidở,nếukhôngbịngườiđờir uồngbỏt hìđãl àmaymắnl ắm r ồi !Xi nl ấyđâyl àm l ờit ựachosách. PhỏngPhậtcưsĩ
,Cẩm Xuyên,LụcLưu, vi ếtt ạiBấtt ứct r ai ,CổThục. Thánggi êng1992
1.DẪNLUẬNVỀ“KHÍ ”VÀ“ĐẠO” Khí ”quent huộcvớimỗichúngt a.“khí ”đồidàovôkể. Khí ”vàor al ênxuốngt r ongt ừngnhị phôhấp,đi ềuấyaicũngr õcả. Khí ”sánhcùngt r ờiđất
,sánhcùngmâymưasươnggi ó,đâuđâucũngcó khí . Khí ”cómặtt r onghệt
hốngHánngữcổđạivớit ưcáchl àmộtđơnvịt vựng. Khí
”,mọingườiđềut
hấynó,cảm nhậnnó,bi ếtvềnó,l àm r anó,khíphổ bi ếnt ồnt ại .Tr ongánhmắtvàcont i m củamỗingườibì nht hường,khíl ànhư vậyvàcũngchỉl ànhưvậymàt hôi ! Khíhọc”chưat
huhútđượcsựchúýđặcbi ệtcủamọingười .Phảichăng nguyênnhânchí nhl
à“chỉcónhưvậymàt hôi ”,phảichăngvìt at hườngt hấynó, t
hườngdùngnóvàquáquenvớinó! Hoặccót hểkhíẩnt àngt r
ongnómộtnộihàm đặcbi ệtquát hâm ảo khi ếnngườibì nht hườngchẳnghi ểunổinó. Hoặcvìt hờiđạiđổit hay,vìvănhoár ạnnứtmàl chsửđãđẩy“ Khíhọc” vàol ãngquên… Hoặcvìt ađãt ựt r óibuộc,t ựđóngcửa,t
ựoépbởinhữngquanni ệm cũ về“
Đạo”,vềâmdương.
Tựuchung,mọingườidườngnhưđềukhôngmấychúýđến“ Khíhọc”.
Khícông”đangkhởisắct r
ongvàinăm gầnđây.Khívốnđãt hầnbí ,con ngườil ạit hầnbít hêm,dođó““
khíhọc”bịchephủbởimộtbứcmànt hầnbívà
hưhuyền.Chưacóaicôngkhaiđánhgi áchí
nhxác,chưacóaicôngkhaiphát bi ểunhậnt
hứcđúngmứcđốivớikhíhọc,chưacóaicót háiđộcôngchí nhvà
kháchquanđốivớiđị avịcủakhíhọct r ongl ĩ nhvựchọct huật .Dovậyt r ongmắt củanhi ềungười
,chândungquípháicủa“ Khí
”dườngnhư,nếukhôngphảil àhư huyềnt r ongt hầnbít hìcũngl àcáidịt hườngt r onghi ệnt hực… Khí ”phảichị uđựngnỗini ềm ấy,t hựcl àbấtcông.Nhưngt hựct r ạngbất côngấydườngnhưl i ênquanđếnphươngt hứct ồnt ạicủa“ khíhọc”,ấyl à“ khí học”l uônl uônhi ệnbảnhì nhcùngvớit
ônnhancủacácnhàĐạohọcẩnhi ện phảngphấtt r ongmâymùbíẩn. Thầnbíl àt hểhỗnđộngi ữacáichânt
hậtvớicáihưhuyền.Chỉcầnl àm mộtcuộc“khait hi êndị chđị a”l à“ l ưỡngnghit áchbạch,t hanhđụcr i êngr ẽ”, t hanht àr
ànhmạchngay.Đốivớicáit hầnbícủakhí ,chúngt acũngcầncót hái
độmổxẻnhưvậyđểt ì mhi ểukỹvềnó.
Thầnbívốnbắtnguồnt ừcáibì nht hường,màcáibì nht hườngl ạil uôn l uônt i ềm ẩncáiphit
hường.Vínhưchữ“ khí ”,bảnt hânnól àmộtt ừcóýnghĩ a r ấtđơngi ảnvàt r ựcquan.Nhưngsaunàyt r ongsuốtquát r ì nhdi ễndị chvàcải cáchchữHán,nghĩ acủachữ“khí ”đượcmởr ộngmộtcácht hầnkỳ,t ừđókhi ến t
êngọicủamộtsựvậtcụt
hểnàođóđềuđượcgọit heocácýnghĩ acủanó.Từ mộtcáit êngọimàsi nhsôinảynởr abi ếtbaoýnghĩ ar ộngl ớn,t i nht ế,t r ừu t ượngvàt hầnbí .Cáit
hầnbíứngvớimuônvàncáihuyềnảomởđầut ừnơiđó… Hơn30năm t r ướcđây,t r ựcgi ácđãmáchbảot ôir
ằng:chỉcầnnắm chắc đượcsựt ồnt ạicủakhí( vậtmôigi ớigi ữacáit r onghưcót hựcvàcáit r ongt hực cóhư,nằm ởgi ữat ồnt ạit hựct hểvàt ồnt ạihưt hể)l ànhânl oạisẽhi ểuvànắm vữngt ấtcảnhữnggìt ồnt ạiởt hếgi
ớinày.Đếnnaynhậnt hứcnhưvậyhì nhnhư
cócơsở,cóhyvọng,Bởivìsựt ồnt ạicủa“Khí ”r ấtcót hểchí nhl àkếtcụccủa muônvànbi ếnhoát r ongt hếgi ớiđạingàn,l
àmấuchốtảohoácủaquát r ì nh bi ếnhoát hànht hểr ắn,bi ếnhoát hànht hểl ỏng,bi ếnhoát hànhhưkhông,vàhư khôngbi ếnhoát hànht hựct hể!Dườngnhưt hếgi
ớiđạingànđangdựavàohì nh t háit ồnt ạicủa“khí ”đểđạtt ớimụcđí
chcủacơchếchuyểnhoál àcómuôn nhvạnt r ạng,cómuônvànbi ếnhoá! Khí ”khôngnhữngl àcầunốigi ữahưkhôngvàt hựct hể,vậtchấtvàt i nh t hần,vàcáisi nhr
avàcáichếtđimàcònl àcầunốigi ữat hờigi anvàkhônggi an, nhhằngvàbi
ếnhoá,vạnhữuvànhấtvô.Tứcl àt ấtcảnhữnghi ệnt ượnghữu t ượngvôt ượngt r ongđạingànmàt ađãbi ếtnhưchuyểnbi ến,xêdị ch,ảohoá, l uânchuyển,si nhr
a,chếtđichođếnnhữngbi ểuhi
ệnsốngnhưsángsuốt ,mê muội ,gi
ànua,sảnhậu,bệnht ậtv. v…đềucól i
ênquanđếnvôvàndạngbi ếnhoá của“ Khí ”hoặccól i ênquanđếnmộtt
hứgìđódườngnhưt ồnt ạiởgi ữahaikhái ni ệm“ Khí
”củacáihữu,vàkhícủacáivô,gi ữahưt í nhvàt hựct ại ! Nếunhữngsuyl
uậnphánđoánnàycủat ácgi ả,nhữngl uậnchứngt hăm dòt r ì nhbàyt r
ongcuốnsáchnàyđượct hếgi ớiđạingànchứngt hựcl àđúngt đạocủa“ Khíhọc”Tr ungHoal ạisẽl ànhị pcầugi úpnhânl oạit i ếnt ớinắm vững hoặchi ểut
hấunhữngbíẩncủađạingàn!
Nhưvậycáihọccủa“ Khí ”cũngsẽt
hành“Đạo”.Đâychí nhl ànguyệnước
banđầucủangườivi
ếtcuốnsáchnày.Tácgi
ảchưadám chắccóđạtđược
nguyệnướcđóhaykhông,nhưngđãnguyệnt
hìphảihếtsứccốgắngvươnt ới Khí ”với“
Đạo”,vỗndĩhợpvớinhau,“Khí ”mởđườngdẫnl ốicho“Đạo”, Đạo”t hốngl ĩ nh“Khí ”.Chúngl
ànhânquảcủanhau,chúngđãbénduyênbénr vớinhaut ừngànxưa. Tagọi“khí ”vớit ưcách,khíl àt êncủavậtmôigi ới ,vốndĩchẳngcógì t
hầnbíđángnóicả.Nhưngmộtkhiđãt r
aochokhínộihàm dẫnmởđặcbi ệt , nhấtl àt r
aochonónộihàm ĐạiĐạocủat r i ếthọccổTr ungHoa,t hìkhiấy“ khí
họcbắtđầumởmang,bắtđầucósứcsốngdồidàovàt r ởt hành“ KhíĐạo”. Ngượcl ạikhi“ khí ”mangt r ongnót í nhchấtt r unggi anmôigi ớit hìnó chí nhl àđi ềut
hầnbíđểnắm chắccáit hựccáihưởhaiphí amàhợpvớiquit ắc củaTr
ungĐạo.ĐếnkhiĐạohợpvàocáichânt hậtt hìhì nhsẽnhậpvàovớit hần, nht hầngi úpí
chchonhau.ĐếnkhiấyĐạomớicóđượcsựchỉdẫncủat hi ên nhi
ên,mớipháthuyđượcđầyđủvait r òcủamì nhđểt r ởt hànhChiĐạo.Đó chí nhl àcăncứnộit ạicủa“
Khíhọc”,đượcgọil à“ Khíđạo”;t ứcl à“ Khí ”cót hể l uậnl à“ Đạo”,“ Đạo”cót hểgọil à“ Khí ”.Nhưt hếvi ệcr
ađờicủacuốnsáchnày
đâuphảisựngẫunhi ên!
Cầngợimởhơnnữavềnăngl ựct
ưduysuyđoáncủaconngườikhibàn l
uậnvềvấnđề“Khí ”t ứcl à“
Đạo”.Bởivìnếut hấuhi ểuđượcnhữngđi ềubànl uận t r ong“
Khíđạo”vànhânđómànghi êncứuđểhi ểubi ếtt
ậnngọnnguồn,gốct í ch củacácsựvậtt r ongt ồnt ạikháchquan,t hìconngườisẽt ựnhi ênt r ởnênsáng suốtt r ít uệ,t hốngl ĩ nhhữuvô,hi ểubi ếthếtt hảyvàdi ệunhậpmi nht uệ. Mọingườiđềur õ:nhậnbi ếthậut hi
êncủaconngườibắtnguồnt ừmuôn
ngàncảm quancủasáugi ácquant r ongcơt hể.Cáct r it hứcnhấtđị nhphảixây dựngt r êncơsởnhữnggi ảt hi ếtcủanhậnt hức.Tr ongl cht r ì nhnhậnt hứccủa nhânl oại
,cáimàconngườinhậnt
hứcđượcsớm hơncảl ànhậnt hứcvềvật chấtt ồnt ạidướidạngt hểr ắn.Nhờvàot hịgi ácsángr õvàxúcgi ácnhạybén
màconngườicóđượcnhậnt
hứckhởiđầuđó,chẳngphảisựt ồnt ạicủacon
ngườiđượcbắtđầubằngchí nhhì nht hứct ồnt ạihữuhì nhđóhaysao.Vậy ngoàit ồnt ạihữuhì nh,t ồnt ạihưt í nhđầut i ênmàconngườicót hểnhậnt hức đượcphảil à“Khí ”.Bởivìgi ácquancủanhânl oạimuốnt i
ếpcậnđượcnhữngt r i t hứcchưabi ếtt hìchỉcót hểbắtđầut ừt ồnt ạihưt í nhđó( hưt í nhđốil ậpvới hữuhì nhởngoàihữuhì nh)vàt ừđóvươnl ênphí at r ước!Đóchí nhl àquát r ì nh dùngt r it hứcđểkhámphát r it hức Nếunhânl oạimuốnt i ếpt ụcvươnl ênnữat ì m ki ếm t ồnt ạihưt í nhởngoài Khí ”,t
hìconngườiphảibắtđầut ừcôngvi ệct ì m ki ếm ở“ Khí ”,r ồit ì m l ầnđến t ồnt ạikhácngoài“Khí ”-t ồnt ạihưt í nhmà“ l ụccăn”( t ai ,mũi ,mắt ,l ưỡi ,t hân,ý)
củaconngườikhôngcókhảnăngđểcảm nhận.Đốivớihầuhếtmọingười ,vi ệc đóhi ểnnhi ênl àr
ấtkhó,chỉcómộtsốr ấtí tbậcĐạogi akhinhậpvàot r ạngt hái hưt ĩ nhmớicót hểhi ểut hấut ậnngọnnguồn. Đươngnhi ênđểt r uyt ì m t ồnt ạihưt í nhngoài“Khí ”cầnphảit ì m hi ểuvề t hạngt háiquáđộảohoát ừt ồnt ạihữuhì nhđếnt ồnt ạihưt í nhvàdườngnhư chỉcót hểbắtđầucôngvi ệcnàyt ừchỗmầymòt ì m hi ểuvềsựt ồnt ạicủakhí- vừahưvừat
hựcvàvừahàm chứanhữngvậtt hểt r unggi angi ữahaicáiđó. Nhậnt hứccủanhânl oạiphươnghướngt
ưduyvàchỗđứngcủanhânl oạiđều phảibắtđầut
ừchỗnày.Cónhưvậynăngl ựct r ít uệcủanhânl oại ,năngl ực nhậnt hức,năngl ựchi ểubi ếtvànăngl ựct ưduycủanhânl oạimớikhôngđến nỗit hi ênl
ệchhẳnvềmộtmặtnàođó,hoặccốchấpt hựct hểt heoquanni ệm đờit
hườnghoặccốchấphưt hểt heoquanni ệm củat ôngi áo,hayt hi ênl ệchvề mộtphí
anàođócủahaimặtđốil ậpgi ữat i nht
hầnvàhưkhông,dođómà khôngsi nhr
anhữnghạnchế,nhữngt hi ênl
ệch,nhữngcốchấp,nhữngcảm gi ác sail ệch( màl ẽr akhôngnênxuấthi
ệnởvươngquốcnhậnt hứccủanhânl oại )
đểdẫnđếnsựmêmuội
.Nếuđượcnhưvậyt hìđâysẽl àbướcchuyểnmì nhl ớn củal chsửnhậnt hứccủanhânl oại ,vàcũngchí nhl àýnghĩ ađí cht hựccủat ư t ưởngnhậnt hức“Khí
”đểthành“Đạo”,thểnghi
ệm ứngdụngcủavănhoá“ Khí củaTr ungHoa. Theođàkết hừaphátt r i
ểnvănhoá“Khíhọc”Tr ungHoa,t heođàpháthuy khôngngừngt r uyềnt
hốngĐạomônvàvănhi ến“Khíhọc”,t heođàt hănghoa
khôngngừngcủa“Đạo”học;t i ếpnốinhữngphânt í ch,t ổnghợp,suyl uận,phát t r i ểnr útr at ừnhữngquát r ì nhkểt r ên,t i
ếpnóinhữngấnchứng,t hểnghi ệm, nhậnt hức,ki
ểm chứng,gợimở,l uậnbànt r ựcquan,phảnchi ếu,hộit hôngđã nảysi nht r ongquát r ì nhnghi êncứuphânt í chhậut hi ênvàngộchứngt i ênt hi ên;
Khíđạo”họccủaTr
ungHoacổđạisẽcóngàyvượtl ênt r ênsựt hôngt hái ,t i ến gầnsátt ớicáichíl ýgọil à“ Đạo”đểr ồit r ởt hànhđạit r i ếtcủamộtTr ungHoa Mớit r ỗidậy!Gi úpnhânl oạixâydựngnhữngt ưt ưởngt r i ếthọc;nhữngquan ni ệm mớicủamộtt hờiđạimới .Đâycũngl
ànguyệnướcbanđầucủat ácgi ảkhi phânt í ch,nghi êncứu,l uậnchứngvề“
Khíđạo”vàmuốncôngkhainhữngđi ều t hầnbínày.
Chỉcầncònđủsáugi ácquanđểnhậnt hứcl
àchắcchắnkhôngbaogi nhânl oạidừngt ì m t òi
,khám phánhữnggìđangt ồnt ạit r ongt hếgi ớinày!Vi ệc t ì m hi ểut hếgi ớichưabi ếtchẳngbaogi ờgi
ánđoạn!Màcôngcuộct ì m ki ếm chânl ýcủavũt r ụl ạicàngkhôngbaogi ờcódấuhi ệuchấm hết !Tr ongt ươngl ai , nhânl oạisẽmi nhchứngđi ềunày. Khí ”với“
Đạo”vốncóchỗgi
ốngnhaumàcũngcóchỗkhácnhau.Gọil à Khí ”l àmượncáit r ừut
ượngđểdẫnýchỉvềcáit
hực,chungquicũngcùngmột cáil ýhợpnhất .Nhưng“Khí ”và“
Đạo”khácnhauvềduyênkhởi ,khácnhauvề hànhl ộ,khácnhauvềhưt hực.Khil uậnt
huyếtđếnngọnnguồnt hì“Khí ”và
Đạo”phảisoisángchonhau.Tuynhi ênt r ongsáchnày,t ácgi ảl ấy“ Khí ”để l uậnvề“ Đạo”,vớixut hết ấtyếut r ì nhbàyvềcáct hứ“
đạo”đểhợpvới“ khí ”. Nhữngýnhỏnàyxi nđộcgi ảl ưuý. Vi ệckhảocứu“ Khíhọc”đãcót ừt hờit
hượngcổ,đượckhởit huỷt ừnhững kháini ệm bi ểut ượngcụt hểt
ươngứngvớihôhấp,vớikhít r ờiv. v…Vềsaut hi ên nhânt ácđộngl ẫnnhaucùngphátt r i ển;cáihưcáit hựccùngsoit ỏchonhau, mỗicáil ạibi ểuhi ệnt í nht r ộir i êngt r ênmuônvànphươngdi ện.Vìt hế,không mộtt ừngữnàovẫnt hườngdùngđểdi ễnđạtt í
nhchấtcủacáchsựvậtl ạicó t hểdi
ễnđạtđầyđủýnghĩ asuốtt
ừđầuđếncuốicủaquát r ì nhđó. Khí ”cót r ênđặct í nhcủamì
nh,khôngnhữngnóhàm chứakháini ệm cô l ậpcủacácsựvậtr i êngbi ệt ,đơnt huần( đấychí nhl àbộphậnnghĩ amàmọi ngườivẫnt hườnghi
ểu)màcònhàm chứacảkháini ệm mangt í nhchỉ nht hểcủa vôvànsựt hể,củacáil ývẫnnằm t r ongđó( đâychí nhl
ànộidungcủacáchọc t huyếtvề“ Khí
”củaĐạomôn).Nênkhôngnhữngcót
hểdùngchữkhíđểl àm t ên gọichocácsựvậthi ệnt ượngcụt hể,màcòncót hểdùngl àm t êngọichovôsố di ễnbi ếnt r ừut
ượng.Khôngnhữngnómangt í nht i êubi ểucủamộtkháini ệm t r i ếthọc,màcònl àt ưt ưởngvănhoácót í nhphổbi
ến.Khôngmộtngônngữvăn t ựnàocót hểdi
ễnđạtnổinộihàm đạol
ýmànóhàm ẩn,nộihàm mangt í nh chấtcổkí nh,t hâm ảo,huyềndi ệut hầnbí ,vừahi ệnt
hựcvừahưvô.Vềphương di ệnnày,nógâynhi
ềukhókhănchonhữngaimuốnmầymònghi êncứunó. Mặtkhácnól ạil àđộngl ựcmởr ộngl ĩ nhvựct r it hứccủanhânl oại .Baonhi êu nghì nnăm r ồi
,chỉcómỗimộtchữ“ Khí ”nàymàt ốnbi ếtbaot âm huyếtcủacác bậct hôngNhot hụchọc,cũngkhi ếnkhôngbi ếtbaonhi êut r i ếtsĩ ,t àinhânđã hi ếndângt r ọnđờichovi ệct ì m t òi ,nghi êncứu.Hi ệnnaychí nhnướcTr ungHoa đangmangt r ênmì nhsứmạngl chsử:kết hừat r uyềnt
hốngcủamộtnềnvăn hi ếnkỳquant hi êncổt r ongđónổibậtl êncáinhì nvi êndungcủacácbậct r í nhân,t ấtcảđềuhi ệnr avớinhữnghàoquangr ựcr
ỡ,vớinhữngsắcmàumuôn hồngngànt í a,vớicáct ầngl ớpt r ùngt r ùngđi ệpđi
ệp,Nhữnggìcầncóđềucó đủ!Nhữnggìt ổt i ênchúngt ađãgạnl ọc,t í chgópđượct r ongsuốtl chsửvăn
hoáđangchờđónconcháuVi êm Hoàngkết hừavàpháthuy. Đạo”l àt
hướcđochuẩnmựccaonhấtcủaquanni ệm t r ihànhhợpnhất củadânt ộcTr ungHoa.Thầyt ôil àHuyềnnhấtt i ênsi nhcól ờibànvềĐạonhư sau: Tuyệt,l ờihaytuyệt!Đạo-l àcáiti êubi
ểuchotrítuệcủadântộcTrung
Hoa,chonềnvănhoáTam gi áocửul ưucủaTrungHoacổkí nh,xưanayBách gi
achưtửđềungưỡngmộ,đềutônsùngĐạo.ĐếnnayĐạovẫnchungsốngvới cáihi ệnđại
,vẫnhỗtrợbổsungchonhaucùngpháttri ển,cùnghoànthi ện.Cả haiđềucùnghoànthi ệnl ýl
uậnhọcthuyếtchonhau,cùnghỗtrợnhauthểhi ện ýnghĩ al ớnl
ao,cùngtônnhauởvịtríđứngđầucủacáchọcpháitri ếthọc. Trongl chsửvănhoál oàingười ,đâyquảl àđi
ềutuyệtvớicómộtkhônghai ”. Đạophảil àt àisảnt r i
ếthọcchungcủacảl oàingười ? Ýcủa“ Đạo”t hờicổchí nhl àt ônchỉcủacáct r i ếtgi a.Ngàynayt acót hể nhậnđị nh,“Đạo”t huộcphạm t r ùt r i
ếthọcvănhoá.Đốichi ềukỹnộihàm của Đạo”sẽt hấy,bênt r
ong“Đạo”ngụchứal ogi c,bênngoài“ Đạo”hi ệnt ồnbi ện chứng.Ứngt ì nht hấul ýcủaĐạot hìđâuđâucũngt
hấyđúng,căncứvàol ýcó t hểgi
ảiquyếtvềmọivật .Đạobaot r ùm t ấtcả!“
Đạo”baohàm cáiđốil ậpt r ong sựđồngnhất ,t àngchứacáiđãt hànht r ongbi ếnhoá,khi
ếncáicổxưaănkhớp vớicáihôm nayt hậtkhăngkhí t .Phầnl ớnngườit
hờinaydườngnhưđềut hoả mãnvớicácđềt àibànl
uậnvềâm dương.Mỗikhingườit
ađộichomộtvấnđề cụt hểhaichữ“ mộcmạc”t hìđềuchí nhl àvìhọchưal ĩ nhhộiđượccáit hầnở t r ongđó.
Thànhcôngcủa“Đạo”t hờicổt hểhi ệnởchỗnór
ấtphùhợpvớinhângi an, t
hầnsắccủanóhướngvàocảt i nht hầnl ẫnvậtchất .Nóvừal àvũt r ụquan, nhânt hứcl uậnl
àm chỗdựachocácbậct r i ếtgi at i ềnbốinhậnt hứct hếgi ới , vừal àphươngphápl uận,quanđi ểm t hựct i ễnđểcácbậchi ềnnhânt i ềubối dựavàođócảit ạot hếgi ới !ởbì nhdi ệnvũt r ụt hìđól àt hầnsắcđạol ýt r ong nhnhit hượng”,ởbì nhdi ệncácsựvậtgi ảnđơnt hìđól
àcáidụngquánxuyến t r ong“ nhnhihạ”,Nógi úpt r it hứcvàt hựchànhcóquanhệbi ệnchứngvới nhau,gi úpvi ệcgi ảinghĩ
amọisựvậtđềuđảm bảot í nhl ogi c.Chỉnhữngt hứ hi ệnnayđãxếpxól àdi
ệnmạocủanềnvănhoácũmàt hôi !Sáchcủacácbậc hi ềnnhânt
hờixưanói“Đạo”t
hờiđókhôngchứađựng“ Đạo”t hờit hượngcổ,kỳ t hựcl àhọgi ảinghĩ akhácđimàt hôi ,vìnộidungyêut chcủangười ,mỗit hời mỗikhác.Đươngnhi
ênnóinhưvậykhôngcónghĩ al à“ Đạo”củat r i ếthọccổđại
đãsungmãn,khôngcầnnghi êncứut
hêm nữa.Vìcónhữngt hứcủat hờicổđại l ạit i ếnvàot hếgi
ớihôm nay,màcũngcónhữngt hứcủat hờiđạingàynayl ạil ui
vềquákhứ.Chẳngphảinhữngt
hànhquảhôm nayđềuđượcxâyt r ênnhững nềnmóngt í chl
uỹcủanhữngcáicổxưađóhaysao?Xem xétkỹnhữngdự
đoáncủa“Đạo”t hờicổđạiTr
ungHoasẽđượcchứngt hựct r i ết“ Đạo”cổđại Tr ungHoaphátt r i
ểnsớm hơn,mạnhhơnt r i ếthọcphươngt ây.ConcháuVi êm Hoàngcầnphảit ựgi áckết
hừa“Đạo”cổđạiTr ungHoa,đểl àm cơnăngcủa
Đạo”sốngđộng,đểgạtbỏnhữngkeobẩnbám t r ên“ Đạo”,đểhoànt hi ệnhệ t hốngl ýt huyếtvề“ Đạo”vàcốnghi ếnt hậtnhi ềuchovănhoát r i ếthọccủanhân l oại ! Xưanayvi ệcnhậnt hứcvàl àm t heoĐạol uônl
àquyphạm củangười Tr ungHoa.Họl uônl uônt ônsùng“ Đạo”.Tacót hểl àm t heo“ Đạo”màkhônghề haybi ết ,nhưngmộtkhit r ít uệđủchí
nchắn,chỉđạođượchànhxửt hì“Đạo”đã t hấm nhuầnt r ongđó,khiđót ađãl àm t heo“
Đạo”.Đạoquánxuyếnt r ongcảt r í t uệl ẫnt
hựchành.Khôngmộtdòngchảynàomàl
ạikhôngcónguồncội .Nhì n nhận“ Đạo”vớimộtt háiđộkháchquan,t asẽhi
ểukhôngphảingẫunhi ênmà Đạo”t r ởt hànht r ungt âm vữngchắccủat r i ếthọcvănhoát r uyềnt hốngTr ung Hoa,t r ởt hànhquanni ệm hướngt
ớicủamọingườidânThầnChâu( Tr ungHoa) t hờixaxưa. Suyngẫm kỹsẽt hấymặcdù“ Khí
”và“Đạo”cùngxuấthi ệnt hờit hượngcổ, songconđườnghì nht hànhnghĩ al ỹl ạingượcchi
ềunhau;dườngnhưchúngcó chíhướngr i êngnhưngcơduyêngi ữachúngl ạivôcùngbềnchặt .Chonênkhi hi ềnnhânt hờicổbànl uậnvề“Đạo”t
hườngmởđầubằngt r i ếtl ývề“ Khí ”,r ồisau mớichuyểndị chl ắngđọnggi ữa“ Khí ”và“
Đạo”.Dườngnhưmỗikhil uậnvề Đạo”l àhọl ạiđềcậpđến“ Khí
”,màđãbànđến“ Khí ”l àl ạiđềcậpđến“ Đạo”, Thường“ Đạo”và“Khí ”chứnggi
ám chonhau,quánxuyếnt r ongquanhệnhân quả,nhưhait àul ámọct r êncùngmộtcuống,l àt hểvàdụngl i ênquanchặtchẽ vớinhau.Nghĩ al ýt i
nhvicủa“Đạo”dọcngangkhắpt r ờiđất ,sừngsững,l ớn
mạnh,uyênbác,sâuxa;chỉcầnnghi êncứut ỉmỉ
,suyngẫm kỹcàngcáinghĩ a của“ Đạo”l àsẽcảm t
hấydungmạocủa“Khí ”ẩnhi ệnl úckí nđáol úcr õr àngở
mọinơimọichốn,ởt ừngcâut
ừngchữ;sẽcảm nhậnt hấycáct hànht ốcủa
vươngquốc“khíhọc”đangkhôngngừngxenngang,t hẩm t hấul ẫnnhau;t ừđó
cảm nhậnđượcsựdunghoànộihàm vừat
hầnbívừahuyềnvigi ữa“ Khí ”và Đạo”!Đól à:“ Khí ”dựavào“ Đạo”màkhait r i
ển,“Đạo”dựavào“ Khí ”màt hựct ồn. Khí
”dựavào“Đạo”màhi ểnhi ện,“
Đạo”dựavàkhímàquit ụ,“ Khí ”l ấy“ Đạo” l àm l uậnchứngmangt í nhl ýl uận,“ Đạo”l ấykhíl àm cáit hựcđểhướngt ới .Đó chí nhl
àquanhệnộingoạigi ữat
hểvàdụng,đócũngl ànguyêndovìsaohễai muốnnghi êncứuĐại“ Đạo”củat r i ếthọccổTr ungHoađềuphảit r angbịcho nhnhữnghi ểubi ếtvề“ Khí ”học.Đâychí nhl àchângi át r ịcủavănhoá“ Khí họcTr ungHoa,t hểhi ệnđị avịsi êuvi ệtt r ênt r ườngt r i ếthọccủahọct huyết Khí ”Tr ungHoa. Xem nhưvậyt hìnơit ậncùngcủa“khí ”l
à“Đạo”,nhưng“ Đạo”l ạinổir õ hơnbaogi ờhết .Thi ếtt ưởngnếul ấynghĩ axuyênsuốtquát r ì nhhữuvô,t hì“ Khí ởsátngayr anhgi ớinày,khiđódùcól à“
Đạo”cũngkhôngđượcgi ớihạnnó! Nếuđượct ôil uyệnphátt r i ển,hoànt hi ệncảt hểl
ẫndụngmộtcáchsốngđộng t hìkểt ừđót r ởđi“ khí ”sẽmanggi át r ịt ựt
hâncủanềnvănhoáTr ungHoa-t ức l à“ khí
”sẽcóphẩm vịđạidi ệnđầyquyềnuyt r ongt r i
ếthọc,hoặcchỉxếpsau
Đạo”,hoặcgầnnhưsánhngangvới“
Đạo”đếnmứccót hểvíchúngl àhaiđi ểm
đầuvàcuốicủacùngmộtđoạnt
hẳng,cảhaicùngsánhvait r ongmộtchỉ nht hể t r i ếthọchoànchỉ nh,l
àhaicựcđốiứngnhaucủamộtquanni ệm t r i ếthọc( t r i ết họcmangt í nhl ưỡngnghi ,t r ongđót hựcvàhưsoichi ếul ẫnnhau)t hốngnhất . Hoặccót hể“ khí
”mượncáiuy“vậtchất ”độil ên“ Đạo”đểt r ởt hànhđạibi ểut r i ết học“ nhấtnguyênl uận”t heoquanđi ểmt r i ếthọcduyvật .Ở t hờiđạivănmi nh vậtchất
,khoahọccónhữngbướct i
ếnnhảyvọtnhưngàynay,t hìkhảnăngđể cáchọcgi ảđươngt hờixâydựngt
hànhcôngmộtdòngpháit r i ếthọcnhưvậyl à hoànt oànhi ệnt hực.Vìdùng“khí ”cót hểl uận“ Đạo”,t hành“ Đạo”,nênvi ệct hừa kếcáicổ,hấpt hụcáihi ệnt ại ,sẽkhôngphảil àđi
ềucóbănkhoănnghingạigì cả.Ởt hờinàymuốnl uậnvề“khí ”t hìnênđit hẳngngayvàot r ongmàl uậnvềĐại Đạo”,đểt ừ “ Khí
”Đạoxâydựng“KhíĐạohọc”,t i ếnt ớixâydựng“ khoahọcKhí Đạo”t ứcl
àxâydựngvănhoácủa“khí
”học.Rồisauđócáchoạtđộngt ươngt sẽdi ễnr aởnhi ềunướckháct r ênt hếgi ới
.Nếuđượcnhưvậy,“ khí ”họccổ Tr ungHoasẽcóđi ểm t
ựavàhyvọngsẽđạtđượcnhữngt hànht ựur ựcr ỡ. Vớicuốnsáchnày,t
ôimongcónhữngđónggópchođời .Khikhởit hảo Tam hợpl ậpchân”,t ôinhằm:Một ,t hul ượm nhữngl uậnt huyếtvềđạot ì nh,l ý họct r onghọct huyết“ khí ”củavănhi ếnTr
ungHoamộtcáchcóhệt hốngvà t oàndi ện;đểnhữnghọct huyếtr ảir áct ảnmạnt ừt hờixaxưavề“ khí ”đượcr a
mắtcôngchúngvớimộtbộmặtt ươm t ất ,t i nht uý,mớimẻ,cót í nht r i ếthọc, đồngt hờit ỏr õt háiđộkhen,chê,l àm r
õnguồngốc.Nếuquảnhi ênl uậnr õđược khí ”gần“ Đạo”,l ạicónhữngt huhoạcht hìt
hậtđángmừng,côngsứcnhọc nhằncủat ổt i ênkhôngbịuổngphí ,chúngt ađượct
hừahưởngcủiđuốccủa baot hếhệt i ềnbối
.Ánhsángcủangọnđuốcđó,chúngt anguyệnt r uyềncho muônđờimaisau.Hai ,chút r ọnggi ớit hi ệuvềl uậnt huyếtt r uyềnt hốngsâuxa
củaĐạomônvàhoànchỉ nhnhữngl ýl uậnhọct huyếtđó,hoànt hi ệnnhữngt hể nghi
ệm vậndụngcủanó,bổchỗkhuyết ,t hêm chỗt hi ếu,nhằm đưahọct huyết KhíĐạo”cổki m r
amắtcôngchúngvớimộtgươngmặtcóhệt hống,l ogi cvà chut oàn,Ba,phátbi ểut âm đắccủat ácgi ảmộtcácht
chhợpđốivớinhững họct huyếtđangt ồnt ạimonggópsứcl àm t hếchânvạccủa“ KhíĐạo”học t hêm phầnvữngchãi ,đểhì nht hànhl ýl uậnvềĐại“ Đạo”vàđưa“ khí ”họcTr ung Hoar
amắtcôngchúngvớimộtgươngmặtt r ònt r
ặn,dunghoà,hoạtbát ,t hực dụng,t i nht ế.Nếuquảt hật“khí ”thành“Đạo”l uậnt
hìnhữngnỗibănkhuănt r t hơcủahơn40nămt r ướccót hểgỡr ađượcphầnnào. Nộidungt r
ongsáchnày,nhằm đềt àil uận“khí
”thành“Đạo”,nênkhông chỉl ấy“khí ”màr àngbuộcănkhớp“ Đạo”,mànhằm t ừ“ khí ”hi ểur aĐạo,đểcó t hểt ừ“khí ”màl ập“ Đạo”,r ồit ựkhắct hành“KhíĐạo”. KhíĐạo”,“ KhíĐạo”,l uận“khí ”t hành“ Đạo”,quát r ì nhấyđâudễgìt r ì nh bàyr õt r
ongmộtcuốnsáchmỏngnhưt hếnày?Nhớcócâut r ongt r i ếthọccổ đại :“Hànht r ì
nhngàndặm,mởđầubằngbướcchânđầut i ên”,vìt hếhànht r ì nh l eol ênmộtđỉ nhnúicaovờivợi ,phảibắtđầut ừchânnúi
,nếumuốnhọchỏivề Đạo”t hìcứbắtđầungayt ừvi ệchọc,t
ựkhắcsẽmởmangdần.Nghĩnhưvậyl à t ôil aongayvàocuộc,t hứct
ớinửađêm gàgáy,dùimàiđènsách… Khót hật ,khóquá! Lúct ôiđangmôngl ungsuynghĩt hìbỗngđâut r ongl òngmộtcảnhhơn 40nămt r
ướccuồncuộndângl ênmàxuốngngòibút Đól à40nămvềt r ước,t uổiấut hơcủat ôi Pốp,pốp,pốp… Quảbóngcaosunảymãit r
ênsàn.Tạisaobóngcaosul ạinảyđược? Tr
ongbóngđựngnhữnggì
?Tôinêucâuhỏivàhỏimẹ. Mẹt ôicườir ằng-Bênt r
ongquảbóngchứađầy“ khí ”-Đựngkhí ?Tôihi ếu kỳ,bènl
ấydaobổđôiquảbóngt hấybênt r
ongchẳngcógìcả-Khíđâur ổi ?t ôi chạyđihỏimẹ.Met ôicườir ằngCont r aingốccủamẹơi ,khíchạybi ếncảr ồi ,
bóngkhôngnảynữađâu.Tôingạcnhi êncăngt r
ònmắthỏimẹ-Khíchạyđi
đâu?.Mẹnói-Chạybi ếnvàkhôngt r ungr ồi .Tôil
ạihỏi-Khíchạynhưt hếnào? Saoconkhôngnhì nt hấy,hì nhdángcủakhír asao?Cót ì m l ạiđượckhông?Mẹ t
ôicười-Khíkhôngcóhì
nhdáng,đâuđâucũngcó,khôngcầnđit ì m.Tôit r òn xoeđôimắtt ì mki ếmkhắpxungquanh… Khí ”khôngcóhì nhdáng,nhưngl ạicóởkhắpnơi
…?Tôimangcâuhỏiđó đivàot
ưduy,đivàocuộcsống,đivàot hầnbíđivàot uổit hànhni ên.Saunày t hỉ nht hoảngmẹt ốinhắcl
ạicâuchuyệndĩvãngấy,t ấtnhi ênl àđểcườicáit ngây,hồnnhi ên,nghị chngợm củat ôil úcấut
hơ.Nhưnghôm nay,sauhơn40 năm “ khí ”vẫnl
àmộtdấuchấm hỏit r ongl ĩ nhvựcnhậnt hức,hi ểubi ếtcủat ôi ,
mộtcâuhỏicómộtcáigìđódườngnhưr ấtt hầnbí
,mãimãivôbờvôbến. Phải ,cáit hầnbícủa“ khí ”khôngnằm t r ongbảnt
hânsựnghivấn,màở t r ongvi ệcnhânl oạivẫnđangt ì m ki ếm nguồnt r it hứcvôcùngvôt ận,muốnt ì m
đếnmộtcáigìkhác,khácnữa…nhưngởnhữngcáibì nht hườngnhấtvẫnẩn t àngnhữngđi ềubíẩnvàcól ẽchí nhbảnt hânchúngt al ạil àđi ềut hầnbíđó! Quát r ì nhnhânt hứcvềkháini ệm “khí ”t hầnbícủanhânl oạicầnphảibắt đầut ừchí nhnhữngsựt ồnt ạibì nht
hường“đâuđâucũngcó”,t ứcl àbắtđầut khít r ongkhôngt r ung,khíởmâyt r ời ,khímàchúngt avẫnhí tt hởhàngngày. Xem r ađól ànhữngđi ềut hườngt
hứcmàmọingườiđềut hểnghi ệm được,đều nhậnt
hứcđược.Dườngnhưt ấtcảnhữnggìt
hầnbíđềucócộinguồnhoặcẩn t hânsaunhữngcáibì nht
hường,nhữngcáiđơngi ảnmàchânt hật . Sựt
hầnbícủacáichưabi ếtvàt ồnt ạicủacáibì nht hườngt r onghọc t huyết“ Khí ”họcTr
ungHoacũngđượcxâydựngt r ênchí nhcuộct ì m ki ếm t r i t hứcvôcùngvôt ậncủanhânl oại ,đượcxâydựngt r ênr anhgi ớigi ữat r it hứcđã nhậnbi ếtvàchưabi ếtcủanhânl oại ,gi
ữacungđộngộchứngt i ênt hi ênvớihi ểu bi ếthậut hi ên.Tr ênphạm vit r it hức,hi ểubi ếtđangdi ễnsựcốchấpvàhi ểul ầm, t
hậmchícònxâydựngt r êncảmêt í n,vôt r icủanhânl oạinữa! Nhì nl ạisựnhậnt hứccủanhânl oạisẽt hấy:đãhi ểubi ếtcáigìt hìt hấycái đól àbì nht hường,khônghi ểubi ếtcáigìt hìt hấyl àdịt hường;t hấynhi ềut khôngchol àl ạ,cònt hấyí tắtphảicoiđól àđi ềul ạ;hi ểubi ếtsẽnóil àđúng, khônghi
ểuắtphảinghinghihoặchoặc.Đấychí nhl àcáchnhì nnhậnđúngsai t
heochủquancủamọingườikhiđốimặtvớit ồnt ạivàt hầnbí . Lậpl
uậncủacuốnsáchnàynhằm l uậnchứngcáit ồnt ạivàkhám phácái t hầnbí ,gi ươngcao,t r i ểnkhair ộng“ Khíđạo”t r uyềnt hốngcủavănhoáTr ung Hoa,vìvậyr ấtcót
hểcuốnsáchsẽdẫnđộcgi ảđit ừt ồnt ạivàot hầnbí ,vào khám pháinhữngđi ềut hầnbíởcácl ĩ nhvựcchưabi ết ,đivàovươngquốct hần bícủat ôngi áot r uyềnt hống,đivàot hếgi
ớihoangđườngcủanhữngđi ềukhó t ưởngt ượngđốivớit hườngt hứcconngười …Nhưngnól ạikhôngphảil àt ôn gi áo,khôngphảil àmêt í n,khôngphảil ànhảm nhí .Tấtnhi êncũngkhôngphảil à chủnghĩ
aduyvậtmàmọingườivẫnquent
huộc,cũngkhôngphảil àt r it hức khoahọchi ệnhành. Khoahọcl
àsựphảnánhcáichânt hật ,nhưngsựt ồnt ạikhôngcónghĩ a l àkhoahọc.Nhânl
oạicầnkhám phásựt ồnt ạicủanhữngt hứnằm ngoàiphạm vichứngt hựccủakhoahọcvàl ẽđươngnhi ênsẽkhôngt hểgòépchúngvào
khuônkhổcủakhoahọct hườngt hứchi ệncó! Cáiđãbi ếtcũngl
àsựphảnánhcủacáichânt hật ,nhưngt ồnt ạikhôngcó nghĩ al àcáiđãbi ết .Nhânl
oạicầnkhám phácáichưabi ếtcủanhữngt hứnằm ngoàil ĩ nhvựcđãbi ếtvàl ẽđươngnhi êncàngkhôngnênl ấycáiđãbi ếtđểđo đạccáichưabi ết !Ởđâynếusùngt í
nmộtcáchmùquángđốivớinhữngsựl ý chưabi ếtcũngl àmộtl oạimêt í n,hơnt hếnữaki ểumêt í nnàyr ấtdaidẳngki ên cố,nócảnt r ởchúngt at r ongquát r ì nhkhám phá,t ì m ki ếm chứngcứchot hế gi ớichưabi ết .Nếunói ,nhẹdạcảt i nl àmộthì nht hứcbi ểuhi ệnsựdốtnátcủa conngườit hìphủđị
nhmộtcáchdễdãicũngl àmộthì nht hứcbi ểuhi ệnđặcbi ệt củasựngumuội ,l àmộthì nht hứcbảot hủ,khôngcầut i ến,viphạm quyl uậtt r i t hức-khônghi ểubi ếtđếnt
ậnngọnnguồncủasựvật . Tr it hứcl ànhị pcầuđểnhânl oạit i ếnl ênt ì m hi ểut hếgi ớichưabi ết .Khi t ì m hi
ểunhữngsựvậtchưabi ết ,nhânl oạit hườngbướcl ênnhị pcầuđót heo t hóiquen,t hậm chíkhôngt hểkhôngbướcl ênnhị pcầuđó;l ấyt r it hứcđãbi ết vàphạm vit r it hứchi ểubi ếtđểđol
ườngnhữngcáichưabi ết ,đểt ì m chứngcứ chonhữngsựl ýchưabi ết .Vậyl àkếtquảđol
ườngsẽkhácnhaudokẻđo l
ườngkhácnhauvềphươngdi ệnt r it hức,hi ểubi ết .Tứcl à: Vớikẻt ươngđồng-dễl ýgi ải . Vớikẻt ươnghợp-cót hểl ýgi ải . Vớikẻgi ốngnhau-còncót hểl ýgi ải .
Vớikẻkhácnhau-khóbềl ýgi ải . Vớikẻt ươngl y-khôngt hểl ýgi ải . Vớikẻt ươngbội-r ấtkhól ýgi ải . Vớikẻt ươngvi-l ẽnàol ạinhưvậy. Tr ướcmặtnhânl oại ,t ấtcảnhữngsựl ýchưabi ết ,t
ấtcảnhữngbíẩncủa t hếgi
ớiđạingànđềuphảichị
unhữngsốphậnkhácnhaunhưvậy,đềuphảiđón nhậnmọihì nht hứckhẳngđị nhvàphủđị nhcủacáibi ếtvàchưabi ếtcủanhân l oại ,đềuphảichị usựt hửt háchcủaquát r ì nht ì mcầut r it hứcvàhi ểubi ết . Nộidungbànl uậnt r ongcuốnsáchnàyt ấtnhi ênnằmt r ongcáichungđó. Khí ”họcTr ungHoamangt í nht r uyềnt
hống,hơnnữanócòngi àuývịt ôn gi áo.Nól àquanni ệm đặcbi ệtcủat ưduyTr ungHoa,l àđạidi ệnt ưt ưởngcủa Đạot hờicổđạiTr ungHoa.Vớit ưcáchl àl ýt huyếtbi ệnchứngcủat ưduybi ện t hứccủanhânl oại ,“ Khí ”họcTr
ungHoasẽđượcxếpvàol àngvănhoát hếgi ới . Đươngnhi ên,bâygi ờđểhọcgi ảnướcngoàit hậtsựhi ểunộihàm của“ Khí ”học Tr ungHoa,l àmộtđi ềur ấtkhó. Nhưnggầnt r ăm năm nay,vănhoáTr ungHoađãxảyr anhữngsail ạcl ớn. nht
hứcvànộidungcủanóđềucónhữngsựt hayđổit
ươngứng,đếnmứccả nhữnghọcgi ảTr ungHoahăngsayhọct ậpcổvăncũngt hấykhót i ếpt hu.Ngày naynhi ềuhi ệnt ượngl aicăng,phat ạpki
ểunhảynhótphươngTây,khi ếnsựkế t hừavănhoáTr ungHoaxuấthi ệnt ì nht r
ạngđoảnmạchchưat ừngt hấyt r ong l chsửphátt r i
ểncủanó.NhưvậyvănhoáTr ungHoađãt hêm nhữngl uồngl ạch mớimộtcáchđặcbi ệt ,hì nht hànhsựkhácbi ệtgi ữacổvàki m.Sựkhácbi ệtđó t hểhi ệnởt
ốchấtkhácnhau,phạm t r
ùkhácnhau,gócđộkhácnhauvàcảbi ện
phápcũngkhácnhau.Đól àdonhữngđặcđi ểm vănhoácổki m t ạonên.Thực t ếđókhi
ếnhầuhếtcáchọcsi
nhkhoavănvàcáchọcgi ảHánvăn,r ấtkhóđón nhậnt ừxahoặcr
ấtkhóvượtquanhữngkhenứtl ớncủadòngl chsửvănhoá Tr ungHoađểt r ựct i ếpkết hừa,phátt r i ển,l ĩ
nhngộvàpháthuymôn“ Khí ”học,
mộtbíẩncủanềnvănhóa.Rấtnhi ềungườit
hậm chícònkhôngmuốnnhì n
nhận,khôngmuốnnhắcđếnvi ệcnghi êncứu,khait háchoànt hi ệnvàphátt r i ển nó.Đángt i
ếcchodisảnvănhoánóichung,đángt i ếcchovănhoáTr ungHoa nóir i êng! Vănhoá,dùt r ênt ừngmặtr i êngbi ệthayt oàndi
ện,dùvụnvặthaycóhệ t hống,đềul àsựt ậpt r ungphảnánhcủat ưduyt r ít uệcủadânt ộcđãxâydựng nênnó;đềul àkếtt i nht ưt ưởngcủanhânl oạit r ongvi ệct ổngkếtkháchquan. Dẫuchỉl àt íchútcủahi ệnt ượngvănhoá,mi ễnl ànócól ợichosựphátsi nh, phátt r i ểncủaxãhội ,củanhânl oại ,t hìchẳngair uồngbỏ.Bởivìnól àt âm huyết củal ớpl ớpngườiđit r ước…Vớiýnghĩ ađó,t ồnt ạidườngnhưchí nhl àcáihợpl ý. Vănhoá“ Khí ”họcl àt r il uậnđạot huyếtcủadânt ộcTr ungHoađãt hừakế t ừbaođời .Di ệnđềcậpcủanór ấtr ộng,nót hẩm t
hấuảnhhưởngđếnmọil ĩ nh
vựcxãhộicủaconngười .Chúngt al
àconconcháucháucủaVi êm Hoàng, khôngcól ýdogìđểchúngt akhôngcoit r ọngđầyđủhọcl ýnày! Tuynhi ên,hi ệnnaynhữngt ácphẩm chuyênt r ì nhbàyvề“ Khí ”họcmà chúngt acót hểt ì m t hấy,chỉl
ácđácnhưsaobuổisớm,l ạicàngkhókhinói chuyệnt ì m nhữngcâyđạit hụ!Nhậnt hứcvề“Khí ”họccủachúngt acònnông cạn,vụnvặt ,t
ảnmạn,xôbồ,cũkỹ.Vìvậy,hi ệnnaynhi
ệm vụhàngđầuvẫnl à phảit hừakế,khait hác,chỉ nhl ývàpháthuyt r uyềnt hống“Khí ”học.Nhữngnăm gầnđâygi ớihọct
huậtđãxuấtbảncuốn“Tưt ưởng“ Khí ”-Sựphátt r i ểnnhân si nhquanvàt hếgi ớiquant ựnhi êncủaTr ungQuốc”,dị cht ừt i ếngNhậtcủat ác gi ảiTi ểuDãTr ạchTi nhNhất
.Cuốnsáchđãgâyảnhhưởngphảnhồiđốivớigi ới họct huật
!Ảnhhưởngphảnhồinàykhôngphảivìhọcgi ảNhậtBảnđãnghi ên cứuđượcnhi ềuvấnđềt r ong“ Khí ”họcTr
ungHoa,đãnắm vữngđượcnhi ềut r i t
hứcvănhoákhíhọcTr
ungHoa,màbởivìcâuhỏi :vìsao“ Khí ”họccủaTr ung Hoal
ạidongườiNhậtkhám phá,r ồingượct r ởl
ạimởmangchongườiTr ung Quốc!Chẳngnhẽ,“ đườngđường”Tr ungQuốcl
ạikhôngcóaihaysao?Vìsaol ại
cứđểngườinướcngoàiđên“nhậnmặtbảovật ”r ồisauđóngườiTr ungQuốc mớicósựchúýt ươngứng.Thựct r ạngnàykhi ếnt aphảivôcùnghổt hẹn. Nhưngđi
ềuđódườngnhưẩnchứamộtduyêndot r ớt r êunàođó: Tàisảnquýbáucầnt hừakế,l ạit
hườngphảicóngườingoàicuộcphát hi ệnvàt ánt hưởngmớit ácđộngt r ởl ại ,khi ếnkẻt r ongcuộcbuộcphảit r ọng hơnt àisảnquísẵncót r ongt ay.
Thườngánhmắtcủaconngười ,dườngnhưchỉsănt ì m cáikỳl ạởt ận
đâuđó,cònđốivớinhữngcáimì nhsẵncót r ongt ayl ạit hườngl ơđãng.Chỉkhi
cónguycơbịmấtmớicảm t hấynóquígi á.Ngàynaykhi“ Khí ”họcTr ungHoa l ênngôimộtl ầnnữa,l
ạikhôngcầnphảicót i ếngt ăm t
ừngoàiđếnnhắcnhởđó haysao!
Nhữngnăm gầnđây,nhi ềusáchTr ungHoaphổbi ếnvề“ Khí ”họcđãr a đời ,nhữngcuốnnhư“ Họct
huyếtnguyênkhícổđạiTr ungQuốc”củaTr ì nhNghi Sơn,“Khí ”củaTr
ươngLậpVăn,“Phátvivàt hám nguồnkhíl uậnTr ungQuốc” củaLýTônSơnv. v…đềul ànhữngt ácphẩm họct huậtchuyênđềvi ếtr ấtkỹ. Dẫnl
uậncủahọvừahệt hốngvừamạchl
ạc,bổxungchonhaukhát oàndi ện, họcgi ảcót hểt hoảsứct ì
m đọc.Từnhữngphosáchđócót hểhì nhdungmà suyđoánđượct
ấtcảvẻđẹpkhoẻmạnhcủavănhi ến“ Khí ”họcTr ungHoa.Xét mộtphươngdi
ệnnàođónócòngợimởchovi ệchọct ậpt r ongt ươngl ại . Dol chsửvănhoá“Khí ”cócónhữngl úcgi ánđoạn,chắpnối ,cónhững l uồngl
ạchkhácnhaucủacácvănnhânxưavànay,t
hếchỗchonhau,cónhững t r ìt r ệcácht r ởgi
ữabầukhôngkhívănhoácổki m,ngàynaykhil uậnbàn,t r ì nh bàyvềvănhoá“Khí ”,dườngnhưt ốtnhấtt acũngchỉcót hểbênguyênt ấtcả nhữnggìghichépcót í nhvănhoát ừt hờichưaxảyr a“ vếtr ạn”,chỉcót hểt r au chuốtnhữngt r it hứccủacácbậct r i ếtgi at i ềnbốiđểl ạichohậut hếmàt hôi .Ăn
vóchọchaymà!Muốnvượtcácbậchi ềnnhânt hờicổ,quảl àvi ệckhócủacác vi ệckhó! Nhì nvào“ Khíhọc”ngàynay,t hậtkhógọiđól à“
học”.Xem xétmộtcách t ổngquátl ýl uậnvănki ệncổki m đangt ồnt ại ,t r ênt ấtcảcácphươngdi ệnsẽ t hấy,cònnhi
ềuchỗđángchênhưl i nht i nh,l ộnxộn,phùphi ếm,phụhoạ,nói chí nhxáchơnl
à,cáchọcpháiđềuchỉnóivềcáiđúngcủamì nh.Đốivớivốndi
sảnvănhoánày,khôngnhữngđòihỏiphảit hậtl ogi c,r ànhmạch,hệt hống,t i nh l
uyện,màcònđòihỏiphảidunghội ,t hốngnhất ,phátt r i ển,nângcao.Cónhư vậymớicót hểl
àm chovốndisảnvănhoáđót r ởt hànhmộthọct huyếtt hậtsự hoànchỉ nh.Nhưngnộidungl ýt huyếtcủa“ Khí ”họct r uyềnt hốngvốnđãr ất phongphú;l ĩ nhvựcmà“Khí ”họcbaoquátcũngr ấtr ộng.Cót hểnóinghĩ al ý củanót unghoành,t r ênt r ời ,dướingười ,quánxuyếnhếtt hảy,t hậtxứngdanhl à mộtt ưt ưởnghọct huậtvĩđại ,đángđểchohậut hếnghi
êncứu,khám phá.Theo sátnhị pt i ếncủal chsửTr ungHoa,l chsửsàngl ọccủavănhoáTr ungHoa, chúngt at i nr ằng,“ Khíhọc”Tr
ungHoasẽkhôngngừngt hểhi ệngi át r ịhọct huật củamì nh,t hểhi ệngi át r ịvănhoávàgi át r ịt ưt ưởngcủamì nh.Cuốnsáchnày xi
nđónggópmộtphầncôngsứcchot i ếnt r ì nhphátt r i ểnvănhoáđó. Nhưngởvàomộtt hờikỳl chsửđặcbi ệt
,ởhoàncảnhvănhoáđặcbi ệt nhưnêuởt r ên,t ácgi ảchỉmuốnkết hừa“ Khí ”họcđểdi ễndị ch“ KhíĐạo”.Tác gi ảkhôngt hểl ạil àm cáivi ệcl ầngi
ởnhữngchồngsáchcũđểt ầm chươngt r í ch
cú,đểdẫnnhữngdihuấncổ,l ẽođẽobám t heogótngườixưa,l ạicàngkhông t hểbênguyênl ờigi
áohuấncủangườixưa,nhail ạichi ếcbánhănt hừa,nhặtl ại quảbầucũ.Gi
ữđượcnhưvậykểcũngkhó!Tr ướcmặtt ácgi ả,dườngnhưchỉ
cómộtconđường,đól àt ựmởchomì nhl ốiđir i êng
ThầyHuyềnnhấtcóvi ếtcâuđốinhưsau: Tát i ênnhânchiquang. Vi êncầucổmộc*vit r ườngsách**. Tẩut ựkỷđí chl ộ, Thảchướcki m kị chbộut hâm. Tạmdị chnghĩ a: Mượnl
ấyánhsángcủangườixưa, Li ềncầucổbảnl àm kếsáchdàil âu. Đit r
ênconđườngcủachí nhmì nh. Khoandùngguốcmớit ớicõit hâm u. Lờichỉgi áoấycủabậct hầysángr õnhưbanngày,nól uônvăngvẳngbên t aivàkhí chl ệt ôivươnt ới .Tr ằnt r ọcsuyt
ư,quyếtchíkhám phácáimới ,phàm nhữngl ậpl uậnt r ùngl ặpvớicáiđãcó,t
ôichỉnêuquamộtsốmàkhôngphô di ễnt oànbộ.Nayt ôimớinóinhữngđi ềut ôiđãbi ếtmớikểnhữngđi ềut ôiđã nhì nnhậnt
hấymàcốkhôngsavàol
ốimòncũkỹ.Đươngnhi ênđâyl àýnguyện banđầukhit ôichấpbútvi
ếtcuốnsáchnày.Chưachắcđãđạtýnguyện,nhưng t
ôivẫnhếtsứcmongmuốnđạtđượcướcnguyệnđó. Cácbậchi ềnnhânt hờicổnói
:“Đườngmớikhaiphánhấtđị nhphảigi an nankhúckhuỷu!hãyt hoảsứcmàt ưduy,màbànl uận,dùchưahợpt hờit cũngxem sựkhôndại
,đượcmấtđềunhưnhau,đểdệtnênsựt hànhcông.Cái đượccáimất ,cáiđúngcáisai ,hãyđểmuônhọt r ongnướccùngmi nht r i ết ”.
2.NHỮNGKHẢOCỨULÝTHÚVỀCHỮ“KHÍ
”GỐCGÁCKHÔNGPHẢILÀ“氣” MÀLÀ“气”. Chữ“khí气”nàyt r ongHánt ự,đếnhọcsi nht i ểuhọccũngquent huộc,có gìđể“
khảocứucơchứ?Chẳngnhẽchữvi ếtsai ?Khôngphải ,vi ếtchữ“ khí气”
nhưvậykhôngcógìsaicả,nhưngđãhainghì
nnăm nay,nóvẫnkêuoansuốt ,
cứhyvọngsẽđượcgi
ảioan,hyvọngsớm đượcphápquanvănhoáđượcmi nh oancho!Hoár a,gi ữachữ“
Khí气”vàchữ“Khí氣”cóchứađựnguẩnkhúckhi ến ngườit aphảibấtbì nh. Ởt hậpkỷ50củat hếkỷnày,chúngt ađãt i
ếnhànhcảicáchHánt ự,đề xướng“ gi ảnhoáHánt
ự”.Gốccủachữ“Khí气”l àchữ“ Khí氣”,vìl àchữphồn t hể,nênchữ“
khí-氣”bịépbậtr
angoàinhườngchỗchochữ“ Khí气”,Dùchữ Khí气”,vớit hânphậnl à“ gi
ảnhoáchữHán”đangt hếchỗchữ“ Khí氣”phồn t hể,đóngvait r ò“ nhi ếpchí nh”hànhquyềnt r ongsáchvởvi ếtt heoHánt ựgi ản hoá,t hìnhữngchữ“khí ”phồnt hểvẫnchi ếm gi ữngôichí nhđi ển,gi ữquyềnt ổng nhi ếpchí nh,ởđị avị“ t háit
hượnghoàng”.Nhưngt ừđól âudầnt hànhquen,mọi
ngườiđềudẫndùngr i êngbi ệt
,khôngcònbănkhoăncânnhắcgìcả. Thựcr at r ongmôngi ảinghĩ aHánt ựcổ,chỉcầnl
ưuýkhảosátmộtchút l àt adễdàngpháthi ệnr
anộihàm củahaichữkhí
:“气”và“氣”cósựkhácbi ệt . Tr ongl chsửsẽcóđãcól úchi ểunhầm,nênđãdi ễnr amộtvởkị chvuinhưng l ấy“氣”t haycho“气”,r ồil ạil
ấy“khí气”đẩyl ui“ khí氣”!sựl ặpđil ặpl ạinhưt hế t r ongsuốt2000năm ẩnt
àngnhữngcáiđángđểt aphảit ônt r ọngphânt í ch, khámphá. Cũngt r ongsựcoit r
ọngđó,chữHánkhôngngừngsi nhsôi ,gi úpnhau pháthuy,nênngườit al ạicàngdồnt âm l ot ạor anhi
ềuchữHánđồngâm đồng nghĩ avớichữ“
Khí气”vàchữ“Khí氣”;chúngl i
ênquanvớinhauvàcũngt r ởngại l ẫnnhau.Từđómôngi ảinghĩ
achữHáncổcàngcónhi ềucuộct r anhcãivềchữ nghĩ a.Nhữngcuộct r anhcãiđócứmi
ênmannhưmâymùsươngkhói .Tuyvậy cáccuộct r anhcãiấycũngl àm t ăngt hêm nhữngl ờikhảocứuhayvàl ýt húcho l chsửphátt r i
ểnchữHán!Phảichăng,đấyl àcáiđẹpt hâm u,khúcchi ếtcủa l chsửchữHán! Dovi ệcnghi êncứucól i ênquanđếnnghĩ achí nhcủachữ“ Khí气”,đồng t hờicũngdomuốnt hêm t hắtvàimẩuchuyệnl ýt húchocuốnsách,nênt ôi khôngngạit r ì
nhbàykỹnộidungkhảocứu,t ì
m nhữngchứngcứvàphânl oại sắpxếpcót r ì nht ựđểt i
ệnchocácbạnđồngđạot ham khảokhil àm côngt ác