Lý luận chung về nhà nước và pháp luật | Học viện Hành chính Quốc gia

lOMoARcPSD|50582371
LÝ LUẬN CHUNG VỀ NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT Chương I:
Chương II: Nguồn gốc và kiểu nhà nước
Nguồn gốc ra đời của nhà nước theo các thuyết phi Mác xít -
Thuyết thần quyền: thuyết này cho rằng thượng đế chính là người sắp đặt trật tự xã hội,
thượng đế đã sáng tạo ra nhà nước nhằm bảo vệ trật tự chung, nhà nước là một sản phẩm của thượng đế. -
Thuyết gia trưởng: cho rằng nhà nước xuất hiện chính là kết quả sự phát triển của gia
đình và quyền gia trưởng. Thực chất nhà nước chính là mô hình của một gia tộc mở rộng và quyền lực
nhà nước chính là từ quyền gia trưởng được nâng cao lên – hình thức tổ chức tự nhiên của xã hội loài người. -
Thuyết bạo lực: cho rằng nhà nước xuất hiện trực tiếp từ các cuộc chiến tranh xâm lược,
là việc sử dụng bạo lực của thị tộc này đối với thị tộc khác mà kết quả là thị tộc chiến thắng đặt ra một
hệ thống cơ quan đặc biệt – nhà nước – để nô dịch kẻ chiến bại. -
Thuyết tâm lý: cho rằng nhà nước xuất hiện do nhu cầu về tâm lý của con người nguyên
thủy luôn muốn phụ thuộc vào các thủ lĩnh, giáo sĩ,… -
Thuyết Khế ước xã hội: Nhà nước ra đời là kết quả của một thoả thuận xã hội (khế ước)
giữa những con người sống trong trạng thái tự nhiên của xã hội (vốn có các quyền được sống, tự do,
bình đẳng, sở hữu tài sản ...là các quyền tự nhiên, thiêng liêng và bất khả xâm phạm) với nhau. Quyền
lực nhà nước thuộc về các công dân, vì lợi ích của các công dân. Trong trường hợp nhà nước không giữ
được vai trò của mình, các quyền tự nhiên bị vi phạm thì khế ước sẽ mất hiệu lực và nhân dân có quyền
lật đổ nhà nước này và ký kết khế ước mới, một nhà nước mới ra đời. -
Ngoài ra còn có các học thuyết khác về nguồn gốc và bản chất nhà nước như: Nhà nước
phúclợi chung, nhà nước kỹ trị, nhà nước hậu công nghiệp …
* Các học thuyết phi Mác xít nói trên đều mang tính chủ quan, đều vô tình hoặc cố ý lảng tránh
bản chất giai cấp của nhà nước lOMoARcPSD|50582371
Nguồn gốc ra đời của nhà nước theo học thuyết Mác-Lê-nin -
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác Lênin nhà nước xuất hiện là mang tính khách quan, nhưng
khôngphải là hiện tượng xã hội vĩnh cửu và bất biến. Nhà nước luôn vận động, phát triển và tiêu vong
khi những điều kiện khách quan cho sự tồn tại và phát triển của chúng không còn nữa. -
Chủ nghĩa Mác Lênin cho rằng Nhà nước chỉ xuất hiện khi xã hội loài người đã phát triển đến
mộtgiai đoạn nhất định, với các tiền đề về kinh tế (tư hữu xuất hiện), tiền đề về xã hội (xã hội phân chia
thành các giai cấp, các tầng lớp xã hội khác nhau về lợi ích, mâu thuẫn về lợi ích không thể tự điều hoà được).
Bản chất của nhà nước, theo chủ nghĩa Mác Lênin là
"Nhà nước là sản phẩm và biểu hiện của những mâu thuẫn giai cấp không thể điều hoà được. Bất
cứ ở đâu, hễ lúc nào và chừng nào mà, về mặt khách quan, những mâu thuẫn giai cấp không thể điều
hoà được thì nhà nước xuất hiện".